"Δανείζεσαι" το ποσόν που χρειάζεσαι, πας στο σουβλατζίδικο του γνωστού σου και το αλλάζεις με 32.000 δολάρια. Ξεκινάς με ένα σαράβαλο ΙΧ για τη Βουλγαρία και καθ' οδόν αλλάζεις τα δολάρια με βουλγαρικά λέβα: 1 προς 5, προς 6, προς 7, όποια τιμή μπορείς να πιάσεις. Συνεχίζεις το ταξίδι προς την Ελβετία, όπου στην κρατική τράπεζα αλλάζεις ξανά τα λέβα με δολάρια, προς 75 σεντς το κομμάτι. Ετσι, έχουμε και λέμε: 32.000 δολ. Χ 7 μάς κάνει 224.000 λέβα. 224.000 Χ 0,75 ίσον 168.000 δολάρια. Βγαίνεις με αυτό το ποσό από την ελβετική τράπεζα και επιστρέφεις επειγόντως στην Ελλάδα, για να προλάβεις να βάλεις στη θέση τους τα χρήματα του "δανείου", προτού ο δανειστής σου επιστρέψει από τις δουλιές του στο εξωτερικό και αντιληφθεί ότι κάτι λείπει από το συρτάρι του. Αφαιρείς το αρχικό κεφάλαιο των 32.000 δολαρίων, καθώς και τις απώλειες του ταξιδιού και σου μένουν κάπου 130.000 για να κάνεις μια νέα αρχή στη ζωή σου. Φτάνει βέβαια, πριν ξεκινήσεις, να έχεις τη σωστή πληροφόρηση και να είσαι σίγουρος για τις "νομισματικές ισοτιμίες της διεθνούς χρηματαγοράς", γιατί διαφορετικά μάλλον την έχεις πατήσει. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, ουδέν κακόν αμιγές καλού, αφού όλο αυτό το κόλπο θα γίνει αφορμή ενός ταξιδιού γι' αυτούς που θα το επιχειρήσουν - κι ένα ταξίδι αφήνει πάντοτε κάποιο κέρδος, ενώ για τον Σωτήρη Γκορίτσα θα αποτελέσει το υλικό της δεύτερης μεγάλου μήκους ταινίας του.

Πριν από τέσσερα χρόνια, με την πρώτη του (μεγάλου μήκους) ταινία, ο Σ. Γκορίτσας κατέγραφε την κάθοδο των Αλβανών μεταναστών "απ' το χιόνι" των βουνών που διασχίζουν πεζοί, μέχρι τις αγορές των εργατικών χεριών της Αθήνας, τα κυνηγητά από τις αστυνομικές "σκούπες", το φόβο της απέλασης και την ανάλογη μεταχείρισή τους από τα αφεντικά, τον αγώνα της επιβίωσης στην ελληνική ξενιτιά.

Πιστός σε μια επικαιρικότητα και σε μια βαλκάνια θεματολογία, ο σκηνοθέτης υπογράφει τώρα μια ταινία δρόμου, βασισμένη στο βιβλίο του Σάκη Τότλη"Συνδυασμός Εδεσσα - Ζυρίχη", που, όντας στη βάση της κωμωδία, συνενώνει πετυχημένα το σατιρικό ηθογραφικό στοιχείο και το κωμικό των καταστάσεων, στις οποίες εμπλέκονται οι δυο κεντρικοί ήρωες, με μια ελαφρά μελαγχολική ματιά, μια αποστασιοποιημένη επιφύλαξη για τις ανατροπές των ιδεών και των συστημάτων στις γειτονικές βαλκανικές κοινωνίες, με τη Βουλγαρία σαν αντιπροσωπευτικό δείγμα των νέων συνθηκών. Τα δύο αυτά στοιχεία, το "κωμικό" και "σοβαρό", μοιάζουν σαν μοιρασμένα ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές του "Βαλκανιζατέρ", τους δύο χαρακτήρες, που, χωρίς να αγγίζουν την κατηγορία της σχηματικότητας, σκιαγραφούν δύο χαρακτηριστικούς τύπους νεοελληνικής συμπεριφοράς και με την παρουσία τους στο φιλμ γίνονται φορείς αυτής της διπλής οπτικής και δύο αντιλήψεων, που διαφέρουν ως στάση απέναντι στα πράγματα, συναντώνται όμως και βρίσκουν κοινό σημείο αναφοράς σαν πρόσωπα που ζουν στον ίδιο τόπο, με όμοιες συνθήκες, κοινό περιβάλλον, κοινές επιδιώξεις, κοινές δυσκολίες. Οι δυο φίλοι, ο Φώτης (Στέλιος Μάινας) κι ο Σταύρος (Γεράσιμος Σκιαδαρέσης) διατηρούν ένα μπαράκι σε μια κωμόπολη της Βόρειας Ελλάδας. Ο Φώτης είναι "παίχτης". Τύπος της εφήμερης περιπέτειας, των εφήμερων οικονομικών λύσεων, λίγο τζογαδόρος, κυνηγός της ευκαιρίας που διαδίδεται από στόμα σε στόμα στο απέραντο ράδιο - αρβύλα, που λειτουργεί σε πανελλαδική εμβέλεια. Πληροφορημένος πάνω σε κάθε πιθανό ζήτημα με έναν ιδιότυπο μυθολογικό τρόπο, ο Φώτης κρατά απέναντι στην πραγματικότητα μια στάση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ταυτόχρονα άμεση, άναρχη και απροκατάληπτη. Ο Σταύρος είναι φορέας μιας ιδεολογικής στάσης. Διστακτικός, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα, όσο και ως προς το ηθικό μέρος των πλούσιων σε ιδέες σχεδίων του Φώτη, ο Σταύρος κάνει προφανή την αριστερή πολιτική του τοποθέτηση, την αμηχανία του απέναντι στις εξελίξεις που δεν είχε προβλέψει και δεν προλαβαίνει να παρακολουθήσει. Ο Σταύρος έχει τη γυναίκα του που περιμένει παιδί κι ο Φώτης τη μάνα του που κινδυνεύει να χάσει το σπίτι από τα χρέη. Το μαγαζί δε δουλεύει. Ετσι, μετά από συζητήσεις, επιφυλάξεις και διαφωνίες, οι δυο συνεταίροι ξεκινάνε για το χρυσοφόρο ταξίδι, σε μια διαδρομή που δίνει την ευκαιρία της καταγραφής και της σύγκρισης: Η σημερινή Ελλάδα και η σημερινή Βουλγαρία με όλη τη διαφορετική τους κατάσταση, με τις συμπεριφορές των ανθρώπων και τις αναμείξεις των πληθυσμών αποτελούν, σαν κομμάτι των Βαλκανίων, έναν ενιαίο χώρο γεωγραφικά, πολιτιστικά, ιστορικά. Ενα ταξίδι με συνεχείς μικρές περιπέτειες και συνεχή μικρά σχόλια οδηγεί τους δύο ήρωες στην Ελβετία, σε μια Ευρώπη πλούσια, οργανωμένη, τακτοποιημένη και απαθή, ακατανόητη για τους ταξιδιώτες με το ελληνικό διαβατήριο, τους εκπροσώπους ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου πολιτιστικού βαλκανικού κράματος, το οποίο μοιάζει αδύνατο να οριστεί.

Φτιαγμένος με υλικά απλά, βγαλμένα από τη σύγχρονη πραγματικότητα, με σενάριο στέρεο, χωρίς μεγαλοστομίες, με καταστάσεις και πρόσωπα πειστικά και αναγνωρίσιμα, ο κινηματογράφος του Σωτήρη Γκορίτσα υπηρετεί ένα είδος κοντινό στον θεατή με την αμεσότητά του και το σεβασμό που του δείχνει. Ενα είδος αρκετά αγνοημένο, αλλά και απόλυτα απαραίτητο στο νέο ελληνικό κινηματογράφο.

Μια κοινωνική σταθερότητα επικρατεί στη μικρή σκοτσέζικη πόλη, όπου διαδραματίζεται το φιλμ. Μια σταθερότητα βασισμένη στην οικονομική κυριαρχία ενός επιχειρηματία, του Καρτράιτ, κατασκευαστή στεγών και ιδιοκτήτη της τοπικής ομάδας του ράγκμπι. Ο Καρτράιτ, εκτός από την οικονομική του δύναμη, ασκεί και μια ιδιαίτερη επιρροή στις κρατικές αρχές της πόλης, έτσι ώστε τα πάντα εκεί μοιάζουν σαν να δουλεύουν γι' αυτόν και τίποτα δε φαίνεται να έχει την πρόθεση ή να είναι ικανό να διαταράξει την εξουσία του, την οποία ασκεί με έναν έντονα αυταρχικό τρόπο και στην άλλη πλευρά της ιδιοκτησίας του, μέσα στο σπίτι του, στη γυναίκα του και την κόρη του, φροντίζοντας για την τήρηση των δικών του κανόνων οικογενειακής ζωής. Μέχρι που ένα τυχαίο και, εκ πρώτης όψεως, ανώδυνο για τον ίδιο περιστατικό, προκαλεί μια αλυσίδα ανατροπών, που έρχονται να φέρουν τα πάνω - κάτω στη ζωή αυτού του τοπικού άρχοντα και σε όλο το οικοδόμημα της κυριαρχίας, που αυτός είχε δημιουργήσει μέχρι τότε. Ενα εργατικό ατύχημα θα συμβεί σε έναν τεχνίτη κάποιας από τις επιχειρήσεις του Καρτράιτ, αλλά αυτός θα αρνηθεί να υποσκάψει το "κύρος" του και να τον αποζημιώσει. Από εκείνη τη στιγμή, οι δυο γιοι του τραυματισμένου τεχνίτη, δυο "περιθωριακοί" τύποι της πόλης, ορκίζονται να εκδικηθούν και βάζουν σε εφαρμογή ένα σατανικό σχέδιο. Ο έλεγχος φαίνεται να χάνεται και ο Καρτράιτ δύσκολα μπορεί να προστατευτεί από τις διάφορες μεθοδεύσεις ενός ντουέτου διεφθαρμένων αστυνομικών, όργανά του για τον έλεγχο της πόλης. Ο Ντάνι Μπόιλ, σκηνοθέτης του περσινού "Trainspotting", συμμετέχει στην ομάδα των παραγωγών αυτής της αναλόγου κλίματος ταινίας, αυτής της μαύρης και ανόσιας κωμωδίας, που είναι γυρισμένη στο σκηνικό της σκοτσέζικης ιδιαιτερότητας με το σαρκαστικό προσωπικό ύφος του Κέβιν Αλεν.Πρωταγωνιστούν οι Ραίς Ιφανς, Λιρ Ιβανς.

(ΕΛΛΗ, ΙΝΤΕΑΛ ΜΑΡ., ΠΛΑΖΑ, ΣΙΝΕΑΚ)

Από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ έρχεται η συνέχεια του "Τζουράσικ Παρκ" με μια ομάδα επιστημόνων και μια ομάδα κυνηγών εγκλωβισμένων σε ένα νησί, που έχει μεταβληθεί σε βιότοπο δεινοσαύρων, όταν το σχετικό εκτροφείο εγκαταλείφθηκε, ύστερα από τα φοβερά γεγονότα του πρώτου μέρους της σειράς. Η ιδιοκτήτρια εταιρία σηκώνει τα χέρια ψηλά και επί ένα δίωρο δεινόσαυροι όλων των ειδών σπέρνουν τον πανικό και το θάνατο.

(ΑΣΤΟΡ, ΑΝΕΣΙΣ, ΜΑΡΟΥΣΙ 2, ΒΙΛΑΤΖ, ΑΕΛΛΩ, ΑΑΒΟΡΑ, ΕΤΟΥΑΛ, ΓΛΥΦΑΔΑ, ΝΑΝΑ, ΖΕΑ, ΦΟΙΒΟΣ, ΑΝΤΑΜΣ)

Αγης ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ