ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 4 Μάρτη 2023 - Κυριακή 5 Μάρτη 2023
Σελ. /40
ΔΑΧΤΥΛΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ - ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
ΤΑ ΟΓΔΟΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΕΠΟΝ
Ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς

(1887 - 23 Αυγούστου 1980) Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου της

(Δεύτερο μέρος)

Ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ Γεώργιος Γεωργαλάς, συμπαραστάτης των μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών με όρους προσφοράς και ανιδιοτέλειας
Ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ Γεώργιος Γεωργαλάς, συμπαραστάτης των μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών με όρους προσφοράς και ανιδιοτέλειας
Η νεότερη ελληνική Ιστορία, κυρίως στις κρίσιμες στιγμές της, δημιουργεί κι ατσαλώνει τους εκφραστές της συμπόρευσης με τον λαό, οι οποίοι, σαν έτοιμοι από καιρό, τάσσονται στο πλευρό του. Μία τέτοια φωτεινή περίπτωση εμφανίζεται μέσα στη μαυρίλα της ξενικής Κατοχής, ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς.

Διατελεί τακτικός καθηγητής Ορυκτολογίας και Γεωλογίας στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή της Αθήνας - από το 1920 - και παράλληλα τακτικός καθηγητής Ορυκτολογίας και Πετρολογίας στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας (1936 - 1946). Το 1939 εκλέγεται πρόσεδρον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην Τάξη των Θετικών Επιστημών, από την οποία, στη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας, παραιτείται.

Το Πανεπιστήμιο Αθήνας απολύει τον Γεωργαλά

Τον Σεπτέμβρη του 1946, λίγο πριν από την έναρξη του τριετούς ηρωικού αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, απολύεται από το πανεπιστήμιο, λόγω της επιλογής του να πάρει μέρος στον ματοβαμμένο Δεκέμβρη του '44 υπέρ της Λαοκρατίας και να εκλεγεί μέλος του Εθνικού Συμβουλίου της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ).

Την ίδια αντιμετώπιση του εκδικητικού και τιμωρητικού μεταπελευθερωτικού ελληνικού κράτους έχουν και οι καθηγητές Αγγελος Αγγελόπουλος (1904 - 1995), Πέτρος Κόκκαλης (1896 - 1962) και Αλέξανδρος Σβώλος (1892 - 1956).

Στο αρχείο του ΕΚΠΑ ερευνήσαμε κι εντοπίσαμε τρία έγγραφα αναφορικά με την απόλυση των τεσσάρων προοδευτικών μπροστάρηδων καθηγητών του Βουνού. Παρουσιάζουμε ένα απ' αυτά, με την ημερομηνία 1η Μάρτη του 1945, με αποδέκτη το «Επί των Θρησκευμάτων και της Εθνικής Παιδείας Σον Υπουργείον. Δ)σιν Ανωτάτης Εκπαιδεύσεως»:

«Εις εκτέλεσιν του εγγράφου υμών, έχομεν την τιμήν να γνωρίσωμεν Υμίν ότι Παν. Σύγκλητος κατά την συνεδρίαν αυτής της 27 Φεβρουαρίου ε. ε. λαβούσα την προ του στασιακού κινήματος δράσιν των καθηγητών Α. Σβώλου και Αγ. Αγγελόπουλου της Νομικής, του Π. Κόκκαλη της Ιατρικής και Γ. Γεωργαλά της Φυσικομαθηματικής, προς δε και (σ.σ. σβησμένες οι τρεις λέξεις με μολύβι) την ενεργόν συμμετοχήν αυτών εις το στασιαστικόν κίνημα, απεφάσισεν όπως προτείνη Υμίν την κατά ανωτέρω Καθηγητών εφαρμογήν της νομοθεσίας ''περί θέσεως εις διαθεσιμότητα δημοσίων λειτουργών'' προς διασφάλισιν και της τάξεως και της ησυχίας εν τω Πανεπιστημίω (σ.σ. το σκεπτικό και πάλι σβησμένο με μολύβι). Μετά της προσηκούσης τιμής. Ο Πρύτανις (Ι. Πολίτης)».

Το προεδρείο της ΕΠΟΝ, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Γενιά» (αρ. φύλλου 56, Σεπτέμβρης 1945): Κάτω, στη μέση ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ Γ. Γεωργαλάς. Δεξιά ο Γραμματέας του ΚΣ Φώκος Βέττας και ο σ. Μανούσος Πλουμπίδης. Αριστερά ο σ. Αδάμ Μολυβδάς και ο σ. Κ. Σωτηρίου. Απάνω, απ' τ' αριστερά: Στ. Κασιμάτης, Στ. Γιαννακόπουλος, Γ. Οικονόμου και Θόδωρος Λιακόπουλος
Το προεδρείο της ΕΠΟΝ, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Γενιά» (αρ. φύλλου 56, Σεπτέμβρης 1945): Κάτω, στη μέση ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ Γ. Γεωργαλάς. Δεξιά ο Γραμματέας του ΚΣ Φώκος Βέττας και ο σ. Μανούσος Πλουμπίδης. Αριστερά ο σ. Αδάμ Μολυβδάς και ο σ. Κ. Σωτηρίου. Απάνω, απ' τ' αριστερά: Στ. Κασιμάτης, Στ. Γιαννακόπουλος, Γ. Οικονόμου και Θόδωρος Λιακόπουλος
Μικρή σημείωση: Ο απολύων πρύτανης Ιωάννης Πολίτης (1886 - 1986) κρατάει αυτή τη θέση τη διετία '44 - '45, ενώ από το 1918 έχει εκλεγεί τακτικός καθηγητής της Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο πρόεδρος της ΕΠΟΝ, μια διεθνής προσωπικότητα

Αλλά ας επιστρέψουμε στον αγωνιστή καθηγητή Γεώργιο Κ. Γεωργαλά και ν' ανατρέξουμε σε ορισμένα κρίσιμα βιογραφικά, προτού εκλεγεί πρόεδρος της ΕΠΟΝ. Βρίσκεται στην ηλικία 56 ετών, κι είναι πανέτοιμος να δώσει πολλές και πολλαπλές μάχες δίπλα στις νέες και στους νέους.

Διαθέτει την οργανωτική επάρκεια, η οποία έχει τις ρίζες της στον κατακτημένο επιστημονικό λόγο του. Διεθνής φυσιογνωμία και δοκιμασμένη, καθώς κονταροχτυπιέται στα διεθνή φόρουμ, με την πρωτοτυπία των ανακαλύψεών του. Μέχρι τότε έχει δημοσιεύσει περί τις τετρακόσιες πρωτογενείς εργασίες επί του αντικειμένου του - θα φτάσουν τις έξι χιλιάδες μέχρι τον θάνατό του!

Αξίζει να σημειωθεί, γιατί δεν είναι ευρέως γνωστό, ότι παγκοσμίως είναι από τους πρώτους ορυκτολόγους, ο οποίος γνωρίζει στην διεθνή επιστημονική κοινότητα τα ελληνικά κοιτάσματα πετρελαίου και βωξίτη κι αποδεικνύει πως αναβλύζει άφθονο ραδιενεργό νερό στα Καμμένα Βούρλα.

«Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;»

Αναφορικά με την ύπαρξη ελληνικών κοιτασμάτων πετρελαίου δημοσιεύει, στο περιοδικό «Χημικά Χρονικά» (Φλεβάρης 1937), το άρθρο «Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;», το οποίο κυκλοφορεί, την ίδια χρονιά, ως ανάτυπο. Δυο χρόνια μετά, τυπώνει από τις εκδόσεις «Πυρσός» το εισαγωγικό πανεπιστημιακό σύγγραμα «Στοιχεία Ορυκτοδιαγνωστικής».

Τα εξώφυλλα δύο σημαντικών επιστημονικών καταθέσεών του: Το ανάτυπο από το περιοδικό «Χημικά Χρονικά», «Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;» (1937) και το επιστημονικό σύγγραμμα «Στοιχεία Ορυκτοδιαγνωστικής» (1939)
Τα εξώφυλλα δύο σημαντικών επιστημονικών καταθέσεών του: Το ανάτυπο από το περιοδικό «Χημικά Χρονικά», «Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;» (1937) και το επιστημονικό σύγγραμμα «Στοιχεία Ορυκτοδιαγνωστικής» (1939)
Στο αφιέρωμα του περιοδικού «Νέα Γενιά», όργανο του ΚΣ της ΕΠΟΝ, στη Γ΄ Ολομέλεια της αντιστασιακής οργάνωσης (5 Σεπτέμβρη 1945) διαβάζουμε μία σύντομη ανυπόγραφη προσωπογραφία του Γεωργίου Γεωργαλά («Νέα Γενιά», φύλλα 39-56, Νοέμβρης 1944 - Σεπτέμβρης 1945, συλλογή φύλλων σε φωτογραφική ανατύπωση, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2007):

Προηγούνται τα στοιχειώδη βιογραφικά, προτού ο ανώνυμος συντάκτης αποτιμήσει την προσφορά του ανιδιοτελούς προέδρου:

«Φίλος και συμπαραστάτης της νεολαίας»

«Τραυματίας των Βαλκανικών πολέμων, οργανωτής της συνδικαλιστικής κίνησης των Δ. Υπαλλήλων από το 1921, φίλος και συμπαραστάτης της Φοιτητικής Νεολαίας, βρέθηκε στο πλευρό της Νεολαίας μας στις δυσκολότερες μέρες. Αγωνίστηκε σαν πατέρας για τα φοιτητικά νιάτα από το Μάρτη του '42 ως το Μάρτη του '44, σαν Πρόεδρος της Φοιτητικής Εστίας. Απ' το 1942 οι εθνικές οργανώσεις του ΕΑΜ των Νέων, τον ανάδειξαν Πρόεδρο του Εθνικού τους Συμβουλίου, και στις 23 του Φλεβάρη, ομόφωνα, Πρόεδρο του ΚΣ της ΕΠΟΝ. Στο πόστο του αυτό αγωνίστηκε στην Αθήνα, κι' απ' τις αρχές του '44 στα βουνά, θερμός συμπαραστάτης κι' οδηγητής της Νεολαίας μας. Στα χρόνια της Αντίστασης, αναδείχτηκε Εθνοσύμβουλος Αθήνας, μέλος της ΚΕ του ΕΑΜ και μέλος της Γραμματείας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας.

»Μέσα σε λίγες γραμμές είνε πολύ δύσκολο να χαράξει κανείς τη μορφή και το έργο του Προέδρου μας. Αρκεί να σημειώσουμε εδώ πως η Ελληνική Νεολαία αποβλέπει με πίστη και μ' αγάπη στο μεγάλο της φίλο, τον τιμημένο επιστήμονα και πατριώτη, που μπήκε μπροστά στους ωραίους της αγώνες για ό,τι καλό και δίκιο».

ΥΓ: Δέκα χρόνια από τον θάνατο του κομμουνιστή εικαστικού Γιώργη Βαρλάμου (1922 - 2013). Λίγα από τα αγριολούλουδά του ζωγραφισμένα κι αζωγράφιστα, στον τάφο του αείμνηστου συντρόφου. Συντασσόμαστε με τις εκδηλώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη μνήμη του.


Τα εξώφυλλα δύο σημαντικών επιστημονικών καταθέσεών του: Το ανάτυπο από το περιοδικό «Χημικά Χρονικά», «Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;» (1937) και το επιστημονικό σύγγραμμα «Στοιχεία Ορυκτοδιαγνωστικής» (1939)
Τα εξώφυλλα δύο σημαντικών επιστημονικών καταθέσεών του: Το ανάτυπο από το περιοδικό «Χημικά Χρονικά», «Υπάρχουν πετρέλαια εν Ελλάδι;» (1937) και το επιστημονικό σύγγραμμα «Στοιχεία Ορυκτοδιαγνωστικής» (1939)

Το έγγραφο του Πανεπιστημίου Αθηνών με το οποίο απολύονται από τις έδρες Νομικής, Ιατρικής και Φυσικομαθηματικής οι καθηγητές του Βουνού Γεώργιος Γεωργαλάς, Αγγελος Αγγελόπουλος, Αλέξανδρος Σβώλος και Πέτρος Κόκκαλης
Το έγγραφο του Πανεπιστημίου Αθηνών με το οποίο απολύονται από τις έδρες Νομικής, Ιατρικής και Φυσικομαθηματικής οι καθηγητές του Βουνού Γεώργιος Γεωργαλάς, Αγγελος Αγγελόπουλος, Αλέξανδρος Σβώλος και Πέτρος Κόκκαλης

Γράφει ο
Βασίλης ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ