Παίζουν τα λευκά

Σήμερα, παίκτες κάθε δυναμικότητας έχουν πρόσβαση σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, που περιλαμβάνει παρτίδες που παίζονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, τόσο σύγχρονες όσο και παλιότερες. Πρακτικά κάθε επίσημη παρτίδα που καταγράφεται, υπάρχει δυνατότητα να εισέλθει σε μια βάση δεδομένων και να αναπαρασταθεί από έναν υπολογιστή με πρόσβαση στο διαδίκτυο. Παράλληλα, ισχυρές μηχανές αναλύουν διεξοδικά κάθε παιγμένη κίνηση, την αξιολογούν, προτείνουν εναλλακτικές και προβλέπουν την εξέλιξη της παρτίδας σε βάθος. Παλαιότερα ήταν το «Φριτζ» και το «Ρίμπκα», σήμερα τα «Χουντίνι», «Στόκφις» και άλλα.

Αρκετά συχνά μπαίνει το ερώτημα, πόσο ισχυρές είναι οι σκακιστικές μηχανές; Πόσο ισχυρότερες από τον άνθρωπο, από τον παγκόσμιο πρωταθλητή; Στα τέλη του 20ού αιώνα ο Γκάρυ Κασπάροφ είχε αντιμετωπίσει σε δύο ματς τον υπολογιστή «Deep Blue», κερδίζοντας το πρώτο και χάνοντας το δεύτερο. Από τότε αρκετές φορές έχουν συγκριθεί μηχανές μεταξύ τους, για να αναδειχθούν τα υπέρ και τα κατά της μίας και της άλλης.

Πριν από δύο βδομάδες, μια νέα σκακιστική μηχανή μπήκε δυναμικά στο χώρο. Πρόκειται για την «AlphaZero», ένα πρόγραμμα βασισμένο στην Τεχνητή Νοημοσύνη, που έμαθε σκάκι «μόνο του» μέσα σε τέσσερις μόλις ώρες και είχε το «θράσος» να προκαλέσει σε ματς 100 παρτίδων το «Stockfish», ίσως την ισχυρότερη μηχανή σήμερα. Και ενώ όλοι θεωρούσαν το αποτέλεσμα προδιαγεγραμμένο, το «AlphaZero» βγαίνει νικητής με 28 νίκες και 72 ισοπαλίες! Η είδηση φυσικά έχει κάνει το γύρο του κόσμου, ενώ κάποιοι θεωρούν ότι το σκάκι «άλλαξε για πάντα». Αλλά επειδή το ζήτημα έχει κι άλλες πλευρές, διαβάστε το πολύ ενδιαφέρον θέμα που δημοσιεύει ο «Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου» στη στήλη της Επιστήμης (σελ. 36).

Ακολουθεί μία από τις παρτίδες της αναμέτρησης των δύο μηχανών:

AlphaZero - Stockfish8

1.Ιζ3 Ιζ6 2.δ4 ε6 3.γ4 β6 4.η3 Αβ7 5.Αη2 Αε7 6.0-0 0-0 7.δ5 εxδ5 8.Ιθ4 γ6 9.γxδ5 Ιxδ5 10.Ιζ5 Ιγ7 11.ε4 δ5 12.εxδ5 Ιxδ5 13.Ιγ3 Ιxγ3 14.Βη4 η6 15.Ιθ6+ Ρη7 16.βxγ3 Αγ8 17.Βζ4 Βδ6 18.Βα4 η5 19.Πε1 Ρxθ6 20.θ4 ζ6 21.Αε3 Αζ5 22.Παδ1 Βα3 23.Βγ4 β5 24.θxη5+ ζxη5 25.Βθ4+ Ρη6 (βλ. διάγραμμα) 26.Βθ1 Ρη7 27.Αε4 Αη6 28.Αxη6 θxη6 29.Βθ3 Αζ6 30.Ρη2 Βxα2 31.Πθ1 Βη8 32.γ4 Πε8 33.Αδ4 Αxδ4 34.Πxδ4 Πδ8 35.Πxδ8 Βxδ8 36.Βε6 Ιδ7 37.Πδ1 Ιγ5 38.Πxδ8 Ιxε6 39.Πxα8 Ρζ6 40.γxβ5 γxβ5 41.Ρζ3 Ιδ4+ 42.Ρε4 Ιγ6 43.Πγ8 Ιε7 44.Πβ8 Ιζ5 45.η4 Ιθ6 46.ζ3 Ιζ7 47.Πα8 Ιδ6+ 48.Ρδ5 Ιγ4 49.Πxα7 Ιε3+ 50.Ρε4 Ιγ4 51.Πα6+ Ρη7 52.Πγ6 Ρζ7 53.Πγ5 Ρε6 54.Πxη5 Ρζ6 55.Πγ5 η5 56.Ρδ4 1-0

• Νικητής στο τουρνουά του Λονδίνου, που ξεκίνησε με 19/20 ισοπαλίες, όπως γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο, αναδείχθηκε ο Φ. Καρουάνα με 6 βαθμούς. Τους ίδιους βαθμούς σημείωσε και ο Ι. Νεπομνιάτσι, που όμως έχασε στους αγώνες μπαράζ που ακολούθησαν, και έτσι βγήκε δεύτερος.
• Στο ανοιχτό τουρνουά που διεξήχθη παράλληλα, ο Β. Κοτρωνιάς τερμάτισε στην 9η θέση της τελικής κατάταξης συγκεντρώνοντας 7 βαθμούς, μόλις μισό βαθμό πίσω από τους τρεις πρώτους νικητές που ισοβάθμησαν. Ο Κ. Μεγαλιός έφτασε τους 5 β.