Λίγες βδομάδες μετά την επιτυχή διεξαγωγή του 15ου Παγκόσμιου Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών (ΠΦΝΦ) στο Αλγέρι, αξίζει να ρίξουμε μια βαθύτερη ματιά στη μεγάλη αυτή διεθνή αντιιμπεριαλιστική συνάντηση της νεολαίας, που προκάλεσε την προσοχή και τα σχόλια πολλών Οργανώσεων και θεσμών, αλλά και πολλών αθέατων παραγόντων διεθνώς και στην Αλγερία.

Αξίζει να εξετάσουμε τις συνθήκες και τους συσχετισμούς δυνάμεων κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, αλλά και του ίδιου του Φεστιβάλ, για αν εκτιμήσουμε καλύτερα την ιδιαίτερη συμβολή των Κομμουνιστικών Νεολαιών, στο τι πετύχανε, τι εμποδίσανε, αλλά και τι δεν καταφέρανε.

Αυτό το ΠΦΝΦ ίσως είχε παραπάνω δυσκολίες από όλα τα προηγούμενα, τόσο λόγω του τόπου και χρόνου διεξαγωγής, όσο και λόγω των διεθνών διεργασιών στο προοδευτικό κίνημα της νεολαίας, των συσχετισμών και αντιφάσεων. Δεν ήταν εύκολο εγχείρημα και σίγουρα δεν μπορεί να εκτιμηθεί μονοσήμαντα.

Με δεδομένη την «εκδρομή» του ΠΦΝΦ στην Αφρική και τον Αραβικό κόσμο (κάτι που εκκρεμούσε από δεκαετίες), ήταν δεδομένο ότι οι συνθήκες διεξαγωγής θα επηρεάζονταν από το γεγονός αυτό. Ως Διεθνής διοργάνωση με 55 χρόνια ιστορία όμως, το ΠΦΝΦ έχει δημιουργήσει κάποιες δυναμικές και παραδόσεις, που δεν μπόρεσαν να ανατραπούν ούτε σ' αυτό το Φεστιβάλ.

Οι περισσότεροι των 7.000 περίπου νέων από 140 χώρες, και οι πάνω από 1.000 διαφορετικές Οργανώσεις Νεολαίας και Φοιτητών, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Οργανωτικής Επιτροπής, σίγουρα στο μυαλό τους είχαν το προηγούμενο ΠΦΝΦ το 1997 στην Κούβα, όταν αναβίωσε με επιτυχία αυτός ο θεσμός.

Ολα τα προηγούμενα Φεστιβάλ είχαν δυσκολίες και προσπάθειες σαμποταρίσματος από αντιπάλους και τους διάφορους μηχανισμούς κρατών και οργανισμών. Στη συνάντηση των βετεράνων του κινήματος, στο Αλγέρι, αυτό αναδείχτηκε αρκούντως. Φέτος ωστόσο, βρεθήκαμε μπροστά σε ακόμη πιο σύνθετη κατάσταση, μεγαλύτερες δυσκολίες από άλλες χρονιές.

Η Αλγερία, ως χώρα και κυβέρνηση, έχει απολέσει σε μεγάλο βαθμό το χαρακτήρα που είχε πριν το 1989, ο εθνικο-απελευθερωτικός χαρακτήρας της επανάστασής τους, ο αντι-αποικιοκρατικός αγώνας χρησιμοποιούνται από τους κρατούντες, συχνά για να συγκαλυφτεί η σημερινή διαφθορά του πολιτικού συστήματος, η πολιτική του σταδιακού ξεπουλήματος του εθνικού πλούτου σε γαλλικές και αμερικάνικες εταιρίες. Η ασταθής κατάσταση της 7ετίας '92-'98, με τους ισλαμιστές να δολοφονούν αδιακρίτως (100.000 θύματα) σπέρνοντας τον τρόμο, μπορεί να ξεπεράστηκε στη μεγάλη της έκταση, παρέμεινε όμως το πολιτικό (μακάβριο) παιχνίδι με τα τρομοκρατικά χτυπήματα, κρατώντας την "κοινή γνώμη" σε εγρήγορση και την εκάστοτε κυβέρνηση (ή μέρη της) υπό πίεση εσωτερική και εξωτερική, μιας και μόνο θρησκευτικά δεν είναι τα κίνητρα αυτών των δολοφονιών.

Από την άλλη, οι φερόμενες ως αντιπολίτευση δυνάμεις (κάποιες τουλάχιστον) προσπάθησαν κι αυτές να αξιοποιήσουν το ΠΦΝΦ, κατηγορώντας το για ξύλινη γλώσσα και σαν «οπισθοδρομικό», ενώ καλούσαν το ΝΑΤΟ και την ΕΕ για διεθνή επέμβαση τύπου Κοσσόβου.

Η Αλγερία με αυτόν τον τρόπο, και μέσα από την απομόνωσή της, προσφέρεται για κάθε είδους πολιτική εκμετάλλευση, τόσο από τους κυρίαρχους κύκλους της χώρας και από αντιπολιτευόμενους, όσο και από παλιούς και νέους αποικιοκράτες, με τα αντίστοιχα στηρίγματά τους. Στόχος πάντα, εκτός από τη νομή της εξουσίας, ο έλεγχος των πηγών ενέργειας, των αγορών και κυρίως των μελλοντικών αγορών στην Αφρική. Δεν είναι μυστικό ότι 2 πολυεθνικές (Γαλλίας και ΗΠΑ) εταιρίες πετρελαίου και φυσικού αερίου υπογράψανε, μόνο τον Ιούλη του 2001, νέες συμφωνίες με την Αλγερία για συνεκμετάλλευση πόρων. Το Φεστιβάλ βρέθηκε συχνά ανάμεσα στα πυρά όλων αυτών των δυνάμεων, από διαφορετικές αφετηρίες, αλλά για τον ίδιο λόγο.

Δεν ήταν λοιπόν παράξενο, που η Αλγερία ως χώρα και κυβέρνηση ήθελε να αξιοποιήσει το 15^ο ΠΦΝΦ για την έξοδο από τη διεθνή απομόνωση, για εσωτερική κατανάλωση, παρουσιάζοντάς το στο εσωτερικό της χώρας, περίπου ως ένα ύπατης εθνικής σημασίας γεγονός, προσπαθώντας έτσι και να αποπροσανατολίσει από τις πρόσφατες έντονες και δίκαιες κινητοποιήσεις των εργατών, ανέργων, νέων και αγροτών, απέναντι σε μια πολιτική όλο και πιο αντιλαϊκή και ταξική, σε ένα κοινωνικό χάσμα που όλο και μεγαλώνει, σε μια έλλειψη προοπτικής που αισθάνονται οι νέοι, που αποτελούν το 70% του πληθυσμού της χώρας. Το καινούριο στοιχείο πάντως εδώ ήταν η βίαιη καταστολή των κινητοποιήσεων, που είχε οδηγήσει μέχρι και στο θάνατο 60 διαδηλωτών μέσα σε 3 μήνες.

Το πολιτικό άλλοθι στην κυβέρνηση προσφέρθηκαν να της το δώσουν οι προσκείμενες στο παλιό ΕΑΜ της Αλγερίας, οργανώσεις Νεολαίας και Φοιτητών. Αυτές μπήκαν μπροστά και «σύρανε» και τις υπόλοιπες αλγερινές οργανώσεις μαζί τους.

Επιπλέον σε όλα αυτά, για πρώτη φορά υπήρξε σχετικά νωρίς, διεθνή καμπάνια για μποϊκοτάζ του Φεστιβάλ, με «κέντρο επιχειρήσεων» την Σοσιαλιστική Διεθνή και τη νεολαία της την JUSY, αλλά και με παράπλευρη έκφραση από άλλες Οργανώσεις και θεσμούς. Ταξιδιωτική οδηγία των ΗΠΑ για τους πολίτες της, απόφαση της ΕΕ στο Γκέτεμποργκ για «βοήθεια», έκκληση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς για επέμβαση του Χαβιέ Σολάνα, ένα Αντιφεστιβάλ τον ίδιο καιρό στον Παναμά (πληρωμένο από κυβερνήσεις) κ.ά.

Το Παγκόσμιο Φεστιβάλ στην Αλγερία ενόχλησε. Μπορεί η επίσημη επιχειρηματολογία των διαφόρων απολογητών του κεφαλαίου να ήταν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Βέρβερων στην Καμπυλία, γνωρίζουμε ωστόσο για τις προσπάθειες δυσφήμισης και αποκινητοποίησης, με επίκεντρο το περιεχόμενο του Φεστιβάλ, το ανατρεπτικό του μήνυμα, ότι τέλος πάντων είναι «κομμουνιστικό». Αυτό το παραδέχονταν και ανοιχτά με δημοσιεύματα τόσο η JUSY, όσο και ντόπιες δυνάμεις της αντιπολίτευσης, οι οποίες μιλούσαν για αναβίωση των «κομμουνιστικών εποχών» ή για αδυναμία ανανέωσης του θεσμού από τους οργανωτές.

Τόσο μεγάλη ήταν, από όσο φαίνεται, η πίεση από μέσα και έξω προς στην κυβέρνηση της χώρας, που αυτή ήταν έτοιμη να το ματαιώσει μόλις ένα μήνα πριν την έναρξή του.

Η Εθνική Προπαρασκευαστική Επιτροπή (ΕΠΕ) της Αλγερίας, είχε τις δεσμεύσεις της απέναντι στην κυβέρνηση, αλλά και χωρίς αυτές, η απουσία μιας συνεπούς, πολιτικά, Οργάνωσης στα πλαίσια της ΕΠΕ, δημιουργούσε συχνά διαμετρικά αντίθετες αντιλήψεις και πρακτικές με τη Διεθνή Οργανωτική Επιτροπή (ΔΟΕ), ως προς την υλοποίηση του προγράμματος του Φεστιβάλ.

Η υπεράσπιση του Φεστιβάλ και του σωστού και γενικά καλού πλαισίου και προγράμματός του, του συνθήματός του, δε σημαίνει καθόλου την υπεράσπιση των όσων έγιναν ή παραλείφθηκαν στο 15^ο ΠΦΝΦ. Οι Κομμουνιστικές Νεολαίες, οι γνήσια αριστερές και αντιιμπεριαλιστικές οργανώσεις νεολαίας, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Δημοκρατικών Νεολαιών (ΠΟΔΝ), προσπάθησαν και κατάφεραν να διασώσουν σημαντικά στοιχεία σε αυτό το Φεστιβάλ, παρά τις αντικειμενικές αλλά και πολλές φορές κατασκευασμένες δυσκολίες, για επηρεάσουν σημαντικά τη διεξαγωγή του πολιτικού σκέλους του Φεστιβάλ. Το πετύχανε σε μεγάλο βαθμό, παράλληλα όμως έμειναν άλλα στοιχεία «στο δρόμο».

Ο κορμός των δυνάμεων της ΠΟΔΝ, οι κομμουνιστικές και άλλες μαχόμενες τον ιμπεριαλισμό πολιτικές οργανώσεις και κινήματα, δεν πήγαν στη Αλγερία για να συνεχίσουν απλώς ένα θεσμό. Συμμετείχαν ενεργά στην προετοιμασία και διεξαγωγή του Φεστιβάλ, γιατί αποτελεί τη συμπυκνωμένη έκφραση των αντιστάσεων και πετυχημένων προσπαθειών αναχαίτισης του ιμπεριαλισμού σε νεανικό επίπεδο τα τελευταία 4 χρόνια, τη γνήσια έκφραση των αντικαπιταλιστικών και αντι-«νεοφιλελεύθερων» αγώνων, των κινητοποιήσεων των Σιατλ, Μελβούρνης, Πράγας, Κεμπέκ και Πόρτο Αλλέγκρε, χωρίς νοθεύσεις, ή άλλες λοβιτούρες. Ερχόμενο λίγες μέρες μόνο μετά από Γκέτεμποργκ και Γένοβα, το Φεστιβάλ αποτέλεσε και μια απάντηση στα σχέδια της ΕΕ και του Ευρω-ενωσιακού άξονα καταπίεσης των εργατών και νεολαίας, ως μια συνέχεια αυτών των κινημάτων σε πιο στερεή βάση, αλλά και μια αντιπροσωπευτικότητα γεωγραφική, που δεν μπόρεσε να εκφραστεί σε καμιά από τις άλλες αφορμές.

Το Παγκόσμιο Φεστιβάλ είναι η γνήσια διαδήλωση ενάντια στην «παγκοσμιοποίηση», και μάλιστα στα χέρια αυτών που την αντιπαλεύουν στα αλήθεια.

Το Παγκόσμιο Φεστιβάλ αποτέλεσε βήμα καταγγελίας των εγκλημάτων του ΝΑΤΟ και της νέας στρατηγικής του, πλατφόρμα γνήσιας έκφρασης αλληλεγγύης με τους λαούς της Παλαιστίνης, της Δυτικής Σαχάρας, της Κύπρου, της Γιουγκοσλαβίας, της Κούβας, της Κολομβίας και της Κορέας. Ανέδειξε για άλλη μια φορά τις «ξεχασμένες» περιπτώσεις των λαών της Ανατολικής Τιμόρης, του Μπουτάν και της Μπούρμα. Αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και δύναμης για μελλοντικούς αγώνες. Δυνάμωσε η συνεργασία των ΚΝ στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, με συγκεκριμένα σχέδια για το μέλλον.

Το 15ο ΠΦΝΦ ήταν όμως και μια απάντηση στην εδώ και χρόνια, καλά σχεδιασμένη και επιχειρούμενη, αποϊδεολογικοποίηση των φορέων της νεολαίας, την προσπάθεια μετατροπής τους σε ανώδυνους συνομιλητές και φορείς της ενσωμάτωσης στα κυρίαρχα σχέδια. Ανέδειξε την αξία και την ανάγκη για οργανωμένη, συλλογική και διεκδικητική πάλη μαζί τους λαούς, ενάντια στον κοινό εχθρό.

Από την άλλη, δεν ξεχνάμε ότι οι συνθήκες στις οποίες λειτουργούσε συχνά το Φεστιβάλ, δεν άρμοζαν σε πολιτική -πολιτιστική διεθνιστική συνάντηση της μαχόμενης προοδευτικής νεολαίας. Με πρόσχημα την ασφάλεια των αντιπροσώπων, υπήρχε μια έντονη παρακολούθηση των βημάτων των αντιπροσώπων, από ανοιχτές και συγκαλυμμένες δυνάμεις ασφαλείας, μια δυσκολία στην ελεύθερη μετακίνηση από και προς τις λέσχες των διαφόρων ηπείρων, κάτι που εμπόδισε τη μεγαλύτερη δυνατή σύσφιγξη, ανταλλαγή και γνωριμία, εκτός του επίσημου προγράμματος.

Κάθε άλλο παρά βοήθησε στο καλό κλίμα ενός νεανικού αντιιμπεριαλιστικού Φεστιβάλ, η βίαιη εμπόδιση δεκάδων χιλιάδων Αλγερινών διαδηλωτών, τη μέρα της επίσημης έναρξής του στην πρωτεύουσα, να διαδηλώσουν τα αιτήματά τους ελεύθερα κοντά στο χώρο του Φεστιβάλ.

Μελανό σημείο, που βαραίνει και τους οικοδεσπότες, αποτελεί η απρόκλητη επίθεση σε σύντροφο από το Ιράκ, από δυνάμεις του καθεστώτος της ίδιας χώρας, στη διάρκεια προγράμματος της 2ης μέρας, κάτι που δε θα μπορούσε να είχε γίνει χωρίς την ανοχή των Αλγερινών οργανώσεων. Η πολιτική καταδίκη από μεριάς ΔΟΕ, δεν μπόρεσε να αλλοιώσει αυτή την εντύπωση.

Δυσκολίες στην κατανόηση προκάλεσε και δημιουργεί η «αλληλεγγύη» και ανοχή μεταξύ οργανώσεων που πρόσκεινται στις αντίστοιχες κυβερνήσεις των χωρών τους, ανεξάρτητα από το χαρακτήρα των κυβερνήσεων αυτών και ανεξάρτητα από το θέμα στο οποίο αναφέρονται.

Η μερική απουσία των οργανώσεων από τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, στιγμάτισε αρνητικά τις εκδηλώσεις. Λαοί που στο παρελθόν με μεγάλες θυσίες και μεράκι στήριξαν αυτά τα Φεστιβάλ, βρέθηκαν λόγω οικονομικών και οργανωτικών δυσκολιών έξω από αυτό το «ραντεβού». Δυστυχώς δεν εξαντλήθηκαν οι δυνατότητες για συγκεκριμένα μέτρα αλληλεγγύης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.

Το 15ο ΠΦΝΦ ολοκληρώθηκε. Τα πολιτικά υλικά του θα εκδοθούν σύντομα σε βιβλίο. Η πολιτική του διακήρυξη αποτελεί ένα καλό και σε πολλά σημεία προωθημένο κείμενο ανάλυσης και αντίκρουσης της «νέας τάξης πραγμάτων». Ο βαθμός της επιτυχίας του θα κριθεί από πολλές δεκάδες οργανώσεις και κινήματα, και κυρίως από το πόσο μπόρεσε να υπηρετήσει το βασικό του στόχο: τη συμβολή στην «παγκοσμιοποίηση» της αντιιμπεριαλιστικής πάλης. Ενα είναι σίγουρο από τώρα, για όσες οργανώσεις δεν πήραν μέρος στο Φεστιβάλ με επιλογή τους: ή δεν είχαν το ενδιαφέρον αυτό, ή απλώς έχασαν την ευκαιρία να συμβάλουν από τα μέσα στο στόχο αυτό.