ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Γύζης στην Πινακοθήκη

Αναδρομική έκθεση έργων, ενός από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής, του Νικολάου Γύζη (1842 - 1901), παρουσιάζει η Εθνική Πινακοθήκη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από το θάνατό του. Η έκθεση εγκαινιάζεται τη Δευτέρα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλο και περιλαμβάνει έργα που εικονίζουν όλη την εξελικτική πορεία του δημιουργού: Από τα πρώτα έργα στο Πολυτεχνείο Αθηνών, τις δημιουργίες του στο Μόναχο μετά την αποφοίτησή του από την εκεί Ακαδημία, τις συνθέσεις που αποτυπώνουν την υφολογική αλλαγή μετά το πρώτο ταξίδι του στην Ελλάδα και την Ανατολή, τα χρόνια της καθιέρωσης και τέλος το αλληγορικό, συμβολικό, θρησκευτικό του έργο.

Στην τηνιακή καταγωγή και στην προσφορά του αναφέρθηκε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου η διευθύντρια της Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, ενώ η επιμελήτρια της έκθεσης Νέλλη Μισιρλή μίλησε για την καλλιτεχνική του πορεία υπογραμμίζοντας: «Το φως και η λιτότητα του τόπου όπου γεννήθηκε διέπλασαν την ιδιοτυπία της έκφρασής του και διαμόρφωσαν το πολύμορφο έργο του».

ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ

Εσβησε το γέλιο του

Η σορός του Κώστα Χατζηχρήστου εκτίθεται από σήμερα (7 π.μ.) σε λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης. Η κηδεία του θα γίνει αύριο στις 3 μ.μ., από το Α' Νεκροταφείο, δημοσία δαπάνη του ΥΠΠΟ

Ο πλέον αξιαγάπητος κωμικός, ο διάσημος «βλάχος», ο Θύμιος του θεάτρου και κινηματογράφου, ο Κώστας Χατζηχρήστος, υπέκυψε χτες το μεσημέρι στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, όπου νοσηλευόταν τους τελευταίους μήνες.

Ο Κώστας Χατζηχρήστος καταγόταν από την Πόλη. Οι γονείς του μετά τον πρώτο διωγμό εγκαταστάθηκαν στην Καβάλα και ύστερα στη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε ο Κ. Χατζηχρήστος (1921). Στις αρχές της δεκαετίας του '20 η πολύτεκνη οικογένεια έρχεται στην Αθήνα (Παγκράτι). Γείτονες με τον Γιώργο Οικονομίδη, έγιναν από παιδιά φίλοι. Αποφοίτησε από τη Σχολή Ανθυπασπιστών Σύρας, αλλά τον κέρδισε το θέατρο. Τελειώνοντας τη Σχολή ξέσπασε ο πόλεμος. Η στρατιωτική καριέρα τον απωθεί και την εγκαταλείπει, παρ' ότι είχε υποβάλει τα χαρτιά του για μονιμότητα. Το 1942 παντρεύεται στη Νάουσα. Φεύγει για λίγο στη Βιέννη για να δουλέψει. Το 1943 επιστρέφει και για να επιζήσει μπαίνει σε ένα θεατρικό μπουλούκι που πέρασε από τη Λάρισα. Ηταν η Σπεράτζα Βρανά, που για να τον καλύψει από τους Γερμανούς που τον κυνηγούσαν, του έδωσε ένα ρόλο. Μέχρι το 1948 περιοδεύει με μπουλούκια ανά την Ελλάδα, κυρίως με τον Παρασκευά Οικονόμου.

Στην Αθήνα γνωρίζεται με την Κούλα Νικολαΐδου, που τον προσλαμβάνει στο βαριετέ της. Ο αδελφός της Κώστας Νικολαΐδης του γράφει ένα νούμερο με ένα βλάχο που ήρθε στην Αθήνα για να γίνει τροχονόμος. Ηταν ο πρώτος «Θύμιος». Στο μεταξύ παντρεύεται με την Μαίρη Νικολαΐδου και αποκτά την κόρη του Τέτα (Φυσσούν).

Το 1952 προσλαμβάνεται στο θίασο του «Ακροπόλ». Παντρεύεται τη δημοφιλή πρωταγωνίστρια και μεγάλη αγωνίστρια της ΕΑΜικής Αντίστασης Καίτη Ντιριντάουα. Παράλληλα πρωταγωνιστεί σε πολλές ταινίες. Περισσότερες από 200 ταινίες είχε στο ενεργητικό του.

Το 1960 μέχρι το 1966 κάνει δικό του θίασο. Το 1961 ανακαλύπτει μιαν «αποθήκη ιδιοκτησίας του Πανάγιου Τάφου», τη νοικιάζει και τη μετατρέπει σε «Θέατρο Χατζηχρήστου» (εγκαινιάστηκε το 1962). Η πρόσφατη έξωσή του από το θέατρο και η μετονομασία του σε θέατρο «Ορφέας», τον πλήγωσε πολύ. Θα έπρεπε, «τιμής ένεκεν», να διατηρηθεί το όνομα αυτού του μοναδικής εμβέλειας και λαϊκότητας κωμικού.

Το 1964, στο θέατρο «Παρκ» παρουσιάζει το μπαλέτο «Καζινό ντε Παρί», δουλιά που του προκαλεί οικονομική καταστροφή. Με την Κ. Ντιριντάουα αποκτά την κόρη του Μαριαλένα. (Ο γάμος του με την Ντιριντάουα έληξε οριστικά το 1975).

Με το θάνατο της τέταρτης γυναίκας του, στα 42 της χρόνια, καταρρέει. Παρηγοριά του το ποτό, το οποίο τον περιθωριοποιεί για αρκετά χρόνια. Τελευταία του εμφάνιση εκείνη την περίοδο της απομόνωσής του ήταν στην επιθεώρηση «Ανδρέα προχώρα, σε θέλει άλλη χώρα».

Τελικά αποτοξινώνεται με τη βοήθεια φίλων και της τελευταίας συζύγου του.

Από τις τελευταίες του εμφανίσεις είναι στο θέατρο «Χατζηχρήστου»: «Δεν ήξερες δε ρώταγες» (1994-1995), «Τρελάθηκα και σώθηκα» (1996).

Σχεδόν όλες του οι ταινίες «άφησαν εποχή». Πρώτη του ταινία ήταν «Ο πύργος των ιπποτών» (1952). Ακολουθούν: «Οι τρεις ντεντέκτιβ», «Τσαρούχι, πιστόλι παπιγιόν» (δικό του σενάριο), «Διακοπές στην Κολοπετινίτσα», «Λαός και Κολωνάκι», «Ο Ηλίας του 16ου», «Ο μπακαλόγατος», «Της κακομοίρας», «Η Γκόλφω», «Ο άνθρωπος που γύρισε από τα πιάτα», «Μακρυκωστέοι και Κοντογιώργηδες», «Ο Θύμιος τα 'χει 400», «Ο απίθανος», «Τι κάνει ο άνθρωπος για να ζήσει» κ.ά.

Στη μακρόχρονη καριέρα του συνεργάστηκε με κορυφαίους ηθοποιούς, όπως οι: Αυλωνίτης, Σταυρίδης, Φωτόπουλος, Ηλιόπουλος, Βασιλειάδου, Ντιριντάουα, Ρίζος, Βέγγος, Παπαγιαννόπουλος, Γκιωνάκης κ.ά.

«Ψηφιοποιημένος» πολιτισμός

Στην ψηφιακή καταγραφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και στη διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων του Δημοσίου από την ασύδοτη, ιδιωτική κερδοσκοπική ψηφιακή χρήση φωτογραφιών και αρχείων αποσκοπεί το πρόγραμμα του ΥΠΠΟ «Πολιτισμός και Κοινωνία της Πληροφορίας», που παρουσίασε χτες ο Ε. Βενιζέλος. Το έργο θα χρηματοδοτηθεί με 46 δισ. από το Γ' ΚΠΣ, μέχρι το 2006.

Σήμερα το ΥΠΠΟ «εκπροσωπείται» στο διαδίκτυο από τον κόμβο «Οδυσσέας» (10.000 επισκέπτες ημερησίως, 80% εκτός Ελλάδας) και με 7.000 αναφορές του στο διαδίκτυο (άλλοι κόμβοι που παραπέμπουν στον «Οδυσσέα»). Υπάρχουν επίσης: το πολιτιστικό «ενδοδίκτυο» (150 υπηρεσίες του ΥΠΠΟ και πολιτιστικών φορέων), αθλητικό δίκτυο, λειτουργικά - διαχειριστικά προγράμματα, cd-rom για την Μελίνα Μερκούρη (κυκλοφορεί και στα αγγλικά), κόμβοι πληροφόρησης για πλήθος πολιτιστικών φορέων.

Ολοκληρώνονται: cd-rom του Μουσείου της Ακρόπολης με τρισδιάστατη ανακατασκευή του Παρθενώνα, εκπαιδευτικό πολιτιστικό παιχνίδι στο διαδίκτυο, το πρόγραμμα «Πραξιτέλης». Το «Πραξιτέλης» θα προστατεύει τις φωτογραφίες αρχαιολογικών κειμηλίων από την «ηλεκτρονική σύληση» - «πειρατική» εμπορική χρήση τους από ερήμην του ΥΠΠΟ, μέσω ηλεκτρονικών εμποδίων στην εικόνα.

Για την τεκμηρίωση - ψηφιοποίηση των κειμηλίων συστήνεται επιτροπή για τη δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου Ελληνικού Πολιτισμού, με πρώτη την ψηφιοποίηση του μουσείου της Ολυμπίας. Στην επιτροπή και στα λειτουργικά προγράμματα συμμετέχουν: ΥΠΠΟ, πανεπιστημιακοί, το Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων Υψηλών Επιδόσεων του Πανεπιστημίου Πατρών κ.ά.

Αέρινη «Ζιζέλ»

Με τη «Ζιζέλ», το χορογραφικό αριστούργημα της ρομαντικής περιόδου, ξεκινά το Σάββατο η νέα καλλιτεχνική περίοδος στο Μέγαρο Μουσικής. Στην παρουσίαση του μπαλέτου (σε δύο πράξεις) του Αντόλφ Αντάμ συμπράττει πλειάδα σημαντικών Ρώσων χορευτών, ενώ τη χορογραφία υπογράφει ο Λεωνίδας ντε Πιαν, αναβιώνοντας την αυθεντική εκδοχή των Κοραλλί και Περρό. Θα δοθούν συνολικά έξι παραστάσεις με πρώτους χορευτές τους Γιούλα Μαχάλινα - Ιγκόρ Ζελένσκι (6,7,9/10) και Ντιάνα Βισνιόβα - Βλαντίμιρ Μάλαχοφ (10,12,13/10). Σε βασικούς ρόλους εμφανίζονται οι Ελληνες χορευτές: Αλίνα Στεργιανού, Μαρία Αλεξάντροβα, Γιώργος Βαρβαριώτης, Ρωξάνη Παπανικόλα, Σάκης Μπαλτατζής, Μαρία Κρούσου, Δημήτρης Φέρρας, Νατάσα Σιούτα κ.ά. Συμμετέχουν επίσης το κορ ντε μπαλέ της Κρατικής Οπερας της Σόφιας και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (με μαέστρο τον Ρόμπερτ Λούθερ). Τα κοστούμια υπογράφει ο Λ. ντε Πιαν, ενώ τα σκηνικά ο Νίκος Πετρόπουλος.

Το αρχαιότερο ύφασμα

Τεσσάρων χιλιάδων χρόνων είναι η ηλικία του απολιθωμένου υφάσματος, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στο ανάκτορο των Αρχάνων Κρήτης. Τα τόπια του αρχαιότερου υφάσματος βρέθηκαν μέσα σε δύο πιθάρια, ύψους 1,5μ, ανακαλύφθηκαν σε δύο αποθήκες του ανακτόρου από τον καθηγητή Γιάννη Σακελαράκη. Η άγνωστη στερεοποιημένη ύλη μήκους τριών εκατοστών, που βρέθηκε σε αυτά αποδείχτηκε ότι ήταν τυλιγμένα υφάσματα αργαλειού από λινάρι ή από μαλλί και λινάρι. Μέσα στην αφυδατωμένη μάζα τους διακρίνονται οι ίνες που κάποτε συνέθεταν το ύφασμα. Το τριώροφο ανάκτορο των Αρχάνών, από ό,τι είναι γνωστό, καταστράφηκε τρεις φορές, με τελευταία το 1500 π.Χ. Από τα 99 δωμάτιά του έχουν ανασκαφεί μόνο τα 33. Πολλά από τα ευρήματα των ανασκαφών βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Ο εντεκάχρονος Κωνσταντίνος Βαλιανάτος απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία «τζούνιορς» του Παγκόσμιου Διαγωνισμού της Ιμπιζα, εντυπωσιάζοντας την επιτροπή με τη μουσικότητα και τη δεξιοτεχνία του. Ο νέος πιανίστας, που κατοικεί στην Αθήνα, έχει τιμηθεί επίσης με πρώτα βραβεία στον πανελλήνιο διαγωνισμό της Χ.Ο.Ν. για δυο συνεχείς χρονιές και με δεύτερο βραβείο στον φετινό παγκόσμιο διαγωνισμό «Μιούζικ εντ Ερθ» της Σόφιας.

Ο επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ, Χαρίλαος Φλωράκης, απέστειλε το παρακάτω συλλυπητήριο τηλεγράφημα στην οικογένεια του Κώστα Χατζηχρήστου: «Δεχτείτε τα θερμά συλλυπητήριά μου για το θάνατο του Κώστα Χατζηχρήστου, μεγάλου ηθοποιού του θεάτρου και του κινηματογράφου».

Το βιβλίο του Μανώλη Γλέζου, «Υδωρ, Αύρα, Νερό» παρουσιάζει η ΕΔΥΑΘ (Εταιρεία Υδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης) και το Μουσείο Υδρευσης, σήμερα, 7 μμ, στο Μουσείο Υδρευσης Θεσσαλονίκης.