Το τουρκικό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» επέστρεψε αργά το απόγευμα της Πέμπτης στα ανοιχτά της Κύπρου, στο πλαίσιο των σχεδιασμών που η Αγκυρα έχει εξαγγείλει εδώ και καιρό για την Ανατολική Μεσόγειο και οι οποίοι δεν αφορούν μόνο τους υδρογονάνθρακες, αλλά εντάσσονται σε ευρύτερους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς. Διαψεύδοντας τις προκλητικές προσπάθειες όλων όσοι τον τελευταίο καιρό προσπαθούν να εφησυχάσουν για «γέφυρες διαλόγου και συνεργασίας» που στήνονται με την Τουρκία και δήθεν μπορούν να «κατευνάσουν» την προκλητικότητά της, η Τουρκία εξέδωσε NAVTEX για έναρξη γεωτρήσεων εντός του «οικοπέδου» 7 της κυπριακής ΑΟΖ, από την Κυριακή 6 Οκτώβρη μέχρι και τις 10 Γενάρη 2020, επιμένοντας ότι η περιοχή αποτελεί μέρος της δικής της υφαλοκρηπίδας.

Αναγγέλλοντας πανηγυρικά τη νέα γεώτρηση του «Γιαβούζ», ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ ανήρτησε μήνυμα ότι «δεν θα σταματήσουμε μέχρι να προσφέρουμε τους υπόγειους πόρους μας στο λαό μας». Αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε ότι «δεν διαπραγματευόμαστε τα θέματα που άπτονται της εθνικής μας κυριαρχίας», ξεκαθαρίζοντας βέβαια την ίδια στιγμή την ετοιμότητα της Αγκυρας να συναινέσει σε «διαμοιρασμούς» που εξετάζονται, αρκεί να γίνουν δεκτοί και δικοί της όροι. «Το αίτημα του τουρκοκυπριακού λαού και του τουρκικού λαού σε σχέση με τους υδρογονάνθρακες γύρω από την Κύπρο είναι ξεκάθαρο και δίκαιο. Λέμε ότι πρέπει να διαμοιραστεί. Χωρίς αυτόν το διαμοιρασμό ή χωρίς συμφωνία, δεν είναι σωστό να συνεχιστούν οι μονομερείς δραστηριότητες. Κάποιοι έλεγαν (σ.σ. για τα τουρκικά γεωτρύπανα) "θα έρθουν, θα κάνουν βόλτα και θα φύγουν". Οταν ήρθαν τα γεωτρύπανά μας στην περιοχή, οι ισορροπίες άλλαξαν. Και το επόμενο διάστημα θα αλλάξουν ακόμη περισσότερο», είπε χαρακτηριστικά.

Ενδεικτική είναι και η NAVTEX που εξέδωσε την Παρασκευή ο σταθμός Αττάλειας της Τουρκικής Υδρογραφικής Υπηρεσίας (υπ' αριθμ. 1113/19) για γυμνάσια που θα κάνει το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό, με πραγματικά πυρά, σε μια εκτεταμένη ζώνη στη μέση της απόστασης μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, στις 12 και 13 Οκτώβρη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το «Γιαβούζ» επέστρεψε στα ανοιχτά της Κύπρου, όπου παραμένουν άλλωστε και τρία ακόμα ερευνητικά πλοία της Τουρκίας («Φατίχ», «Ορούτς Ρέις», «Μπαρμπαρός»), παρά την καλοστημένη επιχείρηση παραπλάνησης και εφησυχασμού του ελληνικού αλλά και του κυπριακού λαού η οποία φουντώνει τις τελευταίες βδομάδες. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας καλλιεργούνταν μεγάλες αυταπάτες για δυνατότητες «συνέτισης» της Τουρκίας και ωφέλιμης για το λαό συνεργασίας μαζί της, στον απόηχο και της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, ενώ περιγράφονταν μια σειρά από σχέδια επενδυτικών συνεργασιών με το τουρκικό κεφάλαιο, με φόντο συνολικά τις προτάσεις για πολυεπίπεδη «συνδιαχείριση» του Αιγαίου και νέες, δήθεν ελπιδοφόρες για τους λαούς «διευθετήσεις» στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η πραγματικότητα όμως δείχνει ότι η βαθύτερη εμπλοκή της χώρας σε όλο αυτό το παζάρεμα που δυναμώνει με την Τουρκία, με «πρώτο βιολί» τους «συμμάχους» ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, όχι απλά δεν αντιμετωπίζει αλλά αντίθετα τροφοδοτεί την επιθετικότητα της Αγκυρας, υποθηκεύει ακόμα και κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας σε ένα ατέρμονο αλισβερίσι με κάποιους από τους ισχυρότερους μακελάρηδες των λαών.

Ενδεικτικά ήταν τα μηνύματα που έστειλε η Αγκυρα και μεσοβδόμαδα, πριν από την επιστροφή του «Γιαβούζ», ενώ ακόμα κάποιοι εκτιμούσαν ως θετικές τις συναντήσεις που έγιναν προ ημερών στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ για το Κυπριακό και την πιθανότητα επανέναρξης νέου γύρου συνομιλιών. Ο υπουργός Αμυνας Χουλούσι Ακάρ επανέλαβε ότι «είμαστε αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στη Γαλάζια Πατρίδα μας, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου και των περιχώρων της» και ότι «έχουμε την ίδια αποφασιστικότητα με το 1974». Ο ίδιος βέβαια ισχυρίστηκε επίσης ότι η Τουρκία είναι υπέρ μιας «βιώσιμης» και «περιεκτικής (σ.σ. "χωρίς αποκλεισμούς") λύσης» στην Κύπρο, όπως και ότι η Τουρκία στρέφεται «στο Διεθνές Δίκαιο, στις σχέσεις καλής γειτονίας, στη φιλία, στην επίλυση των προβλημάτων με ήρεμο και ήσυχο τρόπο, σε στρατηγική συνεργασία, στο πνεύμα συμμαχίας μέσα στο ΝΑΤΟ».

Αξίζει να καταγραφεί και ο τρόπος με τον οποίο η Αγκυρα εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για την τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου, με τον Τσαβούσογλου να επισημαίνει: «Οσον αφορά το θέμα της οριοθέτησης των συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν ισχύει καμία συμφωνία ή απόφαση στην οποία δεν συμμετέχει η Τουρκία». Δηλαδή να ξεκαθαρίζει ότι η Τουρκία θα αντιδράσει σε κολιγιές που προχωρούν χωρίς εκείνη, αλλά και ότι είναι πανέτοιμη να διαπραγματευτεί τους όρους για τη συμμετοχή της.

Αλλωστε, η Αγκυρα εντείνει τις προσπάθειές της για οικοδόμηση συνεργασιών που θα θωρακίσουν τη θέση της στη Μεσόγειο. Σε αυτό το πλαίσιο, για παράδειγμα, αναπτύσσει το συντονισμό της με τη «δοτή» - αλλά «διεθνώς αναγνωρισμένη» - κυβέρνηση του Φαγιέζ Σάρατζ στη Λιβύη, προσδοκώντας, όπως είναι φυσικό, να μεγαλώσει η πίεση προς όφελος των δικών της σχεδιασμών. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι πριν από κάποιες μέρες το ΥΠΕΞ της Λιβύης υπέβαλε ρηματική διακοίνωση στο ελληνικό ΥΠΕΞ, διαμαρτυρόμενο για τις δραστηριότητες εντοπισμού κοιτασμάτων υδρογονανθράκων νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Τουρκικά ΜΜΕ που μετέδωσαν την είδηση ανέφεραν ότι στα «οικόπεδα» που η Ελλάδα έχει παραχωρήσει προς εξερεύνηση περιλαμβάνονται και 39.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που «κανονικά ανήκουν στη Λιβύη». Θυμίζουμε ότι εδώ και καιρό η κυβέρνηση Ερντογάν έχει ανακοινώσει επίσημα τα σχέδιά της για ανακήρυξη ΑΟΖ με τη Λιβύη, σε συμφωνία με την κυβέρνηση Σάρατζ.

Οι κινήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ θα αλληλεπιδράσουν με τα σχέδια ισχυρών μονοπωλιακών συμφερόντων, με τα οποία ήδη αναπτύσσεται ένα σύνθετο παζάρι. Πριν από λίγες βδομάδες η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσημα την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης του «οικοπέδου» 7 σε κοινοπραξία του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού «Total» και του ιταλικού «Εni». Βέβαια, πολλοί από τους ομίλους που έχουν υπογράψει με την κυπριακή κυβέρνηση συμφωνίες για έρευνες έχουν επίσης επαφές με Αγκυρα και ψευδοκράτος, διερευνώντας όλα τα περιθώρια για τον καλύτερο σχεδιασμό των επενδύσεών τους στην περιοχή.

Είναι σίγουρο πως οι τελευταίες εξελίξεις με το «Γιαβούζ» θα αναζωπυρώσουν τις κόντρες σε πολλά επίπεδα, σε μια περίοδο μάλιστα στην οποία η Αγκυρα έχει πολλούς «ανοιχτούς λογαριασμούς» και με τις ΗΠΑ και με την ΕΕ (βλέπε διαπραγματεύσεις και επαφές για Συρία, Μεταναστευτικό κ.λπ.), ενώ εξίσου απαιτητικά παζαρεύει μαζί της και η Ρωσία.

Το γεγονός ότι τα αστικά επιτελεία σε Ελλάδα και Κύπρο αντέδρασαν στις κινήσεις του «Γιαβούζ» επικαλούμενα τα συμβόλαια που υπάρχουν με μονοπωλιακούς κολοσσούς, αλλά και «κυρώσεις» που εξετάζονται στο πλαίσιο μιας σύνθετης «επαναδιαπραγμάτευσης» της σχέσης με την Τουρκία, μόνο θετικό δεν είναι για τους λαούς. Στρώνει το έδαφος για να φουντώσει κι άλλο ένα αλισβερίσι πολλαπλά επικίνδυνο για τα λαϊκά συμφέροντα.

Σε ανακοίνωσή της, η προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας καταδίκασε «την πρόθεση της Τουρκίας να διενεργήσει νέα γεώτρηση (...) εντός τεμαχίου που έχει αδειοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία» και πρόσθεσε ότι η Αγκυρα «επιλέγει να απομακρύνεται με γοργά βήματα και οριστικά από τη διεθνή νομιμότητα, μη διστάζοντας να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο». Δηλώνει δε αποφασισμένη «να συνεχίσει να υπερασπίζεται τα νόμιμα δικαιώματά της (...) αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες που της προσφέρονται, ειδικότερα μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης», ενώ επικαλείται και αποφάσεις ευρωενωσιακών επιτελείων με κατεύθυνση να «συνεχίσουν τις διεργασίες για υιοθέτηση στοχευμένων μέτρων έναντι της Τουρκίας».

Το ελληνικό ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι «η διενέργεια γεωτρήσεως, εντός θαλάσσιας περιοχής η οποία όχι μόνο βρίσκεται εντός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά έχει οριοθετηθεί και αδειοδοτηθεί σε ευρωπαϊκές εταιρείες, είναι σε πλήρη αντίθεση με κάθε έννοια νομιμότητας, περιφρονώντας τις εκκλήσεις της ΕΕ», συμπληρώνει ότι «η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχει απόλυτη ανάγκη σταθερότητας και ασφάλειας» και επικαλείται με τη σειρά του ως εργαλεία... υπεράσπισης αυτής της «σταθερότητας» μια σειρά από «Συμπεράσματα» που συνδιαμορφώθηκαν στις Βρυξέλλες, υπογραμμίζοντας ότι η Αθήνα βρίσκεται «σε συνεχή επαφή, συνεργασία και συντονισμό» με τους Κύπριους, Ευρωπαίους αλλά και «διεθνείς εταίρους και συμμάχους μας» για το θέμα.

Να σημειωθεί ότι την Παρασκευή συνεδρίασε στη Λευκωσία το Εθνικό Συμβούλιο, όπου συμμετέχουν οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων και οι πρώην Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου δήλωσε ότι ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επανέλαβε την αποφασιστικότητά του να υπάρξει συμφωνία για τους «όρους αναφοράς» και «να φτάσουμε σε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για λύση του Κυπριακού», προσθέτοντας πως «εξυπακούεται ότι για την ουσιαστική επανέναρξη θα δημιουργηθεί το απαραίτητο κλίμα, δηλαδή ο τερματισμός των παράνομων τουρκικών ενεργειών».

Οι συμμετέχοντες στο Εθνικό Συμβούλιο καταδίκασαν τις νέες τουρκικές ενέργειες, ωστόσο δεν εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν.

Τέλος, η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε NAVTEX καταγγέλλοντας την παράνομη τουρκική NAVTEX για το «Γιαβούζ» και κάνοντας λόγο για «μη εξουσιοδοτημένη και παράνομη ενέργεια στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και στην υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας», που συν τοις άλλοις «επηρεάζει τις διαδικασίες θαλάσσιας ασφάλειας».