Με την ευκαιρία της επετείου της 28ης Οκτώβρη του 1940, της έναρξης της Εθνικής Αντίστασης των Ελλήνων κατά του Γερμανο-ιταλικού ναζιστο-φασιστικού άξονα, ξυπνούν στη σκέψη ιστορικές εικόνες και ακούσματα. Συνδεόμενα αυτά με την τωρινή υπαρκτή διεθνή κατάσταση της εξελισσόμενης πολεμικής ιμπεριαλιστικής κρίσης, υποχρεώνεσαι να τοποθετήσεις τη συνείδησή σου χωρίς φιοριτούρες και πολιτικούς... εκσυγχρονισμούς της δεκάρας. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ.

Το νόημα της ελληνικής αντίστασης του 1940 είχε πανεθνικό χαρακτήρα. Ο πόλεμος στον οποίο υποχρεωνόταν ο λαός των Ελλήνων να αντισταθεί είχε ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα μεταξύ των δύο αξόνων, Γερμανίας - Ιταλίας - Ιαπωνίας και Αγγλίας - Γαλλίας - ΗΠΑ. Η επίσημη ελληνική πολιτεία τάχθηκε με το μέρος του αγγλο-αμερικανικού άξονα για συγκεκριμένες ιστορικές αιτιάσεις. Οι Ελληνες όμως, ως έθνος και λαός ξεκίνησαν την αντίσταση του 1940 με μοναδικό γνώμονα την υπεράσπιση της πατρίδας από τους φασίστες, όποιοι κι αν ήταν αυτοί.

Η παλλαϊκή δημιουργία των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ επιβεβαίωσε ξανά τη θέληση των Ελλήνων να προχωρήσουν συντεταγμένα στην εθνική τους συνέχεια σε μια δικαιότερη κοινωνία. Ανεξάρτητα από τα ιστορικά αίτια του μετέπειτα εθνικού διχασμού, του «διαίρει και βασίλευε» και των «συμμαχικών δεσμεύσεων», η εθνική και κοινωνική θέληση των Ελλήνων καταγράφηκε στην ιστορία με ανεξίτηλα γράμματα ως μια τιτάνια προσπάθεια αναγέννησης. Η εθνική συνέχεια έπαιξε και παίζει τον ιστορικό της ρόλο. Εάν οι Ελληνες του 1940 έλεγαν αντί του «ΟΧΙ» το γνωστό γαλλικό «πουρκουά;», το αλβανικό μέτωπο θα κατέρρεε αμέσως όπως κατέρρευσε και το τείχος του Μαζινό. Επιπλέον, θα αποδεικνυόταν αδύνατη η Εθνική Αντίσταση κατά της τριπλής γερμανο-βουλγαρο-ιταλικής κατοχής. Περισσότερο, δε θα μπολιαζόταν με το ριζοσπαστικό έστω και λειψό περιεχόμενο των κοινωνικών λαϊκών αξιώσεων. Αυτά όλα, επαναλαμβάνω, ανεξάρτητα από τη μετέπειτα εμφυλιοπολεμική κατάληξη.

Στις τωρινές συνθήκες μιας μόνιμης υποβόσκουσας και έντονης ιμπεριαλιστικής πολεμικής κρίσης, με τωρινό επίκεντρο το Αφγανιστάν, προκαλεί θλίψη η έλλειψη μιας εθνικής και κοινωνικής σύμπλεξης που την κατέκτησε η γενιά του 1940. Απόψεις ξεκινούν από μια ύποπτη άρνηση του έθνους, σαν να μην υπήρξε, υποστηριζόμενες από τους θιασώτες της παγκοσμιοποιημένης ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου. Αντίθετα, άλλες, οδηγούν σε μια εθνική περιχαράκωση που αγγίζει το όριο ενός ψωραλέου εθνικιστικού σοβινισμού. Αλλες, πάλι, αναμασάν μια πεπαλαιωμένη διεθνολογική φλυαρία που αναπαράγει την αυτοϊκανοποίηση ολιγάριθμων ομάδων που δεν πρόκοψαν. Αυτές οι ακατάσχετες αντίθετες φλυαρίες ίσως να ικανοποιούν ομάδες, οργανώσεις, κόμματα και «αναμφισβήτητους» αρχηγούς. Δεν ικανοποιούν όμως ένα διεθνές εργατικολαϊκό κίνημα που δείχνει να αναπτύσσεται στο κέντρο μιας εξίσου αναπτυσσόμενης διεθνούς κρίσης.