Στο νοσοκομείο St. Thomas του Λονδίνου, όπου ζούσε το τελευταίο διάστημα μαζί με την κόρη της Ισμήνη, άφησε την τελευταία της πνοή, την περασμένη Παρασκευή, η ηθοποιός Μαρία Φωκά, σε ηλικία 85 χρόνων. Η αγαπημένη γιαγιά του θεάτρου και της τηλεόρασης, πριν από λίγο καιρό, είχε υποβληθεί σε εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Τις τελευταίες ημέρες, εμφανίστηκαν μετεγχειρητικές επιπλοκές και τελικά η δημοφιλής ηθοποιός έχασε τη μάχη με το θάνατο. Η κηδεία της θα γίνει τη Δευτέρα 25 Ιουνίου στο Πόρτσμουθ.

Γεννημένη το 1916 στο Αργοστόλι, η Μαρία Φωκά σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν» και αποτέλεσε μέχρι το 1948 βασικό στέλεχος του θιάσου του. Πρωτοεμφανίστηκε το 1944 (περίοδος των Δεκεμβριανών) στο ρόλο της Ασημίνας στη «Στέλλα Βιολάντη» του Γρ. Ξενόπουλου, όπου γνωρίστηκε και με τον μετέπειτα σύζυγό της Λυκούργο Καλλέργη, με τον οποίο απέκτησε την κόρη και με τον οποίο χώρισε αργότερα. Την περίοδο αυτή, μέλος του ΚΚΕ και της Εθνικής Αντίστασης, συμμετέχει στους αγώνες. Το 1952, είναι συγκατηγοκατηγορούμενη - με το όνομα Μαρία Καλλέργη, στη δίκη Ν. Μπελογιάννη και το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών την καταδικάζει αρχικά σε ισόβια κάθειρξη και η ποινή της μειώνεται σε 10 χρόνια κάθειρξη και «αποστέρησις των πολιτικών δικαιωμάτων επί 10ετίαν».

Επανήλθε στη σκηνή τη σεζόν 1958-'59, σε περιοδεία του Λάμπρου Κωνσταντάρα. Από το 1961 έως το 1963 συνεργάστηκε με την Ελλη Λαμπέτη («Το θαύμα της Ανι Σάλιβαν», «Η μικρή μας πόλη» κ.ά.), το 1964 με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και στη συνέχεια με την «Ελληνική Λαϊκή Σκηνή» (γριά από τη Μεσίνα στον «Ασυλλόγιστο» του Μολιέρου και Αμάντα στο «Γυάλινο Κόσμο» του Τένεσι Ουίλιαμς). Το 1966 παίζει στο θίασο της Τζένης Καρέζη. Η συνεργασία τους άρχισε με τη «Βίβα Ασπασία» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με τη Φωκά στο ρόλο της θείας Μαρίας.

Το καλοκαίρι του 1980 προσελήφθη στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του 1984. Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1949, στον «Κόκκινο Βράχο» του Γρ. Γρηγορίου. Ακολούθησαν οι ταινίες: «Ταξίδι με τον έρωτα», «Οικογένεια Παπαδοπούλου», «Ενας ιππότης για τη Βασούλα», «Ο αήττητος», «Αγάπη μου παλιόγρια», «Δικτάτωρ καλεί Θανάση», κ.ά. Παράλληλα και μέχρι πριν από λίγα χρόνια έπαιξε αξιόλογους ρόλους και σε τηλεοπτικές σειρές: «Η γειτονιά μας», «Μεθοριακός σταθμός», «Η τελευταία νύχτα της γης», «Ο πύργος των Μοσκόφ», «Και οι τέσσερις ήταν υπέροχες», με τελευταία την «Ντόλτσε Βίτα», ενώ είχε εμφανιστεί και στους «Δέκα μικρούς Μήτσους».

Επίσης, η Μαρία Φωκά ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική δραστηριότητα. Το 1975 υπήρξε αντιπρόεδρος και το 1977 πρόεδρος του ΣΕΗ, σε μια δύσκολη εποχή εργασιακών διεκδικήσεων του κλάδου. Ακόμη διατέλεσε και μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας.

Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα και ο Επίτιμος πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης έστειλαν συλλυπητήρια τηλεγραφήματα, για το θάνατο της Μαρίας Φωκά, στην οικογένειά της.

Ο υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος, έστειλε συλλυπητήρια επιστολή, στην οποία αναφέρει: «Εκφράζω τη θλίψη μου για το θάνατο της Μαρίας Φωκά, μιας μεγάλης, σεμνής και ιδιαίτερα αγαπητής ηθοποιού, που επιπλέον συνδέθηκε ως ενεργός πολίτης με κρίσιμες στιγμές της ελληνικής πολιτικής ιστορίας».

Αύριο (8μμ), η Χάρις Καλλιγά θα παρουσιάσει στην γκαλερί «Ζουμπουλάκη» (πλατεία Κολωνακίου 20), τις συλλογές των ποιημάτων της και μια σειρά ακουαρέλες με τίτλο «Ποικίλα Σκαριφήματα». Η πρώτη ποιητική συλλογή είναι το «Σκαρίφημα Προσωπικής Μυθολογίας» (εκδόσεις «Εστία»). Στις τρεις ενότητες τα ποιήματα αναφέρονται σε «πόλεις» της θάλασσας, σε φανταστικούς αγίους των νερών, σε παραμύθια για τη θάλασσα ή τη μουσική. Η «Μινώα Ακρα» είναι επανέκδοση από τη Λέσχη (2001), της συλλεκτικής χειροποίητης έκδοσης του 1979. Τα σύντομα ποιήματα αναφέρονται στο ιστορικό παρελθόν και σε τόπους, στη θάλασσα και τη μουσική.

Θα μιλήσουν οι: Αγγελος Δεληβορριάς, Σταύρος Ζουμπουλάκης. Θα διαβάσουν οι: Χρυσάνθη Δούζη, Κωστής Σφυρικίδης. Θα συνοδεύσει μουσικά με έργα της εποχής του Μπαχ, η Κατερίνα Κτώνα. Παράλληλα, έως τις 22/6, θα εκτίθενται στο χώρο 30 περίπου ακουαρέλες της Χ. Καλλιγά.