Η «Ομικρον» περιέχει διπλάσιες μεταλλάξεις συγκριτικά με άλλες παραλλαγές ενδιαφέροντος του νέου κορονοϊού και ο κλάδος BA.2 της παραλλαγής αυτής ίσως περιέχει ακόμη περισσότερες. Ανάμεσα σε αυτές, υπάρχουν 13 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα της «Ομικρον», που σπάνια συναντώνται σε άλλες παραλλαγές του ιού. Αυτές οι αλλαγές στην ανατομία του είναι που δίνουν στον ιό νέες και απρόσμενες ιδιότητες. Αν η «Δέλτα» ήταν το βαρύ πυροβολικό του κορονοϊού, η «Ομικρον» είναι η εκπληκτικά γρήγορα μετακινούμενη μονάδα του εχθρού.
Τρεις από τις αλλαγές σε αυτή την εκδοχή του κορονοϊού τον βοηθούν να αποφεύγει την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος και να γίνεται πιο μολυσματικός, ενώ η τέταρτη μπορεί να κάνει πιο ήπια την ασθένεια COVID-19 που προκαλεί. Ωστόσο, το ζήτημα της ηπιότητας της «Ομικρον» αμφισβητεί έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας πριν λίγες μέρες, σύμφωνα με την οποία αν ληφθούν υπόψη όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την κλινική εικόνα (μεταξύ αυτών και το ποσοστό εμβολιασμού), η «Ομικρον» φαίνεται να δίνει το ίδιο βαριά COVID όσο και οι προηγούμενες παραλλαγές, με τη διαφορά ότι επιδρά πολύ λιγότερο στο κατώτερο αναπνευστικό (πνεύμονες) και ίσως γι' αυτό αφήνει λιγότερα προβλήματα υγείας στους ασθενείς.
Σε προηγούμενες παραλλαγές του νέου κορονοϊού, ένα, δύο ή τρία αμινοξέα στις RBD εμφάνιζαν μετάλλαξη, αλλάζοντας τις RBD αρκετά, ώστε ένα μέρος των αντισωμάτων να μην μπορεί να συνδεθεί με αυτές. Αλλά η «Ομικρον» διαθέτει 15 μεταλλάξεις RBD, πολλές από τις οποίες σε κρίσιμα σημεία σύνδεσης των αντισωμάτων, δημιουργώντας μια «μεταμφίεση», ώστε να αποφεύγει πολλά απ' αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο μία από τις οκτώ θεραπείες με αντισώματα για COVID, που χρησιμοποιούνται σε νοσοκομεία - βασισμένες σε φυσικά αντισώματα - συνεχίζει να προσκολλάται αποτελεσματικά στις RBD της «Ομικρον». Αλλες έρευνες έδειξαν ότι και μεταλλάξεις στις Ν-τερματικές περιοχές της «Ομικρον» συμβάλλουν παραπέρα στην αποφυγή από τον ιό της επίθεσης των αντισωμάτων που δημιουργήθηκαν από εμβολιασμό ή προηγούμενη μόλυνση. Ωστόσο ο εμβολιασμός, ιδιαίτερα και με αναμνηστικές δόσεις, προφυλάσσει από τη βαριά COVID λόγω της «Ομικρον».
Οταν η «Ομικρον» άλλαξε δραστικά την ακίδα της για να κρυφτεί από το ανοσοποιητικό, οι αλλαγές επηρέασαν αρνητικά τη δυνατότητα σύνδεσης με τον ACE2. Ωστόσο, άλλες μεταλλάξεις υποκατέστησαν αυτή τη μειωμένη ικανότητα. Η πρωτεΐνη ακίδα έγινε επιπλέον πιο στέρεη. Σε άλλες παραλλαγές του κορονοϊού, οι δύο υπομονάδες της ακίδας είναι χαλαρά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Αυτό τους επιτρέπει να χωρίζονται μεταξύ τους γρήγορα, ώστε η ακίδα να χωθεί μέσα στο ανθρώπινο κύτταρο, μόλις έρθει σε επαφή μαζί του. Το μειονέκτημα αυτής της διάταξης είναι ότι πολλές ακίδες σπάνε πρόωρα, πριν πλησιάσει ο ιός κάποιο κύτταρο. Τότε είναι πια άχρηστες για την είσοδό του σε αυτό. Μεταλλάξεις στην «Ομικρον» οδήγησαν στο σχηματισμό λεπτών μοριακών γεφυρών που συγκρατούν καλύτερα συνδεδεμένες τις υπομονάδες, ώστε να έχουν την κατάλληλη μορφή όταν ακουμπήσουν σε κάποιο κύτταρο.
Ωστόσο, μια τέταρτη αλλαγή στην «Ομικρον» κάνει αυτή την παραλλαγή του ιού πιο ευάλωτη στο έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι επιστήμονες εξέτασαν την αντίδραση της «Ομικρον» και της «Δέλτα» στις ιντερφερόνες, μικρές πρωτεΐνες που λειτουργούν ως σήμα κινδύνου ενεργοποιώντας τα κύτταρα του έμφυτου ανοσοποιητικού ενάντια στους εισβολείς. Η «Δέλτα» είναι πολύ ικανή να καταστέλλει την αντίδραση των ιντερφερονών, αλλά η «Ομικρον» αποτυγχάνει οικτρά και μάλλον πετυχαίνει τη δραστηριοποίησή τους. Δεν είναι ακόμη γνωστό πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό, καθώς 11 από τις 26 πρωτεΐνες που αλληλεπιδρούν με το σύστημα των ιντερφερονών εμφανίζουν μεταλλάξεις στην «Ομικρον». Επειδή οι πνεύμονες έχουν ισχυρότερη αντίδραση στις ιντερφερόνες συγκριτικά με το ανώτερο αναπνευστικό, γι' αυτό η «Ομικρον» δυσκολεύεται να εξαπλωθεί σε αυτούς.
Η «Ομικρον» στο σύνολο του πληθυσμού αποδείχτηκε ότι δεν είχε ήπια επίπτωση, οδηγώντας σε μεγάλο αριθμό νοσηλειών και θανάτων, ενώ έπληξε εντονότερα τις μικρές ηλικίες συγκριτικά με προηγούμενες παραλλαγές. Οι μη εμβολιασμένοι και όσοι είχαν υποκείμενα νοσήματα κινδύνεψαν περισσότερο με βαριά νόσηση έως και θάνατο. Μελλοντικές παραλλαγές του κορονοϊού ίσως έχουν και άλλες μεταβολές στη δομή και τις ικανότητές τους. Δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι ακόμη απροστάτευτοι από τον ιό, δίνοντάς του τη δυνατότητα να δοκιμάζει νέους τρόπους μετάδοσης και επίδρασης στον ανθρώπινο οργανισμό. Ο καπιταλισμός έχει άλλες προτεραιότητες. Τώρα είναι πάλι απασχολημένος να σκοτώνει και με τον κλασικό τρόπο του πολέμου...