Ρευστό παραμένει το τοπίο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη Συρία, καθώς οι συνεχιζόμενες κόντρες συμφερόντων ανάμεσα σε δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν κ.ά. συνεχίζουν να επηρεάζουν καθοριστικά τις εξελίξεις στα πεδία των μαχών και της διπλωματικής κινητικότητας. Παρατηρούνται συνεργασίες που έως πρόσφατα θεωρούνταν απίθανες και διαφοροποιούνται άλλες. Π.χ. η σχετική αντιπαράθεση ΗΠΑ - Τουρκίας ή η δημιουργία άξονα συνεργασίας Ρωσίας - Τουρκίας - Ιράν. Υπό αυτήν την έννοια, μένει να κριθεί στην πράξη η αξία της συμφωνίας για γενική εκεχειρία και έναρξη επικείμενων ενδο-συριακών ειρηνευτικών συνομιλιών στην Αστάνα του Καζακστάν που ανακοινώθηκε την Πέμπτη από τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, έπειτα από πολυήμερες διαβουλεύσεις με Συρία, Ιράν και Τουρκία. Η συμφωνία προγραμματίστηκε να τεθεί σε ισχύ στις 30 Δεκέμβρη και (σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού υπουργείου Αμυνας) αναμένεται να την εφαρμόσουν οι ακόλουθες επτά ένοπλες οργανώσεις περίπου 62.000 αντικαθεστωτικών: Η οργάνωση «Φαϊλάκ αλ Σαμ», η «Αχραρ αλ Σαμ», η «Τζάις αλ Ισλάμ», η «Σουβάρ άγκι-Σαμ», η «Τζάις αλ Μουτζαχεντίν», η «Τζάις Ιντλίμπ» και η «Τζαμπχάτ αλ Σαμίγια».

Η τριμερής συμφωνία Ρωσίας - Ιράν - Τουρκίας ήδη τροφοδοτεί αναλύσεις (όπως στο πρακτορείο «Ρόιτερς») για «σφαίρες επιρροής» στη Συρία που προσπαθούν να μοιράσουν οι τρεις χώρες μεταξύ τους και για λύσεις που προβλέπουν την παραμονή του Σύρου ηγέτη Μπασάρ αλ Ασαντ «για μερικά χρόνια», ώσπου να βρεθεί αντικαταστάτης του (πιθανώς Αλαουίτης όπως και ο ίδιος) στο πλαίσιο ενός νέου σχήματος ομοσπονδίας.

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι από τη λίστα οργανώσεων που θα εφαρμόσουν την εκεχειρία απουσιάζουν η οργάνωση YPG, που είναι η ένοπλη πτέρυγα του κουρδικού κόμματος «Δημοκρατικής Ενωσης», και οι «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF) που αμφότερες συνεργάζονται στενά με τις ΗΠΑ στα πεδία συγκρούσεων με τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους». Η εξέλιξη είναι αποτέλεσμα κυρίως της επιθυμίας της Τουρκίας, που βλέπει την οργάνωση YPG ως παρακλάδι του ΡΚΚ, εκτιμώντας ότι η δράση της θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να δημιουργήσει θύλακα αυτόνομου Δυτικού Κουρδιστάν στα νοτιοανατολικά τουρκικά σύνορα και να επισύρει αλλαγές στο γεωπολιτικό και οικονομικό χάρτη της περιοχής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέρος της αστικής τάξης που στηρίζει τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν.

Ο συριακός στρατός, από την πλευρά του, έχει ανακοινώσει πως αποκλείονται από τη γενική εκεχειρία οργανώσεις που έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατικές από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όπως το «Ισλαμικό Κράτος», το πρώην «Μέτωπο Νούσρα» (νυν «Τζαμπχάτ Φατέχ αλ Σαμ»). Κάποια στελέχη αντικαθεστωτικών οργανώσεων ισχυρίστηκαν πως μεταξύ των οργανώσεων που θα εφαρμόσουν την εκεχειρία είναι και το πρώην «Μέτωπο Νούσρα». Αυτό πάντως δεν επιβεβαιώθηκε άμεσα από άλλη πλευρά.

Δεν είναι τυχαίο πως η εξαίρεση των Κούρδων από την εκεχειρία συνοδεύτηκε την Πέμπτη από την ανακοίνωση πως ενέκριναν «Κοινωνικό Συμβόλαιο» εν είδει συντάγματος των αυτόνομων περιοχών τους, αποφεύγοντας αυτήν τη φορά να τις αποκαλέσουν «Ροτζάβα» («Δυτικό Κουρδιστάν») για να μην προκαλέσουν τις εύλογες αντιδράσεις Αράβων και Χριστιανών κατοίκων περιοχών της βορειοανατολικής Συρίας.

Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία γενικής εκεχειρίας ενδέχεται, αργά ή γρήγορα, να δοκιμαστεί από δυνάμεις που δεν συμμετέχουν, σε αυτή τουλάχιστον τη φάση, στο σχήμα συνεργασίας που ενεργοποιούν το τελευταίο διάστημα η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία. Οπως π.χ. οι ΗΠΑ και ισχυρές χώρες της ΕΕ (Βρετανία, Γαλλία) που πρωτοστάτησαν μαζί με τις περισσότερες μοναρχίες του Κόλπου στις προσπάθειες για ανατροπή του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Αλ Ασαντ, ώστε να προωθήσουν τα συμφέροντα των δικών τους ενεργειακών μονοπωλίων (π.χ. μέσω του λεγόμενου «Αραβικού αγωγού» για να ανακόψουν ή να περιορίσουν σημαντικά τον ενεργειακό ανεφοδιασμό της Ευρώπης από τη Ρωσία).

Είναι επιπλέον πιθανό πως Ρωσία - Τουρκία - Ιράν και Συρία, σε συνεργασία ενδεχομένως με άλλες αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία κ.ά., να επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν όσο περισσότερο μπορέσουν τις επόμενες τρεις βδομάδες που απομένουν μέχρι την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ώστε να δημιουργήσουν ένα πιο (ευνοϊκό για τα δικά τους συμφέροντα) πλαίσιο διεργασιών και διπλωματικών παζαριών για τη δρομολόγηση πολιτικής λύσης στη Συρία.

Το ίδιο διάστημα, οι δυνάμεις του τουρκικού στρατού, υποστηριζόμενες από ομάδες αντικαθεστωτικών του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» έχουν περικυκλώσει το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας συριακής πόλης Αλ Μπαμπ, προσπαθώντας να την «απελευθερώσουν» από τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» με τους οποίους στο παρελθόν συνεργάστηκαν. Ο πραγματικός λόγος της εκεί δράσης τους είναι να αποτρέψουν την ανακατάληψη της πόλης από τις δυνάμεις των Κουρδικών δυνάμεων YPG και των δυνάμεων SDF, ώστε να εμποδίσουν τη δημιουργία μελλοντικού αυτόνομου Δυτικού Κουρδιστάν. Εως τώρα οι μάχες, που εντάσσονται στο πλαίσιο της επιχείρησης «Ασπίδα του Ευφράτη» που ξεκίνησε ο τουρκικός στρατός στις 24 Αυγούστου, αποδεικνύονται δύσκολες. Οι εκεί επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού μετρούν ήδη πάνω από 40 νεκρούς και πολλές δεκάδες σοβαρά τραυματίες. Ακόμη και εάν πετύχει σύντομα την ανακατάληψη της πόλης Αλ Μπαμπ, οι περιπέτειες των Τούρκων στρατιωτών αναμένεται να συνεχιστούν, καθώς η κυβέρνηση Ερντογάν είναι πιθανό να τους στρέψει, σε επόμενο στάδιο, στην παρακείμενη κουρδική πόλη Μανμπίτζ ή και σε επιχειρήσεις για την ανακατάληψη της Ράκα, που θεωρείται «προπύργιο» των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους». Ο Τούρκος ηγέτης για την ώρα παραπονιέται για τη στάση ΝΑΤΟικών συμμάχων του, όπως οι ΗΠΑ και κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, κατηγορώντας τες πως δεν παρέχουν, όπως είχαν αρχικά διαβεβαιώσει, αεροπορική κάλυψη στις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στο Αλ Μπαμπ.

Και ενώ διαμαρτύρεται πως οι σύμμαχοί του στο ΝΑΤΟ τον «ξέχασαν», βρίσκει την ίδια ώρα, και σε αυτό το ζήτημα, στήριξη από τη Ρωσία. Το τουρκικό πρακτορείο «Dogan» μετέδωσε πως αργά το βράδυ της Τετάρτης, για πρώτη φορά, ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν επιδρομές σε θέσεις τζιχαντιστών στο νότιο τμήμα της πόλης αλ Μπαμπ, βοηθώντας στην ουσία τα τουρκικά στρατεύματα και τις ομάδες του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού», που βρίσκονται κυρίως σε κεντρικά και βόρεια τμήματα της πόλης. Η εξέλιξη κάνει την Τουρκία να βλέπει τις ΗΠΑ ακόμη περισσότερο σαν «αναξιόπιστο εταίρο», δίνοντας αφορμή στον Ερντογάν να τις κατηγορήσει προ ημερών πως εξοπλίζουν τους Κούρδους «τρομοκράτες», αντί να στηρίζουν την Τουρκία που είναι σύμμαχός τους.

Οι διαμαρτυρίες των Τούρκων δεν είναι αβάσιμες.

Οι ΗΠΑ, εδώ και καιρό, συνεργάζονται με τους Κούρδους των δυνάμεων YPG που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των λεγόμενων «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» (SDF). Δημοσίευμα της εφημερίδας «Ουάσιγκτον Ποστ» στις 28/12 ανέφερε ότι μεταξύ των Κούρδων και Αράβων μαχητών που πολεμούν τους τζιχαντιστές είναι τουλάχιστον 600 Αμερικανοί κομάντος που τους καθοδηγούν στις μάχες. Στο ίδιο ρεπορτάζ σημειώνεται πως οι Αραβες που συμμετέχουν στις δυνάμεις SDF είναι περίπου 13.000 και οι Κούρδοι άλλες 45.000 και χαρακτηρίζονται από την Ουάσιγκτον ως «οι πιο αξιόπιστοι σύμμαχοί της στα πεδία των συγκρούσεων με τους τζιχαντιστές». Η «Ουάσιγκτον Ποστ» επισημαίνει ότι μόνο μέσα σε έναν μήνα, οι Κούρδοι μαχητές ανακατέλαβαν πάνω από 140 χωριά και έκταση 1.200 τ.χλμ. στα βόρεια και δυτικά περίχωρα της επαρχίας Ράκα. Σημειώνει τις τουρκικές αντιδράσεις για τον εξοπλισμό των Κούρδων μαχητών, τονίζοντας ότι οι Αμερικανοί, προκειμένου να κατευνάσουν τις αντιδράσεις της Αγκυρας για την στρατιωτική υποστήριξη στους Κούρδους, προσπάθησαν «να χρυσώσουν το χάπι», λέγοντας πως τάχα δεν εξοπλίζουν τους μαχητές των δυνάμεων ΥPG αλλά τους Αραβες των δυνάμεων SDF...

Ο εξοπλισμός των Κούρδων από τις ΗΠΑ και οι σχετικές τουρκικές αντιδράσεις σχετίζονται πιθανώς με τις καταγγελίες του Κρεμλίνου πως οι ΗΠΑ εξόπλισαν ομάδες αντικαθεστωτικών με νέα όπλα, μεταξύ των οποίων φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι. Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαρκ Τόνερ, διέψευσε πως δόθηκαν φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι σε αντικαθεστωτικούς, δίχως να καταφέρει να πείσει το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών που χαρακτήρισε την ενέργεια «εχθρική κίνηση».

Είναι προφανές πως το κουβάρι των επεμβάσεων και τα παζάρια των ιμπεριαλιστών είτε στην Αστάνα του Καζακστάν, είτε στη συνέχεια στη Γενεύη της Ελβετίας, θα συνεχιστούν για καιρό ακόμα, παρατείνοντας και άλλο τον οδυνηρό εφιάλτη του συριακού λαού.