Στο πώς σκέφτονται οι αγρότες ενόψει των εκλογών, αναφέρεται στη συνέντευξή του στο «Ρ» ο Γιάννης Πατάκης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λάρισας, μέλος της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα των αγροτών και στέλεχος του ΚΚΕ στην περιοχή. Η συζήτηση μαζί του αναδεικνύει τα κέρδη που έφεραν στους αγρότες οι αγώνες κατά της αντιαγροτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ που αναπτύχθηκαν, τη συνειδητοποίηση του αγροτικού κόσμου και πώς αυτή θα εκφραστεί στην κάλπη στις 9 Απρίλη, αλλά και στη συνέχεια για τη συγκρότηση του Λαϊκού Μετώπου που προτείνει το ΚΚΕ.

- Οι αγρότες, ιδιαίτερα τα τελευταία πέντε χρόνια, ανέπτυξαν πολλούς αγώνες. Θέλετε να κάνετε έναν απολογισμό αυτών των αγώνων; Τι κέρδη έφεραν;

- Οι αγώνες, με τη μαζικότητα και τη δυναμικότητά τους, ανέδειξαν κατ' αρχάς τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος. Υπέδειξαν τον φταίχτη, που είναι η αντιαγροτική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων και της ΕΕ. Σηματοδότησαν τη συνειδητοποίηση της αγροτιάς, ότι τα προβλήματά τους θα λυθούν με την πάλη τους για την ανατροπή αυτής της πολιτικής. Μέσα από τους αγώνες άρχισε ο κόσμος να μαθαίνει για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, να μαθαίνει ποιοι αποφασίζουν γι' αυτόν ερήμην του και σε βάρος του. Ηταν ακριβώς αυτό που ενόχλησε την κυβέρνηση και τα κόμματα που πιστεύουν στην ΕΕ, στο μονόδρομο της ΟΝΕ. Γι' αυτό προσπάθησαν με κάθε τρόπο να κατηγορήσουν όσους ηγούνταν σε αυτούς τους αγώνες και να βάλουν εμπόδια στην ενότητα των αγωνιζόμενων αγροτών και στην αποτελεσματικότητα της πάλης τους, να ξεστρατίσουν τις κινητοποιήσεις μας προς τη λογική και πρακτική των διεκδικήσεων, που δεν πλήττουν το κύριο στόχο, την αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ, αλλά στοχεύουν απλώς στην ικανοποίηση επιμέρους αιτημάτων.

Εχει, όμως, σημασία ν' αναφέρουμε ότι με τους αγώνες μας αναγκάσαμε τις κυβερνήσεις ν' αποδεχτούν, έστω κι αν δεν το παραδέχονται ανοιχτά, τις ευθύνες τους για την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει στην αγροτιά και να δεχτούν κάποια, επιμέρους, αιτήματα, χωρίς, βεβαίως, να δρομολογήσουν λύσεις και χωρίς να ικανοποιήσουν τα βασικά αιτήματά μας. Οπως, π.χ. αναγκάστηκαν να εξαγγείλουν από το '95 το Μητρώο Αγροτών (που δεν έχει γίνει ακόμα και όπως πάει θα χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για το ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς), ή να δώσουν κάποιες μικρές αυξήσεις στις αγροτικές συντάξεις, ή και κάποιες αποζημιώσεις για τις ζημιές στην παραγωγή από θεομηνίες.

Ως μεγαλύτερο, όμως, κέρδος των αγώνων θεωρώ τη σφυρηλάτηση της ενότητας στη βάση των αγροτών, τη συνειδητοποίηση ότι χωρίς ν' αγωνιστούμε δε θα κερδίσουμε τίποτα, αφού τίποτα δε χαρίζεται και όλα κατακτιούνται και την ανάπτυξη της συμπαράταξης των άλλων λαϊκών στρωμάτων στην πάλη της αγροτιάς.

- Μιλήσατε για συνειδητοποίηση. Υπάρχει αυτή και σε πολιτικό επίπεδο;

- Συνειδητοποιώντας ο αγροτικός κόσμος ποια είναι ΕΕ και η ΟΝΕ και το ρόλο της κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων, σχετικά μ' αυτό το θέμα, είναι προφανές ότι συνειδητοποιείται πολιτικά. Γι' αυτό και το αγροτικό κίνημα, με επιμονή και υπομονή, προβάλλει ως κύριο στόχο την ανατροπή της αντιαγροτικής πολιτικής της ΕΕ, που είναι, στην ουσία, στόχος πολιτικός. Αυτό ακριβώς δε θέλουν τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ΕΕ και της ΟΝΕ. Είναι, δε, γνωστό στους αγρότες ότι μόνο το ΚΚΕ δε συμφωνεί με την ΕΕ και αντιπαλεύει την πολιτική της κι αυτό το εκτιμούν ιδιαίτερα όλοι οι αγωνιστές, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων και κομματικών προτιμήσεων. Πολλοί απ' αυτούς εξέφρασαν αυτή την εκτίμησή τους και με την ψήφο τους. Οι αγρότες, κυρίως, στήριξαν και ενίσχυσαν συναδέλφους συνδικαλιστές, που κατέβαιναν είτε ως υποψήφιοι δήμαρχοι, είτε ως νομάρχες, στις εκλογές για την Αυτοδιοίκηση. Μιλάω γι' αυτούς που στηριζόταν και από το ΚΚΕ και τα ποσοστά τους ήταν πολύ μεγάλα, σε σχέση με την εκλογική δύναμη του Κόμματος. Για παράδειγμα, εδώ στη Λάρισα ο συνδυασμός της ΝΑΣ πήρε σχεδόν το 20% των ψήφων. Αυτά τα αποτελέσματα ήταν που θορύβησαν το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, επειδή έβλεπαν ότι οι αγρότες εμπιστεύονται τους κομμουνιστές, γιατί είναι καθαροί, με καθαρές θέσεις, με καθαρούς στόχους, με συγκεκριμένες προτάσεις υπέρ των συμφερόντων τους και πρωτοπόροι στους αγώνες τους. Το ίδιο έπραξαν πολλοί αγρότες και στις ευρωεκλογές, ενισχύοντας το ΚΚΕ, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία.

- Θα εκφραστεί αυτό και στις εθνικές εκλογές, στις 9 Απρίλη;

- Θεωρώ ότι ο αγροτικός κόσμος πάλι θα εκφράσει την εμπιστοσύνη του στο ΚΚΕ. Αυτό το λέω και από εμπειρία, καθώς όλο αυτό το διάστημα, κατά τη διάρκεια και των αγροτικών κινητοποιήσεων και ενόψει της νέας κινητοποίησης που έχουμε, με το πανθεσσαλικό συλλαλητήριο, αλλά και σε πολιτικές ομιλίες που κάνουμε στα χωριά, ο κόσμος δείχνει εμπιστοσύνη. Ερχονται αγρότες που δεν είναι κομμουνιστές, δεν ψήφιζαν ΚΚΕ και τώρα λένε ότι θα ψηφίσουν το Κόμμα μας. «θέλουμε να βγάλουμε κομμουνιστές βουλευτές, να στείλουμε αγρότες αγωνιστές στη Βουλή», λένε. Να, γιατί είμαστε αισιόδοξοι ότι το ΚΚΕ θα ενισχυθεί πολύ στον αγροτικό κόσμο, όπως και στ' άλλα λαϊκά στρώματα, σ' αυτές τις εκλογές. Βεβαίως, χρειάζεται πολλή δουλιά, χωριό το χωριό, γειτονιά τη γειτονιά, σπίτι το σπίτι, άνθρωπο τον άνθρωπο, για να ενημερώσουμε ακόμα καλύτερα για τις θέσεις του ΚΚΕ, για την πολιτική του, για τις διεξόδους που προτείνει, για το Λαϊκό Μέτωπο που έχει ανάγκη ο λαός και ο τόπος, ώστε να πείσουμε περισσότερους να δώσουν την ψήφο τους στο Κόμμα μας, γιατί, όπως και να το κάνουμε, το να ψηφίσει κάποιος, που ανήκει σε άλλο κόμμα, το ΚΚΕ είναι ένα άλμα, χρειαζούμενο και απαραίτητο μεν, αλλά και δύσκολο.

- Υπάρχει η εντύπωση ότι σ' αυτές τις εκλογές ο αγροτικός κόσμος θα ενισχύσει τη ΝΔ, για να τιμωρήσει το ΠΑΣΟΚ για την αντιαγροτική πολιτική του και, μάλιστα, κάποια στελέχη της ΝΔ το έχουν σίγουρο αυτό. Ετσι θα γίνει;

- Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δεν έδειξαν κάποια μεγάλη ενίσχυση της ΝΔ. Ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, όπου αναπτύσσονται μεγάλοι αγροτικοί αγώνες, η ΝΔ, όχι μόνο δεν ενισχύθηκε, αλλά αντιθέτως έχασε σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές και, αν δεν κάνω λάθος, και σε σχέση με τις προηγούμενες εθνικές εκλογές. Βεβαίως, ακόμα μεγαλύτερη - θα έλεγα συντριπτική - ήταν η «χασούρα» του ΠΑΣΟΚ. Ταυτόχρονα, όπως προανέφερα, η ενίσχυση του ΚΚΕ ήταν μεγάλη. Αλλά γιατί ο αγρότης που υποφέρει από την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, να ψηφίσει ΝΔ; Για να πάει «από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη»; Διότι είναι γνωστό σε όλους ότι η ΝΔ, αν κερδίσει την κυβερνητική εξουσία, την ίδια αντιαγροτική πολιτική θα εφαρμόσει με το ΠΑΣΟΚ, αφού κι αυτή ορκίζεται στο όνομα της ΕΕ και της ΟΝΕ.

- Ναι, αλλά το έχουν αντιληφθεί αυτό οι αγρότες ή ελπίζουν ότι η ΝΔ θα τους «ξελαφρώσει» κάπως;

- Δεν τρώνε «κουτόχορτο» οι αγρότες. Γνωρίζουν ότι τίποτα προς όφελός τους δε θα φέρει μια κυβέρνηση της ΝΔ. Αλλωστε, «το λύκο τον βλέπουν, τον ντορό θα ψάχνουν»; Μήπως νομίζει η ΝΔ ότι οι αγρότες της Θεσσαλίας έχουν ξεχάσει τη στάση που τήρησε απέναντί τους ο ίδιος ο πρόεδρος και στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στη διάρκεια των κινητοποιήσεών τους, όταν ήταν αντιμέτωποι με την αδιαλλαξία και τον αυταρχισμό της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ; Ν' αναφέρω ένα παράδειγμα: Στις κινητοποιήσεις, το Φλεβάρη του 1998, είχαμε συναντήσει τον κ. Καραμανλή, όταν είχε επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη, και του ζητήσαμε, με απόφαση της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα, να προσέλθει σε μια συνάντηση όλων των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων, με τον πρωθυπουργό και αρμόδια στελέχη της κυβέρνησης, όπου θα συζητούνταν τα προβλήματα των αγροτών και θα θέταμε τα αιτήματά μας προς ικανοποίηση. Ο κ. Καραμανλής, ενώ, κατ' αρχάς, είπε «ναι», όταν του ζητήθηκε να συναντηθεί με την Πανθεσσαλική για να κανονιστεί το ραντεβού με τον πρωθυπουργό, αρνήθηκε να συναντηθεί μαζί μας στην Αθήνα και συναντήθηκε με τις ξεπουλημένες ηγεσίες των τριτοβάθμιων οργανώσεων. Η συνάντηση των πολιτικών αρχηγών με τον κ. Σημίτη, όπως ήταν φυσικό λόγω της στάσης και του κ. Καραμανλή, δεν έγινε, τα ΜΑΤ εμφανίστηκαν στα μπλόκα και οι αγρότες, για μια ακόμα φορά, κατάλαβαν ότι δεν είχαν να περιμένουν συμπαράσταση και βοήθεια από την ηγεσία της ΝΔ. Αλλωστε ο κ. Καραμανλής πάντα μας «συμβούλευε» να μην κάνουμε μπλόκα, υποδεικνύοντάς μας, δηλαδή, και τη μορφή της πάλης, ενώ πολλά στελέχη του κόμματός του, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να υπονομεύσουν την ενότητα του αγροτικού κινήματος και ν' αλλάξουν το διεκδικητικό πλαίσιο των αιτημάτων μας, ώστε να μην πληγεί ο «ευρωπαϊκός δρόμος» της χώρας μας και στενοχωρήσουμε τ' αφεντικά των Βρυξελλών.

Επομένως είναι φανερό ότι η ΝΔ, ως αντιπολίτευση, στάθηκε αρωγός της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, για να περάσει, χωρίς απώλειες, η αντιαγροτική πολιτική της και ως κυβέρνηση αν βγει, θα συνεχίσει την ίδια πολιτική. Γιατί, λοιπόν, να χαραμίσουν την ψήφο τους οι αγρότες, δίνοντάς τη στη ΝΔ, όταν μάλιστα μπορούν και πρέπει να τη δώσουν στο ΚΚΕ για να πιάσει τόπο;

- Η πολιτική συνειδητοποίηση της αγροτιάς, που λέτε πως θα εκφραστεί και στις εκλογές με ψήφο στο ΚΚΕ, φτάνει μέχρι να γίνει συνείδηση και η αναγκαιότητα της συγκρότησης του Λαϊκού Μετώπου, που στην πορεία θα αναλάβει και κυβερνητικές ευθύνες;

- Σ' αυτό το θέμα δεν πρέπει να είμαστε τόσο βιαστικοί. Η συγκρότηση του κοινωνικοπολιτικού μετώπου, που προτείνει το ΚΚΕ, απαιτεί μεγαλύτερη πολιτική συνειδητοποίηση όλων των λαϊκών στρωμάτων για την ανάγκη συσπείρωσής τους και πολιτικές ανακατατάξεις, που θα διευκολύνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί μέσα από το μέτωπο, στην κατεύθυνση της ανάπτυξής του, θα μπαίνει και το ζήτημα μιας άλλης, λαϊκής εξουσίας κι αυτό για να συνειδητοποιηθεί και να γίνει υπόθεση του λαού, χρειάζεται πολλά ακόμα να γίνουν από το Κόμμα μας.

Κι εδώ είναι και η μαστοριά, όταν, για παράδειγμα, κάνουμε πολιτικές ομιλίες και πρέπει να δίνουμε στον κόσμο να καταλάβει την πρότασή μας, με απλά και κατανοητά λόγια. Ο κόσμος ξέρει ότι είτε εκλεγεί το ΠΑΣΟΚ, είτε η ΝΔ δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα για τους αγρότες και για τα άλλα λαϊκά στρώματα. Αυτό, όμως, δε φτάνει για να απεγκλωβιστούν πολλοί από τα κόμματα του δικομματισμού και να θελήσουν να μπουν στο μέτωπο. Χρειάζεται η πολιτική μας δουλιά να είναι συνεχής, υπομονετική και ποιοτική. Πρέπει, π.χ., να δώσουμε να καταλάβει ο αγρότης, που ψάχνεται πολιτικά και ψάχνει φως στον ορίζοντα, ότι το λαϊκό μέτωπο είναι η απαντοχή του και η εναλλακτική λύση και σε επίπεδο διακυβέρνησης. Αν στεκόμαστε μονάχα στην απαρίθμηση των προβλημάτων του και στις λύσεις που προτείνουμε γι' αυτά, χωρίς να εξηγούμε πειστικά ότι η λύση του αγροτικού προβλήματος της χώρας μας δεν μπορεί να έρθει παρά μόνο με μια άλλη λαϊκή εξουσία, στην οποία προσβλέπει το Μέτωπο, τότε δεν κάνουμε τίποτα.

- Εντάξει, υπάρχουν δυσκολίες, αλλά δεν είδατε σπέρματα αυτής της λαϊκής συσπείρωσης στη διάρκεια των αγροτικών κινητοποιήσεων;

- Πραγματικά, το κύμα συμπαράστασης και συμπαράταξης στον αγώνα της αγροτιάς από τα άλλα λαϊκά στρώματα της πόλης και του χωριού δείχνει πως γίνονται βήματα προς την κατεύθυνση της λαϊκής συσπείρωσης που θα οδηγήσει στη συγκρότηση του Μετώπου. Αλλά μη νομίζετε ότι αυτό είναι μια εύκολη δουλιά. Τα πρώτα χρόνια των κινητοποιήσεων, όταν λέγαμε στους αγρότες να απευθυνθούμε στους επαγγελματοβιοτέχνες, στους εργαζόμενους, στους μικρέμπορους για να ζητήσουμε τη συμπαράστασή τους στον αγώνα μας, υπήρχαν αντιδράσεις, «τι δουλιά έχουμε εμείς μ' αυτούς», μας έλεγαν. Από την άλλη πλευρά πολλοί εργαζόμενοι και ΕΒΕ αντιδρούσαν, ιδιαίτερα για τις μορφές πάλης του αγροτικού κινήματος. Σιγά - σιγά, όμως και με τη δική μας επιμονή άρχισαν να συνειδητοποιούν οι αγρότες ότι από μόνοι μας δεν μπορούμε να φέρουμε τα θετικά αποτελέσματα και τα άλλα λαϊκά στρώματα ν' αντιλαμβάνονται πως το συμφέρον τους είναι ν' αναπτύσσεται, όσο πιο δυναμικά και αποτελεσματικά γίνεται, ο αγώνας των αγροτών, διότι είναι και δικός τους αγώνας, αφού τα προβλήματα είναι κοινά, κοινός ο αντίπαλος και κοινός ο στόχος. Και καταφέραμε να συνενώσουμε τις λαϊκές δυνάμεις στον αγώνα. Αυτό, πραγματικά, αποτελεί δείγμα ότι υπάρχουν οι δυνατότητες της λαϊκής συσπείρωσης και της συγκρότησης του Λαϊκού Μετώπου, αλλά χρειάζεται όλοι να εντείνουμε τις προσπάθειές μας προς αυτή την κατεύθυνση. Πάντως η ενίσχυση του ΚΚΕ στις ερχόμενες εκλογές θα συμβάλει πολύ και στο στόχο του Μετώπου. Επομένως ο εκλογικός αγώνας έχει μεγάλη και συνάμα ιδιαίτερη σημασία για τους κομμουνιστές, τους οπαδούς και τους φίλους του Κόμματος και όλους όσοι ενδιαφέρονται για το Μέτωπο.