Associated Press

Σημαντική ήταν η συγχώνευση της «Χιούλετ Πάκαρντ» με την «Κόμπακ» στον τομέα της Πληροφορικής

Οπως ο ίδιος υπογράμμισε σε διάλεξη στο Βερολίνο (2 Μάρτη), με το έργο του αυτό, απέδειξε, με βάση αδιαμφισβήτητα στατιστικά στοιχεία από πολύ γνωστές αστικές πηγές, την ορθότητα και την επικαιρότητα της θεωρίας του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό. Μπόρεσε - είπε - στηριζόμενος στα στοιχεία αυτά, να βρει μια γενική επιβεβαίωση για τα κύρια κριτήρια του ορισμού του ιμπεριαλισμού από τον Λένιν για:

- Τη διαδικασία της μονοπώλησης της καπιταλιστικής παραγωγής.

- Την αυξανόμενη εξαγωγή κεφαλαίων.

- Τη συγχώνευση του τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου σε χρηματιστικό κεφάλαιο.

- Το μοίρασμα της παγκόσμιας οικονομίας από τα διεθνή καρτέλ.

- Την επιδίωξη ενός περιφερειακού ξαναμοιράσματος του κόσμου, ενώ είχε ήδη τελειώσει το μοίρασμα της γης ανάμεσα στις καπιταλιστικές μεγάλες δυνάμεις.

Πέρα από την πρώτη διάλεξη, ο Ινδός καθηγητής θα μιλήσει με το ίδιο θέμα σε άλλες δεκατρείς γερμανικές πόλεις και μια διάλεξή του θα γίνει στο Λουξεμβούργο. Μετά την ομιλία του, ο ίδιος δίνει απαντήσεις σε ερωτήσεις των ακροατών του.

Associated Press

Ο Μπ. Γκέιτς, αφεντικό της «Μάικροσοφτ», μοιάζει να γελά πλέον με τα «χάδια» που του κάνει η κυβέρνηση Μπους

Αυτά είναι ελάχιστα στοιχεία από την πληθώρα που παρουσίασε στους ακροατές του ο Ινδός καθηγητής.

- Ως προς την Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και άλλες χώρες της Δυτ. Ευρώπης), είναι χαρακτηριστικοί οι εξής αριθμοί συγχώνευσης: Το 1999 αξίας ύψους 1,2 τρισ. δολάρια, το 2000= 1,5 τρισ. δολάρια, που πλησιάζει το ύψος συγχωνεύσεων στις ΗΠΑ= 1,8 τρισ. δολάρια. Για την Αγγλία, είπε ότι η οικονομία της είναι μια από τις πιο συγκεντροποιημένες στον κόσμο και εκεί που υπάρχει ακόμα περιθώριο για συγχωνεύσεις είναι τα ΜΜΕ, η τηλεπικοινωνία, η χημεία και η βιομηχανία πετρελαίου.

- Μακρύς είναι ο κατάλογος των συγχωνεύσεων και στη Γερμανία. Δύο από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι οι συγχωνεύσεις των τραπεζικών και ασφαλιστικών κοντσέρν Ντρέσντενερ - Αλιάντς και της Μπάγεριστ Φεράινσμπανκ. Η τελευταία αγόρασε την Μπανκ Αούστρια και έγινε το τρίτο κατά σειρά ευρωπαϊκό κοντσέρν, από άποψη περιουσιακής αξίας και κατέχει το μεγαλύτερο τραπεζικό δίκτυο στην Κεντρική Ευρώπη (Γερμανία, Αυστρία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Σλοβακική Δημοκρατία και Κροατία).

- Χαρακτηριστικό των συγχωνεύσεων των τραπεζών είναι ότι οι δέκα μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου έχουν συγκεντρώσει το τεράστιο ποσόν των 7 τρισ. 313 δισ. δολαρίων.

Πριν λίγα χρόνια, οι 31 μεγαλύτερες τράπεζες ήλεγχαν το τεράστιο ποσόν των 10,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή μεγαλύτερα ποσά από το ακαθόριστο κοινωνικό προϊόν των ΗΠΑ, ποσό ισοδύναμο με το ένα τέταρτο του ακαθάριστου κοινωνικού προϊόντος όλου του κόσμου.

Το 1998, τρεις ιαπωνικές τράπεζες ενώθηκαν σε μια, που είχε στον έλεγχό της το τεράστιο ποσό πάνω του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, δηλαδή ίσο με το 14% του αμερικανικού κοινωνικού προϊόντος. Το ίδιο συμβαίνει στις ΗΠΑ, όπου υπήρχαν χιλιάδες τράπεζες, αλλά τώρα λόγος γίνεται για μια ντουζίνα γιγαντιαίες τράπεζες που ελέγχουν τον τραπεζικό τομέα. Παρόμοια είναι η εικόνα στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία κλπ. Και όταν μιλάμε για τράπεζες, εννοούμε και τις μεγάλες ασφαλιστικές και άλλες εταιρίες, που έχουν σαν έργο τους χρηματικές μπίζνες.

Η συγχώνευση του τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου εκφράζεται και στα εξής: Στα εποπτικά συμβούλια των τραπεζών μετέχουν αντιπρόσωποι των βιομηχανιών και το αντίθετο. Επίσης είναι χαρακτηριστικό για τη δύναμη του χρηματιστικού κεφαλαίου ότι πρώην στελέχη των μυστικών υπηρεσιών, διπλωμάτες, στρατηγοί, πρώην πολιτικοί, υπουργοί και πρωθυπουργοί είναι μέλη των εποπτικών συμβουλίων, ή ανταλλάσσουν τη θέση τους σε τέτοια αξιώματα και γίνονται μέλη εποπτικών συμβουλίων του χρηματιστικού κεφαλαίου. Θα μπορούσε, δηλαδή, να μιλήσει κανείς για συγχωνεύσεις με τις κυβερνήσεις. Διαφθορά και δωροδοκία παίρνουν αναίσχυντες διαστάσεις, ώστε, π.χ., ένας Αγγλος πρώην υπουργός Τηλεπικοινωνιών να βρεθεί, έπειτα, στο εποπτικό συμβούλιο μιας ιδιωτικής εταιρίας τηλεπικοινωνιών.

Πλήρη επιβεβαίωση βρίσκει και το τρίτο συστατικό γνώρισμα του ιμπεριαλισμού, σύμφωνα με τον Λένιν, η εξαγωγή κεφαλαίου.

Οι ρεφορμιστικές εργατικές οργανώσεις διαμαρτύρονται και λένε, μην κάνετε τόσο μεγάλη εξαγωγή κεφαλαίου, χρειαζόμαστε θέσεις εργασίας, άρα επενδύσεις στο εσωτερικό. Αλλά αυτή είναι η φύση του ιμπεριαλισμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι στις πλούσιες χώρες και γι' αυτό το λόγο εξαφανίζονται εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η εξαγωγή κεφαλαίου σε τριτοκοσμικές χώρες αυξάνει τα χρέη των χωρών αυτών, ώστε κάθε μήνα να πληρώνουν για τόκους στον ιμπεριαλισμό γύρω στα 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακόμα ένα σχετικό ζήτημα: Οταν από τις χώρες του ιμπεριαλισμού εισπράττονται τέτοια τεράστια ποσά, ένα μέρος απ' αυτά χρησιμοποιείται και για τη διαφθορά των ηγετών ή των ηγετικών στρωμάτων της εργατικής τάξης. Αυτή η διαφθορά αποτελεί στοιχείο της διάδοσης του οπορτουνισμού στο ευρωπαϊκό εργατικό κίνημα. Αν, π.χ., η γερμανική σοσιαλδημοκρατία έχει στραφεί στον οπορτουνισμό και την αστική τάξη, αυτό δεν εξηγείται με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του γερμανικού λαού. Η ανάλυση του Λένιν, που ισχύει πάντα, λέει ότι η εξήγηση βρίσκεται στο μονοπωλιακό καπιταλισμό, στο δυνάμωμα των μονοπωλίων, στην εξαγωγή κεφαλαίων και την επιστροφή υψηλών κερδών από τις εκμεταλλευόμενες χώρες στις μητροπόλεις των πλούσιων χωρών. Ενα μέρος από τα κέρδη χρησιμοποιείται στη δημιουργία της διεφθαρμένης εργατικής αριστοκρατίας. Ετσι ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας πρέπει να συνοδεύεται και με τον αγώνα κατά των οπορτουνιστών ηγετών στα συνδικάτα.

Με ένα σύστημα συμμαχιών, ένα δίκτυο στρατιωτικών βάσεων, με την εγκαθίδρυση καθεστώτων από πολιτικούς - μαριονέτες σε διάφορες χώρες και με την οικονομική δύναμή του, το χρηματιστικό κεφάλαιο μπορεί να δένει σχεδόν όλο τον κόσμο σε ένα δίκτυο εξαρτήσεων. Μπορεί πραγματικά να πούμε ότι δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένα εκατοστόμετρο της επιφάνειας της γης, όπου να μην πατάει η βαριά μπότα του ιμπεριαλισμού, είπε. Δηλαδή, ο κόσμος σήμερα είναι, ουσιαστικά, όπως ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα, μοιρασμένος σε σφαίρες επιρροής ανάμεσα στις ανταγωνιζόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Εχει ξεκινήσει, όμως, ένας αγώνας ξαναμοιράσματος του κόσμου ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα ΗΠΑ, ΕΕ και Ιαπωνία.

Ο καπιταλισμός στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, κατέληξε ο Μπραρ, είναι ένα σύστημα, όπου καθημερινά παίζονται, κερδοσκοπικά, 3 τρισ. δολάρια, που κλονίζουν την οικονομία δεκάδων χωρών και καταστρέφουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Με μια τέτοια αρχιτεκτονική το ιμπεριαλιστικό σύστημα δεν έχει περιθώρια ζωής, πρέπει να γκρεμιστεί και να αντικατασταθεί με ένα σύστημα, στο οποίο η παραγωγή θα βρίσκεται στο επίκεντρο της ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών.

* Μέχρι πριν λίγα χρόνια, δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Ουεστμίνιστερ, απ' όπου αποσύρθηκε για να ασχοληθεί με τη μελέτη και συγγραφή βιβλίων.

Η Υπηρεσία Τύπου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΡΟ στην Κρατική Δούμα εξέδωσε ανακοίνωση για την επίσκεψη του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ Γκενάντι Ζιουγκάνοφ στη Μεγάλη Βρετανία. Στη διάρκεια της επίσκεψης είχε συναντήσεις στο Κοινοβούλιο της χώρας, όπου έγιναν συζητήσεις με τους βουλευτές - μέλη της ενοποιημένης κοινοβουλευτικής ομάδας για τη Ρωσία, στο υπουργείο Εξωτερικών, επισκέφθηκε τη μεγαλύτερη κρατική ραδιοτηλεοπτική εταιρία - το BBC. Επίσης, ο Ζιουγκάνοφ μίλησε στο Βασιλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, καθώς και στο Οξφορντ. Ενα από τα πολλά θέματα των συζητήσεων στη διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ ήταν οι προοπτικές ανάπτυξης του ΚΚΡΟ ως βασική αντιπολιτευόμενη δύναμη της χώρας. Για άλλη μια φορά χρειάστηκε να απαντήσει στο ερώτημα για την πιθανότητα μετασχηματισμού του ΚΚΡΟ σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (πράγμα για το οποίο πριν από ένα χρόνο μίλησε και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν).

Ο Ζιουγκάνοφ αναφέρθηκε λεπτομερώς στο θέμα αυτό: «Το ΚΚΡΟ δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα της μετονομασίας του ΚΚΡΟ. Σήμερα έγινε της μόδας να καλείται το ΚΚΡΟ να αλλάξει την ονομασία σε κάποιο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα», σημείωσε. «Είναι σαφές ότι το ζήτημα δεν είναι στην ονομασία. Είχαμε πέντε ονομασίες του κόμματος: ΣΔΕΚΡ (μπ), ΚΚ Ρωσίας (μπ), ΠΚΚ (μπ), ΚΚΣΕ, ΚΚ της ΣΟΣΔ Ρωσίας. Εννοείται ότι η ονομασία του κόμματος δεν είναι δόγμα. Η ουσία του κόμματος πριν απ' όλα δεν καθορίζεται από την ονομασία, αλλά από το πρόγραμμα, τον τρόπο δράσης, από το χαρακτήρα του. Εξάλλου, η ονομασία έχει επίσης σημασία αρχών. Το εν λόγω ζήτημα αφορά το κάθε μέλος του κόμματος. Κι αν κάποτε μπει μπροστά μας, τότε το κόμμα στο σύνολό του θα πάρει απόφαση σχετικά μ' αυτό. Τώρα όμως για το ΚΚΡΟ τέτοιο πρόβλημα δεν υφίσταται. Ούτε μεταξύ των στελεχών, ούτε στη μάζα των μελών, ούτε στις γραμμές των οπαδών του δεν το θέτουν». Στη συνέχεια ο Ζιουγκάνοφ απάντησε σε άλλες ερωτήσεις.

-- Ποια η διαφορά των κομμουνιστών από τους σοσιαλδημοκράτες;

-- «Αν θυμηθούμε την ιστορία, οι κομμουνιστές και οι σοσιαλδημοκράτες βγήκαν από την ίδια ρίζα», υπογράμμισε ο Ζιουγκάνοφ. «Απ' εδώ απορρέουν πολλές κοινές αξίες μας, μεταξύ τους στο πρώτο πλάνο είναι το ιδανικό της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ωστόσο, η κατανόηση αυτού του ιδανικού διαφέρει από άποψη αρχών. Οι κομμουνιστές θέτουν ως σκοπό τους την πρακτική επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι δε σοσιαλδημοκράτες μάλλον παίζουν μεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στα αφεντικά και τους μισθωτούς εργαζομένους, βοηθούν τους τελευταίους να αγωνίζονται για καλύτερους όρους πώλησης της εργατικής τους δύναμης. Ο σοσιαλισμός γι' αυτούς είναι μάλλον ανέφικτος στην πράξη στόχος. Από την άποψη αυτή η γνωστή διατύπωση του Εντουαρντ Μπερνστάιν "Το κίνημα είναι τα πάντα, ο τελικός σκοπός - τίποτα", δεν έχασε για τους σοσιαλδημοκράτες την επικαιρότητά της και μέχρι σήμερα. Στα 80 χρόνια που πέρασαν η δυτικοευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία πέρασε πολλά ιστορικά ζικ-ζακ. Το κοινό διάνυσμά τους είναι η σταδιακή απομάκρυνση από το αρχικό ιδανικό και το αργό, αλλά σταθερό γλίστρημα προς τα δεξιά, ο μόνιμος δανεισμός των φιλελεύθερων ιδεών, η ολίσθηση στο φιλελεύθερο ιδεολογικό πεδίο. Κάποτε ο στρατηγός Ντε Γκολ είχε πει: "Δεν αγαπώ τους σοσιαλιστές, γιατί δεν είναι σοσιαλιστές". Ισως, σ' αυτό το απόφθεγμα υπάρχει ένα ρητορικό "μαστίγωμα", αλλά η ουσία εκφράζεται με αρκετή ακρίβεια. Οχι τυχαία διεξάγεται μια αρκετά δριμύτατη πολεμική ανάμεσα στους ηγέτες των σοσιαλιστών των λατινικών χωρών, οι οποίοι ήταν πάντα πιο αριστεροί, από τη μια μεριά, και τους πιο δεξιούς Βρετανούς εργατικούς και Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες, από την άλλη».

-- Εχουν άραγε μέλλον οι σοσιαλδημοκράτες;

-- «Σήμερα πολλοί θεωρούν ότι το αρκετά διαδομένο λεκτικό στερεότυπο "το μέλλον ανήκει στους σοσιαλδημοκράτες" είναι τάχα εντελώς βάσιμο. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε το λόγο: το μυστικό βρίσκεται στην περίφημη "μέση" οδό, στην τάση υιοθέτησης ενδιάμεσης θέσης ανάμεσα στον άγριο καπιταλισμό και την αυστηρή σχεδιασμένη οικονομία. Το δόγμα της σοσιαλδημοκρατίας σερβίρεται στους ανθρώπους ως δυνατότητα να συνδυαστούν οι θετικές πλευρές των δυο συστημάτων και, τουλάχιστον, να περιοριστούν, αν όχι να εξαλειφθούν εντελώς, οι αρνητικές ιδιομορφίες. Ωστόσο, το πρόβλημα συνίσταται στο ότι τα ιδανικά της σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή η προσπάθεια να συνενώσουν την ελεύθερη αγορά με τις ευρείες κοινωνικές εγγυήσεις του πληθυσμού, δοκιμάζουν σοβαρή κρίση. Ολα τα κυβερνώντα κεντροαριστερά κόμματα στη ζώνη του ευρώ υπό την επίδραση του αυστηρού προϋπολογισμού, που εξαρτάται από την ύπαρξη του κοινού νομίσματος, εφαρμόζουν τώρα συντηρητική μακροοικονομική πολιτική. Σε σας, στη Μεγάλη Βρετανία, ο Τόνι Μπλερ επίσης σχεδόν ανακυκλώθηκε στην αγορά στο ζήτημα της διαρθρωτικής μεταρρύθμισης, όπως και οι προκάτοχοί του - οι τόριδες. Μιας και το 'φερε η κουβέντα, ο Βρετανός πρωθυπουργός έχει διεισδύσει σε τέτοιο βαθμό στο έδαφος του κλασικού συντηρητισμού, που οι τόριδες απλώς δεν ξέρουν τι να κάνουν, πώς να προσδιορίσουν τη διαφορά τους από τους δήθεν "αριστερούς" εργατικούς».

«Η σοσιαλδημοκρατία της ηπειρωτικής Ευρώπης επίσης αλλάζει σταδιακά, αλλά σταθερά τη στρατηγική της οικονομικής πολιτικής», υπογράμμισε ο Ζιουγκάνοφ. Αρχίζει να επικρατεί η άποψη ότι το κοινωνικό μοντέλο, για την επεξεργασία του οποίου στην εποχή τους είχαν καταναλώσει τόσες δυνάμεις, επιβάλλεται να αλλάξει και μάλιστα προς την πλευρά του φιλελευθερισμού. Σαν αποτέλεσμα οι "αριστεροί" αποδείχτηκαν "δεξιοί", ενώ ορισμένοι απ' αυτούς, για παράδειγμα, ο ίδιος ο Τ. Μπλερ, κατάφερε να ξεπεράσει τους ίδιους τους "δεξιούς". Σαν αποτέλεσμα εμφανίζονται εντελώς νέες στρατηγικές διατυπώσεις: "τρίτος δρόμος" (Τ. Μπλερ), "νέα σοσιαλδημοκρατία" (Λ. Ζοσπέν), "αριστερός φιλελευθερισμός" (Γ. Σρέντερ). Αμφιβάλλω όμως αν έχουν μέλλον, ακόμα και στις συνθήκες της Ευρώπης».

Ο Ζιουγκάνοφ υπογράμμισε ότι το «ΚΚΡΟ βρίσκεται πιο κοντά στις ρίζες της σοσιαλδημοκρατίας, παρά οι ίδιοι η σοσιαλδημοκράτες. Ο Βρετανός πρωθυπουργός ήταν ο πρώτος που διακήρυξε τη νέα ημερήσια διάταξη για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Εμείς στο ΚΚΡΟ στρέψαμε την προσοχή στην εξής δήλωση του ηγέτη των εργατικών: "Θα εξακολουθήσει άραγε η Ευρώπη να ζει σύμφωνα με το παλιό κοινωνικό μοντέλο, που βασιζόταν στην κοινωνική νομοθεσία και στο σύστημα της κοινωνικής βοήθειας, που ξεκινούν από τις δεκαετίες του '70 και '80, ή θα παραδεχτεί ότι η νέα οικονομία απαιτεί την αλλαγή της κατεύθυνσης της ευρωπαϊκής πολιτικής στο μέλλον;" Σήμερα είναι ολοφάνερο ότι η κοινή για την Ευρώπη διαδικασία, που ονομάστηκε "απορύθμιση", συνίσταται στη φιλελευθεροποίηση της οικονομίας και στην περικοπή των κοινωνικών εγγυήσεων. Αυτή ακριβώς η αρχή γίνεται η σημαία των σύγχρονων Ευρωπαίων "αριστερών" και όλο και περισσότερο πετούν την ουσία από τη διακηρυγμένη απ' αυτούς σοσιαλδημοκρατική ιδεολογία - την ισορροπία. Οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές ολισθαίνουν προς τον πιο συνηθισμένο φιλελευθερισμό, καλύπτοντάς τον απλώς με τη διατήρηση ορισμένης δόσης του περασμένου πάθους. Γι' αυτό, δεν υπάρχει σήμερα για ένα κόμμα, που προασπίζει τα ιδανικά του σοσιαλισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης, καλύτερος τρόπος να εξευτελιστεί από το να ακολουθήσει τη συμβουλή ορισμένων ειδικών και να ενισχύσει τις γραμμές των φιλελεύθερων οργανώσεων με σοσιαλδημοκρατική ετικέτα».

Τέλος, ο ηγέτης του ΚΚΡΟ τόνισε: «Δε θα είναι υπερβολή να πούμε ότι το ΚΚΡΟ είναι σήμερα πολύ πιο κοντά στις αρχικές ιδεολογικές αρχές πάνω στις οποίες αναπτύχθηκε το αριστερό κίνημα, παρά οι σοσιαλδημοκράτες της Ευρώπης. Να, γιατί δε βλέπουμε κανένα λόγο να μετονομάσουμε το κόμμα μας. Στη Ρωσία δε ρίζωσαν οι σοσιαλδημοκράτες. Και διόλου δεν καταλαβαίνω, γιατί μπαίνει τέτοιο ζήτημα; Ποιος και γιατί μας σπρώχνει προς αυτή την πλευρά; Οι σοσιαλδημοκράτες έχουν πολλά χρήσιμα και ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά είναι προϊόν της Ευρώπης. Το σύγχρονο ΚΚΡΟ αφομοίωσε τα καλύτερα στοιχεία του κομμουνιστικού κινήματος, την πείρα των σοσιαλδημοκρατικών, σοσιαλιστικών, εθνικοαπελευθερωτικών κομμάτων και κινημάτων. Το κόμμα μας βάδιζε και θα βαδίζει στο δρόμο του. Στη Ρωσία έχουμε τους "αριστερούς" μας, το όνομα των οποίων είναι κομμουνιστές».