ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 18 Οχτώβρη 2001
Σελ. /40
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ
«Ψάξαμε ανθρώπους και βρήκαμε σκιές... Το αίνιγμα της τοξικομανίας»

Το βιβλίο της Κατερίνας Μάτσα «Ψάξαμε ανθρώπους και βρήκαμε σκιές... Το αίνιγμα της Τοξικομανίας», γράφτηκε στο μετερίζι κατά των ναρκωτικών. Η συγγραφέας, εκτός απ' την επιστημονική, φιλοσοφική και ιστορική προσέγγιση της τοξικομανίας, καταθέτει και την πολύχρονη κλινική εμπειρία της μονάδας απεξάρτησης «18 Ανω», όπου εργάζεται απ' το 1974 και είναι επιστημονική υπεύθυνη.

Στα έξι κεφάλαια του βιβλίου, η Κ. Μάτσα αντιμετωπίζει το πρόβλημα των ναρκωτικών πολυεπίπεδα και στην πολυπλοκότητά του, επιχειρώντας να απαντήσει στο αγωνιώδες ερώτημα: «Γίνεται καλά ο τοξικομανής;».

«Ναι», απαντά η Κ. Μάτσα, «αρκεί να βρεθεί το θεραπευτικό πρόγραμμα που του ταιριάζει, να πάρει ο ίδιος την απόφαση, να ενταχθεί και να λειτουργήσει ενεργητικά μέσα σ' αυτό, με πίστη στη φιλοσοφία και στις αρχές του» (σελ. 117).

Εντυπωσιάζει η ιστορική διαδρομή της χρήσης των ουσιών, όπου περιγράφεται πως οι ουσίες από μέσο θεραπείας ή ένταξης στην κοινότητα στις αρχαίες κοινωνίες μετατράπηκαν σε «ανελέητο τύραννο» τους δυο τελευταίους αιώνες -δηλαδή στην καπιταλιστική κοινωνία. Η συγγραφέας αντιμετωπίζει με επιστημονικά επιχειρήματα όλους όσοι θεωρούν την τοξικομανία ως ασθένεια του εγκεφάλου. Απορρίπτει σθεναρά την πολιτική της διαχείρισης του προβλήματος και πραγματεύεται επιτυχώς το θέμα ναρκωτικά και κοινωνικός έλεγχος.

Το βιβλίο διακρίνεται για την αισιοδοξία και τη μαρξιστική του προσέγγιση. Γράφτηκε με υλικά, απ' το «βασίλειο των σκιών». Από εκεί, όπου «βιώνεται μόνο το κενό». «Πλάνης, πένης και άστεγος, μοναχικός και απελπισμένος περιφέρει την εξαθλίωσή του στις οικοδομές, στα παγκάκια, στις πλατείες, στο άθλιο δωμάτιο, που λόγω εγκατάλειψης έχει μετατραπεί σε αποθήκη» (σελ. 259).

Εκεί στον «πάτο της κόλασης», η Θεραπευτική Ομάδα «18 Ανω» μάζεψε τα συντρίμμια της ύπαρξης των ανθρώπων - κουρελιών. Και μέσα από μια βασανιστική πορεία της απεξάρτησης -με τη συμμετοχή του τοξικομανούς και της οικογένειάς του- προχώρησαν στην ανασυγκρότηση της διαλυμένης προσωπικότητας και για την επανένταξή του στην κοινωνία.

Το βιβλίο αποτελεί σημαντικότατο βοήθημα για την οικογένεια, σπουδαίο εφόδιο για τους εκπαιδευτικούς και μπορεί να χρησιμεύσει σαν ένα άρτιο σεμινάριο στους επαγγελματίες της υγείας. (Εκδόσεις «Αγρα»).


Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

ΡΟΖΑΡΙΟ ΦΕΡΡΕ
«Το σπίτι στη λιμνοθάλασσα»

Πουέρτο Ρίκο, χώρα που κατακτήθηκε κυρίως από Ισπανούς και δεινοπάθησε ώσπου ν' αποκτήσει την ανεξαρτησία της από τις ΗΠΑ. Η ιστορία της, μέσα από τη ζωή μιας οικογένειας αποίκων Ισπανών, εκτυλίσσεται στο μυθιστόρημα: «Το σπίτι στη λιμνοθάλασσα» της Πορτορικανής Ροζάριο Φερρέ, λαμπρή φυσιογνωμία αναγνωρισμένη παγκόσμια για το δυναμικό, τολμηρό γράψιμό της (ποίηση, διήγημα, μυθιστόρημα, κριτική).

Κύριος αφηγητής του μυθιστορήματος η νύφη του εγγονού του Ισπανού αποίκου, γράφει κι απ' τα κείμενά της αναφαίνονται τα κύρια πρόσωπα του μύθου.

Σε πολλά σημεία αναγνωρίζουμε αυτοβιογραφικά στοιχεία της Ροζάριο Φερρέ. Το σημαντικό είναι με πόση επιδεξιότητα και σθένος ρωμαλέο αποδίδει τη σφαιρική απεικόνιση της ζωής. Η επιμειξία των κατοίκων, ντόπιων, μαύρων κι αποίκων δημιουργεί παθιασμένο ρατσισμό, που φτάνει ως το έγκλημα. Η ίδια οξύτητα παρουσιάζεται στην προσπάθεια της γυναίκας να ξεφύγει από τη μειονεκτική της θέση απέναντι στο ανδροκρατικό, πατριαρχικό καθεστώς, ενώ η πάλη των τάξεων συμβαδίζει με τους αγώνες για την ανεξαρτησία της χώρας.

Βαθύς προβληματισμός, οξύτατη κριτική ματιά στα κοινωνικά προβλήματα, στέρεα χτισμένες μορφές με τις αδυναμίες, τις ικανότητες, τις ιδιορρυθμίες και τα ποικίλα αισθήματά τους, μέσα σ' ένα πλαίσιο όπου βρίθουν λαογραφικά και ηθογραφικά στοιχεία του Πουέρτο Ρίκο, με κορωνίδα την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, με χιόνι, με βροχή, με ηλιοφώς, ή φεγγαρόφωτο, αναδείχνουν ένα στιβαρό, όσο και ευαίσθητο μαχητή του πνεύματος.

Η θαυμάσια μετάφραση της πολυγραφότατης, αξιόλογης συγγραφέως Ιωάννας Καρατζαφέρη συνέβαλε τα «μάλα» στο ν' απολαύσουμε τη χαρισματική αυτή συγγραφέα. (Εκδόσεις «Πατάκη»).


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Γ. Ν. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Ανωβολιώτης)
«Μίσχοι και κάλυκες»

Η ποίηση στο βιβλίο του Γ. Ν. Παπαγεωργίου (Ανωβολιώτη) «Μίσχοι και κάλυκες», περιέχει όλα τα υπέρ και τα υπό της ζωής, και του ανθρώπου. Σ' αυτή την αυστηρά προσωπική ποίηση, ό,τι ντύνει την ουσία - δεν είναι τεχνητό, αλλά φυσικό, όπως το δέρμα που δίνει στην ψυχή μορφή υλικής υπόστασης. Περιεχόμενο και μορφή συμβολίζονται με «μίσχους και κάλυκες», κάτι σαν απομεινάρια ονείρων στην «κόμη των ανέμων». Αυτά κρύβουν στη ρίζα τους το σπόρο της νέας άνθησης. Ο ποιητής, αποκαλύπτει το θαύμα της συνέχειας. «Ποιος είπε ότι το μέλλον δεν είναι χειροπιαστό / τόσο από το τώρα όσο κι από το παρελθόν; / χτες... Πρωτάγγιξα το νεογέννητο εγγονό μου». Πιστεύει ότι το Μέλλον ριζώνει στο παρελθόν μας. «Τα πνεύματα... / τω καιρώ εκείνω ήσαν πολύ απλά». Η απλότητα φωτίζει τις εμπνεύσεις του: «Οταν είδε την απέραντη μουσική των άστρων / και άκουσε την άλλη... - του ανταριασμένου καιρού / σε συλλαλητήριο κοινωνικής αδικίας - / ανάβλυσε η βαθιά ευγνωμοσύνη της ψυχής / για την απερινόητη φανέρωση του κόσμου». Στα «Κατοχικά χαράματα» που περιέχονται σ' αυτή την απέριττη ποίηση, η «εκτέλεση των ηρώων» δεν είναι θάνατος: «Η σιωπή του απείρου / υφέρπει ανήκοστα / στα σφραγισμένα χείλη των ηρώων / μετά την εκτέλεση». «Η αδούλωτη ύπαρξη» παραμένει αιώνια όπως αιώνια είναι «τα χαράματα». Μόνον οι εκτελεστές πεθαίνουν τα χαράματα, για πάντα. Ποτέ, όσοι πεθαίνουν από αγάπη στον άνθρωπο: «Μέγα μυστήριο η λέξη αγαπώ... / Πόση εγγύτητα! Πόση απεραντοσύνη».

Σίγουρα, οι «Μίσχοι και κάλυκες» του Γ.Ν.Π. περιέχουν «το κρύφιον άσμα του άχρονου Ανθρώπου». («Σύγχρονη Σκέψη»).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

- «Εκκρεμές»: Ζήσης Κοτιώνης «44 ιστορίες της Αρχιτεκτονικής» (44 σύντομα δοκίμια για την αρχιτεκτονική σε όλο τον κόσμο και την ιστορία της. Εικονογραφημένο).

- «Κέδρος»: Νάσος Βαγενάς «Σκοτεινές μπαλάντες και άλλα ποιήματα» (το νέο ποιητικό βιβλίο του πανεπιστημιακού καθηγητή και κριτικού λογοτεχνίας). Μαρία Λαμπαδαρίδου - Πόθου «Ο άγγελος της στάχτης» (μυθιστόρημα) Πασχάλης Τσαρούχας «Σκούνα Κοραλλία» (για παιδιά), Αρις Αλεβίζος «Το αόρατο άσυλο» (μυθιστόρημα).

- Παπαζήσης: Γεώργιος Ν. Μαντάτης «Η μεταβολή και η ταυτότητα στη φιλοσοφία του Ηράκλειτου» (μελέτη του δρ. Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών).

- «Γνώση»: Ουμπέρτο Εκο «Επιμύθιο στο "Ονομα του Ρόδου"» (μαρτυρία του συγγραφέα για το πώς έγραψε το φημισμένο μυθιστόρημά του. Μετάφραση Εφη Καλλιφατίδη. Τβέταν Τουντόροφ «Ποιητική» (μετάφραση Αγγέλλα Καστρινάκη, κλασική μελέτη για την ανάλυση των λογοτεχνικών κειμένων).

- Νίκανδρος Κεπέσης «Δέηση στη θεά Ειρήνη κι άλλα ποιήματα» (Αθήνα 2001).

- «Εξάντας»: Κονσουέλο ντε Σεντ Εξιπερί «Η ζωή μου με τον Αντουάν (το τριαντάφυλλο θυμάται...)» (αυτοβιογραφική μαρτυρία της συζύγου του Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί. Μετάφραση Αλέξανδρος Πανούσης). Λατιφέ Τεκίν «Τα παραμύθια των σκουπιδιών της μπερτζή Κριστίν» (μετάφραση Ανθή Καρρά, μυθιστόρημα). Μάγδα Ελληνα «Το στοιχειό της λίμνης» (μυθιστόρημα). Μπιλγκέ Καρασού «Νύχτα» (μετάφραση Ανθή Καρρά, μυθιστόρημα). «Εκ των υστέρων» (Ψυχαναλυτικό περιοδικό, Ιούλιος 2001).

- «Ενάλιος»: Αρτούρ Βαϊγκάλ «Σαπφώ, η Λεσβία» (ιστορικό δοκίμιο, μετάφραση Δέσποινα Παπαθανασοπούλου).

- «Ελληνικά Γράμματα»: Τσέζαρε Μπράντι «Θεωρία της Συντήρησης» (μετάφραση Ηβη Γαβριηλίδη, περίφημη μελέτη για τη συντήρηση των αρχαιοτήτων και έργων τέχνης). Στη σειρά «Η τέχνη του θεάματος»: Βάιος Παγκουρέλης «Λόγος θεάματος - Κριτικές Θεάτρου (τόμος Α' Αρχαίο Δράμα)» (κριτικές του αξέχαστου, πρόωρα χαμένου δημοσιογράφου και κριτικού θεάτρου) και Χαράς Μπακονικόλα «Στα όρια της φάρσας - Θέατρο» (μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια της καθηγήτριας Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο τόμος περιλαμβάνει και έξι κωμωδίες). «Ο λόγος της μετάφρασης (Ανθολόγιο σύγχρονων μεταφραστικών θεωριών)» (επιμέλεια, μετάφραση Διονύσιος Γούτσος). Ρόμπερτ Τζ. Λάντι «Προσωπικότητα και προσωπείο (Ο ρόλος στο δράμα, στη θεραπεία και την καθημερινότητα)» (μετάφραση Στέλιος Κρασανάκης, μελέτη για την ψυχοθεραπευτική ιδιότητα του θεάτρου). Εύα Καλπουρτζή «Συγγενικές σχέσεις και στρατηγικές ανταλλαγών (το παράδειγμα της Νάξου τον 17ο αιώνα)» (μελέτη ιστορικο-οικονομική). Κλάιβ Κάσλερ «Η ανακάλυψη της Ατλαντίδας» (μυθιστόρημα για τη χαμένη Ατλαντίδα, μετάφραση Αγορίτσας Μπακοδήμου). Δημήτρη Φ. Χαραλάμπους «Ιστορία του διδασκαλικού συνδικαλισμού στην Κύπρο (1898-1960)» (ιστορική μελέτη).

- Γιάννης Καραβίδας «Σπορά στην Ασφαλτό» (ποίηση, Αθήνα 2001).

- «Στάχυ» Φιλένα Βενάρδου «Τα χοιροσφάγια της Σύρου» και «Η κουζίνα της Κιμώλου» (γαστριμαργικά βιβλία).

- «Εκάτη»: Φερδινάνδος Γρηγορόβιος «Αθηναΐς (μετάφραση Παναγιώτης Καρματζός, ιστορικό μυθιστόρημα του Γερμανού, ιστοριογράφου της βυζαντινής Ελλάδας). «Η κλασική παράδοση του Χαϊκού (Μια ανθολογία)» (μετάφραση Δώρα Στυλιανίδου). Ρήγας Καππάτος «Η ευθανασία του Καντάρα και άλλες ιστορίες με ζώα» (διηγήματα). Γιώργος Γιαννιός «Το μυστικό της Ρωξάνης» (διηγήματα). «Ανθολογία Γερμανικής Ποίησης (1749 - 1921)» (μετάφραση από μεγάλους ποιητές μας). Κούιντο Καβαλκάντι «Σονέτα και μπαλάντες» (πρόλογος - μετάφραση Ρήγας Καππάτος).



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ