Δύσκολα θα μάντευε κανείς, βλέποντας τη μικρόσωμη ηλικιωμένη γυναίκα με το αχνό χαμόγελο που συναντήσαμε αυτήν τη βδομάδα στην Αθήνα, ότι πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ιστορίας του Βιετνάμ, μια από τις προσωπικότητες που έβαλαν τη σφραγίδα τους στην ήττα της πανίσχυρης στρατιωτικής μηχανής των ΗΠΑ. Η ίδια αποφεύγει να σταθεί στην προσωπική της ιστορία, στην εγκατάλειψη των σπουδών της να γίνει καθηγήτρια Γαλλικών για χάρη της αντιαποικιακής εθνικοαπελευθερωτικής πάλης στη χώρα της. «Εντάχθηκα στον αγώνα όπως χιλιάδες άλλοι, άνδρες και γυναίκες», λέει απλά. «Ηθελα να βοηθήσω το λαό μου, να διδάξω. Ομως τα πράγματα με οδήγησαν αλλού».

Για την Nguyen Thi Binh, η οποία από το 1945 δε σταμάτησε ούτε μια μέρα να μάχεται, εντάχθηκε στις τάξεις του ΚΚ Βιετνάμ από το 1948, έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Μετώπου για την Απελευθέρωση του Βιετνάμ, έγινε υπουργός Εξωτερικών, διαπραγματεύτηκε τη Συνθήκη των Παρισίων, με την οποία οι ΗΠΑ παραδέχτηκαν την ήττα τους, και έφθασε να γίνει αντιπρόεδρος του Βιετνάμ, το θέμα δεν ήταν ποτέ η προσωπική δικαίωση - η έννοια τής είναι άγνωστη. Ακόμη σήμερα, στα 86 της χρόνια, η Νγκουέν Τι Μπινχ συνεχίζει, ως μέλος του προεδρείου της Επιτροπής για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη του Βιετνάμ, τη συνεπή της πορεία. Μας μίλησε για τις φοβερές συνέπειες του πολέμου στη χώρα της, που συνεχίζουν έως και σήμερα να αποτελούν ένα από τα βασικά της προβλήματα - ειδικά αυτές που προκάλεσαν τα χημικά.

-- Ο πόλεμος άφησε πίσω του μια φρικτή κληρονομιά, τα θύματα από το λεγόμενο Πορτοκαλή Παράγοντα και τα υπόλοιπα χημικά που έριξαν στη χώρα σας οι δυνάμεις των ΗΠΑ. Γνωρίζουμε ότι συνεχίζεται ο δικαστικός αγώνας για την καταβολή αποζημιώσεων. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

-- Φθάσαμε, ήδη, στην τρίτη γενιά θυμάτων των χημικών που έριξαν οι Αμερικανοί στη διάρκεια του πολέμου στη χώρα μας. Ο αριθμός των θυμάτων συνολικά ξεπερνά τα 4 εκατομμύρια, ανάμεσά τους εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά που γεννήθηκαν με τρομακτικά προβλήματα εξαιτίας των χημικών. Προσπαθούμε να περιθάλψουμε τους ανθρώπους αυτούς, έχουμε ήδη οργανώσει τα Χωριά της Ειρήνης, όπου παρέχουμε ιατρική και ψυχολογική στήριξη στα θύματα. Στο μεταξύ, συνεχίζουμε την προσπάθεια να διεκδικήσουμε από τις αμερικανικές εταιρείες που παρασκεύασαν τα χημικά αυτά - την Dow Chemical, την Monsanto, και δεκάδες άλλες - αποζημιώσεις. Το 2004 υποβάλαμε μηνύσεις εναντίον των εταιρειών αυτών στις ΗΠΑ, ωστόσο το θέμα είναι μάλλον πολύπλοκο. Ορισμένοι Αμερικανοί βετεράνοι πέτυχαν να αποσπάσουν αποζημιώσεις στο παρελθόν, όμως αυτό φαίνεται πως είναι πολύ πιο δύσκολο για μας. Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια νομικής διεκδίκησης αποζημιώσεων, και σχεδιάζουμε να υποβάλουμε μηνύσεις και εναντίον της κυβέρνησης των ΗΠΑ, για λογαριασμό της οποίας παρασκευάστηκαν αυτά τα χημικά.

Εχει μεγάλη σημασία για μας η διεθνής εκστρατεία υποστήριξης των θυμάτων, η διεθνής αλληλεγγύη. Προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο για το θέμα.

-- Το 1973, είχατε επιτύχει στο Παρίσι τη δέσμευση των ΗΠΑ ότι θα παρείχαν πολεμικές αποζημιώσεις, ύψους τριών δισ. δολαρίων, στο Βιετνάμ. Τίμησαν την υπόσχεσή τους;

-- Η αλήθεια είναι πως όχι. Δεν έδωσαν ποτέ ούτε καν μέρος του ποσού αυτού, που είναι, σήμερα, πολύ μεγαλύτερο από ό,τι τότε. Βέβαια, σήμερα, οι σχέσεις μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εξομαλυνθεί σε διπλωματικό επίπεδο, υπάρχει ανάμεσά μας συνεργασία σε διάφορους τομείς. Αυτό δε σημαίνει, όμως, ότι η πολιτική των Αμερικανών, της κυβέρνησης Μπους σήμερα, έχει αλλάξει και πολύ, όπως βλέπουμε στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Βόρεια Κορέα, στη Μέση Ανατολή και αλλού.

-- Γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση του Βιετνάμ καταβάλλει μια μεγάλη προσπάθεια να εξαλείψει τη φτώχεια, την ανέχεια, τον αναλφαβητισμό. Είχατε ρόλο και σ' αυτήν την τελευταία προσπάθεια, ως υπουργός Παιδείας.

-- Αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται. Το 2005, επιτύχαμε μια αύξηση του ΑΕΠ η οποία έφθασε το 8%. Ομως, δε φθάνει αυτό. Ο στόχος μας είναι να υπερβούμε τη φτώχεια έως το 2010. Οσον αφορά την εκπαίδευση του λαού μας, είναι και αυτή μια προσπάθεια που ποτέ δε σταματά. Εχουμε ξεπεράσει το 95%, στην προσπάθειά μας να μορφώσουμε τον πληθυσμό. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα, προσπαθούμε, όμως, να τα ξεπεράσουμε.

-- Ορισμένα διεστραμμένα μυαλά στην Ουάσιγκτον θεωρούν την προσεχή είσοδο του Βιετνάμ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) ως ευκαιρία να «κερδίσουν» τον πόλεμο που έχασαν με οικονομικά μέσα. Πώς αντιδράτε σε αυτό;

-- Κερδίσαμε τον πόλεμο με τις ΗΠΑ, όμως ο πόλεμος συνεχίζεται με άλλα μέσα, σε ένα άλλο πεδίο, το οικονομικό. Ελπίζουμε ότι θα κερδίσουμε τον πόλεμο για να βγει ο λαός μας από τη φτώχεια, χωρίς να εγκαταλείψουμε τις αρχές μας, συνεχίζοντας να προσπαθούμε να οικοδομήσουμε το σοσιαλισμό. Ελπίζουμε να αντλήσουμε τα θετικά στοιχεία από τις καλύτερες συνθήκες που θα μας προσφέρει η είσοδος στον ΠΟΕ, χωρίς να υποκύψουμε στις διάφορες πιέσεις που μας ασκούνται. Υπάρχουν - όπως γνωρίζουμε - διάφορα αμερικανικά σχέδια για «ειρηνική αλλαγή» στο Βιετνάμ, όπως συνέβη με τις ποικιλόχρωμες «επαναστάσεις» σε πολλές χώρες.

-- Μια προσωπική ερώτηση, για να κλείσουμε. Ελπίζουμε ότι δε σας ενοχλεί. Η δική σας ιστορία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ενταχθήκατε στην προσπάθεια απελευθέρωσης του Βιετνάμ σε πολύ μικρή ηλικία. Κοιτώντας πίσω, νιώθετε δικαιωμένη;

-- Δε θεωρώ ότι η δική μου ιστορία είναι εξαιρετική. Εντάχθηκα στον αγώνα, όπως χιλιάδες άλλοι. Παλεύαμε για την απελευθέρωση της χώρας μας, ενάντια στους Γάλλους, μετά ενάντια στους Αμερικανούς. Το όνειρό μου ήταν να γίνω δασκάλα, να βοηθήσω το λαό μου. Τελικά, τα πράγματα με οδήγησαν αλλού. Η απελευθέρωση του λαού μας άξιζε τα πάντα.