Ράντζα στους διαδρόμους της ψυχιατρικής κλινικής του ΠΑΓΝΗ. Η κατάστασή του θέτει σοβαρά ζητήματα ασφαλείας για εργαζόμενους και ασθενείς

Η κατάσταση αυτή στην ψυχιατρική κλινική του ΠΑΓΝΗ είναι αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής που άσκησαν και στο χώρο της Ψυχικής Υγείας όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις και συνεχίζει η σημερινή, κλείνοντας τρία μεγάλα ψυχιατρεία, χωρίς να αναπτυχθεί ένα μεγάλο και αποτελεσματικό δίκτυο Κοινωνικής Ψυχιατρικής, και ταυτόχρονα διογκώνοντας τον ιδιωτικό τομέα, με ευεργετημένες τις ΜΚΟ, που αποσπούν μεγάλο κομμάτι της χρηματοδότησης και της φροντίδας των ψυχικά ασθενών.

Τα τελευταία χρόνια, από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις του κεφαλαίου προβάλλεται το ψευτοδίλημμα «ασυλικές μορφές περίθαλψης ή κλείσιμο των υπαρχόντων δημόσιων ψυχιατρικών νοσοκομείων», αποσιωπώντας ότι το άσυλο δεν έχει θέση σε ένα σύστημα φροντίδας Υγείας - και ειδικά της Ψυχικής Υγείας - που έχει στο επίκεντρό του την ουσιαστική αντιμετώπιση της νόσου και την αποκατάσταση όσων ασθενών μπορούν να ενταχθούν στην κοινωνία.

Συνεπώς, η ρίζα της μεταστροφής προς την ψευδεπίγραφη «αποασυλοποίηση» αποσκοπεί στην παραπέρα μείωση των κρατικών δαπανών για τη φροντίδα και περίθαλψη των ψυχικά ασθενών. Γι' αυτό, βασικοί άξονες της πολιτικής της ΕΕ στον τομέα υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας είναι το κράτος να αποποιείται σταδιακά την ευθύνη του και να περιορίζεται στην παροχή ενός ελάχιστου επιπέδου δημόσιων παροχών, ενώ ανοίγονται δρόμοι για το κεφάλαιο, που αναζητεί νέα πεδία κερδοφόρας δράσης.

Μιλώντας για τις συνέπειες της υποτιθέμενης «αποασυλοποίησης», ο Αλέξανδρος Βγόντζας, καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής του ψυχιατρικού τομέα του ΠΑΓΝΗ, σημείωσε ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά το κλείσιμο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Χανίων. «Χωρίς να ανοίξουν νέες δομές δημόσιες και αντί να επεκτείνουν την υπάρχουσα ψυχιατρική κλινική του ΠΑΓΝΗ, την έκοψαν στη μέση. Τη διαίρεσαν σε τμήμα οξέων - ακούσιες και βαριές ασθένειες - σ' έναν υποτυπώδη χώρο 170 τετραγωνικών μέτρων, και σε βραχείας νοσηλείας.

Είναι η μοναδική δημόσια κλινική σε Λασίθι και Ηράκλειο, που καλείται να καλύψει τις ανάγκες εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων. Το 40% - 50% των εισαγωγών είναι ακούσιες (σ.σ. μέσω εισαγγελικής παρέμβασης). Αυτά, σε συνδυασμό με την αύξηση των κρουσμάτων κατά τους θερινούς μήνες και την έναρξη της τουριστικής περιόδου, δημιουργούν ακόμη πιο εκρηκτικές καταστάσεις, όπου σε ράντζα συνωστίζονται ασθενείς με διάφορες ψυχικές ασθένειες, προσωπικό, δεν υπάρχει χώρος να ανασάνεις».

Το 2009 οι εισαγωγές ήταν 500 και το 2017 πάνω από 800. Την ίδια περίοδο, οι ακούσιες νοσηλείες, άρα και τα βαριά περιστατικά, έχουν αυξηθεί κατά 100%. Οι θέσεις στις δημόσιες Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (ΜΨΑ) είναι μόλις 20 κρεβάτια σε ξενώνες και 6 σε διαμερίσματα. Ετσι, το σημαντικό φορτίο της φροντίδας των ψυχικά ασθενών, σε οικονομικό και όχι μόνο επίπεδο, αναλαμβάνουν οι οικογένειές τους - εφόσον υπάρχουν και με την προϋπόθεση ότι μπορούν να ανταποκριθούν.

«Εδώ εκτυλίσσεται μια τραγωδία. Οι ψυχιατρικές κλινικές των γενικών νοσοκομείων καταντούν άσυλα. ΜΨΑ δεν υπάρχουν. Ο κόσμος παλεύει να βρει λύση μόνος του, που συνήθως οδηγεί σε κακή εξέλιξη. Η άλλη επιλογή είναι κάποια ιδιωτικά γηροκομεία και δομές ΜΨΑ που είναι γνωστές για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Στοιβάζουν τον ένα πάνω στον άλλο έναντι 1.200 ευρώ το μήνα. Ποια αποασυλοποίηση; Εκλεισαν το δημόσιο ψυχιατρικό νοσοκομείο για να μαντρώνονται σε ιδιωτικά ιδρύματα, που τα χρυσοπληρώνουν κιόλας. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ έχουν την αποκλειστική ευθύνη γι' αυτό το έγκλημα», σημειώνει ο καθηγητής.

Ο Βασίλης Κούδας είναι ψυχίατρος, αντιπρόεδρος της Ενωσης Νοσοκομειακών Γιατρών, και εργάζεται εδώ και 7,5 χρόνια στην ψυχιατρική κλινική. «Εχουμε 33 κρεβάτια και χτες είχαμε 47 ασθενείς. Οι ανάγκες είναι τόσο μεγάλες που έχουμε περισσότερες εισαγωγές ακόμα και από την παθολογική κλινική. Η κατάσταση ξεπερνά κατά πολύ το επίπεδο ασφάλειας για ασθενείς και εργαζομένους.

Σε τέτοιες συνθήκες δεν υπάρχει προσωπικός χώρος, ούτε προϋποθέσεις ηρεμίας που απαιτούνται, με συνέπεια να υποβαθμίζονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, ενώ σαφώς τίθενται και ζητήματα ασφαλείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ υπάρχουν κάποιοι μικροί χώροι - προαύλια, αυτοί δεν χρησιμοποιούνται λόγω έλλειψης προσωπικού. Γιατροί και νοσηλευτές δουλεύουμε σε ένα περιβάλλον με αυξημένο βαθμό επικινδυνότητας, ενώ ταυτόχρονα οδηγούμαστε σε φυσική, ψυχική και επαγγελματική εξουθένωση», λέει στον «Ριζοσπάστη».

Η παιδοψυχιατρική κλινική του ΠΑΓΝΗ, με δυναμική 10 κρεβάτια, είναι η μοναδική δημόσια κλινική στη Νότια Ελλάδα και μία από τις ελάχιστες πανεπιστημιακές παιδοψυχιατρικές κλινικές στη χώρα. Απευθύνεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη ομάδα ασθενών, παιδιών - εφήβων και των οικογενειών τους, ενώ η αναζήτηση παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία έτη. Συγκεκριμένα, από το Γενάρη του 2015 που ξεκίνησαν οι νοσηλείες στη συγκεκριμένη κλινική μέχρι και σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 240 νοσηλείες παιδιών και εφήβων.

Από το Σεπτέμβρη του 2014, που στελεχώθηκε η κλινική με προσωπικό με σύμβαση μίσθωσης έργου, και για τα επόμενα 3,5 έτη, πάνω από 1.500 παιδιά και έφηβοι έχουν εκτιμηθεί από τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία της κλινικής, με την προσέλευση να αυξάνεται συνεχώς. Παράλληλα, μεγάλος είναι ο όγκος των ασθενών και των οικογενειών τους που παρακολουθούνται σε τακτική βάση στα εξωτερικά ιατρεία.

Το υπάρχον προσωπικό είναι 9 μόνιμοι εργαζόμενοι, 1 επικουρικός και 5 με σύμβαση μίσθωσης έργου, που πρόκειται να απολυθούν το Σεπτέμβρη, ενώ δέκα βάρδιες τη βδομάδα καλύπτονται υπερωριακά μέσω του λογαριασμού των ιδιωτικών απογευματινών ιατρείων.

Ηδη, η ανυπαρξία δομών φιλοξενίας παιδιών και εφήβων που χρήζουν εξειδικευμένης φροντίδας (π.χ. με χρόνια αναπτυξιακά προβλήματα, σοβαρές ψυχικές παθήσεις ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα), οι ελάχιστες δομές, που υπολειτουργούν, οι ελάχιστες θέσεις φιλοξενίας, καθιστούν σχεδόν αδύνατο να βρεθεί κενή θέση για κάποιο παιδί ή έφηβο που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, προκειμένου να μεταβεί σε πλαίσιο φιλοξενίας.

Η κλινική εξυπηρετεί οικογένειες από όλους τους νομούς της Κρήτης, ενώ συχνά είναι τα περιστατικά που προσέρχονται από κοντινά νησιά, καθώς υπάρχει παντελής έλλειψη παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών τόσο στις Κυκλάδες, όσο και στα Δωδεκάνησα, με αποτέλεσμα οι γονείς να καταφεύγουν εκεί, με κριτήριο και το μικρότερο κόστος μετάβασής τους στην Κρήτη απ' ό,τι στην Αθήνα.

«Κανένας συνάδελφος από καμία ειδικότητα δεν περισσεύει, πολύ περισσότερο όταν γίνεται λόγος για την ασφάλεια των παιδιών. Η πραγματική ανάγκη για μια σύγχρονη παιδοψυχιατρική κλινική στο ΠΑΓΝΗ, ικανή να ανταποκριθεί στην αντιμετώπιση των ειδικών περιστατικών και στην ασφαλή νοσηλεία παιδιών και εφήβων της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, δεν ικανοποιείται με ευκαιριακές, αποσπασματικές λύσεις με προδιαγεγραμμένη ημερομηνία λήξης, με μετακινήσεις προσωπικού.

Οπως και σε χιλιάδες άλλες περιπτώσεις, τα προβλήματα αυτής της κλινικής είναι αποτέλεσμα της πολιτικής που αντιμετωπίζει την Υγεία ως εμπόρευμα, που ιδιωτικοποιεί τα νοσοκομεία ολοένα και περισσότερο και που δεν ενδιαφέρεται για την υγεία και τη φροντίδα των παιδιών και των εφήβων.

Την τελευταία φορά που το Σωματείο μας, ως όφειλε, ανέδειξε και κατήγγειλε τις τραγικές συνθήκες (καλοκαίρι του 2017), είχε δεχτεί σφοδρή και συκοφαντική επίθεση από τη ΔΥΠΕ, προκειμένου φυσικά να καλύψουν την άθλια πραγματικότητα της πολιτικής τους. Ενα χρόνο μετά, αυτή η πραγματικότητα συνεχίζεται, με ολέθριες συνέπειες για ασθενείς και εργαζόμενους», λέει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΠΑΓΝΗ, Δημήτρης Βρύσαλης.

Το Σωματείο διεκδικεί ανάμεσα σε άλλα:

• Αμεσα μέτρα από τη διοίκηση για την αξιοπρεπή, ομαλή και ασφαλή λειτουργία της ψυχιατρικής κλινικής, με δέσμευση για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους.
• Να στελεχωθεί με μόνιμο και αποκλειστικής απασχόλησης προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, επαρκές σε αριθμό και ικανό να αντεπεξέλθει στις ολοένα αυξανόμενες παιδοψυχιατρικές ανάγκες.
• Να δοθεί άμεσα λύση στις συμβάσεις εργασίας των 5 συμβασιούχων εργαζομένων. Κανένας εργαζόμενος να μη χάσει τη δουλειά του.
• Να δοθεί άδεια κλειστού χώρου στους εργαζόμενους (πρόκειται για θεσμοθετημένη δεκαήμερη άδεια, που ισχύει για τμήματα όπως η Εντατική και τα χειρουργεία, δεν δίνεται όμως στους εργαζόμενους της παιδοψυχιατρικής κλινικής).
• Να υπάρχει πάντα ο απαραίτητος αριθμός προσωπικού στις βάρδιες.
• Να δημιουργηθεί ξενώνας βραχείας νοσηλείας για εφήβους.

Με εντατικούς ρυθμούς προχωρά η προετοιμασία της «μέρας δράσης για τις ανάγκες των λαϊκών οικογενειών και τα δικαιώματα των εργαζομένων στην Υγεία και την Πρόνοια» στις 23 Μάη, η οποία αποφασίστηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες, με πρωτοβουλία του Σωματείου Εργαζομένων «Ευαγγελισμού» και τη συμμετοχή 20 και πλέον σωματείων εργαζομένων, συνδικαλιστών και εργαζομένων σε δημόσια νοσοκομεία και οργανισμούς Πρόνοιας.

Μέχρι στιγμής προγραμματίζονται: Στον «Ευαγγελισμό», κινητοποίηση στις 8 π.μ. στα ΤΕΠ. Την ίδια ώρα, συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο «Ελπίς». Στο «Αττικόν», συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις 7 π.μ. στο αίθριο. Οι εργαζόμενοι στο «Λαϊκό» προσανατολίζονται σε στάση εργασίας από τις 12 μ. έως τις 3 μ.μ. και συγκέντρωση στον προαύλιο χώρο. Στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» θα γίνει Γενική Συνέλευση και παράσταση διαμαρτυρίας. Στο ΨΝΑ, στις 11 π.μ., θα γίνει συγκέντρωση στην πύλη του νοσοκομείου. Στο «Θριάσιο», στις 12 μ.μ., συγκέντρωση διαμαρτυρίας στον προαύλιο χώρο και παράσταση διαμαρτυρίας στη διοίκηση.

Επίσης, στον «Αγιο Σάββα», συγκέντρωση το πρωί στο προαύλιο του νοσοκομείου και παράσταση διαμαρτυρίας στη διοίκηση. Στο ΚΑΤ, στις 12 μ., συγκέντρωση και παράσταση διαμαρτυρίας στη διοίκηση του νοσοκομείου, ενώ θα ακολουθήσει Γενική Συνέλευση. Το Σωματείο Εργαζομένων του ΠΑΓΝΗ καλεί τα σωματεία των νοσοκομείων της Κρήτης σε σύσκεψη για το συντονισμό της δράσης, στις 3 μ.μ., στο γραφείο του Σωματείου. Στο ίδιο πλαίσιο, η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα Αναπήρων και ο Ενιαίος Σύλλογος Γονέων ΑμεΑ Αττικής και Νήσων θα πραγματοποιήσει συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Υγείας, στις 12 μ.