Το δεύτερο τροχιακό της εργαστήριο με την ονομασία Τιανγκόνγκ-2 (Ουράνιο Οχημα-2) εκτόξευσε την περασμένη Πέμπτη η Κίνα από το Κέντρο Εκτόξευσης Δορυφόρων Τζιουκουάν, πάνω σε έναν πύραυλο Long March-2F (Μακριά Πορεία). Πρόκειται για ένα ακόμη βήμα σε ένα καλομελετημένο πρόγραμμα, στόχος του οποίου είναι η κατασκευή και τοποθέτηση σε τροχιά ενός μόνιμα επανδρωμένου διαστημικού σταθμού, που όπως υποστηρίζουν Κινέζοι αξιωματούχοι θα είναι πιο αποδοτικός οικονομικά, από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ). Η Κίνα είναι η τρίτη χώρα μετά τη Σοβιετική Ενωση και τις ΗΠΑ που μπορεί να εκτοξεύσει αστροναύτες στο Διάστημα.

Ο Τιανγκόνγκ-2 ζυγίζει 8,6 τόνους και τέθηκε αρχικά σε τροχιά σε ύψος 380 χιλιομέτρων από τη Γη, για να φτάσει κατόπιν στα 393 χιλιόμετρα. Στην τροχιά αυτή το διαστημόπλοιο Shenzhou-11 θα μπορεί να μεταφέρει δύο αστροναύτες στο ερευνητικό σκάφος. Οι αστροναύτες θα έχουν τη δυνατότητα να μείνουν στο σταθμό για 30 ημέρες το πολύ, προκειμένου να κάνουν πειράματα φυσικής, βιολογίας, ιατρικής ή να μελετήσουν τις ηλιακές καταιγίδες. Το επόμενο βήμα είναι προγραμματισμένο για τον Απρίλη του 2017, όταν θα σταλεί στον Τιανγκόνγκ-2 ένα μεταφορικό διαστημόπλοιο για να τον εφοδιάσει με καύσιμα και άλλα υλικά.

Ο Τιανγκόνγκ-1, το πρώτο τροχιακό ερευνητικό σκάφος της Κίνας, πρόκειται να πέσει στη Γη μέσα στο 2017, αφού θα έχει κλείσει 6 χρόνια επιτυχούς παραμονής στο Διάστημα. Η πρώτη πτήση του διαστημικού προγράμματος της Κίνας ήταν το 1999, με το Shenzhou-1 και η πρώτη επανδρωμένη το 2003 με το Shenzhou-5 και τον αστροναύτη Γιανγκ Λιγουέι. Στη δεύτερη φάση μελετήθηκαν τεχνολογίες διαστημικής πτήσης, προσέγγισης και σύνδεσης με άλλα σκάφη, καθώς και τα ζητήματα που σχετίζονται με τους διαστημικούς περιπάτους. Αυτή η φάση περιλαμβάνει και τα τροχιακά εργαστήρια Τιανγκόνγκ, με δυνατότητα προσωρινής επάνδρωσης. Ο μόνιμος τροχιακός σταθμός της τρίτης φάσης του προγράμματος, με πιθανότητα έναρξης κατασκευής το 2018, θα είναι η μόνη εναλλακτική λύση για κάθε ενδιαφερόμενο, στην περίπτωση που υλοποιηθεί η απόσυρση του ΔΔΣ, το 2024...

Ο κινεζικός διαστημικός σταθμός θα είναι πολύ μικρότερος από τον ΔΔΣ, θα αποτελείται από τρία τμήματα, που θα ζυγίζουν συνολικά 60 τόνους, με δυνατότητα υποστήριξης της παραμονής 6 αστροναυτών και θα επιτρέπει την ταυτόχρονη σύνδεση δύο διαστημοπλοίων και ενός μεταφορικού σκάφους.

Παρά την αυτόνομη πορεία της στην εξερεύνηση και αξιοποίηση του Διαστήματος, η Κίνα επιζητεί και συνεργασίες. Η αποστολή Τιανγκόνγκ-2 φέρει πολλά επιστημονικά πειράματα, ανάμεσα στα οποία και ένας ανιχνευτής στον τομέα της αστροφυσικής που έχει κατασκευαστεί σε συνεργασία με ευρωπαϊκές χώρες και την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Στα ενδιαφέροντα της Εθνικής Διοίκησης Διαστήματος της Κίνας (CNSA) εντάσσονται και οι αποστολές στη Σελήνη και όπως δηλώνουν αξιωματούχοι της υπηρεσίας, η Κίνα ήδη έχει στη διάθεσή της τη βασική τεχνολογία που απαιτείται για την πραγματοποίηση επανδρωμένων πτήσεων στο φεγγάρι. Οι πτήσεις αυτές μάλλον θα πραγματοποιηθούν από το διαστημικό κέντρο Γουεντσάνγκ, που ολοκληρώθηκε το 2014 και βρίσκεται πιο κοντά στον ισημερινό, πλεονεκτώντας τεχνικά καθώς χρειάζονται λιγότερα καύσιμα για την εκτόξευση απ' αυτό.

Τον πρώτο κατάλογο, που περιέχει την ακριβή θέση στο χώρο και τη λαμπρότητα 1.142.000.000 άστρων του Γαλαξία έδωσαν πριν από λίγες μέρες στη δημοσιότητα, οι επικεφαλής του προγράμματος «Γαία», του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Πρόκειται για το πρώτο χειροπιαστό αποτέλεσμα της δουλειάς 450 επιστημόνων και μηχανικών λογισμικού από όλη την Ευρώπη, που κρίθηκε σκόπιμο να δημοσιοποιηθεί πριν ολοκληρωθεί το έργο, ώστε να αξιοποιηθεί στο μεταξύ από την επιστημονική κοινότητα.

Ο νέος κατάλογος στηρίχτηκε στα δεδομένα από τους πρώτους 14 μήνες λειτουργίας του δορυφόρου «Γαία». Είναι δυο φορές πιο ακριβής και περιέχει 20 φορές περισσότερα άστρα από τον προηγούμενο κατάλογο αναφοράς της αστρομετρίας, τον Κατάλογο Ιππαρχος. Οι επιστήμονες μελέτησαν ιδιαίτερα 2 εκατομμύρια άστρα που υπήρχαν τόσο στον Ιππαρχο, όσο και στον κατάλογο Τυχώ-2, της αποστολής «Ιππαρχος» του ESA, που πραγματοποιήθηκε πριν από δύο δεκαετίες. Συνδυάζοντας τα δεδομένα της «Γαίας» με εκείνα των δύο προϋπαρχόντων μικρότερης ακρίβειας καταλόγων, έγινε δυνατό να διαχωρίσουν τα φαινόμενα της παράλλαξης και της πραγματικής κίνησης των άστρων (σ.σ. παράλλαξη είναι ένα από τα στοιχεία της φαινόμενης κίνησης των άστρων στον ουρανό που οφείλεται στην περιφορά της Γης γύρω από τον Ηλιο και εξαρτάται από την απόσταση του άστρου από το ηλιακό σύστημα, ενώ κανονική κίνηση είναι το στοιχείο, που οφείλεται στην πραγματική μετακίνηση των άστρων μέσα στον Γαλαξία). Ετσι, οι επιστήμονες μπόρεσαν να υπολογίσουν με ακρίβεια τις αποστάσεις και τις κινήσεις των 2 εκατομμυρίων άστρων, σχηματίζοντας τον συνδυασμένο κατάλογο αναφοράς: Τυχώ - Γαία Αστρομετρική Λύση (TGAS).

Ο Γαλαξίας μας είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας με περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται σε ένα δίσκο που έχει διάμετρο 100.000 ετών φωτός και πάχος στο κέντρο του 1.000 ετών φωτός. Στο σκοτεινό έναστρο ουρανό αυτός ο δίσκος φαίνεται ως αυτό που ονομάζουμε Γαλαξιακό Επίπεδο. Είναι ιδιαίτερα φωτεινό στο κέντρο, ενώ διατρέχεται από σκοτεινές λωρίδες, που οφείλονται σε πυκνά νέφη διαστρικών αερίων και σκόνης, τα οποία απορροφούν το φως στην πορεία του από τα άστρα προς τη Γη.

Ο Γαλαξίας περιέχει πολλά σφαιρωτά (σφαιρικά) και ανοιχτά (σ.σ. αραιά) σμήνη άστρων, δηλαδή ομάδες άστρων που συγκρατούνται μαζί από τις βαρυτικές τους αλληλεπιδράσεις. Τα σφαιρωτά σμήνη περιέχουν εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια άστρα και βρίσκονται κυρίως στην άλω του Γαλαξία (έξω από το Γαλαξιακό Επίπεδο), ενώ τα ανοιχτά σμήνη (όπως οι Πλειάδες) περιέχουν μερικές εκατοντάδες έως χιλιάδες άστρα και βρίσκονται κυρίως πάνω στο Γαλαξιακό Επίπεδο.

Τα δύο φωτεινά αντικείμενα στο κάτω δεξιά μέρος του χάρτη της «Γαίας» που δημοσιεύουμε είναι το Μεγάλο και το Μικρό Μαγγελανικό Νέφος, δύο νάνοι γαλαξίες, δορυφόροι του Γαλαξία. Στους άλλους γαλαξίες ξεχωρίζει η Ανδρομέδα (M31) με το δορυφόρο της Μ33. Στην εικόνα φαίνονται κάποιες καμπύλες λωρίδες και τεχνουργήματα, που δεν έχουν αστρονομική προέλευση, αλλά είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας σάρωσης του ουρανού από το δορυφόρο «Γαία». Επειδή ο χάρτης έχει βασιστεί στα δεδομένα από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας, όλα τα τμήματα του ουρανού δεν έχουν ακόμη σαρωθεί με την ίδια λεπτομέρεια. Τα τεχνουργήματα θα εξαφανίζονται σταδιακά καθώς νέα δεδομένα από τις παρατηρήσεις θα προστίθενται στο χάρτη.