Το πρόβλημα της ρύπανσης του Ασωπού και κατ' επέκταση του υδροφόρου ορίζοντα της ευρύτερης περιοχής με εξασθενές χρώμιο και άλλες επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία τοξικές ουσίες, εξαιτίας της ασύδοτης δράσης των βιομηχανιών, με την ανοχή των κυβερνήσεων και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, έχει λάβει πλέον διαστάσεις τραγωδίας. Η ανάγκη να εκπονηθεί αμέσως ένα συγκεκριμένο σχέδιο με μέτρα που θα στοχεύουν και στη διασφάλιση της υγείας των κατοίκων και των εργαζομένων και στο σταμάτημα της ανεξέλεγκτης ρύπανσης του Ασωπού και στην απορρύπανση της περιοχής, είναι όχι μόνο επιτακτική και επιβεβλημένη, αλλά και καθυστερημένη. Τα οποιαδήποτε μέτρα έπρεπε να έχουν ληφθεί και εφαρμοστεί από χτες...

Η κοροϊδία με την επιβολή δήθεν δυσβάσταχτων ποινών και προστίμων, τα οποία ανακοινώνουν κατά καιρούς οι ιθύνοντες προκειμένου να καθησυχάσουν τον ελληνικό λαό και να δείξουν ότι τάχα κάτι κάνουν για την προστασία του, πρέπει να σταματήσει. Τα τρία τελευταία χρόνια έχουν επιβληθεί σε 43 βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται γύρω από τον Ασωπό πρόστιμα συνολικού ύψους άνω των 2 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, από τα 200 πρόστιμα που έχουν επιβληθεί την τελευταία τριετία σε όλη την Ελλάδα σε βιομηχανίες για ρύπανση και άλλες παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, μέχρι τώρα έχουν εισπραχθεί μόνο τα 6!

Αποδεικνύεται επομένως περίτρανα το πόσο αναποτελεσματικά είναι τα πρόστιμα, που επιβάλλονται με βάση την περιβόητη αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και πόσο εύκολο είναι στους παραβάτες να τα αγνοήσουν και να συνεχίσουν τη ρυπογόνα δράση τους. Ακόμη όμως και αν τα πληρώσουν, εξίσου πανεύκολο είναι να μετακυλήσουν το κόστος αυτό στα προϊόντα τους, με αποτέλεσμα να τα πληρώνει τελικά ο ρυπαινόμενος!

Το πρόβλημα της ρύπανσης του Ασωπού και του υδροφόρου ορίζοντα παίρνει όλο και ευρύτερες διαστάσεις για τη δημόσια υγεία, όχι μόνο των κατοίκων της περιοχής, αλλά και γενικότερα για ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας. Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές: Τα πρώτα στοιχεία μελέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών δείχνουν ότι σε προϊόντα (πατάτες, κρεμμύδια, καρότα) που καλλιεργούνται σε ακτίνα 30 χιλιομέτρων από τον Ασωπό και πωλούνται σε όλη την Ελλάδα, εντοπίζονται πολύ υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου και νικελίου, δηλαδή ουσίες πολύ επικίνδυνες για την υγεία.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα τρόφιμα - βολβοί απορροφούν τα βαρέα μέταλλα από το έδαφος και αυτό είναι γνωστό στους υπεύθυνους. Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμη μεγαλύτερες τις ευθύνες των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που στέκονται ακόμη αδρανείς μπροστά στο φαινόμενο αυτό της ασύδοτης ρύπανσης και μόλυνσης.

Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι πρόσφατα αποκαλύφθηκε κύκλωμα παράνομης διακίνησης και διάθεσης τοξικών αποβλήτων, το οποίο διερευνάται τόσο από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, όσο και από την Αστυνομία. Η διακίνηση γίνεται με φορτηγά που παραλαμβάνουν τα επικίνδυνα τοξικά απόβλητα από διάφορες βιομηχανίες (μεταξύ αυτών και του Ασωπού) και τα εναποθέτουν ακόμη και σε λάκκους που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή Μεσσαπίας Εύβοιας, μεταφέροντας τη ρύπανση και σ' αυτήν την περιοχή...

Με βάση έκθεση ελέγχου που έχει συντάξει ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, από το 2008 τουλάχιστον 17 εταιρείες, που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της λεγόμενης Βιομηχανικής Ζώνης των Οινοφύτων, ευθύνονται για τη ρύπανση του Ασωπού με εξασθενές χρώμιο και άλλες τοξικές ουσίες, ενώ εξακολουθούν να λειτουργούν χωρίς να έχουν νόμιμες άδειες, αλλά και χωρίς να έχει απαιτηθεί από τις υπεύθυνες υπηρεσίες ελέγχου και αδειοδότησης να εφαρμοστεί έστω και αυτή η ατελής περιβαλλοντική νομοθεσία που υπάρχει!

Οι εταιρείες αυτές, σύμφωνα με την Εκθεση, λειτουργούν με μια ρύθμιση του υπουργείου Υγείας του ...1965, που επιτρέπει τη διάθεση των αποβλήτων τους είτε στα επιφανειακά νερά (δηλαδή στον Ασωπό), είτε στο υπέδαφος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη και να τηρείται όλη η μεταγενέστερη περιβαλλοντική νομοθεσία. Αλλά και αυτή η διάταξη (Υ.Δ. Ε1β/221/65), όπως επισημαίνει η Εκθεση, «εφαρμόστηκε πλημμελώς από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας».

Οι αρμόδιοι έκαναν επίσης τα «στραβά μάτια», αφήνοντας ασύδοτους τους βιομηχάνους να ρυπαίνουν, χωρίς να εφαρμόζουν ούτε την υπάρχουσα περιβαλλοντική νομοθεσία. Να μην εφαρμόζουν, για παράδειγμα, τους περιβαλλοντικούς όρους και προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις 26857 του 1988 για την προστασία των υπόγειων νερών, 4859 του 2001 για τον έλεγχο της απόρριψης επικίνδυνων υγρών αποβλήτων σε επιφανειακά νερά, 13588 του 2006 για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων και άλλες.

Η τραγωδία του Ασωπού και της Μεσσαπίας απαιτεί σειρά ιεραρχημένων ενεργειών σε τέσσερις στρατηγικούς άξονες, όπως επισημαίνει σε πρόσφατο υπόμνημά του το Ινστιτούτο Τοπικής Αειφόρου Ανάπτυξης και Πολιτισμού (ΙΤΑΑΠ).

• Ο 1ος άξονας είναι αυτός της Υγείας που απαιτεί μέτρα για τη διασφάλιση καθαρού εγγυημένης ποιότητας νερού, αλλά και για τη διακρίβωση της κατάστασης της υγείας των κατοίκων των περιοχών αυτών.
• Ο 2ος άξονας έχει να κάνει με μέτρα για το σταμάτημα της ανεξέλεγκτης παραγωγής και διακίνησης ειδικών επικίνδυνων ρύπων από τις επιχειρήσεις, τόσο εντός όσο και εκτός των εγκαταστάσεών τους.
• Ο 3ος άξονας έχει να κάνει με μέτρα χωροταξίας, οργάνωσης και εξοπλισμού χώρου για αξιοβίωτη ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων, που θα συνοδεύεται με έργα αποκατάστασης και απορρύπανσης της περιοχής.
• Ο 4ος άξονας έχει να κάνει με τη διασφάλιση της σωστής λειτουργίας των μέτρων μέσα από κατάλληλα όργανα λειτουργίας και ελέγχου.

Η ανάγκη να ληφθούν αμέσως τα αναγκαία μέτρα για το πρόβλημα της ρύπανσης του Ασωπού αναδείχτηκε και πριν από λίγες μέρες κατά τη συνάντηση εκπροσώπων του ΙΤΑΠ με την ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα. Το ΚΚΕ είναι άλλωστε το πρώτο κόμμα που εδώ και πάνω από 10 χρόνια κρούει τον κώδωνα του κινδύνου θέτοντας το ζήτημα της ρύπανσης του Ασωπού εντός και εκτός Βουλής, διεκδικώντας ουσιαστικά μέτρα.

«Δεν μπορεί να χαθεί άλλος χρόνος, ούτε μια μέρα, καθώς το πρόβλημα της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος είναι οξυμένο εδώ και πολλά χρόνια. Κάθε λεπτό που χάνεται θα αποβαίνει σε βάρος της υγείας και της ζωής των κατοίκων της Βοιωτίας και της Εύβοιας», είχε τονίσει η Αλ. Παπαρήγα μετά τη συνάντηση. Και πρόσθεσε:

«Συμφωνούμε απολύτως με το ζήτημα που έθεσε η αντιπροσωπεία, ότι πρέπει άμεσα να εκπονηθεί πολύ συγκεκριμένο σχέδιο πραγματοποίησης των έργων που πρέπει να γίνουν, που να λύνουν ριζικά το πρόβλημα του νερού στην περιοχή και όλων των άλλων προβλημάτων που προκαλεί η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού βιομηχανιών. Ιδιαίτερα αυτών των βιομηχανιών που έχουν σχέση με την παραγωγή μεταλλευτικών - μεταλλικών προϊόντων και που ευθύνονται για τα βαρέα μέταλλα που έχουν περάσει στο νερό, γιατί ακριβώς δεν πήραν κανένα μέτρο για να τα αντιμετωπίσουν, γιατί δεν ήθελαν να χάσουν κάτι από το κέρδος τους».

Η Αλ. Παπαρήγα ξεκαθάρισε και το εξής: «Πέρα από τα απαραίτητα έργα που χρειάζονται, που δεν πρέπει να είναι "μπαλώματα", αλλά να λύνουν οριστικά το ζήτημα και να μη μεταθέτουν το πρόβλημα στο μέλλον, υπάρχει το πρόβλημα "ποιος θα πληρώσει;". Και επειδή βρισκόμαστε σε συνθήκες κρίσης και πολύ φοβόμαστε ότι εξαιτίας των "άδειων ταμείων", για τα οποία βεβαίως δεν ευθύνονται οι κάτοικοι της Ελλάδας, οι κάτοικοι της Βοιωτίας και της Εύβοιας, αυτό θα γίνει ένα πρόσχημα για να ανατεθεί το έργο στο αόριστο μέλλον.

Εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να πληρώσουν αυτοί που ευθύνονται για τη μόλυνση του νερού και αυτό μπορεί να το βρει συγκεκριμένα η κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία με ένα πολύ συγκεκριμένο ονομαστικό κατάλογο, σε συνεργασία με τους επιστημονικούς φορείς. Να πληρώσουν αυτοί που προκάλεσαν το πρόβλημα. Αρα, ακόμα και αν η κυβέρνηση θέλει να επικαλεστεί τα άδεια ταμεία, εδώ πρέπει να βάλει πραγματικά το μαχαίρι στο κόκαλο και έτσι και τα έργα να γίνουν και να μην πληρώσει βεβαίως το μάρμαρο ο λαός της περιοχής και γενικότερα.

Συμφωνούμε ότι δεν μπορεί να χαθεί άλλος χρόνος. Το έργο που έπρεπε να γίνει χτες, πρέπει να εξαγγελθεί και να ξεκινήσει σήμερα».