Γρηγοριάδης Κώστας

Από το Κιότο μέχρι σήμερα κύλησε αρκετός χρόνος και μεσολάβησε η πλέον αποτυχημένη παγκόσμια σύνοδος για το περιβάλλον (Γιοχάνεσμπουργκ), η οποία επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά, ότι η παγκοσμιοποίηση και η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, όχι μόνο λύσεις δεν μπορεί να δώσει, αλλά, αντίθετα, θα οξύνει ολοένα και περισσότερο την κατάσταση. Ο Μπους - αλλά και ο «σοσιαλιστής» σαξοφωνίστας προκάτοχός του- θέλοντας να διατηρήσει την επικυριαρχία της αμερικάνικης βιομηχανίας, όχι μόνο δε δέχεται να μειώσει τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά έπαψε να συζητά και την αγοραπωλησία της ρύπανσης που συμφωνήθηκε ειδικά για τις ΗΠΑ. Να σημειώσουμε ότι οι εκπομπές σε τόνους ανά κεφαλή το 2000 ήταν: ΗΠΑ 20.57, Αυστραλία 17.90, Καναδάς 17.19, Γερμανία 10.14, Ιαπωνία 9.10, Αγγλία 8.89, Κίνα 2.37, Βραζιλία 1.78, Ινδία 0.92. Συνολικά οι ΗΠΑ παράγουν το 1/3 των αερίων του θερμοκηπίου, με δεύτερη την ΕΕ. Πριν από ενάμιση μήνα οι 15 υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ ενέκριναν ομόφωνα το θεσμικό πλαίσιο της εμπορίας δικαιωμάτων ρύπανσης μεταξύ εταιριών. Το αστείο είναι ότι κάνουν λόγο για πράσινη αγορά, για την προτεραιότητα που πρέπει να έχει το περιβάλλον κι άλλες οικολογικές ανοησίες, την ίδια στιγμή που το σύνολο σχεδόν των αποφάσεών τους ισοδυναμεί με πραγματικό βιασμό της φύσης. Αλήθεια, μήπως στο πλαίσιο της πράσινης αγοράς βομβαρδίστηκε η γειτονική μας Γιουγκοσλαβία με βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου και αμέσως μετά το Αφγανιστάν; Μήπως η ίδια αντίληψη διέπει και τις πρόσφατες προετοιμασίες για την ολοκληρωτική καταστροφή του Ιράκ; Η διγλωσσία τους μπορεί να αποτελεί βασικό εργαλείο της εφαρμοσμένης πολιτικής τους, αλλά κάποια πράγματα είναι πολύ δύσκολο να εμφανιστούν με διαφορετικό πρόσωπο όση προσπάθεια κι αν κάνουν.

Η ΕΕ στην οποία αντιστοιχούν το 24% των αερίων θερμοκηπίου πρέπει να μειώσει τις εκπομπές της μεταξύ του 2008 και 2012 κατά 8% του αντίστοιχου επιπέδου του 1990. Αλλά με ρητορείες και τρικ κάτι τέτοιο φαντάζει ανέφικτο. Η Ετήσια Εκθεση για το Περιβάλλον της ΕΕ αναφέρει ότι πάνω από τις μισές χώρες (χωρίς να υπολογίζονται οι υπό ένταξη, όπου η κατάσταση είναι χειρότερη) είναι εκτός στόχων. Στην καλύτερη περίπτωση το 2010 η πιθανή μείωση θα είναι 4.7%. Δηλαδή, λίγο πάνω από το 50% του στόχου. Ετσι μόνη λύση, σύμφωνα με την Επιτροπή, είναι οι αγοραπωλησίες ρύπανσης. Αλλά ακόμα κι αυτό το αδιέξοδο σχήμα θα τεθεί σε εφαρμογή το 2008, ύστερα από την άρνηση της «σοσιαλιστικής» κυβέρνησης της Αγγλίας, η οποία δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με το περιβάλλον, αφού σε ρόλο πιστής ορντινάντσας των ΗΠΑ, μετά την καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας και του Αφγανιστάν προετοιμάζεται για το Ιράκ (κι όπως όλα δείχνουν το Ιράν και τη Συρία), για να ελέγξουν τα πετρέλαια της περιοχής.

Στην «πράσινη» αγορά της ΕΕ προβλέπονται και ποινές για τους παραβάτες. Στο διάστημα 2005-2007, οι εταιρίες που ξεπερνούν το πλαφόν που θα τεθεί θα πληρώνουν πρόστιμο 40 ευρώ, για κάθε επιπλέον τόνο εκπομπών, που θα μετατραπεί σε 100 ευρώ μετά το 2008. Κι όπως γίνεται κατανοητό, πέρα από το φαιδρό της υπόθεσης, πολύ εύκολα το κόστος αυτό θα μπορεί να μετακυλιστεί στην τελική τιμή των προϊόντων, δηλαδή στους καταναλωτές. Οσο για το περιβάλλον έχει ο θεός.

Οι καταστροφικές συνέπειες στην Κεντρική Ευρώπη από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που δεν προέκυψαν από παρθενογένεση και είναι ενδείξεις γι' αυτά που θα ακολουθήσουν στο μέλλον από την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, απαιτούν άμεσα και ριζοσπαστικά μέτρα. Καθαρές τεχνολογίες, χρήση των ήπιων μορφών ενέργειας, στροφή στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας και κυρίως αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου. Κι όλα αυτά απαιτούν ένα διαφορετικό οικονομικό σύστημα από το υπάρχον καπιταλιστικό, που δε θα είναι προσανατολισμένο στα κέρδη, αλλά στο κοινωνικό όφελος. Ολα τα υπόλοιπα είναι (πράσινες) ιστορίες για ...αγρίους.