Με πολύ ενδιαφέρον παρακολουθώ το κυριακάτικο ένθετο «7 μέρες μαζί» και ιδιαίτερα τη στήλη «Καθ' οδόν προς...». Είναι μια στήλη χρήσιμη, όσο και απαραίτητη για την εφημερίδα μας: Ανάλαφρη, με πλουραλισμό, με ζωντανές - κατά το δυνατόν - περιγραφές και εντυπώσεις, αλλά και διδακτική, αφού η περιήγηση δεν είναι μόνο εκδρομική ευχαρίστηση, αλλά και πηγή γνώσης και μόρφωσης.

...Και ενώ η στήλη αυτή - στην αρκετή ως τώρα διαδρομή της - έχει ταξιδέψει σ' όλο σχεδόν τον κόσμο: από τον πολικό βορρά ως την Απω Ανατολή, διανύοντας χιλιάδες και χιλιάδες χιλιόμετρα, δεν πήγε ακόμα - 300, περίπου, χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας - στην Καρύτσα Ευρυτανίας, όπως λεγόταν παλαιότερα, στην Καρύτσα του Δήμου Δολόπων Καρδίτσας, όπως λέγεται σήμερα.

Εκεί, που η τιμημένη ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση δημιούργησε και άφησε ένα ανεπανάληπτο έργο, την Ελεύθερη Ελλάδα με τη Λαϊκή Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη Λαϊκή Δικαιοσύνη. Εργο που παραμένει - ως σήμερα - ζωντανό και αλησμόνητο στις καρδιές των κατοίκων, όραμα και προσδοκία για τις μελλούμενες γενιές.

Αλλά τι είναι η Καρύτσα και τι αντιπροσωπεύει; Είναι ένα μικρό γραφικό χωριό των Αγράφων σε υψόμετρο 1.200 μέτρων περίπου, χαμένο κυριολεκτικά μέσα στα πανύψηλα έλατα. Με τους καλόκαρδους κατοίκους του να σ' αγκαλιάζουν με ζεστασιά και αγάπη. Πρόσχαροι και στο έπακρο φιλόξενοι. Αγνοί και γνήσιοι ξωμάχοι του βουνού.

Σ' αυτό το πανέμορφο χωριό στεγάστηκε το ιστορικό εκείνο τυπογραφείο της «Κόκκινης Σημαίας», στο οποίο για ενάμιση χρόνο μαζί με τους χτύπους του πιεστηρίου του χτυπούσε και η καρδιά της μαχόμενης κατά του κατακτητή Ελλάδας. Αφού υπήρξε το Εθνικό Τυπογραφείο της κυβέρνησης του Βουνού, της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης Ελλάδας (ΠΕΕΑΕ).

Το τυπογραφείο αυτό έχει να επιδείξει έναν εκδοτικό άθλο με την έκδοση εφημερίδων, βιβλίων, προκηρύξεων, φέιγ-βολάν και κάθε άλλο έντυπο υλικό, με το οποίο πλημμύριζαν οι πόλεις και τα χωριά της κατεχόμενης, από τους Γερμανοφασίστες, χώρας.

Ο «Ρ» έχει αφιερώσει - κατά καιρούς - πολλές στήλες για το ιστορικό αυτό τυπογραφείο, στο οποίο δούλεψαν κορυφαίοι της ελληνικής δημοσιογραφίας με πρώτους και καλύτερους τους Κώστα Βιδάλη, Τάκη Χατζή, Δημήτρη Καραντώνη, Νίκο Γιανναρά κ.ά. Αποκορύφωμα, το δισέλιδο αφιέρωμα της 3ης Γενάρη 1999, στο οποίο γινόταν και η πρόταση: Το ταπεινό αυτό βλάχικο κονάκι, που φυλάει «Θερμοπύλες του αγώνα», να γίνει Μουσείο του Τύπου του Βουνού.

Ζωντανές είναι ακόμα οι μνήμες των κατοίκων όχι μόνο της Καρύτσας, αλλά και της γύρω περιοχής των Αγράφων και της Πίνδου. Μας θυμούνται. Μας αποζητούν και μας περιμένουν.

Ζουν ακόμα σύντροφοι, που αναφέρουν τα ονόματά μας. Που έρχονταν στο τυπογραφείο και μοιράζονταν μαζί μας την αγωνία και το μόχθο μας.

Τα σημειώματά μου για τον Τύπο της Αντίστασης και η συχνή αναφορά τους στο γραφικό χωριουδάκι των Αγράφων, την Καρύτσα της Ευρυτανίας, είχαν μια απροσδόκητη όσο και ευχάριστη έκπληξη: Το παρακάτω συγκινητικό γράμμα ενός νέου συντρόφου από το χωριό αυτό, του Κώστα Παΐση, δευτεροετή φοιτητή της Νομικής τότε, σήμερα έγκριτου δικηγόρου της Αθήνας και ακούραστου ερευνητή και μελετητή της θεσσαλικής Εθνικής Αντίστασης. Σίγουρα ο καλός μας αυτός σύντροφος δε θα 'χε ακόμα γεννηθεί, αλλά άκουσε και έμαθε για τη μεγάλη και δοξασμένη εκείνη εποχή από τις ζωντανές αφηγήσεις των δικών του και των άλλων αγνών και καλόκαρδων ανθρώπων του βουνού, που σήμερα ζουν με το φωτεινό όραμα της Εθνικής Αντίστασης και του χιλιοτραγουδημένου ΕΑΜ:

«Αγαπητοί σύντροφοι,

Εχω διαβάσει αρκετές φορές στο "Ριζοσπάστη" να γράφετε για το χωριό μου, τη γραφική Καρύτσα Ευρυτανίας, εκεί όπου βρισκόταν στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης το περίφημο τυπογραφείο - σώζεται ακόμη και σήμερα εκείνο το βλάχικο σπίτι - όπου έβγαιναν τόσα χρήσιμα για τον αγώνα έντυπα. Κι έχω ακούσει τόσα πράγματα για σας και τη δουλιά σας τα δύσκολα εκείνα χρόνια που δεν άντεξα σήμερα στον πειρασμό να μη σας γράψω.

Στα μαύρα χρόνια της εφταετίας δεν ήταν λίγα τα βράδια που μαζί με τους δικούς μου τραγουδούσαμε, ψιθυριστά και με φόβο, τ' αντάρτικα τραγούδια κι ύστερα άκουγα με θαυμασμό και συγκίνηση γεγονότα και ιστορίες από τη ζωή των ανταρτών στο βουνό και τους ηρωικούς αγώνες τους. Πολύ συχνά αναφερόταν τ' όνομά σας μαζί με τα ονόματα και άλλων αγωνιστών που περάσανε τότε από το χωριό μας κι όλοι αναστενάζοντας αναρωτιόμασταν αν ζει κανένας, ποιοι χαθήκανε...

Οι συχνές αναφορές στο "Ρίζο" για το χωριό μου με συγκίνησαν κι ήταν για μένα μια πρόκληση να σας απαντήσω. Θα 'ταν τιμή και ευχαρίστησή μας αν περνούσατε έστω και για λίγο ένα καλοκαίρι από το χωριό μας να ξαναζωντανέψουν στη θύμησή σας οι υπέροχοι 'κείνοι καιροί, τότε που το κίνημα είχε αγκαλιάσει πλατιά όλη την Ελλάδα, και να γιορτάσουμε όλοι μαζί τη νομιμοποίηση του Κόμματός μας, τώρα που τα κόκκινα γαρίφαλα άφοβα στολίζουν το πέτο μας και μπορούμε να σφυρίζουμε με καμάρι τους σκοπούς των τραγουδιών του αγώνα μας στο δρόμο.

Ελπίζω και πιστεύω να πάρω μια απάντηση στο γράμμα μου αυτό προεξοφλώντας μάλιστα και την υπόσχεσή σας, να επισκεφθείτε το χωριό μας όταν νομίσετε ό,τι μπορείτε.

Με συντροφικούς χαιρετισμούς Κώστας Παΐσης».

Θα πρέπει, αγαπητέ σύντροφε, να σ' ευχαριστήσω μ' όλη μου την καρδιά για το γράμμα σου αυτό.

Ισως όταν το έγραφες δε θα μπορούσε να φανταστείς τη μεγάλη συνεισφορά του: Παλιές αναμνήσεις μιας ολόκληρης εποχής, μιας εθνικής ανάτασης και εποποιίας, που μετά το 1821 δεν είχε ξαναζήσει ο λαός μας, ξαναζωντάνεψαν.

Το όμορφο και γαληνεμένο χωριό σας με την υποδειγματική Λαϊκή Αυτοδιοίκηση και τη Λαϊκή Δικαιοσύνη του. Οι αγνοί και τίμιοι ξωμάχοι του βουνού με τη μεγάλη καρδιά και τα πλούσια αισθήματα. Η αγάπη τους και το ολόψυχο δόσιμο στον αγώνα του λαού για τον οποίο και έγιναν ολοκαύτωμα. Ολα αυτά και πόσα άλλα περιστατικά του αγώνα δεν ήρθαν στη θύμησή μου.

Μόνο μεις που ζήσαμε από κοντά ξέρουμε τι πρόσφεραν τότε οι συγχωριανοί σου. Και γι' αυτό η μικρή Καρύτσα θα μείνει για πάντα ένα σύμβολο του αντιστασιακού Τύπου.

Πενήντα ολόκληρα χρόνια ζούμε με την ελπίδα και την προσμονή να βρεθούμε ξανά εκεί. Να ξαναζήσουμε τη μεγάλη εκείνη για την Ελλάδα εποχή. Να ξαναδούμε τα γραφικά της σπιτάκια, τα χαμένα μέσα στα πανύψηλα έλατα. Να πατήσουμε τα «άγια εκείνα χώματα» και να διαβούμε, όπως λέει ο ποιητής, τα αρχαία μονοπάτια με τα λογής λογής αγριολούλουδα και τους αγριοπανσέδες. Να ξαναδούμε τους ανθρώπους της, όσους από την εποχή εκείνη ζουν ακόμα ή απόμειναν από τον ξενιτεμό.

Θα 'ναι για μας ένα αναβάπτισμα στο πνεύμα και τα μεγάλα ιδανικά της χρυσής Εθνικής Αντίστασης, αλλά συνάμα και ένα ευλαβικό προσκύνημα στην Καρύτσα, που υπήρξε η μικρή Λειψία του βουνού στα χρόνια της σκλαβιάς.

Θα 'ρθούμε λοιπόν, αγαπητέ σύντροφε, με την πρώτη ευκαιρία. Για να αναβαπτιστούμε στο ηρωικό πνεύμα της αθάνατης Εθνικής Αντίστασης, που και σήμερα ακόμα θα είναι διάχυτο στα δοξασμένα ανταρτοβούνια και για να εκπληρώσουμε ένα καθήκον, που οι μεταπελευθερωτικές περιπέτειες και τα βάσανα, που όλοι περάσαμε, δε μας το επέτρεψαν.

Πάντα ζούσαμε και περιμέναμε τη μεγάλη αυτή στιγμή, που όλοι μαζί θα γιορτάζαμε λεύτερα πια τη νομιμότητα. Και οι παρακάτω συμβολικοί στίχοι του ποιητή μας δίνανε θάρρος, δύναμη και αισιοδοξία.

Περίμενέ με, μην αποθαρρευτείς ποτέ./ Περίμενέ με στα ζεστά τα καλοκαίρια/ κι όταν ακόμα θα λιώνουνε τα χιόνια./

Περίμενέ με στα βουρκωμένα/ τα φθινόπωρα τα θλιβερά./ Περίμενέ με με αντίθετα από κείνους/ που τα παλιά προδώσανε./

Περίμενέ μας, μικρή αξέχαστη Καρύτσα και θα ξανάρθουμε για να αποτίσουμε έναν οφειλόμενο φόρο τιμής.