Ανησυχούν βαθύτατα οι ΗΠΑ για τους στενότατους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή: το Ισραήλ. Και ο λόγος δεν είναι άλλος, από τα σκιρτήματα «πρωτοβουλίας και εμπορικής ανεξαρτησίας» στα οποία επιδίδεται, τελευταίως, η ισραηλινή κυβέρνηση και μάλιστα θέτοντας εαυτόν στο ρόλο ενός ιδιότυπου εμπορικού ανταγωνιστή, ως ένα βαθμό, με τον μέντορά της απέναντι στο μεγάλο στοίχημα της Κίνας.

Σειρά περιοριστικών συμφωνιών και «βαθύτατων ανησυχιών» έθεσε η Ουάσιγκτον ως εμπόδιο στην ολοκλήρωση της διαδικασίας πώλησης ισραηλινών κατασκοπευτικών αεροσκαφών στο Πεκίνο. Τα αεροσκάφη, τα οποία βασίζονται σε ρωσική τεχνολογία, είναι εξοπλισμένα με το υπερσύγχρονο σύστημα ραντάρ «Phalcon», το οποίο προσομοιάζει πολύ στο αμερικανικό «Awacs», χωρίς, όμως, να είναι. Το συμβόλαιο το οποίο έχει υπογράψει η ισραηλινή Αεροναυπηγική Βιομηχανία «Elta» με την κινεζική κυβέρνηση είναι δεσμευτικό για την πώληση ενός μόνο αεροσκάφους, το οποίο έχει αξία 250 εκατομμύρια δολάρια, αφήνοντας στην «καλή θέληση» και των δύο πλευρών την πώληση περισσοτέρων αεροσκαφών. Για τον διευθυντή της εταιρίας, Μοσέ Κορέτ «είναι αδιανόητη ακόμη και η σκέψη αθέτησης του συμβολαίου», ιδιαίτερα με δεδομένη την προοπτική οι ισραηλινής πωλήσεις να αγγίξουν τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ζήτημα αξιοπιστίας και σεβασμού έθεσε από την πλευρά του, μετά τη συνάντηση με τον Κινέζο ομόλογό του Ζιάνγκ Ζεμίν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ, ο οποίος, αν και υπογράμμισε ότι «οι στενοί και πιστοί φίλοι των ΗΠΑ και οι ανησυχίες τους λαμβάνονται πάντοτε υπόψη», δε δίστασε να δηλώσει ξεκάθαρα ότι «μια αγορά σαν αυτήν της Κίνας χρήζει σεβασμού και πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη». Ανάλογες δηλώσεις έσπευσε να κάνει και ο υφυπουργός Αμυνας Εφρέμ Σνεχ, ο οποίος τόνισε, απαντώντας στην Ουάσιγκτον, ότι η συγκεκριμένη περίπτωση αγοραπωλησίας δεν εμπίπτει στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει το Ισραήλ απέναντι στις ΗΠΑ, αφού στα προς πώληση προϊόντα δεν έχει χρησιμοποιηθεί, σε κανένα στάδιο της κατασκευής τους, αμερικανική τεχνολογία.

Οσο για τις ΗΠΑ, προς στιγμήν, φαίνεται ότι έμειναν να ανησυχούν για την «ισορροπία δυνάμεων στην Ασία, με δεδομένη την ένταση ανάμεσα στην Κίνα και στην Ταϊβάν και για την αποσταθεροποίηση που μπορεί να προκαλέσει η πώληση όπλων στην Κίνα». Επιπλέον, ανησυχούν και για τα «πρώτα βήματα» που κάνει το Ισραήλ στις εμπορικές συναλλαγές, χωρίς την προαπαιτούμενη έγκρισή τους, ιδιαίτερα αφού οι ΗΠΑ χορηγούν ετησίως στον, περιστασιακό προς στιγμήν «εκκολαπτόμενο ανταγωνιστή» τους, 3 δισεκατομμύρια υπό τη μορφή οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας.

ΑΓΚΥΡΑ.-

Είναι «αδιανόητο» να μην έχει λόγο ο τουρκικός στρατός στην επιλογή του προσώπου που θα αναδειχτεί στην προεδρία της χώρας: με αυτήν τη λιτή δήλωσή του, το μεικτό επιτελείο θύμισε χτες στους πάντες - μμεταξύ άλλων και στους Ευρωπαίους ηγέτες, που κόπτονται για το... ανθρωπιστικό «μακιγιάζ» των τουρκικών αρχών - τον καθοριστικό του ρόλο στα πολιτικά πράγματα.

Στο μεταξύ, προχτές ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ συναντήθηκε με τους εταίρους του στην κυβέρνηση του τρικομματικού συνασπισμού (Γιλμάζ, Μπαχτσελί) για να συζητήσουν τα ονόματα των υποψηφίων. Η αποτυχία του Τούρκου πρωθυπουργού στην προσπάθειά του να «περάσουν» συνταγματικές μεταρρυθμίσεις για να ξαναεκλεγεί ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ δημιουργεί, φυσικά, την «αβεβαιότητα» που όλοι οι πολιτικοί αναλυτές της Δύσης χαρακτηρίζουν ως «απειλή» για τις «διαρθρωτικές αλλαγές» και τις «μεταρρυθμίσεις» για τις οποίες ο Ετσεβίτ έχει δεσμευτεί στο ΔΝΤ, στην Παγκόσμια Τράπεζα και την ΕΕ.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η παρέμβαση του στρατού «κλιμακώνει» μάλλον την αβεβαιότητα. «Οι Ενοπλες Δυνάμεις έχουν συγκεκριμένες σκέψεις για τις αρχές και τα επιθυμητά προσόντα εκείνου που, π.χ., θα γίνει Πρόεδρος», ανέφερε η δήλωση τού Επιτελείου. Και αυτές οι «σκέψεις», προσθέτει η ανακοίνωση, «υποβάλλονται στα πολιτικά κόμματα που αφορούν όταν κρίνεται αναγκαίο»...

Ο Ετσεβίτ και οι συγκυβερνώντες δεν προέβησαν σε δηλώσεις για τα αποτελέσματα της συνάντησης, αν και ο Τούρκος πρωθυπουργός είπε, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, ότι υπάρχουν συνομιλίες «με τα κόμματα της αντιπολίτευσης», δηλαδή τον Ορθό Δρόμο της Τανσού Τσιλέρ και την Αρετή του Ρετσάι Κιουτάν. Παρά ταύτα, δεν έχει αναδειχτεί υποψήφιος με αποδοχή που θα του επέτρεπε «καθαρή» εκλογή στο θώκο. Κι όσο η 26 Απριλίου - η προθεσμία για την υποβολή υποψηφιοτήτων - πλησιάζει, τόσο ο δείκτης της «αγωνίας» ανεβαίνει...