Μια από τις χειρότερες περιόδους της ιστορίας του διανύει το παλαιστινιακό κίνημα, τους τελευταίους μήνες, προφανέστατα προς μεγάλη ικανοποίηση της ισραηλινής ηγεσίας και των συμμάχων της, που επιδίωκαν μια τέτοια εξέλιξη εδώ και χρόνια. Η κορύφωση ήρθε την περασμένη βδομάδα με τις σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ ενόπλων των «Φατάχ» και «Χαμάς» που στοίχισαν τη ζωή σε 11 ανθρώπους, ενώ τραυματίστηκαν περισσότεροι από 100. Αλλο ένα τέτοιο περιστατικό, στα τέλη της άνοιξης, με λιγότερους νεκρούς είχε «σηματοδοτήσει» την επίσημη παραδοχή ότι τα πνεύματα μεταξύ των Παλαιστινίων είναι εξαιρετικά οξυμένα.

Στο επίκεντρο της αιματηρής, όπως έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα, αντιπαράθεσης, βρίσκονται οι προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής ενότητας στη βάση του κειμένου αρχών που εκπόνησαν, από κοινού, φυλακισμένα, από το Ισραήλ, ηγετικά στελέχη των μεγαλύτερων παλαιστινιακών οργανώσεων. Το κείμενο, επί της ουσίας, θέτει το πλαίσιο άσκησης μιας μακροπρόθεσμης, ενιαίας και καλά σχεδιασμένης πολιτικής απέναντι στην ισραηλινή ηγεσία. Μεταξύ άλλων, ζητά τον τερματισμό των επιθέσεων εκτός των εδαφών του 1967 και τη συνέχιση όλων των αντιστασιακών δραστηριοτήτων στα κατεχόμενα εδάφη (κατά στρατού και εποίκων) με ταυτόχρονη προετοιμασία της ανακήρυξης ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Αυτή ακριβώς η πρόβλεψη έχει αναδειχτεί σε αγκάθι. Για τη «Χαμάς» δεν μπορεί να εφαρμοστεί παρά μόνον υπό τη μορφή πολυετούς εκεχειρίας, καθώς η οργάνωση, επισήμως τουλάχιστον και σε επίπεδο ηγεσίας, αρνείται να αναγνωρίσει το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ στα εδάφη πέραν των ορίων του 1967 και διατηρεί στην πολιτική της διακήρυξη το στόχο της καταστροφής του Ισραήλ. Για τη «Φατάχ» και τον Μαχμούντ Αμπάς, η πρόβλεψη αυτή αποτελεί, ουσιαστικά, αναγνώριση όλων των, ήδη, υπογεγραμμένων συμφωνιών με το Ισραήλ (εκ των οποίων οι περισσότερες δεν αποτελούν παρά μόνον ευχολόγια και λεκτικές δεσμεύσεις) και υπόβαθρο για συνέχιση των σχετικών διαπραγματεύσεων.

Για όσους, πάντως, εκπόνησαν και υπέγραψαν αυτό το κείμενο αρχών μέσα από τη φυλακή, η πρόβλεψη αυτή έχει άλλες διαστάσεις. Οπως έχουν διευκρινίσει, πρόκειται για μια έμμεση αναγνώριση του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ, που ταυτόχρονα στερεί από τις ισραηλινές ηγεσίες το πρόσχημα της «αυτοάμυνας για την ίδια της την ύπαρξη» και, κατά κάποιο τρόπο, νομιμοποιεί περαιτέρω τις παλαιστινιακές κινήσεις εντός των Κατεχομένων.

Οχι γιατί δεν είναι, ούτως ή άλλως, νόμιμο κάθε δικαίωμα αντίστασης στην κατοχή, αλλά γιατί οι υπογράφοντες τη διακήρυξη αρχών εκτιμούν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες και τον αρνητικό συσχετισμό δύναμης παγκοσμίως, ο παλαιστινιακός λαός έχει ανάγκη την υποστήριξη της διεθνούς κοινής γνώμης, άρα οφείλει, σε διπλωματικό επίπεδο, να στερήσει από την ισραηλινή ηγεσία όλα τα προσχήματα που χρησιμοποιεί ως εργαλεία για τη χειραγώγησή της. Οσο για τις προηγούμενες συμφωνίες με το Ισραήλ, η συγκεκριμένη πρόβλεψη δεν προϋποθέτει ότι η Παλαιστινιακή Αρχή, στο εξής, θα δεσμεύεται για συμφωνίες που έχει αποδεχτεί και αφορούν την ίδια της τη λειτουργία ή τη δομή ή τη ζωή στα κατεχόμενα εδάφη, εφόσον ξεκαθαρίζονται τα σεβαστά όρια της ισραηλινής επικράτειας.

Η δημοσιοποίηση αυτής της διακήρυξης αρχών καλλιέργησε ελπίδες για υπερσκελισμό του ανταγωνισμού εξουσίας, στον οποίο έχουν εμπλακεί από την ημέρα των εκλογών, «Χαμάς» και «Φατάχ», προσθέτοντας και την απειλή του διχασμού στα ήδη τεράστια προβλήματα του παλαιστινιακού λαού. Η απολύτως δίκαιη και δημοκρατική εκλογική επικράτηση της «Χαμάς» στις εκλογές του περασμένου Γενάρη συνοδεύτηκε από σειρά οριακών ελιγμών και νομοθετικών τερτιπιών από την πλευρά της «Φατάχ» και του Προέδρου Αμπάς, ο οποίος προσπάθησε με κάθε (θεμιτό και αθέμιτο) τρόπο να ενισχύσει τις δικές του εξουσίες έναντι της μη φίλα προσκείμενης πολιτικά κυβέρνησης. Και όλα αυτά, ενώ οι δύο οργανώσεις, όσον αφορά τις πολιτικές τους θέσεις για τα εσωτερικά ζητήματα των Παλαιστινίων, δηλαδή οικονομία κλπ., δεν έχουν καμία σοβαρή διαφορά, αφού τάσσονται και οι δύο υπέρ της ελεύθερης αγοράς, του φιλελευθερισμού, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας κλπ.

Η διαμορφωθείσα κατάσταση δε χρησιμοποιείται απλώς ως πρόσχημα από την ισραηλινή ηγεσία προκειμένου να μην προχωρήσει σε καμία υποχώρηση, αλλά και ως μοχλός περαιτέρω πίεσης του κατοχικού ζυγού στους ώμους του παλαιστινιακού λαού. Η πρόκληση ενδο-παλαιστινιακής έντασης ήταν σχεδόν ανοιχτά διακηρυγμένος στόχος των ισραηλινών ηγεσιών εδώ και χρόνια. Η απουσία του Γιάσερ Αραφάτ, που λειτουργούσε ασχέτως των όποιων ενστάσεων μπορεί ο καθένας να έχει για τις επιλογές και τη στάση του ως ισχυρός ενοποιητικός παράγοντας, άνοιξε την κερκόπορτα για την τελική ισραηλινή επίθεση.

Το Τελ Αβίβ, προβάλλοντας ως «μονομερείς κινήσεις καλής θέλησης» ορισμένους ελιγμούς βιτρίνας, όπως είναι η αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας, επί της ουσίας ενέτεινε τον κατοχικό του μηχανισμό και όλη τη συνεπαγόμενη σκληρότητα απέναντι στους Παλαιστινίους. Η Λωρίδα της Γάζας μετατράπηκε σε φυλακή, όπου ζουν καταδικασμένοι σε καθημερινή λιμοκτονία 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι, ενώ στη Δυτική Οχθη συνεχίζεται η ανέγερση του τείχους και η επέκταση των μεγαλύτερων εποικισμών, έτσι ώστε να μετατραπεί οριστικά και αμετάκλητα σε κατακερματισμένα μη βιώσιμα κομμάτια. Καθόλη, δε, τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, ο ισραηλινός στρατός με τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις του, εκτός από την εκατόμβη των νεκρών και σακατεμένων Παλαιστινίων, πέτυχε να διαλύσει κάθε υποδομή και κάθε δυνατότητα λειτουργίας της Παλαιστινιακής Αρχής, την οποία, όμως, σπεύδει να καταστήσει υπεύθυνη για όλα.

Στην ίδια κατεύθυνση ΗΠΑ και ΕΕ, που επέβαλαν οικονομικό στραγγαλισμό στα παλαιστινιακά εδάφη μετά το δυσάρεστο για τις βλέψεις τους, αν και απολύτως νόμιμο αποτέλεσμα των παλαιστινιακών εκλογών, παραβλέποντας, πάντα, εντελώς την αιτία όλης της κατάστασης: την ισραηλινή κατοχή. Υιοθετώντας την ισραηλινή επιχειρηματολογία πλήρως και αξιοποιώντας τα προσχήματα που η «Χαμάς» δίνει με ορισμένες θέσεις της, ΗΠΑ και ΕΕ καταδίκασαν έναν πληθυσμό που, ήδη, καταπονείται στην καθημερινότητά του βάναυσα από την κατοχή, που εξευτελίζεται και αγωνίζεται για την επιβίωση και την αξιοπρέπειά του, σε ακόμη στυγνότερη κόλαση, καλλιεργώντας περαιτέρω τις απαραίτητες συνθήκες για το ξέσπασμα διχόνοιας. Εσπευσαν να αξιοποιήσουν το «μαστίγιο» αντί του γνωστού καρότου, για να επιβάλουν, διά της ισραηλινής «σιδηράς πυγμής», τα σχέδιά τους για την περιοχή. Και τα σχέδια αυτά σαφώς δεν αφορούν μόνο την Παλαιστίνη.

Εντάσσονται στα της «Ευρείας Μέσης Ανατολής», που εκτός από «εκδημοκρατισμό αλά Ράις» προβλέπει και ανάδειξη φίλα προσκείμενων καθεστώτων στην πολύτιμη, γεωστρατηγικά και ενεργειακά, περιοχή, που δε θα εμπεριέχουν, στην ίδια τη δομή τους, τον κίνδυνο πρόκλησης λαϊκών αναταραχών (όπως, π.χ., στη Σαουδική Αραβία που η λαϊκή δυσαρέσκεια έχει στραφεί στον ισλαμιστικό εξτρεμισμό). Η Παλαιστίνη, υπό αυτήν την έννοια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως ένα πρώτο καλό πείραμα, αλλά και ως ιδανικό εφαλτήριο, καθώς η χρονίζουσα ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη λειτουργεί καταλυτικά στην όξυνση της αραβο-μουσουλμανικής οργής έναντι της Δύσης.

Οι επόμενες βδομάδες και μήνες είναι εξαιρετικά κρίσιμοι για τον παλαιστινιακό λαό και τον αγώνα του για τα αυτονόητα δικαιώματά του. Οι εξελίξεις στο Παλαιστινιακό θα επηρεάσουν αναμφίβολα και την υπόλοιπη ευαίσθητη περιοχή. Το βέβαιο είναι ότι ο παλαιστινιακός λαός και οι οργανώσεις του έχουν μεγάλη εμπειρία και ωριμότητα και, σήμερα, καλούνται να τις αξιοποιήσουν, προκειμένου να διαφυλαχτεί η εθνική ενότητα και να μην υλοποιηθούν οι βλέψεις της ισραηλινής ηγεσίας και των συμμάχων της, να αποδειχτεί για άλλη μια φορά ότι ένας λαός ενωμένος μπορεί να αντιστέκεται ακόμη και απέναντι σε μια κατά πολύ ισχυρότερη στρατιωτική οικονομική δύναμη.