Στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που ολοκληρώνεται σήμερα στο Ερεβάν της Αρμενίας, συμμετείχαν 259 σκακιστές-στριες από 25 χώρες. Την Ελλάδα εκπροσωπούν οι GM και ΙΜ Χαλκιάς Στ., Μαστροβασίλης Θ., Παυλίδης Αν., Παυλίδου Αικατερίνη, Νικολαΐδης Κ. και είχαν μετά τον 4ο γύρο από 2, 2, 1, 1/2 και 1/2 βαθμούς αντίστοιχα.

Δύσκολη αναμέτρηση για την ελληνική αποστολή αν υπολογίσει κανείς ότι 51 κορυφαίοι, μεταξύ αυτών και η Ουγγαρέζα Τζούντιθ Πόλγκαρ, είχαν όλοι από 3 β.! Μόνος στην κορυφή ήταν ο Ρώσος GM Νάγιερ Εβγκ. (2633) με 4 β. και στις θέσεις 2.-7. ισοβαθμούσαν τέσσερις Ρώσοι - Αρτέμιεβ (2621), Σιμανόβ (2649), Ριαζάντσεβ (2689), Μοτίλεβ (2656), ο Βούλγαρος Τσεπαρίνοβ (2681) και ο Λετονός Κοβαλένκο (2626) όλοι με 3,5 βαθμούς.

* Στο τέλος του Φλεβάρη διεξήχθη στη Μόσχα ένα διαφορετικό Σκακιστικό Τουρνουά, αυτό της τυχαίας τοποθέτησης των βαριών και ελαφρών κομματιών στην 1η και 8η γραμμή της σκακιέρας. Στη διάδοσή του έχει συμβάλει και ο Ρόμπερτ Φίσερ (Πρωταθλητής Κόσμου το 1974) παίρνοντας το όνομα Fischer Random Chess.

Νικητής αναδείχθηκε ο GM Σεργκέι Γκριγκόριαντς (2504) μετά από μπαράζ με τον ομότιτλό του Μπόρις Γκράτσχεβ (2651) και οι δύο με 7 β. 3. Ντεβιάτκιν Αντρέι (2545) 6 β., 4. Στουκόπιν Αν. (ΙΜ 2576) 5,5 β., 5. Μπέλοβ Βλ. (GM 2575) 4 β. Συμμετείχαν 8 σκακιστές και 2 σκακίστριες, η ΙΜ Σαβίνα Αναστασία (2338) και η WGM Γκίρα Ολγα (2364).

Ο Σοβιετικός GM και Παγκόσμιος Πρωταθλητής 1948 - '57, 1958 - '60 και 1961 - '63, Μιχαήλ Μποτβίνικ, εκτός από δημιουργός των φημισμένων Σοβιετικών Σκακιστικών Σχολών, ήταν μηχανικός και κατασκευαστής σκακιστικών υπολογιστών.

Στη διάρκεια των ερευνών του ο Μποτβίνικ είχε επιλέξει ορισμένες θέσεις που πίστευε ότι είναι κατάλληλες για την εφαρμογή του τεστ Turing, δηλαδή οι θέσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελέγξουν αν ένα πρόγραμμα λειτουργεί με τρόπο αρκετά όμοιο με τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Την πιο χαρακτηριστική επιλογή της σπουδής του Μποτβίνικ, μας αναλύει σε παλιότερη προπόνηση ο Ι.Μ. Ηλίας Κουρκουνάκης. Στο διάγραμμα αυτού του κειμένου, τα μαύρα έχουν εξασφαλίσει μεγάλη υλική υπεροχή, όμως τα λευκά μπορούν και αυτά να εξασφαλίσουν... ισοπαλία ως εξής:

1. Αα4+! Ρα4. Υποχρεωτική επιλογή, καθώς μετά από 1. Ργ4 2. Αβ3+ Ρβ5 τα λευκά όχι μόνο διεκδικούν επανάληψη της θέσης, αλλά επιπλέον διαθέτουν τη δυνατότητα 3. γ4+ Ργ6 4. Αα4+ Πβ5 5. γβ5+ Ρβ7 (ακόμα χειρότερο είναι 5. Ρδ7 6. βα6+ και τώρα είτε 6... Ρδ8 7. α7 είτε 6... Ργ8 7. Αγ6 β3+ 8. Αα5 βα2 9. α7 και ματ στην επόμενη) 6. βα6+ Ρα6 7. Αα5 που οδηγεί σε κερδισμένο φινάλε. Μια ενδεικτική συνέχεια τότε θα ήταν: 7...αβ2 8. Ργ2 Ρα5 9. ζη5 ζη5 10. εδ6 εδ6 11. δγ5 δγ5 12. Αε8 κ.λπ. 2. β3+ Από δω και πέρα, όλες οι απαντήσεις των μαύρων είναι «φορσέ» 2...Ρβ5 3. γ4+ Ργ6 4. δ5+ Ρδ7 5. ε6+ Ρδ8. Εδώ, φυσικά, τα μαύρα θα μπορούσαν να παίξουν 5... Ργ8, αλλά και ο λευκός μαυροτετράγωνος Α, σε καμιά περίπτωση δεν θα έπαιρνε τον Στρ. ε7, δίνοντας παιχνίδι στα μαύρα με θυσία Πύργου. 6. ζ5! Βλέπετε τώρα το απροσπέλαστο «φρούριο» του λευκού, στη σκακιέρα σας, αλλά και στα αλγεβρικά σύμβολα που ακολουθούν: Λευκά: Ρδ2, Στρ. α2, β3, γ4, δ5, ε6, ζ5, η4, θ3. Μαύρα: Ρδ8, Πα6, Πβ7, Αα5, Στρ. α3, β4, γ5, δ6, ε7, ζ6, η5, θ4. Ενα πρόγραμμα που «κατανοεί» ότι τα λευκά χρειάζεται να θυσιάσουν και τους δύο Αξιωματικούς προκειμένου να δημιουργήσουν αυτό το φρούριο, καθώς και ότι σε περίπτωση που τα μαύρα τοποθετήσουν έναν Π σε τετράγωνο που απειλείται (π.χ. στο α4) τα λευκά δεν πρέπει να τον πάρουν (γιατί τότε τα μαύρα αποκτούν τη δυνατότητα να ανοίξουν γραμμές με την προώθηση ...β4-β3), αντιλαμβάνεται τα διάφορα σκακιστικά μεγέθη με τρόπο «ανθρώπινο». Επειδή όμως η ισοπαλία βασίζεται σε έννοιες (π.χ. «διάσπαση», «φρούριο») και όχι σε συγκεκριμένες κινήσεις, είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα πρόγραμμα Η.Υ. να αντιμετωπίσει σωστά αυτή τη θέση, καθώς και άλλες παρόμοιες.

Ενα ακόμα πρόβλημα, που δείχνει την απέραντη ομορφιά και τους ανεξάντλητους συνδυασμούς του σκακιού, που τείνουν να πλησιάσουν τους κόκκους της άμμου! Παίζουν τα λευκά.

Λευκά: Ργ1, Πα4, Πε1, Αα2, Αθ8, Στρ. β3, γ2 (7)

Μαύρα: Ρα1, Πβ2, Ιγ3, Στρ. ε2 (4)

Το ισχυρό:

Λευκά: Ρη1, Βα6, Πα1, Πζ1, Ιβ1, Ιε5, Αγ5, Στρ. α2, δ4, ζ2, η2, θ2 (12)

Μαύρα: Ρβ8, Βδ5, Πδ8, Πθ8, Ιζ6, Αβ6, Αε6, Στρ. α7, γ7, γ6, ζ7, η7, θ7 (13)

Η θέση από παρτίδα Τσιγκόριν - Στάινιτς, όπου τα μαύρα αμύνονται με καταπληκτικό τρόπο. Πώς αντιμετώπισε ο Στάινιτς την απειλή 1. Ιγ3;

Η λύση του προηγούμενου

Λευκά: Ρθ1, Βδ1, Πα1, Ιβ3, Ιε5, Αα4, Αα7 (7)

Μαύρα: Ρβ4, Βη6, Πθ4, Ιη2, Αη8, Αε7, Στρ. α5, γ3, ζ7, θ3 (10)

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ΜΑΤ σε (2) δύο κινήσεις.

1. Ιγ5! (απειλεί 2. Ββ3Χ)

Αν 1... ζ6 2. Ιγ6Χ

Αν 1... ζ5 2. Ιδ3Χ

Αν 1... Αγ5 2. Ββ3+ ματ!

* Ευχαριστούμε τον φίλο του «Ρ» και της στήλης «Ilias V» για τις αναλυτικές και σωστές απαντήσεις σ' όλα τα προβλήματα. Μας λέει συγκεκριμένα: «Με δυσκόλεψε αρκετά, αλλά η ομορφιά που έκρυβε άξιζε την προσπάθεια με το παραπάνω, όπως συνήθως συμβαίνει με τις συνθέσεις του Σαμ Λόιντ».

Η λύση του ισχυρού:

Οι κινήσεις με το η πιόνι 1... η6 ή 1... η5 είναι λάθος γιατί αδυνατίζει η άμυνα. Η σωστή - και οικονομική - κίνηση είναι το 1... Πε8! 2. Αζ6 Αζ6 3. Βθ7+ Ρζ8 και ο μαύρος δεν έχει πλέον πρόβλημα.

Μία ακόμα «μινιατούρα» από τις Σχολές Σπουδών και Συνθέσεων της ΕΣΣΔ (Αλ. Λεμπέντεβ 1929) όπου παίζουν τα λευκά και κάνουν ΜΑΤ σε τρεις (3) κινήσεις.

Στο Νο 702 ένα εύκολο ΜΑΤ με τα λευκά, για τους νεοφώτιστους φίλους της λύσης προβλημάτων.

Μια παρτίδα για την προπόνησή σας, από το πρόσφατο Δ.Τ. στη μνήμη του κορυφαίου Σοβιετικού GM Ντέιβιντ Μπρονστάιν.

Λευκά: Σαργκισιάν (Αρμ. 2671)

Μαύρα: Μοτσάλοβ (Λευκορωσ. 2419)

Ινδική του βασιλιά

1. δ4 Ιζ6 2. Ιζ3 η6 3. γ4 Aη7 4. lγ3 δ6 5. ε4 0-0 6. Αε2 Ιβδ7 7. 0-0 ε5 8. Αε3 Ιη4 9. Αη5 Αζ6 10. Αγ1 Αη7 11. θ3 εχδ4 12. Ιχδ4 Ιηζ6 13. ζ4 Πε8 14. Αζ3 Ιβ6 15. β3 γ5 16. Ιγ2 Ιθ5 17. Ιβ5 Αχα1 18. Ιχα1 Βζ6 19. Βδ2 Ιχζ4 20. Βχζ4 Βχα1 21. Βδ2 Βε5 22. Ιγ7 Πζ8 23. Αβ2 Βε7 24. Ιχα8 Ιχα8 25. Βζ4 ζ6 26. Πδ1 Ιγ7 27. Βχδ6 Βχδ6 28. Πχδ6 Ιε6 29. ε5 ζχε5 30. Αχε5 Πε8 31. θ4 Ρζ7 32. Ρζ2 Ρε7 33. Πδ5 β6 34. Πδ1 Πδ8 35. Πχδ8 Ρχδ8 36. Ρε3 Αδ7 37. θ5 ηχθ5 38. Αχθ5 Ιζ8 39. Αζ3 Ιη6 40. Αθ2 Αζ5 41. Αε4 Αη4 42. Αγ2 Ρδ7 43. Ρζ2 Ργ6 44. Ρη3 Αε2 45. Αε4+ Ρδ7 46. Αζ5+ Ργ6 47. Ρζ2 Αδ1 48. Ρε1 και 1-0.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Νο 701-702

ΣΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ: Στο Νο 699, παίζουμε 1. α8=Ιππος! Ρα5 2. Ιδ6 β5 3. Ιβ7+ ματ! Στο Νο 700, αν και εύκολο, αρκετά έξυπνο. Θυσία, καθοδήγηση και αποκάλυψη. 1. Πθ8+! Ρθ8 2. Αζ7+ ματ!