Εμαθα πια - μετά από τόσα χρόνια - πως κάθε συνάντηση με την παλιά φίλη Αλέιδα Γκεβάρα θα τα έχει όλα. Και γέλια, και δάκρυα, και εξομολογήσεις, και οράματα, και αναμνήσεις, και «προφητείες», και αποκαλύψεις.

Οπότε, και αυτήν τη φορά που συναντηθήκαμε, με αφορμή την παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης των Απάντων του πατέρα της, συνέβησαν όλα τα παραπάνω.

Το συλλεκτικό λεύκωμα «Ernesto Che Guevara - Οικογενειακό άλμπουμ» (συνέκδοση της «NEW STAR» με το Κέντρο Μελετών «Τσε Γκεβάρα» και τις εκδόσεις «Ocean Press»), μέσα από 113 σπάνιες φωτογραφίες (αρκετές εκ των οποίων βλέπουν το φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά παγκοσμίως), μας σύστησε τον οικογενειάρχη Τσε, τον πατέρα και σύζυγο. Η διακεκριμένη παιδίατρος και διευθύντρια του «Κέντρου Μελετών Τσε Γκεβάρα», που τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με Κέντρα Υγείας στο Μεξικό και ετοιμάζεται να πάει ως γιατρός σε καμπ Παλαιστινίων στον Λίβανο, μίλησε με αφάνταστη τρυφερότητα για τον πατέρα της και, όταν έλεγε ξανά και ξανά τις λέξεις «mi papa» και όταν αναφερόταν στα μόλις τέσσερα χρόνια που έζησαν μαζί του και τις λιγοστές κοινές οικογενειακές στιγμές, δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά της.

Δάκρυα που δεν σταματούν να τρέχουν εδώ και 57 χρόνια, για τον άνθρωπο που έβαλε σε δεύτερη μοίρα την οικογένειά του μπροστά σε αυτά που έπρεπε να κάνει για την ανθρωπότητα. Εβλεπα δίπλα μου αυτήν τη δυνατή γυναίκα, βουρκωμένη, να ξαναγίνεται εκείνο το εφτάχρονο παιδί, του Οκτώβρη του 1967, που δεν μπορούσε να δεχτεί ότι δεν θα ξαναδεί τον μπαμπά του.

Ο Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα θα περνούσε στο πάνθεον των αθανάτων της Ιστορίας, δολοφονημένος από τους υπηρέτες της CΙΑ, όμως αυτό ήταν κάτι που δεν γινόταν να κατανοήσουν τα πέντε μικρά παιδιά που άφηνε πίσω.

Κρατώντας το άλμπουμ στα χέρια της, είπε στους δημοσιογράφους πως αυτό είναι ένα από τα πιο πολύτιμα δώρα που μπορεί να μοιραστεί μαζί τους. Περιέχει εικόνες και αναμνήσεις μιας οικογένειας, που αν και η ζωή τη χτύπησε σκληρά, παρ' όλα αυτά συνεχίζει να μεγαλώνει.

Μας επέτρεψε να γίνουμε μέρος των αναμνήσεων μιας πολύ χαρούμενης εποχής, που χωρίς αυτές τις εικόνες, δύσκολα θα έμενε στη μνήμη.

«Χωρίς τη ζωτική συνεργασία της μητέρας μου - υπογράμμισε - δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ξεκινήσει να δημιουργούμε αυτό το άλμπουμ. Μιας και πάντα προστάτευε την ιδιωτική της ζωή, της ήταν δύσκολο να δημοσιοποιήσει αυτές τις φωτογραφίες, που φύλαγε καλά κρυμμένες σε ένα κουτί, σαν κάτι πολύ δικό της και πολύ ακριβό.

Ωστόσο, κάποια στιγμή καταλάβαμε όλοι, ότι ο "papi" ανήκει σε όλους και ότι θα ήταν πολύ όμορφο να δείξουμε ότι αυτός ο δυνατός και πολύ γενναίος άντρας, ήταν και ένας πολύ καλός οικογενειάρχης.

Παρά τη φυσική απουσία του πατέρα μας, όσο ήμασταν σε μικρή ηλικία, μεγαλώσαμε με την αδιάκοπη αγάπη των συντρόφων του στον αγώνα, των στενών του φίλων και του λαού μας. Η στιβαρή παρουσία της μητέρας μας ήταν ο οδηγός μας. Μας μεγάλωσε με τις αρχές του, που ήταν και δικές της. Μας έμαθε να τον αγαπάμε, να τον θαυμάζουμε και να τον σεβόμαστε. Πάντα νιώθαμε την παρουσία του πλάι μας. Η μητέρα ποτέ δεν τον χρησιμοποίησε για να μας επιπλήξει, αλλά για να μας εμπνεύσει και να μας ενθαρρύνει να είμαστε άντρες και γυναίκες χρήσιμοι στην κοινωνία. Κι αυτό προσπαθούμε ακόμα να είμαστε».

«Ο Τσε είχε έντονη την αίσθηση του δικαίου - είπε η Αλέιδα Γκεβάρα - ενώ η ιδεολογία και η πάλη του είναι επίκαιρα και αναγκαία σήμερα. Μην ξεχνάμε πως πρώτος αυτός μίλησε για το Παλαιστινιακό, φέρνοντάς το στη δημοσιότητα. Ο πατέρας μου - όπως φαίνεται άλλωστε και στις φωτογραφίες - ήταν ένας όμορφος άνδρας, έτσι δεν είναι; Ηταν όμως και ένας σπουδαίος κομμουνιστής, ανθρωπιστής και επαναστάτης, μ' ένα σακίδιο γεμάτο βιβλία και όπλα της επανάστασης.

Από 17 χρόνων ήξερε ήδη την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και κυρίως τα κείμενα του Ιπποκράτη, που τον επηρέασαν και ως γιατρό.

Μάλιστα, τότε άρχισε να γράφει και το Φιλοσοφικό Λεξικό, το οποίο όμως δεν τελείωσε ποτέ. Πάντα κάτι νέο μάθαινε και το συμπλήρωνε.

Προέρχομαι από μια σοσιαλιστική χώρα, ο λαός της οποίας συνεχίζει να αγωνίζεται για να είναι ελεύθερος, μέσα σε πολύ αντίξοες συνθήκες, κάτω από ένα πολύ σκληρό εμπάργκο. Κάθε αγωνιστής και αγωνίστρια που παλεύουν για μια ειρηνική και δίκαιη ζωή έχουν τον σεβασμό μου. Βλέπουμε τι συμβαίνει στον κόσμο με τους πολέμους, τη φτώχεια, την εκμετάλλευση. Βλέπουμε πόσο υποφέρουν οι λαοί στην Ευρώπη. Είναι σημαντικό, που στην Ελλάδα υπάρχει ένα ισχυρό, ιστορικό Κομμουνιστικό Κόμμα που παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο».

«Αυτά τα βιβλία - συνέχισε η κόρη του Τσε - εκδίδονται για τους λαούς. Αυτοί μας ενδιαφέρουν. Εδώ μέσα, υπάρχει η περίληψη της κοινής μας ζωής. Η ιστορία του έρωτα ενός άνδρα και μιας γυναίκας που αγαπήθηκαν τόσο πολύ, ενώ ήταν κι οι δυο παθιασμένοι επαναστάτες κι ιδεολόγοι κομμουνιστές. Είμαι ο καρπός αυτού του έρωτα κι ένιωθα πόσο πολύ με αγαπούσαν κι οι δύο. Βέβαια εδώ πρέπει να σας πω ότι τον μπαμπά δεν τον εμπιστευόταν αρχικά η μαμά μου να με κρατήσει ως μωρό στα χέρια του, γιατί κάποιος της είχε στείλει μήνυμα πως ο Τσε, όταν επρόκειτο να γεννηθώ, είχε πει: "Αν είναι κορίτσι, πέτα το απ' το μπαλκόνι". Αλλά δεν το εννοούσε, αυτό ήταν το χιούμορ του μπαμπά».

Από εδώ και πέρα αρχίζουν και τα γέλια. Της υπενθυμίζω αυτό που μου είχε αποκαλύψει κάποτε ο σύντροφος του Τσε στο θρυλικό ταξίδι με τη μοτοσικλέτα, Αλμπέρτο Γρανάδο, ότι εκτός όλων των άλλων, ο Κομαντάντε ήταν και εφευρέτης. Είχε εφεύρει ένα ...εντομοκτόνο! Φάνηκε να μην το ξέρει, αν κρίνω από τα γέλια που έκανε.

Αυτό το δύσκολο εγχείρημα της έκδοσης είναι προσωπική πρωτοβουλία του εκδότη και διευθυντή Βελισσάριου Κοσσυβάκη, που τόλμησε σε δύσκολες εποχές να εκδώσει στα Ελληνικά το σύνολο του έργου του Τσε, για να θυμούνται οι παλαιότεροι, αλλά και για να μάθουν οι νεότερες γενιές αξίες που μοιάζουν να φθίνουν.

Η «NEW STAR» σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών «Τσε Γκεβάρα» - Centro Che και τον Εκδοτικό Οίκο «OCEAN PRESS», που έχει εκδώσει και διανείμει παγκοσμίως το έργο του Che Guevara, θα εκδώσει στα Ελληνικά τα «ΑΠΑΝΤΑ ΕΡΝΕΣΤΟ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ», μία συλλογή επτά τόμων, που συντάχθηκε από τους ερευνητές Μara del Carmen Ariet και Disamis Arcia.

Το έργο αυτό περιλαμβάνει βασικά κείμενα για την κατανόηση της εξέλιξης της πολιτικής σκέψης του νεαρού γιατρού, που περιόδευσε στη Λατινική Αμερική, εντάχθηκε στην Κουβανική Επανάσταση, ήταν ένας από τους ηγέτες της Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Κυβέρνησης και αργότερα ηγήθηκε στα αντάρτικα κινήματα στο Κονγκό και τη Βολιβία.

Σχολιασμοί, επιστολές, άρθρα, ημερολόγια, συνεντεύξεις, δοκίμια, ομιλίες, ολοκληρωμένα βιβλία και σκίτσα, ομαδοποιούνται σε αυτήν την έκδοση, που συμπληρώνεται από χάρτες, φωτογραφίες, χρονολογίες και εισαγωγικά δοκίμια.

Η «NEW STAR» για τα επόμενα 10 χρόνια ανέλαβε να εκδώσει αυτό το σύνολο του έργου στα Ελληνικά και να μας ταξιδέψει στο σύμπαν του Τσε.

Κλείνω αυτό το άρθρο με τον επίλογο της ομιλίας του Βελισσάριου Κοσσυβάκη:

«Ο Τσε ήταν και θα είναι πάντα παρών. Ανυπότακτος στρατιώτης, οδηγητής σε έναν ταξικό αγώνα χωρίς εκπτώσεις και συμβιβασμούς. Το όνομα και η εικόνα του Τσε συνεχίζουν να φέρουν ιδέες και οράματα, να συνεγείρουν μυαλά και καρδιές ανθρώπων όλων των ηλικιών, σε όλα τα μέρη του κόσμου. Η διαρκής εικόνα αυτού του επαναστάτη, η ζωή, η προσωπικότητα, οι αγώνες και οι ιδέες του παραμένουν ακλόνητα σημεία αναφοράς. Πίστευε πως ο άνθρωπος πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. Και ο ήλιος πρέπει να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το, να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της τιμής. Οποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτήν την τιμή».