Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα η Βρετανία ήταν ακόμη μια ισχυρή αποικιοκρατική δύναμη. Ανάμεσα στις χώρες που βρίσκονταν τότε κάτω από την αγγλική κατοχή, ήταν και το γειτονικό της νησί, η Ιρλανδία, η οποία συχνά - πυκνά ξεσηκωνόταν ενάντια στους κατακτητές της με ένοπλες εξεγέρσεις, που πνίγονταν στο αίμα από τα κατοχικά στρατεύματα. Το άδοξο τέλος μιας τέτοιας εξέγερσης το 1916, αποτελεί την ιστορική αφετηρία της νέας ταινίας του Νιλ Τζόρνταν,του Ιρλανδού σκηνοθέτη, που πριν από μερικά χρόνια κέρδισε τις καρδιές μας με την ατμοσφαιρική, αινιγματική "Μόνα Λίζα" του.

Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά, που ο Νιλ Τζόρνταν αναφέρεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον ΙΡΑ και στον απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στην αγγλική κυριαρχία. Ηδη στην πρώτη του ταινία το 1982, το "Εϊντζελ", που στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο "Αγγελική εκδίκηση", δημιουργούσε ένα βαρύ, σκοτεινό θρίλερ, με φόντο την κλειστοφοβική, συνωμοτική και επικίνδυνη ατμόσφαιρα της κατεχόμενης Βόρειας Ιρλανδίας. Και πιο πρόσφατα στο "Παιχνίδι των λυγμών" μεγάλο μέρος της ταινίας έχει να κάνει με τη σχέση του κεντρικού ήρωα με τον παράνομο Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στο κέντρο της οπτικής του δε βρίσκεται ο απελευθερωτικός αγώνας καθαυτός, όσο η θέση των προσώπων, με φόντο ή μέσα σε αυτόν τον αγώνα, και με έναν τρόπο, που οι φανατικοί υποστηρικτές της δράσης του ΙΡΑ θα τον χαρακτήριζαν τουλάχιστον αμφιλεγόμενο. Ομως, στο "Μάικλ Κόλινς" το κεντρικό πρόσωπο είναι ένας πρωταγωνιστής του απελευθερωτικού κινήματος, κι έτσι τα ιστορικά γεγονότα και ο αγώνας για την ανεξαρτησία κάνουν την εμφάνισή τους σε πρώτο πλάνο.

Υστερα από την ήττα της εξέγερσης του 1916, ο Μάικλ Κόλινς θα καταφέρει να γλιτώσει τη σύλληψη και να παραμείνει στην παρανομία, για να πραγματοποιήσει ένα σχέδιο αναδιοργάνωσης του ΙΡΑ, να γίνει η ψυχή του αντάρτικου πόλης και να καθιερωθεί, ουσιαστικά, σαν ηγέτης του στρατιωτικού σκέλους του απελευθερωτικού κινήματος, που μετά από λίγα χρόνια εξανάγκασε τους Αγγλους σε διαπραγματεύσεις και συνθηκολόγηση, από την οποία, όμως, θα εξαιρεθεί το βόρειο τμήμα της χώρας, η ρίζα ενός προβλήματος που διατηρείται ως τις μέρες μας.

Από ζωντανός θρύλος ο Μάικλ Κόλινς θα μετατραπεί στο πλέον αμφιλεγόμενο πρόσωπο, ενώ η χρόνια υποβόσκουσα αντίθεσή του με τον ντε Βαλέρα, πολιτικό ηγέτη και πρόεδρο της Ιρλανδικής Δημοκρατίας, θα ενταθεί και θα καθορίσει τις εξελίξεις, οδηγώντας τον Κόλινς σε ένα τέλος τραγικό. Ομοιο με το τέλος πολλών "δημιουργών" της Ιστορίας, οι οποίοι έγιναν θύματα της Ιστορίας που συνειδητά δημιούργησαν.

Η ταινία βιογραφεί τον Κόλινς (Λίαμ Νίσον), ισορροπώντας αρμονικά ανάμεσα στις διαφορετικές πλευρές της ζωής του. Ανάμεσα στην πολιτική δράση και και τις προσωπικές σχέσεις, τη φιλία και τον έρωτα. Οι ερμηνείες των ηθοποιών, η φωτογραφία, τα σκηνικά και τα κοστούμια, η προσεγμένη μεταφορά της εποχής, τα πάντα συμβάλουν σε ένα άψογο αποτέλεσμα (βραβείο καλύτερης ταινίας και πρώτου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Βενετίας), ενώ και η δραματουργία δεν υποχωρεί ούτε στιγμή προς όφελος της περιγραφικότητας, κάτι που αποτελεί διαρκή κίνδυνο σε ταινίες ιστορικές ή βιογραφικές.

"Οι Ιρλανδοί τραγουδάνε εύκολα, αλλά δύσκολα μιλάνε", λέει σε κάποια στιγμή ο Αγγλος ανακριτής. Τέτοιου είδους χαρακτηριστικά αυτού του λαού, μαζί με ιστορικές αναλογίες και συμπτώσεις, όπως η ανάμειξη του Τσόρτσιλ στα γεγονότα, αλλά και η ίδια η τραγική κατάληξη του ήρωα μιας επανάστασης, κάνουν τελικά την ταινία οικεία στο ελληνικό κοινό, ενώ η απόσταση που χωρίζει τη χώρα μας από την πατρίδα του Μάικλ Κόλινς εκμηδενίζεται.

(ΑΘΗΝΑΙΟΝ, ΑΣΤΟΡ, ΒΙΛΑΤΖ 8, ΖΙΝΑ, ΚΟΡΟΝΕΤ, ΜΑΡΟΥΣΙ 1, ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ, ΡΑΔΙΟ ΣΙΤΥ, ΤΡΟΠΙΚΑΛ, ΦΑΛΗΡΟ 2, ΑΠΟΛΛΩΝ ΠΕΙΡ.)

Ο Γιώργος Νινιός ενσαρκώνει τον ήρωα της δεύτερης μεγάλου μήκους ταινίας του Δημήτρη Γιαζουτζάκη,έναν εφαψία, δηλαδή έναν περίεργο τύπο, που κινείται στα μέσα μαζικής μεταφοράς χουφτώνοντας τις γυναίκες, που θεωρεί κατάλληλες για τους σκοπούς τους. Ο Βούλης, όπως τον λένε, έχει αναγάγει τη "δραστηριότητα" αυτή σε επιστήμη, στην οποία μάλιστα επιθυμεί να μυήσει και έναν φίλο του, που τελικά λόγω της ξεροκεφαλιάς και της απειρίας του θα τον βάλει σε μπελάδες.

Ούτε στιγμή πορνογραφική, αλλά από την αρχή ως το τέλος διαβρωμένη από ένα χιούμορ, το οποίο, άλλοτε εμφανίζεται στο προσκήνιο, κι άλλοτε κρύβεται πίσω από τη δράση, κλείνοντας πονηρά το μάτι στο θεατή. Η ιστορία της ταινίας δε γράφεται στους διαλόγους, αλλά στις σιωπές, στη χημεία που διέπει τις σχέσεις των προσώπων και σε μια πίστη στο άπιαστο και στο ανείπωτο, που χαρακτήριζε και τη "Φανουρόπιτα" την πρώτη ταινία του σκηνοθέτη.

Το "Μη μου άπτου" είναι μια παράξενη ταινία. Παράξενη και ταυτόχρονα γνώριμη όσο και ο ήρωάς της. Οσο κι ο έρωτας που θα τον καταλάβει σαν ευλογία, αλλά και σαν "τιμωρία" γι' αυτό που ήταν, αλλά και σαν διέξοδος από ό,τι δε θέλει να είναι πια. Το ρόλο του "από μηχανής έρωτα" κρατά η όμορφη και εκφραστική παρουσία της Ελένης Γκασούκα. Η κάμερα εξαντλεί την ευρηματικότητά της με όλους τους πιθανούς τρόπους κινηματογράφησης των αστικών λεωφορείων από πάνω, από κάτω, απ' έξω, από μέσα, σταθερά ή με κίνηση, καθώς ταυτόχρονα μέσα από τα τζάμια, από στάση σε στάση και από διαδρομή σε διαδρομή εικονογραφεί τη σύγχρονη Αθήνα, που συχνά απουσιάζει σαν εικόνα από το σύγχρονο ελληνικό σινεμά.

Ας σημειώσουμε, τέλος, τη χαρακτηριστική συμμετοχή σε "περιφερειακούς" ρόλους των Κώστα Σφήκα,Κώστα Καφάση και της Ταϋγέτης.

(ΑΡΤ ΣΤΟΥΝΤΙΟ, ΑΦΑΙΑ)

Η, σκηνοθετημένη από τον Πεν Ντένσαμ,πολυτάραχη ζωή μιας γυναίκας που ξεκίνησε από το Λονδίνο στις αρχές του 18ου αιώνα, όπου η φτώχεια και ο πλούτος ήταν απόλυτα διαχωρισμένα, όπως άλλωστε το καλό και το κακό, το ωραίο και το άσχημο, το άσπρο και το μαύρο, χωρίς χρωματικές διαβαθμίσεις ή γκρίζες περιοχές ανάμεσά τους.

Μυθιστορηματική η αφήγηση της ταινίας, καθώς βασίζεται σε ένα λογοτεχνικό έργο του Ντάνιελ Ντεφόε,αναπαριστά την εποχή με τρόπο παραμυθένιο, όπως παραμυθένια είναι και η εναλλαγή των καταστάσεων που βιώνει η ηρωίδα, από την απόλυτη ευτυχία στην απόλυτη δυστυχία και αντίστροφα, επιδιώκοντας πάντα τη διατήρηση της δικής της ηθικής επιλογής, ακόμη και στις πιο δύσκολες καταστάσεις.

(ΑΝΕΣΙΣ, ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ, ΟΡΦΕΥΣ)

Η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ,ως καθηγήτρια λογοτεχνίας σε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο, αναζητεί έναν παθιασμένο και ρομαντικό έρωτα στη ζωή της.

Ο Τζεφ Μπρίτζες,ως καθηγητής μαθηματικών στο ίδιο πανεπιστήμιο, κουρασμένος από εφήμερες και ανούσιες σεξουαλικές σχέσεις, αναζητεί μια σχέση αμοιβαίας φιλίας και σεβασμού.

Μια αγγελία του δεύτερου και μια μικρή ίντριγκα από την αδελφή της πρώτης θα ενώσει αυτά τα δυο πρόσωπα με τα δεσμά ενός γάμου, που μέσα από μια σειρά ταλαντεύσεις θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της σχέσης τους. Ανασφάλειες και μικρονευρώσεις Αμερικανών διανοουμένων, που θα μπορούσε να σκηνοθετεί και οΓούντι Αλλεν.Σκηνοθετημένες, όμως από την Μπάρμπαρα Στρέιζαντ, δημιουργούν μια κωμωδία για άλλους ρομαντική και για άλλους γλυκερή, δίλημμα στο οποίο την τελική κρίση έχει (πάντα) ο θεατής της ταινίας.

(ΑΓΚΟΡΑ, ΑΙΓΛΗ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΤ., ΑΤΤΑΛΟΣ, ΑΤΤΙΚΟΝ, ΒΙΛΑΤΖ 2, ΕΤΟΥΑΛ, ΚΗΦΙΣΙΑ 3, ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

ΚΡΙΤΙΚΗ

Αγης ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -