Αντιμέτωπος με μια τεράστιων μεγεθών «πλύση εγκεφάλου» βρίσκεται ο λαός της Λετονίας. Στόχος της είναι το Σεπτέμβρη του 2003, στο δημοψήφισμα για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), η συντριπτική πλειοψηφία του λαού να πει το «ναι». Πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Β. Ντομπρόβσκις, υποστήριξε στα σοβαρά ότι από τις αρχές του 2003 έως το 2005 στη χώρα θα πέσει «χρυσή βροχή» με τα κονδύλια που θα δώσει η ΕΕ και μας θύμισε τα «χρυσά κουτάλια», που πριν 20 χρόνια έλεγαν στον ελληνικό λαό ότι θα τρώει, εφόσον βέβαια η χώρα ενταχθεί στην ΕΕ. (Μανία αυτοί οι άνθρωποι με το... «χρυσό»). Φαίνεται όμως ότι η προπαγάνδα αυτή δεν πάει στο «βρόντο». Σε ορισμένους «πιάνει τόπο», αφού με κάτι τέτοιες φήμες περί «χρυσής βροχής» προκύπτει «υπερχείλιση» των ...«ευρω-λιγούρηδων»!

Τι ήταν και πώς είναι σήμερα η Λετονία; Θα μπορούσε εν συντομία να πει κανείς ότι η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λετονίας (ΣΣΔΛ) ήταν μια από τις πιο αναπτυγμένες οικονομικά Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και στηριγμένη στην υλικοτεχνική υποδομή των υπόλοιπων Σοβιετικών Δημοκρατιών, κατάφερε από καθαρά αγροτική χώρα να γίνει μια Δημοκρατία με αναπτυγμένο τόσο τον βιομηχανικό, όσο και τον αγροτικό της τομέα. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε στοιχεία που να καταλαμβάνουν πολλές σελίδες, αλλά νομίζουμε ότι αρκεί ένα: Οι ρυθμοί ανάπτυξης του εθνικού εισοδήματος στη ΣΣΔ της Λετονίας ήταν μεγαλύτεροι από το μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ΕΣΣΔ, ενώ τα πραγματικά εισοδήματα του πληθυσμού είχαν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με την προπολεμική περίοδο!

Αντίθετα, μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού σημειώθηκε μέσα σε μια δεκαετία μείωση του ΑΕΠ που έπεσε στο 57,6% του ΑΕΠ του 1990. Το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων έχει μειωθεί στο 40-45% του εισοδήματος που υπήρχε το 1990. Τα 3/4 του λαού ζουν με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι συντάξεις και οι μισθοί δε φτάνουν πολλές φορές ούτε για τα νοίκια και τα κοινόχρηστα, με αποτέλεσμα οι αρχές να προχωρούν σε εξώσεις ολόκληρων οικογενειών. Μόνον το 1999 στην πρωτεύουσα Ρίγα έγιναν εξώσεις σε 1.274 οικογένειες. Οι άστεγοι μεταφέρονται σε ειδικά καταλύματα. Σε μια χώρα που είχε εξαλείψει την ανεργία, σήμερα είναι άνεργο το 10-12%, ενώ δουλιές του «ποδαριού» αναγκάζεται να κάνει ένα άλλο 20-25% του πληθυσμού. Η ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας οδήγησε σε μαζικές απολύσεις, αν σκεφτεί κανείς ότι η βιομηχανική παραγωγή είναι μόλις στο επίπεδο του 42,5% της βιομηχανικής παραγωγής στα σοσιαλιστικά χρόνια. Το ίδιο και η ιδιωτικοποίηση της γης, που οδήγησε στην καταστροφή των 600 μεγάλων συνεταιριστικών και κρατικών αγροτοβιομηχανικών επιχειρήσεων και στην εμφάνιση στη θέση τους 300.000 μικρών ιδιωτικών νοικοκυριών, χωρίς σοβαρά αγροτικά εφόδια, με αποτέλεσμα να μένει ακαλλιέργητο τουλάχιστον το 1/3 της γης που καλλιεργούνταν στα χρόνια του σοσιαλισμού. Ο πληθυσμός της χώρας μέσα σε δέκα χρόνια μειώθηκε κατά 500.000 ή κατά 17%, ενώ η μείωση συνεχίζεται, αφού η θνησιμότητα είναι διπλάσια των επιπέδων γεννητικότητας. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια άνοδος των ρυθμών της οικονομίας, αλλά, όπως υπολογίζεται, μ' αυτούς τους ρυθμούς η σημερινή Λετονία θα χρειαστεί 300-350 χρόνια για να φτάσει το επίπεδο που είχε στα χρόνια του σοσιαλισμού!

Οι «δημοκράτες», που ήρθαν στα πράγματα μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, εκτός από τον έντονο αντικομμουνισμό, την αναγνώριση των φασιστικών-λετονικών «SS», επέβαλαν και την απαγόρευση της δράσης του ΚΚ Λετονίας. Φυλάκισαν για 6 χρόνια (1991-1997) τον Αλφρεντ Ρούμπιξ, Α΄ Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚ Λετονίας και σημερινό πρόεδρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λετονίας (ΣΚΛ). Η απαγόρευση της δράσης του ΚΚΛ εξακολουθεί να ισχύει, όπως και οι περιορισμοί της πολιτικής δράσης και εργασίας. Πρόκειται για περιορισμούς που στρέφονται όχι μόνον ενάντια στα πρώην στελέχη του ΚΚ, αλλά και ενάντια στα μέλη των Σοβιέτ Εργατικών Κολεκτίβων, των οργανώσεων των βετεράνων του αντιφασιστικού πολέμου, που, αν και είναι πολίτες, δεν μπορούν να εργαστούν σε κρατικά όργανα και υπηρεσίες, να θέσουν υποψηφιότητα ως βουλευτές ή ακόμα και στα τοπικά όργανα Αυτοδιοίκησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις λίγες μέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, δικαστήριο ζήτησε από τον Α. Ρούμπιξ να αποκηρύξει το παρελθόν του και τα ιδανικά του για να του επιτραπεί να είναι υποψήφιος στις εκλογές. Κάτι που βέβαια αρνήθηκε να κάνει ο πρόεδρος του ΣΚΛ. Πέρα όμως από τις αντικομμουνιστικές διώξεις υπάρχει κι ένα ιδιόμορφο «απαρτχάιντ», δηλαδή διακρίσεις σε εθνική βάση και σε βάρος μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Στη Λετονία πάνω από το 40% του πληθυσμού δεν είναι Λετονοί, αλλά άλλες εθνότητες που ζούσαν στο έδαφος της ΕΣΣΔ. Σήμερα όλοι τους αποκαλούνται «ρωσόφωνοι», μια και τους συνδέει η χρήση της ρώσικης γλώσσας. Απ' αυτούς, μόνον ένα τμήμα έχει πάρει τη λετονική υπηκοότητα. Ενα άλλο, γύρω στο 25% του πληθυσμού της χώρας, την έχει στερηθεί και χαρακτηρίζεται ως «μη πολίτες», στερούμενο κάθε πολιτικού δικαιώματος, αλλά και άλλων δικαιωμάτων που έχουν οι πολίτες της χώρας. Για να αποκτήσει κάποιος «μη πολίτης» την υπηκοότητα θα πρέπει όχι απλώς να γνωρίζει τα λετονικά, αλλά και να δώσει εξετάσεις στο μάθημα της «ιστορίας», όπου εκεί θα πρέπει να δηλώσει ότι η σοβιετική περίοδος ήταν για τη χώρα μια ξένη «κατοχή» και ότι οι συνεργάτες των χιτλερικών, δηλαδή τα λετονικά «SS» ήταν «πατριώτες». Μάλιστα, οι αρχές έχουν στερήσει «διά βίου» την υπηκοότητα σε περίπου 125.000 «μη πολίτες», οι οποίοι ήταν στο παρελθόν μέλη του ΚΚ, άλλων «φιλοσοβιετικών» οργανώσεων και ταυτόχρονα έχουν την «ατυχία» να μην είναι εθνικά Λετονοί.

Οπως γράψαμε και στο παρελθόν, στη Λετονία υπάρχει ένας συνασπισμός κομμάτων με την ονομασία «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία», που αντιμάχεται τις παραπάνω διακρίσεις και πολιτικούς περιορισμούς. Μάλιστα, στις εκλογές του Σεπτέμβρη 2002 αυτός ο συνασπισμός κατέλαβε τη δεύτερη θέση, συγκεντρώνοντας ποσοστό 18,81% κι εκλέγοντας 25 στους 100 βουλευτές. Ο συνασπισμός αποτελείται από 3 κόμματα: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Λετονίας (που εκφράζει τους υποστηρικτές του σοσιαλισμού), το Κόμμα «Ισότητα» (που κύρια προβάλλει τα ζητήματα της κοινωνικής και πολιτικής ισότητας όλου του πληθυσμού) και το «Κόμμα της Λαϊκής Συναίνεσης» (που παρουσιάζεται ως αριστερό-σοσιαλδημοκρατικό κόμμα). Μετά την εκλογική επιτυχία το «Κόμμα της Λαϊκής Συναίνεσης» (ΚΛΣ) τάχθηκε υπέρ της ενοποίησης του συνασπισμού σ' ένα ενιαίο κόμμα. Το 8ο Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λετονίας, που συγκλήθηκε στις παραμονές των Χριστουγέννων του 2002, ομόφωνα απέρριψε τη συγκεκριμένη πρόταση της αυτοδιάλυσης του κόμματος και της διάχυσής του σ' ένα κόμμα. Ταυτόχρονα, πρότεινε τη διατήρηση της πολιτικής συμμαχίας των 3 κομμάτων και τη συγκρότηση στη βάση της μιας διευρυμένης πολιτικοκοινωνικής Ενωσης και με άλλες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις, που «θέλουν να υπερασπίσουν τα συμφέροντα των ανθρώπων της δουλιάς, ενάντια στην αυθαιρεσία του μεγάλου κεφαλαίου». Ταυτόχρονα, το Συνέδριο του ΣΚΛ κατέληξε σε απόφαση με την οποία τοποθετείται ενάντια στην ένταξη και στις δύο ιμπεριαλιστικές ενώσεις, ΝΑΤΟ και ΕΕ, και ζητά δημοψήφισμα για την ένταξη της χώρας σ' αυτές. Μάλιστα, το ΣΚΛ δήλωσε ότι δε θα αναγνωρίσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αν σε αυτό δε δοθεί η δυνατότητα να λάβουν μέρος και οι «μη πολίτες». Παρά όμως τις αποφάσεις του ΣΚΛ φαίνεται ότι ο σχεδιασμός για τη διάλυση του συνασπισμού «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία» και την εμφάνιση στη χώρα ενός ακόμα κόμματος «διαχείρισης» ήταν προκαθορισμένος. Ετσι, ο πρόεδρος του «Κόμματος της Λαϊκής Συναίνεσης», Γιάνις Γιούρκανς, στις 7/1/2003 δήλωσε ότι ο συνασπισμός «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία» θα γίνει έτσι κι αλλιώς ενιαίο κόμμα με όσους θελήσουν να ακολουθήσουν. Κατά την εξήγησή του αυτό θα προχωρήσει, γιατί η χώρα μπαίνει πλέον στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. «Εγώ είμαι υπέρ του να είμαστε στην ΕΕ. Εμείς θα πρέπει να βοηθήσουμε τους ψηφοφόρους μας να καταλάβουν την ΕΕ και δε νομίζω ότι αυτό μπορεί να γίνει, αν είμαστε αντίθετοι σ' αυτή», είπε ο Γιούρκανς. Με άλλα λόγια, το ζήτημα της λεγόμενης ευρωπαϊκής προοπτικής και όλη αυτή η προπαγάνδα που προέκυψε για τα «κονδύλια», που θα συρρεύσουν, την ανάγκη «σωστής» διαχείρισής τους, έγινε, λίγους μήνες μετά τις εθνικές εκλογές, κυρίαρχο στην πολιτική ζωή της χώρας και απειλεί με διάλυση το συνασπισμό «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία».

Το τι ακριβώς συμβαίνει αποκάλυψε ο πρόεδρος του ΣΚΛ, Α. Ρούμπιξ, ο οποίος δήλωσε ότι η πρωτοβουλία του ΚΛΣ συνδέεται με την επιθυμία της ηγεσίας αυτού του κόμματος να αναλάβει «κυβερνητικές ευθύνες». Τόσο ο Ρούμπιξ, όσο και η Τ. Ζντανόκ, πρόεδρος του Κόμματος «Ισότητα», αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία συγχώνευσης των κομμάτων τους σε ένα κόμμα. Τα δύο κόμματα έχουν από κοινού 12 βουλευτές. Ο Ρούμπιξ σημείωσε επίσης ότι πρόκειται για αποχώρηση του ΚΛΣ από το συνασπισμό «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία», που δε θα σημάνει κατ' ανάγκη και τη διάλυση της συμμαχίας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το ΣΚΛ έχει 5 βουλευτές και μπορεί να δημιουργήσει δική του Κοινοβουλευτική Ομάδα.

Από τη μεριά του, ο Γ. Γιούρκανς διέψευσε την εκτίμηση ότι στόχος του είναι η προσχώρηση του ΚΛΣ στη σημερινή κυβερνητική συμμαχία και υποστήριξε ότι ένας ακόμα λόγος της ίδρυσης του νέου κόμματος είναι η απόφαση του ΣΚΛ να αποκαταστήσει τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος Λετονίας. Πράγματι, στο πρόσφατο Συνέδριο το ΣΚΛ αποφάσισε (ομόφωνα) να ξεκινήσει τη διαδικασία νομιμοποίησης του ΚΚ Λετονίας. Ηδη συγκροτήθηκε η νομική «ομάδα» που με την υποστήριξη όλων των κομματικών δυνάμεων θα δώσει τη σχετική μάχη νομιμοποίησης του ΚΚ Λετονίας. Την απόφαση αυτή ο Γιούρκανς τη θεωρεί «οπισθοδρομική», μια και η ανασυγκρότηση του ΚΚ, κατά την άποψή του, «έρχεται σε αντίθεση με την εποχή». Ενώ η απαγόρευση του ΚΚ μοιάζει μ' αυτή τη λογική να είναι φαινόμενο ...«προοδευτικό»! Για άλλη μια φορά δηλαδή ο αντικομμουνισμός χρησιμοποιείται για να καλύψει τις μύχιες επιδιώξεις του βολέματος.

Κι όμως, κάθε άλλο παρά με «ρόδα» θα είναι στρωμένος ο δρόμος της ένταξης στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ σημαίνει κατ' αρχάς μια σταθερή αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Με το «καλημέρα» η Λετονία αναγκάζεται να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες από 0,67% το 1997 στο 2% του ΑΕΠ το 2002. Είναι φανερό ότι αυτά τα 150.000.000 δολάρια πήγαν βασικά για ΝΑΤΟικές δαπάνες της προετοιμασίας της ένταξης. Πέρα απ' αυτό, αναμένεται η Λετονία να γεμίσει με κατασκοπευτικές βάσεις και ραντάρ. Για την αρχή προβλέπεται η κατασκευή 4 τέτοιων βάσεων, στα στοιχεία των οποίων θα έχουν βασικά πρόσβαση οι ΗΠΑ. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση ότι στο μέλλον δε θα αναπτυχθούν πυρηνικά όπλα και ξένες στρατιωτικές δυνάμεις στη χώρα. Αντίθετα, θεωρείται σίγουρη η συμμετοχή των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας σε όποια στρατιωτική επιχείρηση αποφασίσουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε βάρος άλλων λαών. Αλλά και με την ένταξή της στην ΕΕ ο λαός της Λετονίας, όπως και οι άλλοι λαοί των πρώην σοσιαλιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, θα αντιμετωπίσει νέες δυσκολίες. Κι αυτό γιατί η καπιταλιστική παλινδρόμηση στις περισσότερες από αυτές τις χώρες, όπως αναφέραμε νωρίτερα στο παράδειγμα της Λετονίας, έφερε μεγάλη καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. Αποτέλεσμα θα είναι να βαθαίνει η ανισόμετρη θέση τους στο κοινοτικό ιμπεριαλιστικό σύστημα. Επίσης, μέσω των κοινοτικών μηχανισμών θα προωθηθεί το ξεχαρβάλωμα κάθε ίχνους σοσιαλιστικής, εργατικής κατάκτησης και δικαιώματος. Τέλος, οι λεγόμενοι ευρωσκεπτικιστές ήδη υπολόγισαν πως σε ό,τι αφορά στο παραμύθι της «χρυσής βροχής», το κάθε ευρώ που θα παίρνει η Λετονία από την ΕΕ θα της κοστίζει από 1,5 έως 2 ευρώ!!! Πολλά από τα παραπάνω τα συνειδητοποιεί αρκετά μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της χώρας. Ετσι, δεν είναι τυχαίο που η ΕΕ ετοιμάζεται να ξοδέψει κάμποσα εκατομμύρια ευρώ για την προπαγάνδα υπέρ της ένταξης, ενώ για το ΝΑΤΟ η κυβέρνηση δηλώνει πως δεν υπάρχει λόγος να γίνει δημοψήφισμα. Φαίνεται όμως ότι αυτά δε φτάνουν. Ετσι, μπήκε σε κίνηση το σχέδιο της αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού, που προβλέπει τη διάλυση ή την ενσωμάτωση του συνασπισμού «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία». Θα δούμε όμως κατά πόσον αυτό το σχέδιο θα μπορέσει να πάρει «σάρκα και οστά», μια και αντιμετωπίζει σοβαρές αντιδράσεις ακόμα και μέσα στους κόλπους του ΚΛΣ, του Γ. Γιούρκανς. Οχι, ίσως, τυχαία, στις παραμονές αυτής της εξέλιξης ο υπουργός Αμυνας της Λετονίας, Γκ. Κριστόφσκις, δήλωνε ότι ορισμένοι βουλευτές του συνασπισμού «Για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σε μια Ενιαία Λετονία» «δεν είναι φερέγγυοι», ώστε το υπουργείο του να τους εμπιστευτεί κρατικά μυστικά. Ο ίδιος φέρεται μάλιστα ότι πρόσθεσε πως «όποιος είναι ενάντια στην ένταξη της Λετονίας στο ΝΑΤΟ, είναι ενάντια στα συμφέροντα του κράτους»!

Ετσι ανεπαίσθητα, επιδιώκοντας να δυσφημίσει τους πολιτικούς του αντιπάλους, ο παραπάνω αξιωματούχος επιβεβαίωσε μια βαθιά μαρξιστική αλήθεια. Οτι το κράτος είναι ένας καθαρά ταξικός μηχανισμός, όργανο καταπίεσης, καταστολής και εξάσκησης βίας της μιας τάξης πάνω στην άλλη, όπως και μέσο διατήρησης της πολιτικής εξουσίας της κυρίαρχης τάξης. Ετσι, λοιπόν, «ομολογείται» ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ (αλλά και στην ΕΕ) γίνεται κοντά στ' άλλα και για να ισχυροποιηθεί το καπιταλιστικό σύστημα στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Μ' άλλα λόγια, «για να δέσουν το γάιδαρό τους»!Μόνον που κάνουν μέγα λάθος, να θεωρούν τους λαούς «ίσους και όμοιους» με αυτούς τους συμπαθέστατους, κατά τ' άλλα, εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου.