(Του συνεργάτη μας ΘΑΝΑΣΗ Ν. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)

ΛΑΜΙΑ:

ΜΑΪΚ ΚΕΝΙ

«Το αγόρι με τη βαλίτσα»

Μετάφραση: ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

από την Παιδική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ ΡΟΥΜΕΛΗΣ

Αρχικά θα συγχαρώ την Ξένια Καλογεροπούλου για τη μετάφραση του κειμένου του Βρετανού δασκάλου, αρχικά, ηθοποιού και πολύγραφου δραματουργού, στη συνέχεια, Μάικ Κένι, αλλά και να την ευχαριστήσω για την παρουσίαση του σημαντικού αυτού κοινωνικοπολιτικού έργου στο ελληνικό παιδικό κοινό. Επίσης, συγχαίρω και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου (ΔΗΠΕΘΕ) Ρούμελης για τη συγκεκριμένη δραματολογική επιλογή του.

Θεματολογικά ο δραματουργός, με το έργο του αυτό, αναδεικνύει τα σύγχρονα καυτά διεθνή προβλήματα της μετανάστευσης, του ρατσισμού, της φτώχειας και του πολέμου, αλλά και της εκμετάλλευσης των μεταναστών. Τα παιδιά/θεατές έχουν ανάγκη από θεατρικά έργα κοινωνικού προβληματισμού, αφού πρέπει παιδαγωγικά και κοινωνικά οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς να προτιμούν και παραστάσεις με έργα που δικαιώνουν την κοινωνική αποστολή της τέχνης. Το δραματουργικό εύρημα της γνώσης και ουσιαστικά αφομοίωσης των μηνυμάτων, από μέρους του πρωταγωνιστή Ναζ, του ανατολίτικου παραμυθιού «Σεβάχ ο θαλασσινός», είναι ομολογουμένως ευφυές.

Η σκηνοθετική άποψη του Κώστα Γάκη είναι πολύ καλή και προς τη σωστή αισθητικά και κοινωνικο-παιδαγωγικά κατεύθυνση, εναρμονισμένη με τις συγγραφικές προθέσεις του Κένι. Η παράσταση παράγει ευαισθησία. Προβάλλονται δραματικές καταστάσεις με διακριτικότητα, αλλά και χιουμοριστικές καταστάσεις, ώστε να υπάρξει καλύτερη πρόσληψη των θεμάτων από τους μικρούς θεατές. Κατά σημεία υπάρχουν δραματικά στοιχεία, τα οποία - κατά τη γνώμη μου - θα έπρεπε να είναι κάπως περισσότερα και εντονότερα, αφού τα θέματα που διαπραγματεύεται το έργο, ούτως ή άλλως, είναι δραματικά. Σε ελάχιστα σημεία παρατήρησα εύθυμη διάθεση των ηθοποιών, ενώ η ατμόσφαιρα στη δεδομένη στιγμή ήταν δραματική (πόλεμος). Νομίζω ότι τα παιδιά δέχονται ως φυσιολογικά τα δραματικά στοιχεία όταν δίνονται με τον κατάλληλο αισθητικό τρόπο και δεν πρέπει να φοβόμαστε τυχόν αρνητικές αντιδράσεις τους από την πλατεία. Οι εναλλαγές των σκηνών είναι γοργές, με δυναμισμό κινήσεων και παραστάσεων, που μεταδίδουν ενεργοποίηση της προσοχής και του ενδιαφέροντος των θεατών, με την αρωγή βέβαια της περίπλοκης δομής του έργου, της πλοκής των γεγονότων και καταστάσεων και της συνεχούς έντονης δράσης των ηρώων. Τα στοιχεία δραματοποίησης καταστάσεων, θεατρικού παιχνιδιού και σωματικού θεάτρου είναι εμφανή και πετυχημένα.

Η διασκευή του έργου, με τη συλλογική δουλειά του θιάσου, απέδωσε, η μουσική του Κώστα Γάκη εγγράφεται στα θετικά της παράστασης και υπογραμμίζω την αξία που έχει το ζωντανό τραγούδι των ηθοποιών και η χορογραφία της Ελενας Γεροδήμου βρίσκεται στο κλίμα της παράστασης.

Στην παράσταση δεν υπάρχουν τα παραδοσιακά ζωγραφικά σκηνικά και οι κατασκευές απόδοσης του δραματικού χώρου. Η σκηνογραφία εδώ - όπως και σε άλλες παραστάσεις με σύγχρονη αντίληψη - παρουσιάζεται με μεταφερόμενα αντικείμενα, ζωγραφιστά ταμπλό και εναλλασσόμενα κοστούμια, έτσι που να είναι «το δυναμικό και πολυλειτουργικό στοιχείο της θεατρικής αναπαράστασης»¹.Για τα σκηνικά και τα κοστούμια έχει την ευθύνη η Αγγελίνα Παρασκευαΐδη, καθ' όλα άξια.

Οι ρόλοι είναι πολλοί, γι' αυτό ανέλαβαν και αποδίδουν με μεγάλη επιτυχία οι εξής ηθοποιοί: Χριστιάνα Κανδυλιώτη, Σοφία Κουκουλά, Βίκυ Κουκουτσίδη, Κάρολος Μάισσα (Αγόρι με τη Βαλίτσα), Νίκος Μήτσας, Εύη Μητσοπούλου, Θανάσης Μιχαηλίδης, Γιώργος Σαπουντζόγλου.

Το πρόγραμμα της παράστασης πολύ ενημερωτικό και αισθητικά ωραίο. Προτείνω να αποτελέσει υλικό για τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς για συζήτηση με τα παιδιά στο σχολείο και στο σπίτι και να διατηρείται στη βιβλιοθήκη, μαζί με παρόμοια προγράμματα και σχετικά βιβλία για το θέατρο. Αυτό, είναι βέβαιο, θα αποτελέσει μέρος της θεατρικής αγωγής και εκπαίδευσης των παιδιών, προς θετική κατεύθυνση.

ΑΓΡΙΝΙΟ:

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΡΚΟΥ

«Ο βραχνιασμένος φαλτσοτενόρος και οι περιπέτειες της δημοτικής μπάντας»

από την Παιδική-Νεανική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ ΑΓΡΙΝΙΟΥ

Το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου έχει παράδοση στις παραστάσεις για παιδιά και μια επιτυχή καλλιτεχνική πορεία στον τομέα αυτό των δραστηριοτήτων του. Συνεργάστηκαν μαζί του αξιόλογοι σκηνοθέτες, άλλοι συντελεστές των παραστάσεων και ηθοποιοί, παρουσιάζοντας θαυμάσια αποτελέσματα, στο παρελθόν.

Η φετινή παράσταση για παιδιά αποτελεί - κατά τη γνώμη μου - μια παραφωνία και μια εξαίρεση. Εντοπίζω το πρόβλημα στην ατυχή επιλογή του συγκεκριμένου δραματικού κειμένου, το οποίο είναι μια παρωδία ύφους και γλώσσας του εξαιρετικού σύγχρονου δραματουργού Ευγένιου Τριβιζά. Ο δραματουργός Παναγιώτης Λάρκου, συγχρόνως και σκηνοθέτης της παράστασης, επιχείρησε να μιμηθεί - δεν έχει σημασία αν αυτό έγινε εκούσια ή ακούσια - τον Ευγένιο Τριβιζά, ο οποίος ομολογουμένως - με την πάροδο των χρόνων - δημιουργεί «σχολή» στη Λογοτεχνία και στο Θέατρο για παιδιά στη χώρα μας. Το εγχείρημα αυτό νομίζω ότι δεν κρίνεται πετυχημένο, βλέποντας κανείς το αποτέλεσμα. Η ευθύνη, βέβαια, δε βαρύνει τους άλλους συντελεστές της παράστασης ούτε τους ηθοποιούς, οι οποίοι προσπάθησαν και κατάφεραν υποκριτικά να δώσουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Οταν δεν υπάρχει έμπνευση, από το κείμενο, όταν υπάρχει μια υπερβολική σουρεαλιστική διάθεση, αλόγιστη φαντασία και ασαφείς ιδεολογικοί και αισθητικοί στόχοι, προφανώς κανένας δεν μπορεί να παραγάγει θετικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, ούτε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης (ακόμη και αν ήταν άλλος), στο βαθμό που απαιτούν όλα τα είδη της τέχνης, που συνυπάρχουν στο, ιδιαίτερα απαιτητικό, θέατρο για παιδιά.

Το έργο είναι, ως ένα βαθμό, επηρεασμένο από το έργο του Τριβιζά «Κούλα η Κατσικούλα και το κλεμμένο τραγούδι». Εκεί ως θέμα έχουμε την κλοπή της πνευματικής ιδιοκτησίας (υπαρκτό πρόβλημα), εδώ την πρόθεση ενός φαλτσοτενόρου να κλέψει τη μουσική από τους ανθρώπους, κατακτώντας και εξουσιάζοντας την ανθρωπότητα (αρρωστημένες φαντασιώσεις, ακόμη και σε σενάριο έργου τέχνης). Οι καλές και σωστές προθέσεις του δραματουργού για «την πίστη που πρέπει να έχει κανείς στον εαυτό του και στις δυνάμεις του», για «τις μάχες που δε θα χαθούν αν παλέψουμε μέχρι και την τελευταία στιγμή»² (ρόλο που αναλαμβάνει ο μαέστρος της δημοτικής μπάντας), θα μπορούσαν να αναδειχθούν σε κάποιο παρόμοιο ή διαφορετικό έργο.

Φιλότιμες και αρκετά αξιόλογες προσπάθειες, μια και δεν απορρίπτω συλλήβδην την παράσταση, έγιναν από το σκηνοθέτη (που φαλκιδεύτηκε από το κείμενό του), ο οποίος έχει να παρουσιάσει καλά στοιχεία στη διδασκαλία των ρόλων, και κάποια ευρηματικότητα στη σκηνική αναπαράσταση (κιβώτια, παρτιτούρες-όργανα, κοτόπουλο κ.ο.κ.), από τη σκηνογράφο και ενδυματολόγο Βασιλική Κυπραίου (και βοηθό σκηνοθέτη), η οποία έδωσε θετικά στοιχεία στο αποτέλεσμα, και από τον Διονύση Λάζαρη, ο οποίος είχε την ευθύνη των φωτισμών.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Βασίλης Αρβανίτης, Ιωάννης Δρακόπουλος, Λήδα Καπνά, Ερμόλαος Ματθαίου και Παύλος Σταυρόπουλος.

2η ΧΡΟΝΙΑ:

Συνεχίζονται και φέτος με επιτυχία οι παραστάσεις του έργου των Αννας-Σεβαστής Τζίμα - Σύλβιας Κουτσουφλάκη «Η Πουλτσινέλα και το μαγικό δάσος», στον Πολυχώρο «Μορφές Εκφρασης». Μέσα από παραμυθιακές συμβάσεις και καταστάσεις τα παιδιά/θεατές καλούνται να προβληματιστούν για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αφορούν στην καταστροφή των δασών και στην αναγκαιότητα προστασίας του οικοσυστήματος. Επίσης, στέλνονται, έμμεσα, μηνύματα για τις αξίες της ελευθερίας, της φιλίας, της αγάπης στη ζωή, σε πρακτικό καθημερινό επίπεδο. Η μουσική, βασισμένη στο σύστημα CarlOrff, παράγεται ζωντανά επί σκηνής από τους μουσικούς/ηθοποιούς με όργανα, όπως, ακορντεόν, τσέλο, κιθάρα, πιάνο, μεταλλόφωνα, ξυλόφωνα, κλπ. Οι μάσκες και οι ενδυμασίες της Κομέντια ντελ άρτε είναι παρούσες με τη διαχρονική τους σημασία και λειτουργικότητα. Η σκηνοθεσία είναι του Θωμά Κινδύνη, η σκηνογραφία-ενδυματολογία της Αννας-Σεβαστής Τζίμα, η μουσική των Ματίνας Τσιγκούνη, Σύλβιας Κουτσουφλάκη, Αννας-Σεβαστής Τζίμα και παίζουν οι ηθοποιοί: Γιάννης Ζούπης, Κλεονίκη Καραχάλιου, Δάφνη-Αννα Καφετζή, Δώρα Ραγκούση, Αννα-Σεβαστή Τζίμα. Μια παράσταση που θα συγκινήσει τα παιδιά και θα τα απογειώσει σε επίπεδα φαντασίας και ονείρου³.

Σημειώσεις

1. Βλ. Pavis, P., Λεξικό του Θεάτρου, Gutenberg, Αθήνα 2006, σ. 444

2. Αποσπάσματα από κείμενο του δραματουργού/σκηνοθέτη στο πρόγραμμα του ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου.

3. Κριτική για την περσινή παράσταση του έργου βλ. «Ριζοσπάστη», 19.12.2008