Πυκνές εξελίξεις, ζυμώσεις και διαβουλεύσεις εξελίσσονται το τελευταίο διάστημα σε διάφορα μέτωπα που αφορούν τους πολέμους και τους ανταγωνιστικούς σχεδιασμούς ιμπεριαλιστικών κρατών και κέντρων, στην ευρύτερη περιοχή της Συρίας και του Ιράκ, μέσα στη γενικότερη όξυνση των μεταξύ τους αντιθέσεων.

Στο σημερινό, ιδιαίτερα ρευστό διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον, αναπτύσσεται έντονη κινητικότητα σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο, καθώς διαφαίνεται στον ορίζοντα η στρατιωτική ήττα του ISIS στα πεδία των μαχών και όλοι προσπαθούν από καλύτερες θέσεις να έχουν λόγο στην «επόμενη μέρα».

Απ' αυτή τη σκοπιά, ένα γεγονός που μπορεί να επιδράσει καταλυτικά στις εξελίξεις είναι το επικείμενο δημοψήφισμα των Κούρδων για ανεξαρτησία από το Ιράκ, που ορίστηκε για τις 25 Σεπτέμβρη και το οποίο παρακολουθούν με ιδιαίτερη ανησυχία όμορες χώρες με κουρδικό πληθυσμό, όπως η Τουρκία και το Ιράν...

Μάλιστα, η Τουρκία επαναλαμβάνει όλο και πιο συχνά την ετοιμότητά της να υπερασπιστεί την «εδαφική κυριαρχία» και την «ασφάλειά» της, όπως και τη «σταθερότητα στην περιοχή», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμα και νέας στρατιωτικής επέμβασης, όπως πέρυσι στη βόρεια Συρία.

Ταυτόχρονα, στο όνομα της «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», ο τουρκικός στρατός συνεχίζει τις επιχειρήσεις κατά του ΡΚΚ στις ανατολικές επαρχίες της χώρας και επιτίθεται «καταδρομικά» σε κουρδικές οργανώσεις στη Συρία, παρά τις «επιφυλάξεις» που εκφράζουν δημόσια οι ΗΠΑ, αλλά και η Ρωσία.

Στη Συρία, οι δυνάμεις του συριακού στρατού σε συνεργασία με τους συμμάχους τους από τη Ρωσία, το Ιράν και τη λιβανέζικη σιίτικη οργάνωση «Χεζμπολάχ», ανακτούν τη μία περιοχή μετά την άλλη, με πιο πρόσφατη την άρση της πολιορκίας (αρχές της βδομάδας) στη μεγαλύτερη πόλη της ανατολικής Συρίας, Ντέιρ Εζόρ, που ήταν περικυκλωμένη από τους τζιχαντιστές από το 2015.

Οι επιτυχίες του συριακού στρατού σε σημαντικά πολεμικά μέτωπα, σε συνδυασμό με την προφανή ενίσχυση της γεωπολιτικής επιρροής και ισχύος της Ρωσίας και του Ιράν, ασκούν πιέσεις σε ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά κέντρα να αναπροσαρμόσουν την τακτική τους μπροστά στα νέα δεδομένα, με στόχο να υπηρετήσουν πιο αποτελεσματικά τους απώτερους στόχους, που καθορίζονται από τα συμφέροντα των μονοπωλίων τους.

Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η περίπτωση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, που στις 2 Σεπτέμβρη, σε συνέντευξη στην εφημερίδα «The Times» του Λονδίνου, δεν απαίτησε (όπως συνήθιζε) την «δίχως όρους, άμεση παραίτηση» του Σύρου Προέδρου Μπασάρ Ασαντ από την κυβερνητική εξουσία, αλλά την αποχώρησή του «στο πλαίσιο μίας συμφωνίας πολιτικής μετάβασης». Επιπλέον, δεν απέκλεισε τη μελλοντική συμμετοχή του Ασαντ σε «δημοκρατικές εκλογές».

Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Συρία, Ρόμπερτ Φορντ (σήμερα στέλεχος του αμερικανικού ιδρύματος γεωπολιτικών ερευνών «Middle East Institute»), δήλωσε προ ημερών ότι πλέον «όλοι, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αναγνωρίζουν ότι ο Ασαντ μένει...» και ότι «δεν υπάρχει» δυνατή στρατιωτική συμμαχία «που να είναι σε θέση να τον απομακρύνει», δείχνοντας προς την πλευρά των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, που στηρίζουν με κάθε μέσο τη συριακή αντιπολίτευση, απέναντι στον Ασαντ και τους συμμάχους του, με βασικότερο τη Ρωσία.

Ωστόσο, πιο ενδεικτικές των έντονων διεργασιών που γίνονται αυτό το διάστημα σε διάφορα επιτελεία είναι οι δηλώσεις που έκανε την Τετάρτη σε δημοσιογράφους στη Γενεύη ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Συρία, Στάφαν ντε Μιστούρα. Ο ντε Μιστούρα κάλεσε τη συριακή αντιπολίτευση «να γίνει αρκετά ρεαλίστρια» και να ενωθεί ώστε να προχωρήσει σε «σοβαρές διαπραγματεύσεις» μέσα στον Οκτώβρη.

Υπαινίχθηκε επίσης ότι πλησιάζουν στο τέλος τους σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των τζιχαντιστών, όχι μόνο του συριακού στρατού, αλλά και των Κούρδων και Αράβων μαχητών των «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» στη βόρεια συριακή πόλη Ράκα και ότι τώρα είναι η ώρα για «ειλικρινείς» διαπραγματεύσεις...

Στο φόντο αυτών των εξελίξεων, στελέχη αντιπολιτευόμενων ομάδων και τάσεων, με αναφορές σε διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα, συναντήθηκαν στα τέλη Αυγούστου στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας με την «Υπατη Διαπραγματευτική Επιτροπή» (στηρίζεται κυρίως από τη Σαουδική Αραβία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ), πιεζόμενα να «βρουν ένα νέο όραμα» μπροστά στην επικείμενη επανέναρξη των διαβουλεύσεων για τη Συρία, στην Αστάνα του Καζακστάν, 14 και 15 Σεπτέμβρη, και στα μέσα Οκτώβρη στη Γενεύη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Οι συναντήσεις αυτές δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε κοινή ανακοίνωση. Ωστόσο, εντείνονται οι πιέσεις για «συγκρότηση» μιας πιο κοινής έκφρασης από τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης, μεταξύ άλλων και από τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, που σε πρόσφατη περιοδεία του στις χώρες του Κόλπου ζήτησε από τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης να αποκτήσουν «ρεαλισμό» και να σταματήσουν «τελεσίγραφα που παραβιάζουν αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου αναφέρεται ρητώς πως την τύχη της Συρίας θα καθορίσει μόνο ο συριακός λαός».

Με τον Λαβρόφ συμφώνησε ο ομόλογός του από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αμπντάλα αλ Ναχγιάν, που συνέστησε υπομονή, λέγοντας πως η συριακή αντιπολίτευση χρειάζεται «περισσότερο χρόνο» για να συντονίσει τις ενέργειές της και να συγκροτήσει κοινή αντιπροσωπεία στις «συνομιλίες συμφιλίωσης».

Σε ό,τι αφορά το δημοψήφισμα των Κούρδων του βορείου Ιράκ στις 25 Σεπτέμβρη, ο Κούρδος Πρόεδρος Μασούντ Μπαρζανί, κηρύσσοντας την Τρίτη την επίσημη έναρξη της εκστρατείας για το δημοψήφισμα, επέμεινε ότι αυτό θα διεξαχθεί παρά τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχτηκε, όπως είπε, η κυβέρνησή του από «φίλους, συμμάχους και αντιπάλους». Κάλεσε τους Κούρδους σε όλη την επικράτεια του Ιράκ, αλλά και στο εξωτερικό, να προσέλθουν στις κάλπες της 25ης Σεπτέμβρη και να απαντήσουν με ένα «ναι» ή «όχι» στο ερώτημα «Θέλετε η περιοχή του Κουρδιστάν να γίνει ανεξάρτητο κράτος;».

Διευκρίνισε ότι οι Κούρδοι του εξωτερικού θα μπορούν να ψηφίσουν στις 23 Σεπτέμβρη στις κατά τόπους ιρακινές πρεσβείες. Υποστήριξε ότι ήταν «μεγάλο λάθος» μετά τη δυτική ιμπεριαλιστική επέμβαση του 2003 κατά του τότε Προέδρου του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν, οι Κούρδοι να «συμβαδίσουν με τη Βαγδάτη», κατηγόρησε την κεντρική ιρακινή κυβέρνηση για παραβίαση του Συντάγματος και για μετατροπή της χώρας σε «θρησκευτικό σεχταριστικό κράτος».

Προέβλεψε τέλος ότι στις 25 Σεπτέμβρη θα γίνει η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κουρδιστάν, ενώ παραδέχτηκε ότι στη συνέχεια θα ακολουθήσουν «όπως και με το Βrexit, μακρές διαπραγματεύσεις για διάφορα, εκατοντάδες προβλήματα με το Ιράκ, όπως το μοίρασμα υδάτινων πόρων, τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα σύνορα κ.ά.».