To 2ο Διεθνές Τουρνουά της Μόσχας πραγματοποιήθηκε από 15 Φλεβάρη έως 15 Μάρτη 1935, με τη συμμετοχή 20 παικτών, 12 Σοβιετικών μετρ και 8 κορυφαίων σκακιστών από καπιταλιστικές χώρες, μεταξύ των οποίων οι πρώην παγκόσμιοι πρωταθλητές Εμμανουήλ Λάσκερ (Γερμανία) και Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα (Κούβα).

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΣΣΔ πρόσφερε άσυλο, εστία και εργασία στην Ακαδημία Επιστημών στον Λάσκερ και την σύζυγό του, οι οποίοι ήταν Γερμανοί πολίτες εβραϊκής καταγωγής, και τους φιλοξένησε μέχρι το 1937, οπότε μετέβησαν στις ΗΠΑ. Ασυλο και υπηκοότητα δόθηκε αργότερα και στον Τσέχο Σάβο Φλορ. Μεταξύ των διαγωνιζόμενων και η πρώτη παγκόσμια πρωταθλήτρια Βέρα Μέντσικ (Αγγλία).

Πρώτοι στον σκακιστικό μαραθώνιο, που διήρκεσε συνολικά ένα μήνα (20 αγωνιστικές!), αναδείχθηκαν ο Σάβο Φλορ και ο μελλοντικός παγκόσμιος πρωταθλητής Μιχαήλ Μποτβίνικ (ΕΣΣΔ), με τον Λάσκερ να ακολουθεί στην 3η θέση και τον Καπαμπλάνκα στην 4η.

Είχε προηγηθεί μια δεκαετία ορμητικής ανάπτυξης του σκακιού στην ΕΣΣΔ, μετά το 1ο Διεθνές τουρνουά του 1925. Μια δεκαετία όπου τέθηκαν τα θεμέλια των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Στο μεταξύ, ωρίμαζαν οι συνθήκες που θα οδηγούσαν σύντομα στο Β' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο.

Σε αυτή την περίοδο ανδρώνεται μια νέα γενιά Σοβιετικών παικτών, με ένα νέο δυναμικό στιλ, ενώ διαφαίνονται ήδη τα στοιχεία της επιστημονικής προσέγγισης που θα χαρακτηρίσουν τη Σοβιετική Σχολή στο σκάκι.

Στις παρτίδες του τουρνουά συναντά κανείς πραγματικά διαμάντια, που αποτελούν μέρος της κλασικής κληρονομιάς του σκακιού, όπως η Λάσκερ - Καπαμπλάνκα, που παραθέτουμε.

Στο βιβλίο του τουρνουά σημειώνεται: «Οι Σοβιετικοί παίκτες ήταν μακριά από τον αστικό επαγγελματισμό που σε πολλές περιπτώσεις αφήνει τα σημάδια του στη σκακιστική τέχνη των δυτικών παικτών. Για τους Σοβιετικούς παίκτες, νίκες, ήττες και ισοπαλίες ήταν απλά μια έκφραση των σκακιστικών επιτευγμάτων τους. Για τους αστούς μετρ ήταν ζήτημα ύπαρξης της υλικής τους ασφάλειας. Δεν είναι σύμπτωση ότι στο τουρνουά της Μόσχας συχνά απέφευγαν τις νέες συνέχειες (σ.σ. νέους και λιγότερο έμπειρους παίκτες), ακριβώς γιατί αυτές οι συνέχειες εμπεριέχουν ένα στοιχείο ρίσκου».

Οι αγώνες έλαβαν χώρα στο Μουσείο Καλών Τεχνών, που είχε τη δυνατότητα να δεχθεί τους χιλιάδες επισκέπτες που προσέρχονταν καθημερινά να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Την πρώτη μέρα συρρέουν 4.000 θεατές. Η δημοσιότητα από τον Τύπο και το ράδιο είναι πρωτοφανής. Η «Πράβντα», η «Ισβέστια», όλες οι μεγάλες εφημερίδες της χώρας έχουν καθημερινές ανταποκρίσεις. 180 Σοβιετικοί και 23 ξένοι δημοσιογράφοι καταγράφουν το γεγονός...

Για πρώτη φορά ένα σκακιστικό γεγονός γίνεται αντικείμενο συζήτησης και ενδιαφέροντος εκατομμυρίων. Καθημερινά το γραφείο Τύπου εξέδιδε δελτίο με τα αποτελέσματα, παρτίδες και ειδήσεις. Η δουλειά αυτή αποτέλεσε την υποδομή για την έκδοση του «64», της πρώτης σκακιστικής εφημερίδας στον κόσμο (με σελίδες και για το παιχνίδι της ντάμας) τον Ιούλη του 1935.

Συνδικάτα και οργανώσεις διοργανώνουν μαζικές δεξιώσεις προς τιμήν των παικτών. Πριν την έναρξη, ο Φλορ και ο Καπαμπλάνκα δίνουν μαζικά σιμουλτανέ, όπου διαπιστώνουν ότι οι Σοβιετικοί ερασιτέχνες είναι σκληρά καρύδια.

Ο Καπαμπλάνκα, που έχανε πολύ δύσκολα, στο Λένινγκραντ υποχρεώνεται σε 11 ήττες, 10 νίκες και 9 ισοπαλίες σε 30 αγώνες. Στη Μόσχα δυσκολεύεται ακόμη περισσότερο: 7 νίκες, 9 ισοπαλίες, 14 ήττες! Ο ίδιος θα περιγράψει γλαφυρά και την εμπειρία του Λάσκερ με τους Σοβιετικούς ερασιτέχνες, όταν τον προσκάλεσαν να δώσει σιμουλτανέ σε μαθητές: «Λίγες μέρες μετά ο βετεράνος σκακιστής ελεεινολογώντας την εμπειρία του μου είπε: "Κάποιοι μαθητές σου λέει! Παίζουνε σαν μετρ και χωρίς να κάνουν λάθη"...».

Στις 6 Μάρτη, παραμονές της Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας, η Βέρα Μέντσικ υποχρεώνει σε ισοπαλία τον πρωτοπόρο Σάβο Φλορ. Ποταμός συγχαρητήριων τηλεγραφημάτων καταφτάνει στη Μόσχα, ιδιαίτερα από γυναικείες εργατικές κολεκτίβες και οργανώσεις. Ενα που καταγράφεται στο βιβλίο του τουρνουά λέει: «Θερμά συγχαρητήρια. Σας σφίγγουμε το χέρι. Οι μηχανικοί του εργοστάσιου Ρουτσενκόφκσι νο 2».

Ο Ιλία Ραμπίνοβιτς (11ος στην τελική κατάταξη) θα γράψει στο βιβλίο του τουρνουά: «Το 2ο τουρνουά... έδειξε ότι προσεγγίζουμε γρήγορα το στόχο μας στον αγώνα να υλοποιήσουμε το σύνθημα του Στάλιν "να φτάσουμε και να ξεπεράσουμε". Με όρους διάδοσης του σκακιού στους εργαζόμενους και αριθμού παικτών με ανώτερες ικανότητες έχουμε ξεπεράσει καπιταλιστικές χώρες κατά πολύ. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε μακριά από τη μέρα όπου όλες οι κορυφές του παγκόσμιου σκακιού θα κατακτηθούν από τους σκακιστές της μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας μας, και όπου η Ευρώπη, την οποία στην ουσία ήδη έχουμε φτάσει, θα έχει ξεπεραστεί από εμάς».

Το τουρνουά της Μόσχας του 1935 σηματοδότησε το πέρασμα σε μια νέα περίοδο, την ανάδυση της Σοβιετικής Σχολής στο σκάκι, και του Μιχαήλ Μποτβίνικ ως του τυπικού εκφραστή της, που άσκησε τεράστια επιρροή στο σκάκι, η οποία γίνεται αισθητή μέχρι τις μέρες μας.

1.ε4 ε6 2.δ4 δ5 3.Ιγ3 Αβ4 4.Ιηε2 δxε4 5.α3 Αε7 6.Ιxε4 Ιζ6 7.Ι2γ3 Ιβδ7 8.Αζ4 Ιxε4 9.Ιxε4 Ιζ6 10.Αδ3 0-0 11.Ιxζ6+ Αxζ6 12.γ3 Βδ5 13.Βε2 γ6 14.0-0 Πε8 15.Παδ1 Αδ7 16.Πζε1 Βα5 17.Βγ2 η6 18.Αε5! Αη7 19.θ4 Βδ8 20.θ5 Βη5 21.Αxη7 Ρxη7 22.Πε5 Βε7 23.Πδε1 Πη8 24.Βγ1 Παδ8 25.Π1ε3 Αγ8 26.Πθ3 Ρζ8 27.Βθ6+ Πη7 28.θxη6 θxη6 29.Αxη6! Βζ6 30.Πη5 Ρε7 31.Πζ3 Βxζ3 32.ηxζ3 Πδη8 33.Ρζ1 Πxη6 34.Πxη6 Πxη6 35.Βθ2 Ρδ7 36.Βζ4 ζ6 37.γ4 α6 38.Βθ4 Πη5 39.Βθ7+ Ρδ8 40.Βθ8+ Ργ7 41.Βxζ6 Πζ5 42.Βη7+ Αδ7 43.Ρε2 Ργ8 44.Βθ8+ Ργ7 45.Βθ2+ Ργ8 46.Βδ6 Πθ5 47.Ρε3 Πζ5 48.Ρε4 Πθ5 49.Βζ8+ Ργ7 50.Βζ4+ Ργ8 51.Βδ6 Πζ5 52.Ρε3 Πθ5 53.Ρδ3 Πζ5 54.Ρε2 Πθ5 55.Ρδ2 Πζ5 56.Ρε3 Πθ5 57.Βζ8+ Ργ7 58.Βζ4+ Ργ8 59.Βδ6 Πζ5 60.Βη3 Πθ5 61.Βη4 Πζ5 62.Βη8+ Ργ7 63.Βη3+ Ργ8 64.Βη6

1-0