Οι κατεστραμμένοι πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν εκλύσει στην ατμόσφαιρα και τη θάλασσα τεράστιες ποσότητες ραδιενέργειας

Εχει ωστόσο ενδιαφέρον να δούμε πώς παραδόθηκε στο κεφάλαιο ένας τόσο νευραλγικός τομέας, όπως αυτός της ηλεκτρικής και πυρηνικής ενέργειας, με δεδομένο το εύλογο ενδιαφέρον των καπιταλιστών για κερδοφορία πάση θυσία και με κάθε κόστος, ακόμη και εάν το αντίτιμο είναι η ασφάλεια και η υγεία του λαού...

Η ιστορία του ηλεκτρισμού στη χώρα αυτή ξεκίνησε σε ερευνητικό τεχνολογικό ινστιτούτο (στις 25 Μάρτη 1878 στο Τεχνολογικό Ιδρυμα Τορανόμον του Τόκιο), γαλουχήθηκε από την ιδιωτική πρωτοβουλία, ανδρώθηκε από το αστικό κράτος και «χειραγωγήθηκε», από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έως τις μέρες μας, από τα συμφέροντα του αμερικανικού και ιαπωνικού μεγάλου κεφαλαίου.

Σε αυτή την ιδιαίτερα σεισμογενή χώρα, που ο λαός της έγινε ο πρώτος μάρτυρας του πυρηνικού ολοκαυτώματος από τις αμερικάνικες βόμβες στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα, η έλλειψη πρωτογενών πηγών ενέργειας και ορυκτού πλούτου χρησιμοποιήθηκε ως το «τέλειο άλλοθι» για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας για «ειρηνικούς σκοπούς». Οι νικήτριες - από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο - ΗΠΑ δεν αργούν να μετατρέψουν την Ιαπωνία σε προτεκτοράτο και, κρατώντας το καρπούζι και το μαχαίρι, αναθέτουν σε μεγάλες αμερικανικές εταιρείες το στήσιμο των ενεργειακών υποδομών της κατεστραμμένης από τις αμερικάνικες βόμβες χώρας. Εξυπακούεται με τη συγκατάθεση της ντόπιας αστικής τάξης και της μοναρχίας...

Το 1886 ιδρύεται η Ηλεκτρική Εταιρεία Φωτισμού Τόκιο ξεκινώντας την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρισμού το 1887. Ως το 1896, είχαν ήδη δημιουργηθεί 33 εταιρείες ηλεκτρισμού...

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις από την αρχή του 20ού αιώνα επιτρέπουν τη μεταφορά και διανομή ηλεκτρικού ρεύματος σε μεγάλες αποστάσεις. Σύντομα, οι μεγάλοι πόλεμοι του περασμένου αιώνα θα δημιουργήσουν τεράστια δεινά για τους λαούς, αλλά και μεγάλες ευκαιρίες για το μεγάλο κεφάλαιο.

Η μεγάλη ώθηση στην παραγωγή ηλεκτρενέργειας στην Ιαπωνία δίνεται μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε ο ηλεκτρισμός γίνεται απαραίτητος για την ιαπωνική βιομηχανία. Σύντομα, οι 700 εταιρείες παροχής ηλεκτρισμού συγχωνεύονται δημιουργώντας επτά μεγάλες ηλεκτρικές εταιρείες.

Εως και στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η υπόθεση παροχής ηλεκτρικού ρεύματος έγινε εξ ολοκλήρου κρατική υπόθεση και οι εταιρείες του τομέα αυτού ενοποιήθηκαν δημιουργώντας αφενός την πανίσχυρη «Νιχόν Χατσουσόντεν», (υπεύθυνη για την παραγωγή και μεταφορά ηλεκτρισμού σε εθνικό επίπεδο) και αφετέρου εννιά μικρότερες εταιρείες διανομής ηλεκτρικού ρεύματος.

Ως το τέλος του πολέμου, το 1945, οι εταιρείες παραγωγής, διανομής και μεταφοράς ηλεκτρισμού καταστρέφονται σχεδόν ολοκληρωτικά από τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς. Ξεκινούν οι πρώτες προσπάθειες και συζητήσεις για ανασύσταση της ιαπωνικής βιομηχανίας, ενώ το 1950 ξεσπά ο Κορεατικός Πόλεμος, δίνοντας τεράστια ώθηση για ανάκαμψη στις ιαπωνικές εταιρείες ηλεκτρισμού. Ετσι, το 1951 ξεπηδούν οι ακόλουθες δέκα ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρισμού, οι οποίες καλύπτουν ισάριθμες περιφέρειες και λειτουργούν ως σήμερα:

• Στο Τόκιο δημιουργείται η εταιρεία TEPCO (που ευθύνεται για την κρίση στη Φουκουσίμα)
• Στο Χοκάιντο η εταιρεία HOKUDEN
• Στο Τοχόκου η εταιρεία TOHOKUDEN
• Στο Τσούμπου η εταιρεία CHUDEN
• Στο Χοκουρίκου η εταιρεία CHEPCO
• Στο Κανσάι η εταιρεία KEPCO
• Στο Τσουγκόκου η εταιρεία CEPCO
• Στο Σικόκου η εταιρεία YONDEN
• Στο Κιουσού η εταιρεία KYUDEN
• Στην Οκινάουα (μετά την επιστροφή της στην Ιαπωνία από τις ΗΠΑ το 1972) δημιουργείται η εταιρεία OKIDEN.

Το Μάρτη του 2000 ξεκίνησε η μερική «απελευθέρωση» των εταιρειών παροχής ηλεκτρισμού στα νοικοκυριά για χρήστες υπερ-υψηλής τάσης. Δημιουργείται η «Ηλεκτρική Βιομηχανική Επιτροπή» (ένας συμβουλευτικός - προς το υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας - φορέας Φυσικών Πηγών και Ενέργειας) που μεταξύ άλλων διαπραγματεύεται τον τρόπο λειτουργίας των ηλεκτρικών εταιρειών στο μέλλον.

Η επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενός ιαπωνικού μοντέλου «απελευθέρωσης», που (σύμφωνα με την φετινή Επιθεώρηση Ηλεκτρισμού Ιαπωνίας) βασίζεται στο «σωστό ανταγωνισμό και στη διαφάνεια με την παράλληλη διατήρηση μίας κάθετης, ενιαίας δομής παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ενόψει μίας σταθερής παροχής υπηρεσιών ηλεκτρισμού». Ως εκ τούτου, τον Ιούνη του 2003 τίθεται σε ισχύ ο ανανεωμένος «Νόμος Βιομηχανικών Ηλεκτρικών Εταιρειών».

Τον Απρίλη του 2007, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της «απελευθέρωσης» της ιαπωνικής αγοράς ηλεκτρισμού μελετήθηκαν από την Επιτροπή Βιομηχανίας και Ηλεκτρισμού, η οποία ένα χρόνο μετά αναγκάζεται να διαπιστώσει ότι η πλήρης «απελευθέρωση» ήταν αδύνατο να ωφελήσει τους πελάτες υπό τις παρούσες συνθήκες. Συνεπώς, η ιδέα περαιτέρω διεύρυνσης της αγοράς εγκαταλείφθηκε προσωρινά, ώσπου να ξανατεθεί προς συζήτηση γύρω στο 2013.

Φυσικά η τράπουλα αναμένεται να ξαναμοιραστεί, δεδομένων των νέων προβλημάτων που ανοίγει ο εφιάλτης στη Φουκουσίμα...

Σε μία διψασμένη για Ενέργεια και πρώτες ύλες και με κατεστραμμένες βασικές υποδομές μεταπολεμική Ιαπωνία, η πυρηνική ενέργεια φαντάζει ιδανική.Ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας στην Ιαπωνία φτιάχτηκε από το βρετανικό παράρτημα της αμερικανικής εταιρείας «Τζένεραλ Ιλέκτρικ» (GEC) στη νομαρχία Ιμπαράκι το 1966.

Τη δεκαετία του '70, οι πρώτοι αντιδραστήρες ελαφρού ύδατος φτιάχτηκαν και πάλι από αμερικανικές εταιρίες με κυρίαρχες τις «Τζένεραλ Ιλέκτρικ» και «Ουέστινγκχαουζ» και τη βοήθεια μικρών ιαπωνικών εργολαβιών.

Τα δύο σοβαρότερα πυρηνικά δυστυχήματα στην Ιστορία, το πρώτο στο Θρι Μάιλ Αϊλαντ των ΗΠΑ το 1979 και στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ στην πρώην ΕΣΣΔ, το 1986, δεν αποθάρρυναν τα σχέδια στην Ιαπωνία για περαιτέρω ανάπτυξη των πυρηνικών σταθμών. Ωστόσο, τα πρώτα σοβαρά προβλήματα σε πυρηνικούς σταθμούς διαφάνηκαν μετά την πρώτη 20ετία λειτουργίας τους, κατά τα μέσα της δεκαετίας του '90, που ενίοτε συγκαλύφθηκαν από τις εταιρείες και το πολιτικο-οικονομικό κατεστημένο. Ως το τέλος του 2009, η Ιαπωνία διέθετε 54 πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι παράγουν το 1/3 της ηλεκτρενέργειας.

Τον Απρίλη του 2009, η αρμόδια αρχή Ενέργειας επέτρεψε στην Ηλεκτρική Αναπτυξιακή Εταιρεία «EPDC» να κατασκευάσει τον αμφιλεγόμενο Πυρηνικό Σταθμό Ομα (OHMA) στη νομαρχία Αομόρι που αναμένεται να ολοκληρωθεί το Νοέμβρη του 2014. Είναι ο πρώτος καινούριος υπό κατασκευή πυρηνικός σταθμός μέσα στην τελευταία δεκαετία και ο πρώτος στον κόσμο που θα λειτουργεί αποκλειστικά με ανακυκλωμένα πυρηνικά καύσιμα διά της μεθόδου ΜΟΧ (διαδικασία μεικτών οξειδίων ουρανίου - πλουτωνίου ή «uranium - plutonium mixed oxide»).

Τα τελευταία χρόνια, οι ιαπωνικές αρχές προωθούν την ανακύκλωση χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων (παρά τους μεγαλύτερους κινδύνους για το περιβάλλον) σε μία προσπάθεια να απεξαρτηθούν από τις εισαγωγές υλικών και να αυξήσουν τα κέρδη.

Ομως, τα «κέρδη» είναι η λέξη - κλειδί στη στρατηγική που ακολουθούν εταιρείες, όπως η ΤΕPCΟ, χρόνια τώρα, καθώς εξοικονομεί χρήματα από κάθε δυνατή πηγή: Από τη συντήρηση των πυρηνικών σταθμών, από τη μείωση της αγοράς καυσίμων, από τις αμοιβές των εργαζομένων που αμείβονται κατά μέσον όρο ετησίως με περίπου 23.000 δολάρια...

Στο τέλος του περασμένου Γενάρη, ανακοινώθηκε πως η ΤEPCO αύξησε τις ετήσιες προοπτικές κερδοφορίας από περικοπές σε λειτουργικά κόστη κατά 16% ή 3,9 δισ. δολάρια. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο τρέχοντος έτος, η εταιρεία μείωσε κατά 23% τις δαπάνες για την κατανάλωση πετρελαίου, ενώ ως το τέλος του 2011 σχεδιάζουν να περιορίσουν την κατανάλωση σε 4.800.000 τόνους από 6.2000.000 τόνους το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Προ μερικών μηνών, ανακοινώθηκε ότι τα καθαρά κέρδη της εταιρείας έφθασαν τα 157,7 δισ. γεν (ή 1,19 δισ. ευρώ) στο διάστημα Απρίλης - Δεκέμβρης 2009 και αυξήθηκαν αισθητά σε σχέση με τα καθαρά κέρδη του 2008 που ήταν 137,7 δισ. γεν (1,04 δισ. ευρώ).

Χαρακτηριστικό είναι οικονομικό έγγραφο της εταιρείας τον Αύγουστο του 2003 που επικαλείται σε άρθρο του στο truth-out.org ο Αμερικανός δημοσιογράφος Γκρεγκ Πάλαστ, στο οποίο σημειωνόταν η αναγκαιότητα για εξορθολογισμό επί του συνόλου του επιχειρησιακού κόστους, συμπεριλαμβανόμενης και της μείωσης του κόστους συντήρησης, προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη κερδοφορία.

Με περίπου 30.000.000 πελάτες στην ευρύτερη περιοχή του Τόκιο, η ΤΕPCO, οκτώ μήνες πριν το δυστύχημα στη Φουκουσίμα, σχεδίαζε πενταπλασιασμό των κερδών για τη διετία 2010-2011. Τώρα, όμως, οι μετοχές της έχασαν το 80% της αξίας τους και από ό,τι φαίνεται και πάλι το αστικό κράτος (δηλαδή τα χρήματα του φορολογούμενου λαού) θα βοηθήσει το μονοπώλιο να ...ορθοποδήσει. Και, βέβαια, η περιβαλλοντική καταστροφή και τα μελλοντικά προβλήματα των επιπτώσεων της ραδιενέργειας - που κάθε μέρα μετριέται σε όλο και υψηλότερα επίπεδα στη γύρω περιοχή της Φουκουσίμα, έφτασε πάνω από 10.000 από το «επιτρεπόμενο όριο» - είναι αυτό που θα μείνει για τα λαϊκά στρώματα.