Ο Τίμοθι Ουίλερ, που κατέχει θέση αντιπροέδρου του ΚΚ ΗΠΑ και αρθρογραφεί επί χρόνια στην «Πιπλς Ουίκλι Ουόρλντ», την εφημερίδα του, μας παραχώρησε πριν λίγες ημέρες, επ' ευκαιρία της επίσκεψής του στην Αθήνα, μια συνέντευξη με μεγάλο ενδιαφέρον. Η συγκυρία στις ΗΠΑ, ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», αλλά και το πώς ο αμερικανικός λαός αντιδρά έχουν τεράστια σημασία, κι όχι μόνο για τη χώρα του...

***

- Η πρώτη μου ερώτηση είναι πώς διαμορφώνεται η κατάσταση για το ΚΚ ΗΠΑ στις σημερινές συνθήκες. Υπάρχει φημολογία περί του ότι η κυβέρνηση Μπους στρέφεται εναντίον, πρακτικώς, οποιουδήποτε δε συντάσσεται με αυτήν - και τον πόλεμο που διεξάγει.

- Η αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση του κ. Μπους εκμεταλλεύεται τη θλίψη και τον ανθρώπινο πόνο του αμερικανικού λαού, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Το πράττει σε πολλά διαφορετικά μέτωπα, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

Ενα από τα μέτωπα είναι η οικονομία - όπου κι επισήμως εισήλθαμε σε ύφεση πλέον - ενώ χρησιμοποιεί τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», όπως τον αποκαλεί, για να προωθήσει πολιτικές «πολεμικής κερδοσκοπίας». Είναι απίστευτο το τι κάνουν η κυβέρνηση Μπους και το Κογκρέσο για να πιέσουν το λαό και να δώσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στις επιχειρήσεις. Σε μια εποχή μεγάλης ανεργίας, με βιομηχανίες να εκμηδενίζονται από τις συνέπειες της τρομοκρατικής επίθεσης, ο λαός δεν παίρνει τίποτε: Οι αεροπορικές επιχειρήσεις, λ.χ., λαμβάνουν επιχορηγήσεις 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ο λαός τίποτε.

Αλλο ένα μέτωπο είναι αυτό της καταστολής. Προωθείται ένα «πακέτο» μέτρων. Περιλαμβανομένου ενός νόμου, που τα κατάφεραν να περάσουν στο Κογκρέσο - τον αποκαλούμε νόμο Ασκροφτ, από το όνομα του υπουργού Δικαιοσύνης. Προβλέπει, πρώτα απ' όλα, φακέλωμα με βάση τη φυλή, την εθνικότητα: Υπήρχε ένα ισχυρό κίνημα εναντίον της λογικής αυτής πριν την 11η Σεπτεμβρίου, αλλά πλέον οι θύρες είναι ολάνοιχτες. Η αστυνομία ήδη άρχισε να το εφαρμόζει. Συλλαμβάνονται έγχρωμοι, Ασιάτες ή Μεσανατολίτες. Επίσης, ο Μπους υπέγραψε την 13η Νοεμβρίου ένα διάταγμα, που εξουσιοδοτεί την ίδρυση μυστικών στρατοδικείων, χωρίς καμία συνεννόηση με το Κογκρέσο, μόνος του.

- Υπάρχει ένα σημαντικό ερώτημα. Τα στρατοδικεία αυτά θα μπορούν να δικάσουν Αμερικανούς;

- Εφερα μαζί μου μια έκθεση της Αμερικανικής Ενωσης για τις Πολιτικές Ελευθερίες (σ.σ.: American Civil Liberties Union - ACLU). Η έκθεση τονίζει ότι το να δικάζονται Αμερικανοί από στρατοδικεία είναι τόσο εύκολο, όσο το να «υπογράψει ένα χαρτί ο πρόεδρος» - έτσι ακριβώς το διατυπώνει. Φυσικά, η κυβέρνηση δηλώνει, για να καθησυχάσει τους πολίτες, ότι μόνο ξένοι θα δικάζονται σε αυτά. Αλλά η ACLU σημειώνει ότι το Σύνταγμά μας δεν ισχύει μόνο για τους Αμερικανούς, αλλά για τον καθένα στο έδαφος των ΗΠΑ. Είμαστε υπέρ των δικαιωμάτων για όλους και για τον καθένα. Οπουδήποτε στον κόσμο.

- Το ειρωνικό είναι ότι, ενώ έως πριν μήνες η χρησιμοποιούμενη από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ρητορική έβριθε «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», πλέον αυτά έχουν εκπαραθυρωθεί. Μοιάζει σαν να κυριαρχεί μια λογική imperium: «Πας μη Αμερικανός βάρβαρος». Εχετε αυτήν την αίσθηση;

- Επιχειρούν, πράγματι, να επιβάλουν μια σοβινιστική και ιμπεριαλιστική πολιτική. Και έχετε δίκιο, ο Μπους το θέτει, λέγοντας «αν δεν είστε μαζί μας, είστε εναντίον μας». Που σημαίνει ότι αν οποιοσδήποτε εγείρει αντιρρήσεις στην πολιτική του, σ' οποιοδήποτε θέμα, καθίσταται αυτομάτως εχθρός. Πρόκειται για μια προσπάθεια να επανέλθει ο ψυχροπολεμικός Μακαρθισμός του χειρότερου είδους. Μόλις πριν φύγω, οι Νιου Γιορκ Τάιμς είχαν πρωτοσέλιδο άρθρο για την προσπάθεια των Μπους, Ασκροφτ και Μιούλερ, του επικεφαλής του FBI, να προωθήσουν μια «αναθεώρηση» της πρακτικής στις παρακολουθήσεις, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου Ουοτεργκέιτ. Να επανέλθει το διαβόητο πρόγραμμα CoIntelPro. Το «πρόγραμμα αντικατασκοπίας» του FBI. Του οποίου το Κομμουνιστικό Κόμμα ΗΠΑ ήταν στόχος. Το πρόγραμμα είχε δημιουργηθεί ειδικά για διείσδυση και για αξιοποίηση διαφόρων βρώμικων κόλπων εναντίον του ΚΚ ΗΠΑ. Υπήρχε μια επιχείρηση που αποκαλούσαν Φούτινγκ, ένα πρόγραμμα με το οποίο έστελναν πλαστά υβριστικά γράμματα, υποτίθεται, από ηγέτες του ΚΚ ΗΠΑ σε αρχηγούς της Μαφίας. Η ιδέα ήταν να βάλουν τη Μαφία να κυνηγήσει και να σκοτώσει τα μέλη του ΚΚ ΗΠΑ. Αυτό το πράγμα θέλουν να επαναφέρουν οι Μπους και Ασκροφτ!.. Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι το ΚΚ ΗΠΑ είναι ο μόνος στόχος. Πραγματικός στόχος είναι τα λαϊκά κινήματα. Το εργατικό κίνημα. Το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών. Το κίνημα για το περιβάλλον. Το αντιπολεμικό κίνημα. Κάθε κίνημα αποτελεί στόχο.

- Τι συμβαίνει στα πανεπιστήμια; Είναι μια ερώτηση με σημασία, αφού αυτά αποτέλεσαν πάντοτε λίκνο αντιπολεμικών κινημάτων.

- Υπάρχουν κινητοποιήσεις, διδασκαλίες, συνδυασμένες ημέρες δράσης κατά του πολέμου, και, ναι, θα έλεγα πως η αντίδραση στις τρομοκρατικές επιθέσεις και στον πόλεμο κατά του Αφγανιστάν από τους νέους στα πανεπιστημιακά ιδρύματα είναι πως «ο πόλεμος δεν αποτελεί απάντηση». Η πολεμική παράνοια δεν είναι λύση. Ο πόλεμος δεν είναι λύση.

- Πιστεύουν όλοι στις ΗΠΑ ότι ήταν πράγματι η αλ - Κάιντα που έκανε την επίθεση; Οι δημοσκοπήσεις αυτό ισχυρίζονται.

- Πρώτα να τονίσω ότι το ΚΚ ΗΠΑ και εγώ προσωπικά δεν έχουμε καμιά συμπάθεια στον αντιδραστικό ισλαμικό φονταμενταλισμό - οργανώσεις που έχουν δράσει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και συνεργαστεί πολύ στενά με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Οι μουτζαχεντίν χρηματοδοτήθηκαν, στρατολογήθηκαν, εκπαιδεύτηκαν και εξοπλίστηκαν με πυραύλους «Στίνγκερ», από την CIA. Η πολιτική τους ήταν αντιδραστική και οπισθοδρομική, και σε καμία περίπτωση δε θα προσπαθούσα να ...υπερασπιστώ το ρόλο τους. Συζητώ με πολύ κόσμο το γιατί ο Μπους θέλει να δικάσει αυτούς τους ανθρώπους εν κρυπτώ. Γιατί θέλει μυστικά στρατοδικεία για να δικάσει τους Ταλιμπάν και τους πρώην μουτζαχεντίν; Ισως επειδή έχουν ακόμα συνδέσεις με την CIA, αυτό θα «έβγαινε» σε μια ανοιχτή δίκη και ο κόσμος θα έβλεπε τις ρίζες των τρομοκρατικών οργανώσεων...

- Εξάλλου, τα στρατόπεδα της αλ Κάιντα που βομβαρδίζει τώρα η USAF είναι τα ίδια, που άλλοτε χρησιμοποιούσε η CIA για την εκπαίδευση των ανθρώπων της στο Αφγανιστάν...

- Πρόκειται για μαχαιροβγάλτες, αν ρωτάτε εμένα. Κι υπάρχουν ενδείξεις ότι η συνεργασία συνεχίζεται - ενώ έχουμε πόλεμο στο Αφγανιστάν εξακολουθεί να υπάρχει ο UCK στα Βαλκάνια, κι οι ΗΠΑ συνεργάζονται στενά με αυτόν. Και με τους αυτονομιστές στην Τσετσενία.

Ενορχήστρωσαν, μανιπουλάρισαν, τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Τώρα θέλουν σταθερότητα, ειρήνη, pax Americana, ειρήνη υπό αμερικανική κυριαρχία. Θέλουν σταθερό καθεστώς στο Αφγανιστάν, ένα που να μπορούν να συνεργαστούν μαζί του. Ωστε η UNOCAL ή η Chevron να φτιάξουν αγωγούς και να φέρουν πετρέλαιο στις αγορές.

- Μια UNOCAL, που δρούσε ως «η ανεπίσημη διπλωματική αντιπροσωπεία» των Ταλιμπάν, έστηνε συναντήσεις αξιωματούχων τους με Αμερικανούς... Τα πιόνια αλλάζουν. Ο Χαμίντ Καρζάι ήταν και είναι συνεργάτης των αμερικανικών «υπηρεσιών»... Τι βλέπετε να συμβαίνει;

- Δεν έχουμε, φυσικά, όλα τα στοιχεία και δεν ξέρουμε αν προοδευτικές δυνάμεις εντός Αφγανιστάν θα έχουν λόγο στις μελλοντικές εξελίξεις. Ας μην ξεχνάμε ότι κάποτε στο Αφγανιστάν έγινε μια δημοκρατική επανάσταση. Τη δεκαετία του 1970, είχαν ένα καθεστώς που η τοτινή αμερικανική κυβέρνηση αποκήρυττε ως κυβέρνηση - μαριονέτα των Σοβιετικών, πράγμα που ήταν ψέμα: Είχαν μια αληθινή δημοκρατική επανάσταση, μια κοσμική και δημοκρατική κυβέρνηση, που αναγνώριζε τα δικαιώματα των γυναικών, ήθελε να ανοίξει δρόμους ανάπτυξης, κοινωνικής και οικονομικής. Την ανέτρεψαν, η χώρα ολόκληρη καταστράφηκε. Θα μπορέσει κάποια προοδευτική δύναμη εντός Αφγανιστάν να έρθει στο προσκήνιο και να παίξει κάποιον ρόλο; Δεν ξέρουμε. Στη σημερινή συγκυρία είναι σαφές και ξεκάθαρο ποιος αποφασίζει. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ.

- Στο προσκήνιο. Στο παρασκήνιο, ωστόσο, σοβούν συγκρούσεις συμφερόντων. Ρώσων, Γερμανών, Ινδών, του Πακιστάν - όπου ίσως υπάρξει μια επόμενη έκρηξη - της Κίνας... Δεν ξέρουμε, π.χ., αν η «κυβέρνηση» που έβγαλε η συνδιάσκεψη της Βόννης θα ελέγξει ολόκληρο το Αφγανιστάν. Τι λέτε;

- Λέω πως πρέπει να είμαστε σαφείς στο ποια είναι τα δικά μας συμφέροντα. Των κομμουνιστών, άλλων προοδευτικών δυνάμεων. Κατά τη γνώμη μου, η ειρήνη είναι όρος, ούτως ώστε οι δυνάμεις του λαού να έρθουν στο προσκήνιο, να ενωθούν, να ασκήσουν επιρροή. Γι' αυτό ακριβώς ζητάμε να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί, να αποσυρθούν τα αμερικανικά και τα άλλα στρατεύματα από το Αφγανιστάν, να μην υπάρξει διεθνής δύναμη στη χώρα, να μείνει μόνο μια δύναμη κυανοκράνων του ΟΗΕ. Υπό καθεστώς ειρήνης, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κυβέρνηση Μπους σε τελείως διαφορετική βάση.

- Αλλά διαβάζουμε, βλέπουμε κι ακούμε σχεδόν τους πάντες στην κυβέρνηση Μπους να μιλούν για «πόλεμο δίχως τέλος». Ο ίδιος μιλά για πόλεμο μιας δεκαετίας - τουλάχιστον. Στο Ιράκ, στη Σομαλία, αλλού...

- Μπορεί επιφανειακά να φαίνεται ότι ο Μπους δρα εν λευκώ. Ομως, δεν είναι έτσι. Αναφέραμε συμφέροντα άλλων χωρών. Υπάρχουν και τα συμφέροντα των λαών! Αν οργανωθούν και ευθυγραμμιστούν, πούνε «έχουμε δικαίωμα, έχουμε φωνή, για όσα συμβαίνουν με τα δικά μας χρήματα, με τις δικές μας ζωές, με τους δικούς μας γιους και τις δικές μας κόρες που παίρνετε και στέλνετε να πολεμήσουν»...

Εχουμε δικαίωμα να αποφασίσουμε για την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Ο Μπους λέγει «είστε μαζί μας ή εναντίον μας;». Πρέπει να πούμε όχι. Δεν είναι έτσι. Εχουμε δικαίωμα να εκφράσουμε την άποψή μας για τα πράγματα και θα το κάνουμε. Θα διαδηλώσουμε κατά του πολέμου. Που δε σημαίνει ότι είμαστε αντι-Αμερικανοί, ή μη-Αμερικανοί. Οτι είμαστε ...πράκτορες των Ταλιμπάν ή κάτι τέτοιο. Το μεγάλο παραμύθι του ψυχρού πολέμου ήταν ότι οι κομμουνιστές ήταν πράκτορες της ΕΣΣΔ. Δεν ήμασταν «πραγματικά Αμερικανοί», ήμασταν «εσωτερικοί εχθροί». Ετσι προσπαθούσαν να καταπνίξουν κάθε αντίδραση...

- Από το 1999 στο Σιάτλ, είδαμε ένα πολυσυλλεκτικό κίνημα να αναδύεται και να δυναμώνει. Δε συμφωνούν όλοι με όλους, αλλά αποτελούν κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης. Πώς κινείται αυτό τώρα;

- Υπήρχαν σχέδια το Σεπτέμβριο για μεγάλες διαδηλώσεις στις συναντήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, με το εργατικό κίνημα, και συνδικάτα - το AFL/CIO. Στην Ουάσιγκτον αναμένονταν 100.000 συμμετέχοντες. Οι κινητοποιήσεις ακυρώθηκαν. Το κίνημα άλλαξε την τακτική του, λόγω της 11ης Σεπτεμβρίου.

Αλλά δρα. Εγραφα πρόσφατα στην Πιπλς Γουίκλι Γουόρλντ, την εφημερίδα του ΚΚ ΗΠΑ, ένα ρεπορτάζ για το κίνημα των «5 του Τσάρλεστον», στη Νότια Καρολίνα. Η υπόθεση είχε αρχίσει το 2000. Μια ναυτιλιακή εταιρία, η Νορντέινα, δανικών συμφερόντων, είχε αρχίσει να χρησιμοποιεί εργάτες χωρίς σύμβαση και απεργοσπάστες. Οι εργάτες έκαναν πικετοφορία στο λιμάνι του Τσάρλεστον, και χωρίς προειδοποίηση 650 εθνοφρουροί τούς επιτέθηκαν. Εριξαν δακρυγόνα και προέβησαν σε ξυλοδαρμούς. 5 άνθρωποι συνελήφθησαν, κρατούνταν επί μήνες. Κάποιοι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν την υπόθεση για να διαλύσουν τα συνδικάτα στη Νότια Καρολίνα. Ενα εθνικό και διεθνές κίνημα οργανώθηκε για να υπερασπιστεί τους «5 του Τσάρλεστον». Ο Τσάρλι Κόνβιν, ο κατήγορος, είναι λακές του Ασκροφτ, καθόλου τυχαία. Ηταν πρωτεργάτης της καμπάνιας του Μπους στην Πολιτεία. Αμέσως πριν τη δίκη, που επρόκειτο να αρχίσει τον περασμένο μήνα, το Νοέμβριο, ο Κόνβιν σύγκρινε τους 5 λιμενεργάτες με τους τρομοκράτες που έριξαν τα αεροπλάνα στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου! Προκλήθηκε τέτοιος σάλος από την απίστευτη αυτή «σύγκριση» που έκανε, που αναγκάστηκε να παρατήσει την υπόθεση. Κι οι κατηγορίες αποσύρθηκαν.

Αυτή η νίκη μάς δείχνει ότι δεν είμαστε χωρίς ελπίδα. Η μάχη συνεχίζεται. Δε θα τα καταφέρουν να ταπεινώσουν τα δημοκρατικά, λαϊκά κινήματα. Η οικονομία χειροτερεύει, η ανεργία ανεβαίνει, κοινωνικά προγράμματα περικόπτονται... θα υπάρξουν διαδηλώσεις. Θα προβληθεί η απαίτηση να σταματήσει ο πόλεμος.

- Προβλέπετε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνην της δεκαετίας του 1960;

- Το μάθημα από τον πόλεμο του Βιετνάμ για την αμερικανική πολιτική ηγεσία είναι να μην εισέρχεται σε έναν πόλεμο χωρίς «στρατηγική εξόδου». Κάποιον τρόπο να βγει από τον πόλεμο. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται ο Μπους. Αλλά αν ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει τη λογική του παγκόσμιου αστυνομικού, της μοναδικής υπερδύναμης, που διοικεί τον κόσμο, ο κίνδυνος, οι ΗΠΑ να εμπλέκονται σε συρράξεις σε μια χώρα πίσω από την άλλη εγκαθιστώντας στρατεύματα κατοχής, είναι υπαρκτός. Φυσικά, δεν έχουμε υπ' όψιν μας τα πραγματικά τους σχέδια, αλλά το αντιπολεμικό κίνημα σημειώνει ότι θέλουν να κτίσουν βάσεις στο Καζαχστάν, στο Τατζικιστάν, στο Ουζμπεκιστάν και το Αφγανιστάν. Σε αυτή τη λογική εντάσσεται και η Εθνική Πυραυλική Ασπίδα, η NMD. Που στρέφεται κατά της Ρωσίας και της Κίνας. Εκτός από το Διάστημα, θέλουν βάσεις και στο έδαφος και πολλοί πιστεύουν ότι αυτός είναι ο πραγματικός τους στόχος.

- Ο Ντόναλντ Ράμσφελντ, λοιπόν, ο εμπνευστής της «Εθνικής Πυραυλικής Ασπίδας», προσπαθεί να κάνει το όραμά του πραγματικότητα. Αλλά όλοι είδαν την 11η Σεπτεμβρίου ότι μια «ασπίδα στο Διάστημα» δε θα επαρκούσε ως αμυντικός μηχανισμός. Αλήθεια, πιστεύει κανείς σοβαρά ότι ένα τέτοιο σχήμα είναι «αμυντικό»;

- Αν το δεις ως αμυντική ασπίδα, είναι βλακώδες, δεν έχει κανένα νόημα. Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου το απέδειξαν. Αλλά ο Πόλεμος των Αστρων ως επιθετικό σύστημα είναι μια άλλη ιστορία, εντελώς διαφορετική. Το να μπορούν να απανθρακώσουν οποιονδήποτε από το Διάστημα. Ο παγκόσμιος ρέιντζερ, για τα επόμενα 200 χρόνια. Πλήρης έλεγχος. Πλήρης παλαβομάρα.

- Με προβλήματα, όπως το HIV/AIDS στην Αφρική, όπου 10% και πάνω σε 16 χώρες πάσχουν ή νοσούν, παιδιά που πεθαίνουν από πείνα ή αντιμετωπίσιμες ασθένειες, οικονομικές κρίσεις, πετρελαϊκές επιχειρήσεις που μολύνουν το περιβάλλον, κρίσεις στη Λατινική Αμερική... αυτό που τους νοιάζει στην Ουάσιγκτον είναι τα συμβόλαια με τη «Λόκχιντ Μάρτιν», π.χ. Είναι κι αυτή μια «λογική» για την έξοδο από την κρίση...

- Την ίδια ώρα έχουμε και το φαινόμενο που αποκαλείται «τέταρτος κόσμος» - χώρες, που, αντί να αναπτύσσονται, χάνουν έδαφος, πισωγυρίζουν. Αυτή η ανθρώπινη καταστροφή δεν μπορεί να συνεχιστεί, πρέπει να υπάρξει θεμελιώδης αλλαγή. Ας δούμε το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, που πρέπει να δυναμώσει. Να απαιτήσει αλλαγή. Δικαιώματα, όχι περικοπή τους. Πολιτικές, που θα ωφελήσουν την ανθρωπότητα. Ειρήνη, όχι πόλεμο. Αυτή είναι κατεύθυνση, στην οποία πρέπει να κινηθούμε. Στις χώρες μας ξεχωριστά, αλλά και σε παγκόσμια βάση. Πρέπει, επίσης, να παλέψουμε να αλλάξει η πολιτική στο θέμα των προσφύγων - των ανθρώπων, που οι ΗΠΑ και η ΕΕ αντιμετωπίζουν με όλο και σκληρότερα μέτρα. Πρόβλημα, που συνδέεται στενά με την παγκοσμιοποίηση...

Εν κατακλείδι, είμαστε κομμουνιστές, πιστεύουμε ότι στην παγκόσμια κρίση δεν υπάρχει λύση στον καπιταλισμό. Ο θρίαμβος του καπιταλισμού για τον οποίο μιλούσαν κάποιοι, όταν διαλυόταν η ΕΣΣΔ, αποδεικνύεται ψέμα. Εγώ πιστεύω το ακριβώς αντίθετο - ότι η σημερινή κατάσταση δείχνει τις αδυναμίες του.

Το σημερινό χάσμα, ανάμεσα σε αυτούς που «έχουν» και αυτούς που «δεν έχουν», ποτέ δεν ήταν μεγαλύτερο. Αλλά θα βρούμε το δρόμο για να βγούμε από την παγκόσμια κρίση. Ξεκινώντας από το να κάνουμε το λαό να καταλάβει και να παλέψει.