Η σχέση πολλών ανθρώπων του θεάτρου μας με το αμερικάνικο μιούζικαλ είναι μια σχέση θαυμασμού, όσον αφορά στο είδος, ακριβώς λόγω των σύνθετων στοιχείων και απαιτήσεών του από τους καλλιτέχνες που το υπηρέτησαν και το υπηρετούν, μερικοί από τους οποίους έγραψαν "ιστορία". Μια σχέση θαυμασμού, όμως, που περιορίστηκε στην απλή μίμηση από μη ειδικά εκπαιδευμένους καλλιτέχνες, από καλλιτέχνες που τύχαινε να τραγουδούν κάπως σωστά και κάπως να ψευτοχορεύουν. Ετσι, οι περισσότερες ελληνικές παραστάσεις μιούζικαλ "μαϊμούδιζαν" αμερικανοπρεπώς... διδαγμένες συχνά από κάποιο Αμερικανό, έχοντα σχέση με την αμερικάνικη παράσταση, κατ' επιταγή βέβαια από τους Αμερικανούς δικαιούχους επί των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου ή της παραγωγής. Διδαχή, όμως, που δεν εξασφάλιζε οπωσδήποτε ένα καλό τραγουδιστικό και χορευτικό επίπεδο των ανεκπαίδευτων στο είδος ηθοποιών μας.

Καθώς, όμως, τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται νέοι ηθοποιοί με ασκημένα μέσα στο τραγούδι και στο χορό, μπορεί το είδος να αρχίσει να προσδοκά καλύτερα και ...ελληνικότερου χρώματος ερμηνευτικά αποτελέσματα, πολύ περισσότερο, αν γίνουν προσπάθειες και από σκηνοθέτες μας, όπως αποδείχνεται από την περσινή παράσταση του "Βέμπο", με το μιούζικαλ των Τζιμ Γιάκομπς - Γουόρεν Κάσεϋ "Gkrease", που επαναλαμβάνεται, με μερικές αλλαγές στη διανομή των ρόλων. Πρόκειται για νεανική, απλή, τυπικά αμερικάνικη, μυθοπλαστική "συνταγή" για το ξύπνημα της νιότης, τους σχολικούς έρωτες, τις αντιζηλίες, τις διαολιές αγοριών και κοριτσιών, την εποχή της μουσικής "βασιλείας" του Ελβις Πρίσλεϋ, μεταφρασμένη έξυπνα, άμεσα, με χιούμορ από την Ελενα Ακρίτα.Συντελεστές της καλοδουλεμένης παράστασης είναι οι Αμερικανοί Ντέιβιντ Γκίλμορ (σκηνοθεσία), Τέρυ Πάρσονς (σκηνικά - κοστούμια), Στέφεν Μιρ (χορογραφίες), Νικ Ρίσινγκς (φωτισμοί) και οι Αντώνης Ανδρικάκης (στίχοι τραγουδιών) και Γιώργος Θεοδοσιάδης (εξαιρετική μουσική διεύθυνση και διδασκαλία).

Αναφερόμαστε στην παράσταση αυτή, κυρίως χάριν των νέων ηθοποιών, αφού κυρίως αυτοί είναι που με την τραγουδιστική, χορευτική, υποκριτική τους ικανότητα (οι περισσότεροι έχουν κάνει πολύχρονες μουσικές και χορευτικές σπουδές), με την άνευ όρων κατάθεση της νεανικής τους δύναμης, χάρης και φρεσκάδας, την καθιστούν σκηνικά επιτυχή και ευφρόσυνη: Δώρος Δημοσθένους, Φιόνα Τζαβάρα, Ζωή Ναλμπαντή (πλήρης θεατρίνα), Αλέξανδρος Παναγής, Λίνα Εξάρχου (επίσης καλή θεατρίνα), Νίκος Μπουρνιάς (κωμικό ταλέντο), Κατερίνα Καλαφάτη, Ανδρέας Κωνσταντινίδης, Ελευθερία Καλαφάτη, Μίνα Μπατσακούτσα, Κατερίνα Βούλγαρη, Χίλντα Ηλιοπούλου, Αγγελος Σταματάκης, Σέργιος Πρίφτης, Φωτεινή Δάρρα, Μιχάλης Μαρίνος, Λιούμπα Πέκοβιτς, Ναταλία Τσεντίδη, Σωκράτης Μαϊδώνης, Ελένη Μιχαηλίδου, Ειρήνη Χρόνη, Ανδρέας Λιοσάτος, Χριστάνα Σκιαδά.

Στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ο Βίκτωρ Αρδίτης αποπειράθηκε μέσα από τη σύνθεση πέντε σύντομων κειμένων και μουσικές, υπό τον τίτλο "Εμείς οι άλλοι", να "εικονίσει" τη "σύγχρονη διάλυση", όπως υποτιτλίζει την παράστασή του. Ο αοριστολόγος υπότιτλος θα μπορούσε να υπονοεί πολλά, αν η επιλογή των κειμένων αντιμετώπιζε και "εικόνιζε" σφαιρικά τη ζέουσα σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, την οποία επέβαλε η διεθνώς εξαπλωμένη πλέον "νέα τάξη πραγμάτων", μετά και τις αλλεπάλληλες ανατροπές στην Ανατολική Ευρώπη. Η επιλογή των κειμένων, όμως, αντιλαμβάνεται με πολύ περιορισμένο γεωγραφικά και πολύ συγκεκριμένο ιδεολογικά προσανατολισμό ποιοι ευθύνονται για τη "σύγχρονη διάλυση", που γεννά νέες στρατιές βασανισμένων, ξεριζωμένων, "κολασμένων".

Το κείμενο του Γάλλου Μπερνάρ - Μαρί Κολτές "Ταμπατάμπα",δραματουργικά σχεδόν ανύπαρκτο, μιλά για τη μοναξιά δυο άμοιρων μαύρων αδελφών στη Γαλλία, που κάθε άλλο παρά συνειδητοποιούν ότι ανήκουν στης γης τους κολασμένους. Το"Τραγούδι για την ανθρώπινη αδικία" του Ιρλανδού ποιητή Σέιμους Χήνυ,που υποτίθεται αντλεί από τον "Φιλοκτήτη", επίσης αφήνει εντόλως απροσδιόριστη και επιμελώς άκριτη την αδικία και τους αδικητές, ακόμα και στην περίπτωση της δικής του πατρίδας (βλέπε και την ποιητική ανθολογία του - εκδόσεις "Καστανιώτη"). Εν ολίγοις, με γενικώς και αορίστως υπονοούμενα περί δικαίων και αδίκων, δεν τίθεται σε κίνδυνο η αποδοχή οποιουδήποτε από το κατεστημένο - στην περίπτωση του Χήνυ από το αγγλικό και αμερικάνικο κατεστημένο... Το τρίτο κείμενο της παράστασης, το "Ενας Κροάτης αγρότης" είναι του μαθητή του Μπρεχτ, σπουδαίου, αναμφίβολα ρηξικέλευθου Ανατολικογερμανού Χάινερ Μύλλερ,ενός πολύπλευρου δημιουργού που για αρκετά χρόνια "μετείχε" στην υπόθεση του σοσιαλισμού. Ο Μύλλερ υπηρέτησε τη σοσιαλιστική υπόθεση με την κομματική ένταξή του και με το έργο του. Την έκρινε δημιουργικά, αλλά και την πόνεσε με την επίκρισή του, όπως πόνεσε και ο ίδιος και με τις αντιφάσεις του και με τις συνέπειες της ανατροπής της. Αν και ολιγόλογος, απολύτως υπονοηματικός ο μονόλογος του Κροάτη αγρότη, μετανάστη στην ενιαία Γερμανία, που γυρίζει στον τόπο του και ξεκληρίζει την οικογένειά του, ξεριζώνοντας έτσι οριστικά τα "σπλάχνα" του από τη γενέτειρα γη του, έχει και δραματικό βάρος, και δραματουργικό κύρος. Εχει ουσία, νόημα, ορατή ιδεολογική αντίληψη και άποψη για τη σύγχρονη πολιτική και εθνική τραγωδία της Γιουγκοσλαβίας. Δηλαδή είναι ένα κείμενο που άξιζε να περιληφθεί στην παράσταση. Το τέταρτο κείμενο του Ρώσου Ολέγκ Μπογκάεφ "Ο Ρώσος ταχυδρόμος" δε φαίνεται να επιλέχθηκε τυχαία. Σ' αυτό κυρίως στηρίζεται ο κριτικά μονόπλευρος προσανατολισμός της επιλογής των κειμένων. "Ηρωας" του μονόπρακτου είναι ένας ηλικιωμένος, χωρίς οικογένεια, συνταξιούχος ταχυδρόμος στην άλλοτε ΕΣΣΔ, αποριγμένος στο διαμέρισμα - κλουβί και με μια σύνταξη πείνας που του είχε ορίσει η σοσιαλιστική πατρίδα που υπηρέτησε, είναι καταδικασμένος να πεθάνει αποξεχασμένος από τους πάντες και τα πάντα. Το τελευταίο κείμενο, με τίτλο "Ο ουρανός κατακόκκινος",είναι της Λούλας Αναγνωστάκη.Εδώ έχουμε μια δυνατή δραματουργικά, μια ελληνική και γυναικεία εκδοχή της δυστυχίας, που σκορπά η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Μια μεσοαστικής καταγωγής δασκάλα γαλλικών, γυναίκα ενός νεότερού της κομμουνιστή, που της μιλούσε, χωρίς και να την πείθει, για την Οχτωβριανή Επανάσταση, το σοσιαλισμό και της τραγουδούσε τη Διεθνή, πέθανε νέος, αλκοολική σήμερα και μάνα ενός γιου που μπλέκει σε κύκλωμα εκμετάλλευσης γυναικών από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και φυλακίζεται, μπαίνει κι αυτή στη σημερινή στρατιά των κολασμένων της γης. Το δικό της '17, η δική της "επανάσταση" είναι να παρασταθεί στο παιδί της, τραγουδώντας μέσα σ' ένα σπαρακτικό ψυχοδιανοητικό παραλήρημα τη Διεθνή. Το τραγούδι της Διεθνούς χρησιμοποιείται από τη σκηνοθεσία και σαν χορικό και λειτουργεί περίεργα, τουλάχιστον αμφίσημα. Μπορεί να εκληφθεί είτε σαν επικήδειο, πικρά ειρωνικό ρέκβιεμ του σοσιαλισμού, είτε σαν σήμανση της ανάγκης να υπάρξει μια νέα Διεθνής, μια νέα επανάσταση για να σωθούν της "γης οι κολασμένοι". Τι από τα δυο ήθελε να πει, όμως, η επιλογή των κειμένων και η καλοδουλεμένη, ατμοσφαιρική, αισθαντική σκηνοθετικά παράσταση παραμένει θολό, με τη ζυγαριά - κατά τη γνώμη μας - να γέρνει συνειδητά μεν, υπόκρυφα δε προς την πρώτη ερμηνεία. Αξίζει αναφοράς η καλή δουλιά των συντελεστών της παράστασης: Μίρκα Θεοδωροπούλου, Χριστίνα Συμβουλίδου, Ελένη Βαροπούλου, Μαρία Τσαντσάνογλου (μετάφραση), Αννα Γεωργιάδου(σκηνικά - κοστούμια), Δημήτρης Μαραμής (μουσική), Ανδρέας Μπελλής(φωτισμοί). Ερμηνευτικά διακρίνονται η καθόλα συνταρακτική στη γυναίκα της Αναγνωστάκη Βέρα Ζαβιτσιάνου,ο λιτός Νίκος Γεωργάκης και ο εκφραστικός(κάπως υπερβολικός όμως) Μάνος Σταλάκης.

ΘΥΜΕΛΗ

Το έργο του Ρομπέρ Τομά "Το δωμάτιο με τους Μανδαρίνους" επαναλαμβάνεται και φέτος στο "Θέατρο της οδού Ερμού",από το θίασο "Πρόβα",σε σκηνοθεσία Σωτήρη Τσόγκα,μετάφραση Πόπης Κόντου,σκηνικά Μιχάλη Σδούγκου,κοστούμια Σοφίας Παπαχρήστου,μουσική επιμέλεια Ιάκωβου Δρόσου.Παίζουν: Μαίρη Ραζή, Δημήτρης Πανταζής, Δημήτρης Σίνης, Μαρία Δεκουλάκου.Πρόκειται για σπονδυλωτή κωμωδία χαρακτήρων, ένα πανόραμα ανθρώπινων καταστάσεων και σχέσεων, άλλοτε ακραίων, δραματικών ή κωμικών, άλλοτε πάλι καθημερινών, στις οποίες όμως εμπλέκονται "περίεργοι" και "παράξενοι" άνθρωποι.

• Η κωμωδία "Μόλις χώρισα",που υπογράφει μια ομάδα συγγραφέων με το όνομα Γκρουπ Β, παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στο θέατρο "Μελίνα",σε σκηνοθεσία Βασίλη Μυριανθόπουλου.Παίζουν: Βίκυ Αδάμου, Στέφανος Γκούβερης, Γεράσιμος Μαύρος, Δέσποινα Παπαγιάννη, Μαίρη Σαουσοπούλου κ. ά.

Σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας διαδραματίζεται μια απλή, αλλά ξεχωριστή ιστορία. Σύγχρονοι ρυθμοί, εντάσεις, καβγάδες, ακρότητες, χαστούκια, έρωτες και ό,τι άλλο συνθέτει την εικόνα της ζωής μας.

• Με το έργο του Σαμ Μπόπρικ "Αμλετ 2" ξεκινάει τις εμφανίσεις της η θεατρική ομάδα του Πολυτεχνείου,στις 4 του Δεκέμβρη, στον "Τεχνοχώρο υπό Σκιάν" (Μαυρομιχάλη 161), για 14 παραστάσεις. Πρόκειται για μια ανατρεπτική άποψη του Αμλετ, δοσμένη με χιούμορ. Θέματα και προβληματισμοί που έχουν μπει στη ζωή μας, μεγαλοποιούνται μέχρι αντιπάθειας και οι ήρωες ζουν στον κόσμο τους μέχρι παρεξηγήσεως. Σκηνοθεσία Ακη Μητσούλη,σκηνικά - κοστούμια Μ. Γαϊτάνη,μουσική Π. Μπορομπόκα.

Η Βέρα Ζαβιτσιάνου στο "Ο ουρανός κατακόκκινος"

"Το δωμάτιο με τους μανδαρίνους" στο θέατρο της οδού "Ερμού"