«Μόνο δύο δρόμοι υπάρχουν: Προχωράμε μπροστά στηρίζοντας τις αλλαγές ή επιστρέφουμε στο παρελθόν», δήλωσε ο Πρόεδρος της Βολιβίας, Εβο Μοράλες, κατά τη διάρκεια της τεράστιας συγκέντρωσης που πραγματοποιήθηκε στη Σάντα Κρους λίγο πριν την αυλαία τέλους της προεκλογικής εκστρατείας για τις σημερινές εκλογές. Εκλογές που θα διεξαχθούν βάσει του νέου Συντάγματος το οποίο εγκρίθηκε στις 25 του Γενάρη αυτού του χρόνου με 58,3% και με το νέο, πιο αντιπροσωπευτικό εκλογικό νόμο, βάσει της σύνθεσης του πληθυσμού στις εννέα διοικητικές περιφέρειες της χώρας.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ο Πρόεδρος Μοράλες - και ο αντιπρόεδρος Αλβαρο Γκαρσία Λινέρα - ουσιαστικά «τρέχει μόνος του» καθώς προηγείται του κύριου αντιπάλου του, πρώην αξιωματικού του στρατού και κυβερνήτη της επαρχίας Κοτσαμπάμα και νυν υποψήφιου του κόμματος «Εθνικής Σύγκλισης» - κόμμα στο οποίο έχει συσπειρωθεί όλη η ολιγαρχική αντιπολίτευση - Μάνφρεντ Ρέγιες Βίγια τουλάχιστον με 35%. Ο Μοράλες φέρεται να συγκεντρώνει από 52% έως 59%, ο Βίγια εμφανίζεται σταθερός στο 18% όπως και οι υπόλοιποι κυριότεροι υποψήφιοι, ο ιδιοκτήτης της αλυσίδας ταχυφαγείων «Burger King», Σαμουέλ Ντόρις Μεντίνα, με 10% και ο Ρενέ Χοακίνο με 4%.

«Η επανεκλογή του Προέδρου Μοράλες είναι βέβαιη, αυτό που διακυβεύεται σε αυτή την αναμέτρηση είναι ο έλεγχος των δύο Σωμάτων, του Κογκρέσου και κυρίως της Γερουσίας», δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Κάρλος Κορντέρο και αυτός είναι ο λόγος που έκανε τον Πρόεδρο Μοράλες να έχει «οργώσει» τη Βολιβία τον τελευταίο αυτό μήνα. Εκτιμήσεις του κυβερνώντος «Κόμματος για το Σοσιαλισμό» (MAS) διά στόματος εκπροσώπου του, Χόρχε Σίλβα, αναφέρουν ότι η κρίσιμη μάχη για τον έλεγχο της Γερουσίας θα είναι νικηφόρα καθώς θα κατορθώσουν να εκλέξουν 26 γερουσιαστές σε σύνολο 36 και να αποσπάσουν την απόλυτη πλειοψηφία των 2/3. Οι δημοσκοπήσεις εντούτοις αναφέρουν ότι το MAS είναι βέβαιο πως θα εξασφαλίσει 21 έδρες, 8 το Κόμμα Εθνικής Σύγκλισης και μία ο Μεντίνα, ενώ 6 έδρες είναι ακόμη «αδιάθετες».

Οι δημοσκοπήσεις αλλά ακόμη και τα αποτελέσματα των εκλογών καταδεικνύουν μία τάση οπισθοχώρησης της πολιτικής εξουσίας της ολιγαρχίας, η οποία όμως εξακολουθεί να κατέχει σημαντικό κομμάτι της οικονομικής εξουσίας και μέσα παραγωγής. Και αυτό γιατί η κυβέρνηση Μοράλες επιλέγει το συμβιβασμό με τους κεφαλαιοκράτες και όχι τη ρήξη, οικοδομώντας έναν καπιταλισμό που «ντύνει» με κοινωνικά προγράμματα, τα οποία αμβλύνουν τις πιο ακραίες πλευρές της ζωής.

«Ηρεμία» είναι το χαρακτηριστικό της σημερινής εκλογικής αναμέτρησης. Μία ηρεμία «εκρηκτική» καθώς δεν έχουν περάσει ούτε έξι μήνες απ' όταν ο λαός ήταν για μία ακόμη φορά στους δρόμους στο πλευρό του Προέδρου Μοράλες, ο οποίος έκανε απεργία πείνας διαμαρτυρόμενος για την εγκληματική κωλυσιεργία της Γερουσίας να εγκρίνει το νέο εκλογικό νόμο.

Μέχρι στιγμής τα σχέδια υπονόμευσης της κυβέρνησης, ακόμη και τα πλέον επικίνδυνα, όπως αυτό της απόσχισης των πλούσιων επαρχιών της Βολιβίας, έπεσαν στο κενό, εξαιτίας της λαϊκής επαγρύπνησης, του αγώνα και της στήριξης των χωρών της Λατινικής Αμερικής, στήριξης που αποτέλεσε «κλοιό ασφαλείας» ειδικά σε στιγμές όπου το αίμα κυλούσε, όπως στη σφαγή στο Πάντσο, στη Σάντα Κρους, στις ένοπλες στάσεις με στόχο την αποτροπή της έγκρισης του νέου Συντάγματος, της διεξαγωγής δημοψηφίσματος κ.ά.

Το νέο Σύνταγμα προβλέπει ένα ενιαίο, πολυεθνικό, κοινοτικό και δημοκρατικό κράτος, όπου οι 36 «λαοί» απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και περιφερειακή αυτονομία. Προβλέπει την εθνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και κρατικό έλεγχο επί των δασών και της βιοποικιλότητας. Καθορίζει τρεις μορφές ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής: Δημόσια, ιδιωτική και κοινοτική. Δηλαδή, μία μεικτή οικονομία ή ένας «καπιταλισμός των Ανδεων» ή ακόμη και «καπιταλισμός του Αμαζονίου», όπως έχει δηλώσει ο αντιπρόεδρος Γκαρσία Λινέρα. Καθορίζει ότι οι ξένες ιδιωτικές επενδύσεις θα υπάγονται στα σχέδια εθνικής ανάπτυξης και προβλέπει απαλλοτριώσεις μεγάλων γαιοκτησιών (λατιφούντια). Κατοχυρώνει τη δωρεάν και ισότιμη Υγεία και Παιδεία. Καταργεί τις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, ηλικίας, σεξουαλικής προτίμησης, πολιτισμού, εθνότητας, θρησκείας, ιδεολογίας, αναπηρίας, εγκυμοσύνης. Προβλέπει την κατάργηση των στρατιωτικών βάσεων ξένων κρατών στο βολιβιάνικο έδαφος και απαγόρευση ίδρυσης νέων.

Οσο για τις υπονομευτικές ενέργειες, έχουν κοπάσει σχετικά και από ένα άλλο σημαντικό στοιχείο: Η Βολιβία απέλασε τον πρεσβευτή των ΗΠΑ, Φίλιπ Γκόλντμπεργκ, λόγω στοιχείων που καταδείκνυαν ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ στήριζε και οργάνωνε τις ενέργειες της ολιγαρχικής αντιπολίτευσης για την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Μοράλες. Η Βολιβία, σε αντίθεση με τη Βενεζουέλα που αποκατέστησε αμέσως μετά τη Σύνοδο της Αμερικής στο Τρινιδάδ και Τομπάγκο τις διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, διατηρεί μία πιο επιφυλακτική στάση. Μέχρι στιγμής παρά το γεγονός ότι έχουν υπάρξει επαφές και έχουν αποσταλεί διπλωματικές αποστολές οι σχέσεις δεν έχουν αποκατασταθεί.

Οσον αφορά στην οικονομία υπάρχει εμφανής διαφορά στα χρόνια της κυβέρνησης Μοράλες από το 2006 που ανέλαβε, σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση, όταν η Βολιβία ήταν υπό τον καταναγκασμό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επί 20 συναπτά χρόνια, και ήταν μια από τις πιο φτωχές χώρες στη Νότια Αμερική.

Η πρώτη κίνηση της κυβέρνησης Μοράλες ήταν να διώξει το ΔΝΤ μόλις τρεις μήνες αφότου ανέλαβε, και κατόπιν προχώρησε στην επανεθνικοποίηση της βιομηχανίας των υδρογονανθράκων. Το Μάη του 2007 η Βολιβία αποχώρησε από το διεθνές όργανο επιδιαιτησίας της Παγκόσμιας Τράπεζας, που έχει επιδείξει μια τάση να επιλύει διχογνωμίες και συγκρούσεις αποκλειστικά προς όφελος των επιχειρήσεων. Η εθνικοποίηση στην οποία προχώρησε η Βολιβία και τα αυξημένα έσοδά της από τους υδρογονάνθρακες παρείχαν στην κυβέρνηση δισεκατομμύρια δολάρια επιπλέον έσοδα (ολόκληρο το ΑΕΠ της Βολιβίας μόλις φθάνει τα 16,5 δισ. δολάρια περίπου, με πληθυσμό 10 εκατ. ανθρώπων). Οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν από το 6,3% του ΑΕΠ το 2005 στο 10,5% το 2009.

Η ανάπτυξη της Βολιβίας στη διάρκεια της τρέχουσας παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτη αν ληφθούν υπόψη οι μειούμενες τιμές των πιο σημαντικών της εξαγωγικών προϊόντων - του φυσικού αερίου και των ορυκτών - και επίσης η έλλειψη της προνομιακής μεταχείρισης όσον αφορά στις εξαγωγές στην αγορά των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Μπους είχε διακόψει τα εμπορικά προνόμια που δίνονταν στη Βολιβία βάσει του νόμου για την προώθηση του εμπορίου και την εξάλειψη των ναρκωτικών στις Ανδεις, υποστηρίζοντας ότι το έκανε για να τιμωρήσει τη Λα Πας διότι δε συνεργαζόταν αρκετά στο λεγόμενο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», ενώ η κυβέρνηση Ομπάμα συνέχισε την ίδια πολιτική. Την ίδια στιγμή η Βολιβία επιλέγει τη συμμετοχή στην Μπολιβαριανή Συμμαχία για την Αμερική (ALBA) και άλλες περιφερειακές συνεργασίες.

Οι εξαγωγές της Βολιβίας έκλεισαν το 2008 στο ρεκόρ των 6,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων κυρίως προς τις χώρες της Νότιας Αμερικής, ενώ την ίδια στιγμή η οικονομία της χώρας παρουσιάζει ανάπτυξη του ΑΕΠ 6,1%, τη μεγαλύτερη από τα μέσα της δεκαετίας του '70, και το νόμισμά της, το μπολιβιάνος, έχει ενισχυθεί σημαντικά (στις αρχές του 2006 η ισοτιμία ήταν 15 μπολιβιάνος προς ένα δολάριο και σήμερα είναι 6 προς 1).

Το μεγάλο στοίχημα όμως είναι η εκβιομηχάνιση της χώρας, όπως δήλωσε την Πέμπτη ο Πρόεδρος Μοράλες, κατά την τελευταία του προεκλογική ομιλία στο Ελ Αλτο.

Αμεσα επόμενα βήματα είναι η εκβιομηχάνιση του τομέα παραγωγής λιθίου και η εθνικοποίηση δύο υδροηλεκτρικών φραγμάτων τα οποία λειτουργούν γαλλικές και βρετανικές εταιρείες - η γαλλική GDF Suez και η βρετανική Rurelec PCL. Με την εθνικοποίηση και την εκβιομηχάνιση η κυβέρνηση Μοράλες ευελπιστεί να καταστεί εξαγωγέας ενέργειας, καθώς υπάρχουν σημεία κατά μήκος των ποταμών όπου μπορούν να κτιστούν υδροηλεκτρικά εργοστάσια ικανά να αυξήσουν την ηλεκτροπαραγωγή κατά 2.000 ΜW. Τα ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια της χώρας των Ανδεων παράγουν σήμερα 1.070 MW για να καλύψουν τη ζήτηση σε εθνικό επίπεδο, που είναι 940 MW. Φυσικά, αυτή η ανάπτυξη όσο υπάρχει η λεγόμενη μεικτή οικονομία, δηλαδή καπιταλισμός, δε θα αποβαίνει ουσιαστικά υπέρ των λαϊκών στρωμάτων.