2025 The Associated Press. All

Διαδήλωση κατά της Ινδίας στο πακιστανικό τμήμα του Κασμίρ την Παρασκευή

Η πολύνεκρη επίθεση στις αρχές της βδομάδας εναντίον τουριστών στην περιοχή Παχαλγκάμ, στο βόρειο ινδικό κρατίδιο Τζαμού - Κασμίρ, στάθηκε αφορμή για ραγδαία επιδείνωση στις διμερείς σχέσεις, με κάθε πλευρά να φτάνει να εξαγγέλλει αναστολή σημαντικών διμερών Συνθηκών, που δεν είχαν τεθεί υπό αμφισβήτηση ακόμα και σε καιρούς πολέμου μεταξύ τους.

Την ευθύνη για την επίθεση στην Παχαλγκάμ ανέλαβε η οργάνωση «Μέτωπο Αντίστασης» (TRF), που εμφανίστηκε στην περιοχή του Κασμίρ το 2019, όταν η ινδική κυβέρνηση Μόντι ανέστειλε το καθεστώς αυτονομίας που ίσχυε για δεκαετίες στο κρατίδιο Τζαμού - Κασμίρ. Το Νέο Δελχί έσπευσε να κατηγορήσει το Ισλαμαμπάντ ότι γνώριζε για την επίθεση, αναμοχλεύοντας κατηγορίες που σταθερά απευθύνει η Ινδία στο Πακιστάν, ότι «στηρίζει τρομοκράτες» και αυτονομιστές που δρουν στο Κασμίρ - μια περιοχή που διαιρείται μεταξύ των δύο χωρών και αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ τους εδώ και δεκαετίες.

Από την Τετάρτη και μετά οι δύο πλευρές άρχισαν να «ανταλλάσσουν» μια σειρά σοβαρά μέτρα: Από κλείσιμο μεθοριακών περασμάτων, εναέριων χώρων και κήρυξη διπλωματών ως «ανεπιθύμητων προσώπων», μέχρι την ακύρωση αδειών εισόδου (βίζα) για πολίτες της άλλης πλευράς και αναστολή διμερών Συνθηκών, όχι απλά εμπορικών αλλά και στρατηγικού χαρακτήρα για τη διευθέτηση των σχέσεών τους.

Η ινδική κυβέρνηση (όπου το ινδουιστικό κόμμα «BJP» του Ν. Μόντι επανεξελέγη τον περασμένο Ιούνη) ανέστειλε την κρίσιμη «Συνθήκη Υδάτων του Ινδού ποταμού (IWT)», που υπεγράφη το 1960 με τη μεσολάβηση της Παγκόσμιας Τράπεζας και καθορίζει τη διαχείριση και τον καταμερισμό των τεράστιων υδάτινων πόρων που διασχίζουν όλη την κοιλάδα του Ινδού ποταμού.

«Θα διασφαλίσουμε ότι ούτε σταγόνα από το νερό του Ινδού ποταμού δεν θα φτάσει στο Πακιστάν», ανέφερε σε χαρακτηριστική ανάρτησή του την Παρασκευή ο Ινδός υπουργός Υδάτινων Πόρων, Σ. Ρ. Πατίλ.

Η πακιστανική κυβέρνηση Σαρίφ (η Πακιστανική Μουσουλμανική Ενωση επανήλθε στην εξουσία ύστερα από την πτώση της κυβέρνησης του Ι. Καν), μετά από έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής Ασφαλείας, ανακοίνωσε ότι οποιοσδήποτε περιορισμός στα δικαιώματα του Πακιστάν στους πόρους του Ινδού ποταμού «θα εκληφθεί ως πράξη πολέμου», αλλά και ότι «θα κάνει χρήση του δικαιώματός του να αναστείλει κάθε διμερή συμφωνία με την Ινδία», περιλαμβανομένης της Συμφωνίας της Σίμλα, με την οποία έληξε ο πόλεμος Ινδίας - Πακιστάν το 1972.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Ν. Μόντι διαμήνυσε ότι «θα κυνηγήσει, θα εντοπίσει και θα τιμωρήσει τους τρομοκράτες και αυτούς που τους στηρίζουν. Θα τους κυνηγήσουμε έως την άκρη της Γης». Το δε Πακιστάν αντέδρασε διαμηνύοντας στους Ινδούς ότι «αν θέλουν να ανεβάσουν τους τόνους, είμαστε έτοιμοι. Προκειμένου να προστατεύσουμε τη γη μας δεν θα υποκύψουμε σε καμία διεθνή πίεση».

Το «θερμόμετρο» ανέβασε στα τέλη της βδομάδας και η κατάσταση στο ίδιο το Κασμίρ, όπου ο ινδικός στρατός διεξήγαγε επιχειρήσεις καταστρέφοντας «εστίες τρομοκρατών», όπως χαρακτήρισε σπίτια που φέρονταν να ανήκουν σε δράστες της επίθεσης στην Παχαλγκάμ. Την Πέμπτη ένας Ινδός στρατιώτης έπεσε νεκρός από ανταλλαγή πυρών «ανάμεσα σε δυνάμεις ασφαλείας και τρομοκράτες», σύμφωνα με Ινδούς αξιωματούχους.

Διαδηλώσεις οργανώθηκαν εκατέρωθεν, με πρωτεργάτες εθνικιστικές δυνάμεις που υπηρετούν τα συμφέροντα των αστικών τάξεων των δύο χωρών, αξιοποιώντας θρησκευτικούς διχασμούς των δύο λαών, που η φτώχεια και οι τεράστιες στερήσεις τούς δοκιμάζουν εξίσου σκληρά, αν και οι πατρίδες τους διαθέτουν πολλές δυνατότητες για ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.

Από τη μεριά του ΟΗΕ, ο εκπρόσωπος του γγ, Στ. Ντουζάρικ, κάλεσε «τις δύο κυβερνήσεις (...) να επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να διασφαλίσουν ότι η κατάσταση δεν θα επιδεινωθεί».

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, δήλωσε μετά την επίθεση της Τρίτης ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες στέκονται με σθένος στο πλευρό της Ινδίας ενάντια στην τρομοκρατία». Την Πέμπτη, ωστόσο, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τάμι Μπρους εμφανίστηκε πιο προσεκτική απαντώντας σε σχετική ερώτηση, καθώς είπε ότι «πρόκειται για μια κατάσταση που αλλάζει γρήγορα και την παρακολουθούμε στενά», αλλά και ότι «δεν παίρνουμε κάποια θέση για το καθεστώς στο Κασμίρ ή στο (σ.σ. ινδικό κρατίδιο) Τζαμού».

Οι «ισορροπίες» των ΗΠΑ αποτυπώνουν την προσπάθειά τους να «τραβήξουν» την Ινδία στο δικό τους ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο έναντι της Κίνας χωρίς να «χάσουν» το Πακιστάν, στο οποίο το Πεκίνο έχει ενισχύσει σημαντικά τις θέσεις του.

Στην Κίνα ο Γκούο Ζιακούν, εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, ανέφερε γενικά ότι το Πεκίνο «καταδικάζει σθεναρά την επίθεση» στην Παχαλγκάμ.

Η βαθιά κόντρα Ινδίας - Πακιστάν για το Κασμίρ είχε αναδειχθεί χαρακτηριστικά και τον Αύγουστο του 2019, όταν η ινδική κυβέρνηση ανέστειλε το ειδικό καθεστώς που ίσχυε μέχρι τότε για το κρατίδιο Τζαμού - Κασμίρ (όπου η πλειοψηφία είναι μουσουλμάνοι), υποστηρίζοντας ότι στην περιοχή δρουν δυνάμεις που την εμποδίζουν να ενσωματωθεί στην υπόλοιπη χώρα και την έχουν μετατρέψει σε «φυτώριο τρομοκρατίας». Το καθεστώς αυτονομίας που ανεστάλη περιλάμβανε ρυθμίσεις οι οποίες προέβλεπαν ότι σε μια σειρά τομείς η εφαρμογή αποφάσεων της κεντρικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Ινδίας απαιτούσε έγκριση της τοπικής Βουλής του κρατιδίου.

Σημειωτέον, στη σχετική συζήτηση που είχε γίνει στην ομοσπονδιακή Βουλή για την τροποποίηση του καθεστώτος η κυβερνητική παράταξη είχε διαμηνύσει ότι δεν θα επιτρέψει η περιοχή «να γίνει Κόσοβο, όπως ζητούν ορισμένοι».

Τότε το Πακιστάν είχε αντιδράσει κατηγορώντας την Ινδία για πολιτική «προσάρτησης του Κασμίρ», ότι το Νέο Δελχί ετοιμάζει μαζικές εκκαθαρίσεις μουσουλμάνων, και για «ρατσιστική ιδεολογία», επίσης διαμηνύοντας ότι «το θέμα του Κασμίρ θα γίνει τώρα μεγάλο ζήτημα», όπως και ότι θα στηρίξει «την αντίσταση του λαού του Κασμίρ».

Τον Δεκέμβρη του 2023, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας επικύρωσε την αναστολή του καθεστώτος αυτονομίας του Τζαμού - Κασμίρ (που αρχικά το Νέο Δελχί την εμφάνιζε ως προσωρινή), το Πακιστάν κατηγόρησε την Ινδία για «μονομερείς και παράνομες ενέργειες» αλλά τόνισε ξανά ότι «οι κάτοικοι του Κασμίρ έχουν αναφαίρετο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Το Κασμίρ αποτελεί σημαντική «πύλη» στην Κεντρική Ασία, που έρχεται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο σχεδιασμών όλων των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων, εξαιτίας του άφθονου φυσικού της πλούτου, αλλά και εμπορικών και ενεργειακών διαδρομών που ενώνουν Δύση και Ανατολή.

Η αξία που αποκτά η περιοχή αντανακλάται στην κινητικότητα και γύρω από σχεδιασμούς παλιών και νέων σχημάτων συνεργασίας: Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ «τρέχουν» προσπάθειες ισχυροποίησης του σχήματος «Quad» (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία), στις οποίες επενδύει και η Ινδία.

Την ίδια στιγμή, η ευρύτερη περιοχή έχει κομβικό ρόλο στους κινεζικούς «Δρόμους του Μεταξιού», για την υλοποίηση των οποίων μάλιστα το Πεκίνο έχει διαμορφώσει ειδική συμφωνία με το Ισλαμαμπάντ, τον «Οικονομικό Διάδρομο Κίνας - Πακιστάν», ο οποίος επιδιώκει μεταξύ άλλων να «χαράξει» νέες προσβάσεις στον δυτικό Ινδικό Ωκεανό κι από εκεί στην Αραβική Θάλασσα, με σύγχρονες ενεργειακές και άλλες βιομηχανικές υποδομές στην Γκουαντάρ, και τα χαρακτηριστικά του εκτιμάται ότι μπορεί να τον αναδείξουν τα επόμενα χρόνια σε έναν από τους σημαντικότερους θαλάσσιους κόμβους διαμετακόμισης για τη σύνδεση Ανατολής - Δύσης.

Νέο πακέτο ευρωενωσιακής στρατιωτικής στήριξης της Βόρειας Μακεδονίας, ύψους 15 εκατ. ευρώ, ενέκρινε την Παρασκευή το Συμβούλιο της ΕΕ, η οποία επιδιώκει να ενισχύσει τις θέσεις της στην κρίσιμη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας Κάγια Κάλας αναφέρθηκε στις προσδοκίες που έχει η ΕΕ από τη Βόρεια Μακεδονία «να συμβάλει στην περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια, η οποία δεν είναι σημαντική μόνο για τα Δυτικά Βαλκάνια αλλά και για την ΕΕ».

Το νέο πακέτο εγκρίθηκε στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη» (EPF), του οποίου πλέον η στρατιωτική στήριξη προς τα Βόρεια Μακεδονία φτάνει τα 38 εκατ. ευρώ μέχρι σήμερα.

Στόχος είναι να συμβάλει η Βόρεια Μακεδονία σε επιχειρήσεις και αποστολές της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ και σε τυχόν διεθνείς «συνασπισμούς», στο πλαίσιο των εντεινόμενων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και επεμβάσεων.

Ειδικότερα, ο EPF θα παρέχει εξοπλισμό που σχετίζεται με τις πληροφορίες, την επιτήρηση και την αναγνώριση, καθώς και με τον ηλεκτρονικό πόλεμο. Θα παρέχει επίσης συστήματα επικοινωνίας και πληροφοριών, καθώς και εξοπλισμό εκπαίδευσης μάχης.

Ολα αυτά ενώ η ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας εξακολουθεί αμείωτα να παίζει το αλυτρωτικό «χαρτί», καταρρίπτοντας τα παραμύθια ότι η ΝΑΤΟικής κοπής Συμφωνία των Πρεσπών τάχα θα έλυνε αυτά τα ζητήματα...

Μόλις μεσοβδόμαδα ο πρωθυπουργός Χρίστιαν Μίτσκοσκι δήλωσε ότι «το μακεδονικό ζήτημα δεν έχει κλείσει. Το μακεδονικό ζήτημα θα τεθεί κάποια στιγμή στο τραπέζι των παγκόσμιων μεγάλων δυνάμεων, και είμαι πεπεισμένος ότι με τη δύναμη των επιχειρημάτων μας θα αποκαταστήσουμε όλα εκείνα που όχι μόνο τα τελευταία χρόνια, αλλά ίσως και τις προηγούμενες δεκαετίες και αιώνες στο παρελθόν έχουμε απολέσει».

• Στο μεταξύ, σε άλλο ένα «καυτό» μέτωπο των Δυτικών Βαλκανίων, στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ο ύπατος εκπρόσωπος της «διεθνούς κοινότητας» Κρίστιαν Σμιτ (που έχει ρόλο τοποτηρητή στο προτεκτοράτο, βάσει της Συνθήκης του Ντέιτον) ανακοίνωσε ότι έδωσε εντολή να σταματήσουν όλες οι ομοσπονδιακές πιστώσεις προς το κόμμα του προέδρου της «Σερβικής Δημοκρατίας», Μίλοραντ Ντόντικ, το οποίο κατηγορείται για αποσχιστική δράση, ενώ σε βάρος του Ντόντικ έχει εκδοθεί και ένταλμα σύλληψης. Ο ίδιος ο Ντόντικ - ο οποίος υποστηρίζεται από τη Σερβία και τη Ρωσία - σχολίασε για τον Σμιτ ότι «δεν τον αναγνωρίζω, ούτε τις αποφάσεις του».