Η Ευρώπη δεν... παίζεται. Εντός των αγωνιστικών χώρων υπερτερεί εμφανώς του υπολοίπου κόσμου. Εχει επιβάλλει τους κανόνες της σε διοικητικό επίπεδο και με όπλο την οικονομική της υπεροχή, κρατάει σταθερά τα σκήπτρα του παγκόσμιου μπάσκετ, εκτός NBA. Χάνει όμως καθημερινά τις εντυπώσεις. Ο άκρατος επαγγελματισμός έκανε άπληστους τους Ευρωπαίους. Η ήπειρος που φιλοξένησε δύο παγκόσμιους πολέμους και επέβαλε με τη βία την πολιτικοοικονομική της εξουσία στον υπόλοιπο κόσμο, συνεχίζει να βιώνει, καθημερινά, αθλητικές διενέξεις.

Για τον Ιταλό, η ήττα είναι ντροπή. Για τον Ελληνα, καταστροφή. Για τον Ισπανό και τα δύο. Ρώσοι και Γιουγκοσλάβοι δεν έχουν φτάσει ακόμα σ' αυτό το επίπεδο, λόγω... προτέρου εντίμου βίου. Βαδίζουν όμως σταθερά προς τα εκεί.

Ο υπόλοιπος κόσμος δείχνει ότι είναι πιο ρομαντικός. Το μπάσκετ σ' ένα μεγάλο βαθμό, παραμένει γι' αυτούς παιχνίδι. Οι Νιγηριανοί δεν έχαναν το κέφι τους μετά από μια αποτυχία. Αργεντίνοι, Βραζιλιάνοι, Πορτορικάνοι, ποτέ δεν αναζήτησαν εξιλαστήρια θύματα. Πρωτίστως ψάχνουν τον εαυτό τους. "Το ήθελε η μοίρα να μη βρεθούμε στην οκτάδα", δήλωσε ο Κάρλος Μοράλες, μετά την ήττα - αποκλεισμό του Πουέρτο Ρίκο από την Ιταλία. Ετσι απλά, δε βοήθησε η τύχη, έστω κι αν η ομάδα του έχασε στα τελευταία δευτερόλεπτα. Μπορούσε να τα βάλει με τη διαιτησία. Να ζητήσει φάουλ στο καθοριστικό κλέψιμο των Ιταλών. Δεν το έκανε. Αγνά κι όμορφα, όπως οι πέντε Πορτορικάνοι, που τραγουδούσαν πάντα ευχάριστα στην εξέδρα, απέδειξε ότι γνωρίζει να σέβεται το νικητή. Η άποψη του Χεμινγουέι, ότι "Ο αθλητισμός διδάσκει έντιμα να νικάς και με αξιοπρέπεια να χάνεις", του είναι, λόγω καταγωγής, πιο προσιτή.

"Αξίζουν συγχαρητήρια στην Ιταλία γι' αυτήν τη σημαντική νίκη του ιταλικού μπάσκετ" συμπλήρωσε. Αυτή είναι η ορθή αντίληψη των πραγμάτων. Γιατί υπάρχει και η εγωιστική. "Η Ιταλία δεν ήταν σούπερ. Εμείς της δώσαμε το δικαίωμα να μας κερδίσει", τόνισε ο Ζ. Ομπράντοβιτς, μετά την ήττα της Γιουγκοσλαβίας, λες και στη διάρκεια ενός αγώνα κρίνεται η συμπεριφορά μιας ομάδας στη διάρκεια ενός έτους κι όχι 40 λεπτών...

Οι Ευρωπαίοι, τις περισσότερες φορές, αναζητούν "πλάτες" στις οποίες θα φορτώσουν την ήττα της ομάδας τους. Οπως για παράδειγμα ο Λόλο Σάινθ, που παρά την πολύ καλή εμφάνιση της Ισπανίας, αναζητούσε - κομψά είναι η αλήθεια- εξιλαστήριο θύμα για την ήττα από τις ΗΠΑ. "Οι διαιτητές έκαναν λάθη. Δε θέλω μ' αυτό να πω ότι υπήρχε πρόθεση να αδικηθεί η Ισπανία. Η στατιστική λέει ότι εμείς χτυπήσαμε 34 βολές και οι ΗΠΑ 21. Ομως αλλιώς σφύριζαν οι διαιτητές όταν επιτιθέμεθα εμείς και διαφορετικά όταν ήταν στην επίθεση οι Αμερικάνοι". Ο Ρ. Τομζάνοβιτς, όταν το έμαθε έβαλε τα γέλια. "Είχα προειδοποιήσει τους παίκτες μου από την πρώτη συγκέντρωση στο Σικάγο, ότι αυτές οι λογικές συνηθίζονται στην Ευρώπη", είπε και... καθάρισε. Μας πήραν χαμπάρι, λοιπόν. Για το ίδιο παιχνίδι ο Χουάν Αντόνιο Ορέγκα απευθύνθηκε στους Ισπανούς φιλάθλους μέσω της "Ελ Μούντο Ντεπορτίβο" με πιο σκληρά λόγια: "Ηταν κλοπή, κάναμε ένα μεγάλο παιχνίδι, αλλά δεν μπορούμε να παλέψουμε απέναντι σε κάποια πράγματα που είναι πάνω από μας", τόνισε. Πάντως, ο Π. Φασούλας, μετά την ήττα της Ελλάδας από τη Γιουγκοσλαβία, ήταν πιο ειλικρινής από τον Ορέγκα. "Συνήθως μετά από μια ήττα τα φορτώνουμε στους διαιτητές και τους παράγοντες. Σήμερα ούτε αυτό μπορούμε να κάνουμε", παραδέχτηκε.

Αν ο Π. Γιαννάκης προς το παρόν είναι στο απυρόβλητο, παρά τις άσχημες εμφανίσεις της Εθνικής, λόγω της πρόσφατης ιστορίας του ως παίκτη, δε συμβαίνει το ίδιο με τον Μπόγκταν Τάνιεβιτς. Ο ιταλικός Τύπος τον περιμένει στη "γωνία" μετά από κάθε αποτυχία. Δεν είναι Ιταλός, όπως για παράδειγμα ο Ετόρε Μεσίνα, που οδήγησε πέρσι τους "Ατζούρι" στον τελικό του Ευρωμπάσκετ, άρα πληρώνεται μόνο για να νικάει. Ο Τάνιεβιτς και τι δεν άκουσε μετά την ήττα από την Ελλάδα. Πήρε όμως τη δική του ρεβάνς μετά τη νίκη - πρόκριση στην οκτάδα επί του Πουέρτο Ρίκο. "Είστε προβοκάτορες. Μου κάνετε πόλεμο από την αρχή", φώναξε, πετώντας... στη μούρη των Ιταλών συναδέλφων, το ροζ φύλλο του νικητή.

Ο πόλεμος δημοσιογράφων - Τάνιεβιτς, δεν είναι όμως τίποτα μπροστά σε όσα συμβαίνουν στα παιχνίδια της ελληνικής ομάδας. Στο παιχνίδι με τη Γιουγκοσλαβία μια μικρή ομάδα οπαδών, απευθυνόταν, ανενόχλητη, με προσβλητικά λόγια για τη γειτονική χώρα. Το ίδιο είχε συμβεί και στο παιχνίδι με την Ιταλία. Συμφέρον από τέτοιου είδους συμπεριφορές, έχουν μόνο εκείνοι που πιστεύουν ότι τα παιχνίδια κρίνονται κι εκτός αγωνιστικού χώρου. Αν όμως η εξέδρα είναι ανεξέλεγκτη, η συμπεριφορά των Ν. Φιλίππου και σκηνοθέτη της ΕΡΤ προς τον Σ. Μπέλοφ, προσέβαλε κάθε έννοια αθλητικής συμπεριφοράς και φιλοξενίας. Καλώς ή κακώς, οι Ρώσοι έχουν την άποψη ότι οι Ελληνες τα τελευταία δέκα χρόνια χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να τους κερδίσουν, σε επίπεδο συλλόγων και εθνικής. Αποκορύφωμα, τα όσα συνέβησαν σ' εκείνο το... παράξενο παιχνίδι του Ολυμπιακού με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας. Καθήκον της ελληνικής πλευράς είναι να αντιστρέψει με πράξεις αυτό το κλίμα κι όχι με συμπεριφορές που προσβάλλουν.

Στην ίδια λογική κινούνται και οι διαιτητές. Οι Ευρωπαίοι είναι χωρισμένοι σε στρατόπεδα. Από τη μια μεριά οι φιλο-Γιουγκοσλάβοι από την άλλη οι φιλο-Ιταλοί και φιλέλληνες. Οι προπονητές αισθάνονται σιγουριά μόνο όταν σφυρίζουν ρέφερι από την αμερικανική ήπειρο, την Αφρική ή την Ασία. Οποια λάθη κι αν κάνουν, γνωρίζουν ότι είναι ανθρώπινα. Σε διάστημα ολίγων ημερών δεν προλαβαίνουν να ενταχθούν σε στρατόπεδα.

Ας επιστρέψουμε όμως στον προπονητή της Αργεντινής, Λάμας Χούλιο Σέζαρ. Στην ερώτηση "γιατί το λατινοαμερικανικό μπάσκετ δε συναγωνίζεται στα ίσια το ευρωπαϊκό, όπως στο παρελθόν", δεν αναζήτησε δικαιολογίες. "Οντως το μπάσκετ στην Ευρώπη είναι δυνατό κι αναπτυγμένο. Ομως δεν είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε στα ίσια τους Ευρωπαίους. Ισως αυτό να ισχύει για τη Ρωσία και τη Γιουγκοσλαβία, που είναι μια κλάση παραπάνω από τις άλλες. Αργεντινή, Βραζιλία και Πουέρτο Ρίκο μπορούν να αντιμετωπίσουν ισάξια ομάδες όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα", απάντησε. Οι αριθμοί πάντως τον διαψεύδουν. Στις δύο πρώτες φάσεις της διοργάνωσης, οι Ευρωπαίοι εύκολα ή δύσκολα επικράτησαν των Λατινοαμερικανών. Ισως φταίνε τα σκαμπανεβάσματα. Η έλλειψη πολλών καλών παικτών. "Η Αργεντινή έχει παίξει καλά. Δεν έχει τις δυνατότητες να κάνει κάθε φορά επίδειξη, όπως η Γιουγκοσλαβία, αλλά παλεύει κάθε παιχνίδι" κατέληξε ο Λ. Χ. Σέζαρ.

Οταν το Μουντομπάσκετ επιστρέψει στη Λατινική Αμερική, ίσως οι ρόλοι αντιστραφούν. Προς το παρόν οι καλύτεροι Λατινοαμερικανοί αγωνίζονται στους πλούσιους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Ας ελπίσουμε ότι δε θα μεταφέρουν την αρρωστημένη και εγωιστική ευρωπαϊκή νοοτροπία στα γήπεδα της Λατινικής Αμερικής.

Γιάννης ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

Τρεις μεγάλες δυνάμεις του χώρου, η ΕΣΣΔ, η Γιουγκοσλαβία και οι ΗΠΑ, κατέχουν τα πρωτεία στις κατακτήσεις Παγκόσμιου Κυπέλλου, αφού η κάθε μια τους έχει καταφέρει να στεφθεί πρωταθλήτρια κόσμου από τρεις φορές στην 12χρονη ιστορία του θεσμού. Μάλιστα η ΕΣΣΔ ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που κατάφερε να σπάσει την κυριαρχία των Λατινοαμερικανών και να φέρει το "τρόπαιο" στη "Γηραιά ήπειρο".

Από κει και πέρα ακολουθεί η Βραζιλία με 2 παγκόσμια κύπελλα, ενώ μια φορά έχει αναδειχτεί πρωταθλήτρια Κόσμου η Αργεντινή και συγκεκριμένα στο πρώτο παγκόσμιο κύπελλο που διοργάνωσε η ίδια. Πάντως οι Λατίνοι κατάφεραν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους μόνο στα πρώτα χρόνια, ενώ από το 1967 και έπειτα η υπόθεση "τρόπαιο" γίνεται ευρωπαϊκή υπόθεση ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και τη Γιουγκοσλαβία, με μοναδική εξαίρεση το 1986 και το 1994, όπου οι ΗΠΑ (λόγω "Ντριμ Τιμ") ξαναβγαίνουν στο προσκήνιο.

Ας σημειωθεί ότι από το 1950, που άρχισε η διοργάνωση του Μουντομπάσκετ, μέχρι το 1974, δεν υπήρχε τελικός και ο πρωταθλητής έβγαινε με το σύστημα της βαθμολογίας.

Αναλυτικά όλοι οι πρωταθλητές:

1950: Αργεντινή:Αργεντινή

1954: Βραζιλία:ΗΠΑ

1959: Χιλή:Βραζιλία

1963: Βραζιλία:Βραζιλία

1967: Ουρουγουάη:ΕΣΣΔ

1970: Γιουγκοσλαβία: Γιουγκοσλαβία

1974: Πουέρτο Ρίκο;ΕΣΣΔ

1978: Φιλιππίνες: Γιουγκοσλαβία - ΕΣΣΔ82-81

1982: Κολομβία:Γιουγκοσλαβία - ΕΣΣΔ94-99

1986: Ισπανία:ΗΠΑ - ΕΣΣΔ 87-85

1990: Αργεντινή: Γιουγκοσλαβία - ΕΣΣΔ 92-75

1994: Καναδάς:ΗΠΑ - Ρωσία 137-91

Το δρόμο για την πλούσια Ευρώπη πήρε και ο Ομπέρτο, το μεγαλύτερο ταλέντο της Λατ. Αμερικής