«Με ευχαρίστηση συναντήθηκα με τον Πρόεδρο Λόμπο και τα αποτελέσματα είναι θετικά». Η φράση αυτή του Προέδρου της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες για τη «συνάντηση-έκπληξη» με τον «πρόεδρο» της Ονδούρας Πορφίριο Λόμπο Σόσα στην Καρταχένα της Κολομβίας και στο περιθώριο της διμερούς συνάντησής του με τον Πρόεδρο της Κολομβίας, Χουάν Μανουέλ Σάντος, είναι ανησυχητική. Μάλιστα, ερμηνεύτηκε ως: «Ο Τσάβες άρει τις αντιρρήσεις του για επιστροφή της Ονδούρας στους κόλπους του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (OAS)». Πάντως, επισήμως, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας εξέδωσε ανακοίνωση όπου δηλώνει ότι συνεχίζει να θεωρεί την κυβέρνηση Λόμπο ως συνέχεια του πραξικοπήματος.

Η δήλωση περί «άρσης των αντιρρήσεων Τσάβες» προέρχεται από τον υπουργό Σχεδιασμού και Διεθνούς Συνεργασίας της κυβέρνησης της Ονδούρας Αρτούρο Κοράλες Αλβαρες, που φυσικά αμέσως έγινε αποδεκτή από τα διεθνή ΜΜΕ ως έχει. Μάλιστα, ο Κοράλες συνέχισε αναφέροντας ότι τις επόμενες βδομάδες οι κυβερνήσεις της Κολομβίας και της Βενεζουέλας θα συμβάλουν για την έναρξη «διαλόγου» και «συμφιλίωσης», ώστε να «εξομαλυνθεί η εσωτερική κατάσταση» και ενδεχομένως η Ονδούρα επιστρέψει στον OAS. Ισως και μέχρι την επόμενη Σύνοδο του OAS, που θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Σαλβαδόρ τον Ιούνιο.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι πριν από περίπου ένα χρόνο ο Τσάβες είχε αρνηθεί να παραστεί στην Ιβηροαμερικανική Σύνοδο στη Μαδρίτη γιατί θα ήταν παρών ο Λόμπο Σόσα. Τώρα η στάση του ερμηνεύεται ως απάντηση στην πρωτοβουλία του Προέδρου της Κολομβίας, Σάντος, ώστε «να βοηθήσουμε την Ονδούρα να επιστρέψει στους κόλπους του OAS», εφόσον εκπληρώσει τους όρους που έχει θέσει ο OAS - σεβασμός των πολιτικών και συνταγματικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και πλήρη άρση των διώξεων έναντι του ανατραπέντος προέδρου Μανουέλ Σελάγια. Επί της ουσίας, λοιπόν, υπήρξαν «συζητήσεις» και οποιοσδήποτε ισχυρίζεται ότι υπήρξε «σημαντική αλλαγή» ή «πρόοδος» απλώς προτρέχει ή προκαταβάλλει, αν και η συνάντηση με τον Λόμπο εμπεριέχει μια έμμεση αναγνώριση της κυβέρνησής του που συνιστά συνέχεια και προσπάθεια νομιμοποίησης του πραξικοπήματος. Αυτό ακριβώς επισήμανε σε ανακοίνωσή του και το ΚΚ Βενεζουέλας, που δηλώνει ότι θα είναι μια αρνητική ενέργεια σε βάρος του αγωνιζόμενου λαού της Ονδούρας.

Ο ελιγμός που κάνει η κυβέρνηση Λόμπο στον υποτιθέμενο «διάλογο», για να υπάρξει κάποια συνεννόηση, είναι η πίεση προς το Ανώτατο Δικαστήριο της Ονδούρας ώστε να αναστείλει τα τρία εντάλματα σύλληψης για «διαφθορά» σε βάρος του Μανουέλ Σελάγια, που βρίσκεται εξόριστος στη Δομινικανή Δημοκρατία, πρόσχημα που εξάλλου χρησιμοποιήθηκε και για το πραξικόπημα. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο, η σύνθεση του οποίου είναι σχεδόν ίδια με αυτή της περιόδου του πραξικοπήματος τον Ιούνη του 2009, αρνήθηκε να θέσει στο αρχείο τις έρευνες για διαφθορά σε βάρος του. Και μπορεί ο επικεφαλής του Δικαστηρίου, Χόρχε Ριβέρα Αβιλες, να δήλωσε «ότι η Ονδούρα έχει πράξει τα δέοντα ώστε να ικανοποιήσει τη διεθνή κοινότητα», ωστόσο τα εντάλματα και οι διώξεις μπορεί ανά πάσα στιγμή να ενεργοποιηθούν εκ νέου από τη στιγμή που ο Σελάγια επιστρέψει.

Σε εκείνο σίγουρα τον τομέα που η Ονδούρα δεν έχει πράξει τα «δέοντα» είναι όσον αφορά τη διασφάλιση των πολιτικών και συνταγματικών δικαιωμάτων.

Οι εκτελέσεις έχουν πολλαπλασιαστεί επί προεδρίας του Λόμπο Σόσα, το ίδιο και οι δολοφονίες μελών, στελεχών του Εθνικού Μετώπου Λαϊκής Αντίστασης (FNRP), του οποίου ο Σελάγια είναι ο γενικός συντονιστής. Η καταστολή κάθε λαϊκού αγώνα είναι πρωτοφανής και σε τέτοιο βαθμό που να προσομοιάζει περισσότερο με το κυνήγι και τη δράση των ταγμάτων θανάτου τη δεκαετία '80. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απεργία των εκπαιδευτικών ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης για την ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, η τρομοκρατία που εξαπέλυσε προκειμένου να σπάσει την απεργία με απειλές για μαζικές απολύσεις εάν δεν επέστρεφαν στις θέσεις εργασίας τους έως τις 4 Απριλη - τελικά απέλυσε πάνω από 300 εκπαιδευτικούς που πρωτοστατούσαν στις κινητοποιήσεις, παρά το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί επέστρεψαν υπό τον όρο της άμεσης έναρξης του διαλόγου - και το κυριότερο η φονική καταστολή, με τουλάχιστον δύο νεκρούς, των διαδηλώσεων και της γενικής απεργίας που κήρυξε το FNRP και άλλες λαϊκές οργανώσεις σε ένδειξη αλληλεγγύης. Μία φονική καταστολή που περιλάμβανε και την παραβίαση του Πανεπιστημιακού Ασύλου με επίθεση ενάντια σε απεργούς και φοιτητές από τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας, με χημικά αλλά και πυρά.

Υπό αυτό το σκεπτικό, ουδείς όρος εκπληρώνεται, συνεπώς δεν πρέπει να υπάρξει «διάλογος» ούτε καν να πραγματοποιηθεί η συνάντηση. Κι όμως πραγματοποιήθηκε. Βέβαια, για τη συνέχεια κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος.

Η αναζήτηση των γιατί είναι δύσκολη υπόθεση.

Μερικές προσεγγίσεις, ωστόσο, μπορεί να διαφωτίσουν αυτό το «αίνιγμα», όπως παρουσιάζεται, που έχει θέσει σε συναγερμό τις λαϊκές δυνάμεις της Ονδούρας, αν και επισήμως δεν έχουν υπάρξει δημόσιες αντιδράσεις.

Οι πιθανές ερμηνείες: Πρόκειται για μία κίνηση με πρωτοβουλία του Προέδρου της Κολομβίας, που πρωτίστως εξυπηρετεί την ίδια την Κολομβία και τον «χαμαιλέοντα» Χουάν Μανουέλ Σάντος. Εξυπηρετεί τον Σάντος να αποποιηθεί όσο το δυνατόν το παρελθόν του, κάτι που πασχίζει από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε προεδρικά καθήκοντα. Είτε ως ο άνθρωπος που ήρθε σε επαφή με τους επικεφαλής των τριών μεγαλύτερων ακροδεξιών παραστρατιωτικών οργανώσεων για τη συμμετοχή σε ενδεχόμενο πραξικόπημα κατά του τότε προέδρου Ερνέστο Σαμπέρ, όπως κατέθεσε στην κολομβιανή δικαιοσύνη, αλλά και στις ΗΠΑ, όπου έχει εκδοθεί από το 2008, ο διαβόητος αρχηγός των AUC, Σαλβατόρε Μανκούσο. Είτε ως υπουργός Αμυνας που είναι και ο ιθύνων νους του σχεδίου της επικήρυξης των μελών του ανταρτικού κινήματος, που οδήγησε σε πραγματική γενοκτονία καθώς στρατιώτες και αξιωματικοί δολοφονούσαν ανεξέλεγκτα και παρουσίαζαν τα πτώματα ως «αντάρτες» (Falsos Positivos). Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν «εξαφανιστεί» από το 2005 και ο ίδιος ο Σάντος το γνώριζε και το συγκάλυπτε χρόνια. Αδιάψευστος μάρτυρας ο ομαδικός τάφος που ανακαλύφτηκε νότια της Μπογκοτά, μερικές εκατοντάδες μέτρα από στρατόπεδο και ο οποίος περιείχε 2.000 σορούς! Ωστόσο, υπάρχουν και σοβαροί γεωπολιτικοί και οικονομικοί λόγοι για την Κολομβία. Μία ενδεχόμενη συμφωνία θα φέρει ακόμη ένα βήμα πιο κοντά στην απομόνωση της Νικαράγουας, με την οποία έχει εδαφικές διαφορές, αλλά και στην ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων καθώς η Κολομβία έχει ειδικές συμφωνίες με την Κεντρική Αμερική, που διαταράχθηκαν με την προεδρία Σελάγια, το πραξικόπημα και κυρίως με την απομόνωση της Ονδούρας.

Ο Σάντος, παρά το γεγονός ότι προσπαθεί να αποποιηθεί το ρόλο του κομιστή της Ουάσιγκτον, στην περίπτωση αυτή λειτουργεί ακριβώς ως κομιστής καθώς αυτό είναι το σχέδιο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Το ρόλο αυτό κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος είχε αναλάβει ο πρώην Πρόεδρος της Κόστα Ρίκα, Οσκαρ Αρίας.

Οσο για τη διαφοροποίηση της στάσης της Βενεζουέλας σε σχέση με την Ονδούρα μπορεί να ερμηνευτεί στο πλαίσιο της προσέγγισης με την Κολομβία. Τουλάχιστον αυτό που αφήνεται να εννοηθεί είναι ότι γίνεται «για καθαρά πραγματιστικούς στόχους που σχετίζονται με την επιβίωσή της - συνεχείς απειλές, υπονόμευση, ενώ βρέθηκαν και στα πρόθυρα πολέμου». Επίσης «για οικονομικούς λόγους, καθώς η συνεχής υπονόμευση τόσο της Βενεζουέλας όσο και των υπόλοιπων χωρών της Μπολιβαριανής Συμμαχίας για την Αμερική (ALBA), το πραξικόπημα στην Ονδούρα και τόσες άλλες υπόγειες, αλλά και ανοικτές ενέργειες εκ μέρους των ΗΠΑ - που παίζουν εντέχνως και με τις διχόνοιες στην περιοχή - και η κρίση έφεραν σε εξαιρετικά δυσμενή θέση τη Βενεζουέλα».

Ωστόσο, στελέχη του Μετώπου Αντίστασης της Ονδούρας, που θεωρούν τις προθέσεις του Τσάβες «έντιμες», σημειώνουν ότι «οποιαδήποτε συζήτηση περί "συμφιλίωσης" που θα επιτρέψει στο καθεστώς της Ονδούρας να επιστρέψει στον OAS τελικά θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου, που είναι η προώθηση των συμφερόντων της εγχώριας ολιγαρχίας, αλλά και των ΗΠΑ». Και αυτό γιατί ακόμη και εάν γίνουν δεκτοί οι όροι θα υπάρξουν ενδεχομένως κάποια βήματα «εκδημοκρατισμού». Πρόσκαιρα όμως. Ωφελημένη θα βγει η ολιγαρχία, καθώς θα ξανανοίξουν «οι συμφωνίες με την Petro Caribe» και συνολικά οι οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές, αλλά και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι αφού η συνέχεια του πραξικοπήματος θα νομιμοποιηθεί. Αλλά και η πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Λόμπο, πολιτική διώξεων, καταστολής, άκρατων ιδιωτικοποιήσεων, αφανισμού των εργατικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Αντιθέτως, το Μέτωπο, που απλώς «μαθαίνει» τα νέα από τα διεθνή πρακτορεία, θα βρεθεί στη «γωνία». Εξάλλου, οι εξελίξεις αυτές είναι διαμετρικά αντίθετες με την πολιτική του, αλλά και την απόφαση του συντονιστικού του οργάνου στην τελευταία ολομέλεια αυτό το μήνα: Συνέχεια του λαϊκού αγώνα και ρήξη, προώθηση της συντακτικής συνέλευσης με στόχους την εκδίωξη των «πραξικοπηματιών» από την κυβέρνηση.