ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 17 Μάρτη 2018 - Κυριακή 18 Μάρτη 2018
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Πένθιμα και γελοία

1. Πώς έχουν αντιστραφεί οι σχέσεις: Αντί, με τις ασχήμιες του στο γήπεδο, ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ να πέσει στη δυσμένεια της κυβέρνησης, η κυβέρνηση πέφτει στη δυσμένειά του. Με άτολμες κινήσεις, η πολιτεία αποδεικνύεται για μία ακόμη φορά κατώτερη των περιστάσεων. Το ποδόσφαιρο καταστρέφεται από δυο - τρεις μεγαλοεπιχειρηματίες, καναλάρχες και εκδότες, οι οποίοι κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να συναντούν ουσιαστικά εμπόδια. Ολα αυτά τα χρόνια, το άθλημα υποσκάπτεται συστηματικά και οδεύει σε πλήρη απαξίωση. Για την έστω και περιορισμένη αντίδρασή της στα γεγονότα, είθε να συγχωρεθεί η Πολιτεία από αυτόν που θεωρεί πως πρέπει να τον πλησιάζουμε σαν ικέτες!

2. Η πολιτική σκηνή μόνο υποψίες γεννάει στους πολίτες. Κάθε λίγο και ένα οικονομικό σκάνδαλο, συνήθως χωρίς κάθαρση. Τώρα ζούμε το «δράμα» της «Novartis»: Οι θιγμένοι βουλευτές από το χάραμα μέχρι τα βαθιά μεσάνυχτα περιδιαβαίνουν τα τηλεοπτικά κανάλια διαμαρτυρόμενοι για τη χαμένη τιμή τους, με την ελπίδα να αλλάξουν το σκηνικό. Φυσικά και είναι αθώοι, αλλιώς τι σόι δεξιοί θα ήτανε;

3. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειές της όλα αυτά τα χρόνια, η Δεξιά δεν κατόρθωσε να αναχαιτίσει το παρελθόν της. Αλλά είναι τυχερή, γιατί η Αριστερά λειτουργεί συμπληρωματικά μαζί της, ως μια λογική συνέχεια στην πορεία των δύο κομμάτων. Ο κοινός χαρακτήρας τους φαίνεται στις επανειλημμένες απόπειρες και των δύο για μια γενικότερη συσκότιση μέσω του θεάματος.

4. Τελικά η σχέση ορισμένων διανοουμένων με τη βιβλιοθήκη τους μπορεί να καταστεί ολέθρια, διότι σηκώνοντας κάποια στιγμή τα μάτια από τα βιβλία, βρίσκονται χωρίς την προσωπική τους λαλιά. Η στιγμή της «εξόδου» από τη βιβλιοθήκη έχει όλη την επισημότητα και τη γελοιότητα του αρχοντοχωριάτη. Χωρίς το απαραίτητο πνευματικό ανάστημα, η πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά τους τους δημιουργεί υπέρμετρη αμηχανία. Για να σταθούν, χρειάζονται πια δεκανίκι. Ετσι γρήγορα θα υπακούσουν στα κελεύσματα του συμφέροντος και με θρησκευτική ευλάβεια θα βρίσκονται δίπλα σε κάθε εξουσία. Θεωρώντας πως πατούν πλέον γερά στα πόδια τους, θα παίρνουν πάνω τους κάθε ατιμία για να την παρουσιάζουν ως επίτευγμα. Αυτή η κατάσταση από εδώ και στο εξής θα αποτελεί την ουσία του χαρακτήρα τους.

5. Πριν από λίγες μέρες βρέθηκα στην πλατεία Βάθης, σε ένα καφενείο που μαζεύει ζητιάνους και διακινητές ουσιών. Κοιτάζοντας γύρω μου, νόμισα πως βρισκόμουν στο σκηνικό της «Οπερας της πεντάρας» του Μπρεχτ. Σύναξη μικροαπατεώνων. «Ανάπηροι», με παρκαρισμένα απ' έξω τα καροτσάκια τους, έκαναν ένα διάλειμμα από τη «δουλειά», για να φροντίσουν παράλληλα και την αληθοφάνεια της εμφάνισής τους. Ο κόσμος απ' έξω περνούσε παραιτημένος και αδιάφορος, αναζητώντας ίσως τη στιγμή εκείνη όπου θα μπορούσε να κερδίσει έστω ένα μικρό κομματάκι από τη συμπαντική αμεριμνησία.

6. Τα όρια της ψευδαίσθησής μας διευρύνονται. Αραγε θα μπορέσουμε να την κατοικήσουμε; Οπου κοιτάξεις, οι άνθρωποι δεν χάνονται στους δρόμους αλλά μέσα τους.

7. Η ιδέα για εύκολο πλουτισμό είναι η πιο διαδεδομένη απ' όλες. Το κέρδος ως από μηχανής θεός έχει δημιουργήσει την πιο μεγάλη εκκλησία, με αναρίθμητους πιστούς. Σε κάθε γωνιά της πόλης συναντάς παραρτήματά της, γεμάτα «οπαδούς» που ευλαβικά διαβάζουν, σαν να πρόκειται για ευαγγέλιο, όλους τους πιθανούς συνδυασμούς κέρδους. Οι παίκτες έχουν δημιουργήσει μια άλλη κοινότητα, όπου κάθε άποψη που ανταλλάσσεται περιστρέφεται γύρω από τις αποδόσεις και τα ποσοστά. Τρέφεται έτσι ένα υπόγειο, «ήσυχο» πάθος, χωρίς επικίνδυνες εξάρσεις, με υποδειγματική συγκέντρωση, που αμβλύνει τις αντιστάσεις στην εξουθενωτική πραγματικότητα.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ

«ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ»
Ενα πρωτότυπο έργο που γεννά προβληματισμούς...

Ο «Ριζοσπάστης» συζητά με τη συγγραφέα του έργου και τον σκηνοθέτη της παράστασης, που ανεβαίνει κάθε Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο «Βαφείο - Λάκης Καραλής»

Στο Θέατρο «Βαφείο - Λάκης Καραλής» (Αγίου Ορους 16 & Κωνσταντινουπόλεως 115, μετρό «Κεραμεικός») ανεβαίνουν δύο πολύ αξιόλογες παραστάσεις, που έχουν κλέψει τις εντυπώσεις από όποιον τις έχει παρακολουθήσει. Πρόκειται για τις παραστάσεις «Γυναίκες» της Γαλάτειας Καζαντζάκη, από τον θίασο «Αντάμα», σε σκηνοθεσία Πέρη Μιχαηλίδη, που ανεβαίνει κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 (μέχρι τις 27/3), και «Οι επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου», από την ομάδα «Πλάνη».

Συνεχίζοντας ο «Ριζοσπάστης» την παρουσίαση - μέσα από τη συζήτηση με τους συντελεστές - παραστάσεων που αξίζει κανείς να δει, έχουμε τη χαρά να συζητήσουμε με την Αννα Ετιαρίδου, συγγραφέα του έργου «Οι επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου», και Κώστα Δελακούρα, σκηνοθέτη της παράστασης.

Ο θεατής μπορεί να κάνει αναγωγές στο σήμερα

Συζητώντας για την πλοκή του έργου, ο Κ. Δελακούρας μάς θυμίζει την υπόθεση του έργου. «Ελλάδα 1957. Δεκαπενταύγουστος. Εξι γυναίκες, εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, δουλεύουν σ' ένα μικρό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας και κατοικούν στις ετοιμόρροπες παράγκες που τους παραχωρεί ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου. Τρόμος επικρατεί στην καθημερινότητά τους, καθώς στην παραμικρή αντίδραση απέναντι στο αφεντικό διακυβεύεται η παραμονή τους στο εργοστάσιο και στη στέγη που τους προσφέρει. Διακυβεύεται η επιβίωσή τους. Ωσπου μια σειρά από αναπάντεχα γεγονότα φέρνει τις έξι εργάτριες σε αδιέξοδο και ο μόνος δρόμος που τους μένει είναι η κατά μέτωπο σύγκρουση με το αφεντικό. Στη διάρκεια ενός έτους, η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη και μέχρι τον επόμενο Δεκαπενταύγουστο, τίποτα δεν είναι το ίδιο...». Η Α. Ετιαρίδου προσθέτει ότι «η δεκαετία από το 1950 μέχρι το 1960 υπήρξε μία από τις πιο δύσκολες περιόδους της Ελλάδας. Η χώρα έβγαινε εξαιρετικά τραυματισμένη από δύο πολύ σκληρούς πολέμους, η φτώχεια ήταν πολύ μεγάλη, προοπτικές δεν υπήρχαν, οι δουλειές ήταν λίγες και κακοπληρωμένες, η μετανάστευση έπαιρνε διαστάσεις μάστιγας, οι διώξεις των αντιφρονούντων άγριες, με λίγα λόγια, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού υπέφερε πολύ, χωρίς να βλέπει κάποιο φως στην άκρη του τούνελ. Το έργο διαδραματίζεται σε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, στο χώρο του οποίου έχουν τοποθετηθεί κάποιες παράγκες - παραπήγματα για να μένουν οι εργάτριες. Εργασία και προσωπική ζωή στον ίδιο χώρο δηλαδή. Οι εργάτριες σε μία κατάσταση "ιδρυματοποίησης", όπου το αφεντικό έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει ανά πάσα στιγμή στο χώρο και στη ζωή τους, αφαιρώντας τους κάθε δικαίωμα ιδιωτικότητας».

Την ρωτάμε, με δεδομένο ότι το έργο περιγράφει την κατάσταση που βίωνε η εργατική τάξη στη χώρα μας εκείνη την περίοδο, τι ήταν αυτό που την ώθησε να γράψει αυτό το έργο σήμερα. «Πιστεύω πως αυτό το συναίσθημα εγκλωβισμού νιώθουν οι πολίτες και σήμερα, παρόλο που όλα, εδώ και χρόνια, έχουν μία επίφαση ευμάρειας και πλούτου. Κατά τη γνώμη μου, η υποκρισία περισσεύει στις "δυτικού τύπου" κοινωνίες και με κάποιον τρόπο ήθελα, γράφοντας το έργο, να βρω την αλήθεια για το λόγο που οι πολίτες - με λίγες υγιείς εξαιρέσεις - "μουδιάζουν" μπροστά στα τεχνάσματα της εκάστοτε εξουσίας και δεν τολμούν να αντιδράσουν». Και ο Κ. Δελακούρας σημειώνει: «Η πλοκή του έργου διαπερνά την Ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας και δημιουργεί αναγωγές, καθρεφτίζοντας το σήμερα. Οι ήρωες θα μπορούσαν να είναι οι δικοί μας άνθρωποι και οι ιστορίες τους αυτές που μας διηγήθηκαν οι γιαγιάδες μας».

Η φάμπρικα είναι η σύγχρονη κοινωνία...

Ζητάμε από τη συγγραφέα του έργου να μας μιλήσει για την επιλογή των πρωταγωνιστών. Αν και «Οι επισκέπτες του Δεκαπενταύγουστου» αποτελούν κατά βάση ένα ρεαλιστικό έργο, η Α. Ετιαρίδου σημειώνει ότι «οι ήρωές του είναι σύμβολα ολόκληρων κοινωνικών ομάδων. Οι έξι εργάτριες αντιπροσωπεύουν την εργατική τάξη συνολικά και το αφεντικό την κάθε λογής εξουσία, η οποία θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για να διατηρήσει τη θέση, την ισχύ και την κυριαρχία της: Αλλοτε με χειραγώγηση, άλλοτε σπέρνοντας τη διχόνοια, άλλοτε με απειλές και άλλοτε με ωμή βία, προσπαθεί να κρατήσει τις εργάτριες υποταγμένες και πειθήνιες. Και δείχνει να τα καταφέρνει, μέχρι τη στιγμή που ένα αναπάντεχο γεγονός ενώνει τις έξι γυναίκες και τις οδηγεί σε μία κατά μέτωπο σύγκρουση με το Αφεντικό».

Και προσθέτει η Α. Ετιαρίδου ότι «αυτά τα σύμβολα του έργου παραπέμπουν στο σήμερα. Η φάμπρικα είναι η σύγχρονη κοινωνία, που ενώ κρατάει εγκλωβισμένους τους πολίτες της σε άθλιες εργασιακές συνθήκες - για τις οποίες βομβαρδίζονται συνεχώς με την ιδέα ότι πρέπει να είναι ευγνώμονες και να μη ζητούν παραπάνω, γιατί θα χάσουν κι αυτά που έχουν - τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι είναι "ελεύθεροι". Ελεύθεροι για να κάνουν τι; Να καταναλώνουν, να φωτογραφίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να εκφέρουν εύκολες και ανώδυνες απόψεις περί "οικονομικής κρίσης", που δεν εμπεριέχουν ίχνος πολιτικής σκέψης, και γενικά να είναι απασχολημένοι με θέματα αδιάφορα, ώστε να μην ενοχλείται η εκάστοτε εξουσία».

Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό που μας περιγράφει παραπάνω το εκλαμβάνουν και οι θεατές. «Αυτό που μου λένε οι περισσότεροι θεατές μετά το τέλος της παράστασης είναι ότι φεύγουν με ένα αίσθημα οργής για το παιχνίδι που νιώθουν ότι παίζεται στις πλάτες τους. Είναι κάτι που προσωπικά με χαροποιεί, γιατί βλέπω ότι το έργο δημιουργεί έναν κάποιο προβληματισμό για τις αλλαγές που χρειάζεται η κοινωνία μας».

Κλείνοντας τη συζήτηση, ρωτάμε τον Κ. Δελακούρα πώς επέλεξε να αποδώσει σκηνοθετικά το έργο: «Ενα τέτοιο κείμενο, με τόσο ολοκληρωμένους θεατρικούς χαρακτήρες, με ανατροπές και συγκρούσεις και με μια εξαιρετική δραματουργία, πρέπει να το σέβεσαι! Πρέπει να δώσεις προσοχή στη διδασκαλία των ρόλων και στην υποκριτική προσέγγιση των ηθοποιών για να δημιουργήσεις ατμόσφαιρα και ερμηνείες που θα παρασύρουν, θα συγκινήσουν και θα κάνουν το κοινό να συμπάσχει. Πρέπει να μην πέσεις στην παγίδα των θεατρικών ευρημάτων που μπορούν να καταστρέψουν ένα κείμενο, μόνο και μόνο για να κολακεύσεις τη ματαιοδοξία σου ως σκηνοθέτης. Προσπάθησα να αποτυπώσω τον κόσμο του συγγραφέα, να προβάλω την αλήθεια και τους συμβολισμούς του έργου και να δημιουργήσω μαζί με τους ηθοποιούς την ατμόσφαιρα που θα αναδείξει την πλοκή, τις συγκρούσεις, τις ανατροπές και φυσικά τους χαρακτήρες του έργου! Ελπίζω να το πέτυχα...».


Α. Π.

Συντελεστές της παράστασης: Κείμενο: Αννα Ετιαρίδου. Σκηνοθεσία: Κώστας Δελακούρας. Πρωτότυπη μουσική: Σέργιος Τελλής.

Ερμηνεύουν: Αννα Ετιαρίδου, Γιάννα Σκουλικάρη, Αννα Πλουμίδου, Ηλιάνα Νικολοπούλου, Θέτις Μητκίδου, Χαρά Καραβασιλείου και Κώστας Δελακούρας.

Μέρες και ώρες παραστάσεων: Κάθε Σάββατο στις 21.00 και κάθε Κυριακή στις 18.30.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ