Η συζήτηση των 27 ηγετών της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής στη Σλοβενία για τη «στρατηγική αυτονομία» της λυκοσυμμαχίας, τόσο με την παραπέρα στρατιωτική ενίσχυσή της όσο και με την «αυτονομία» της σε στρατηγικούς τομείς του παγκόσμιου καπιταλιστικού ανταγωνισμού, και η σχετική έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για τις σχέσεις ΕΕ - ΗΠΑ επανέφεραν στο προσκήνιο τις αντιθέσεις μέσα στην ίδια την ΕΕ και συνολικότερα στον ευρωατλαντικό άξονα, τη διάσταση συμφερόντων, τον ανταγωνισμό «όλων με όλους». Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε πόσο επικίνδυνοι είναι για τους λαούς οι σχεδιασμοί μέσα από τους οποίους η ΕΕ επιδιώκει να αναβαθμίσει τη θέση της στους εντεινόμενους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Το δείπνο εργασίας κοντά στη Λιουμπλιάνα, την περασμένη Τρίτη, ήταν η πρώτη διά ζώσης συνάντηση των ηγετών της ΕΕ μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν και τη συγκρότηση της τριμερούς ενισχυμένης συμμαχίας AUKUS (μετά από μυστικές διαπραγματεύσεις ΗΠΑ - Αυστραλίας - Βρετανίας, με «αποκλεισμό» της ΕΕ), εξελίξεις που ήρθαν να επισημάνουν εκ νέου πως ΗΠΑ και ΕΕ δεν είναι ακριβώς «μαζί», παρά τις κινήσεις «αναθέρμανσης» και συντονισμού κάτω και από την πίεση που ασκεί η μεγάλη άνοδος της Κίνας.

Οπως συνόψισε ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ, αποχωρώντας από τη συνάντηση, «γνωρίζουμε καλά ότι ο κόσμος βιώνει μια αλλαγή στη γεωπολιτική ισορροπία δυνάμεων (...) Υπάρχει μεγάλη διπολικότητα μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ από τη μία πλευρά, ενώ από την άλλη υπάρχει μια πολυπολικότητα παικτών και οι Ευρωπαίοι πρέπει να δράσουν. Πρέπει να δημιουργήσουν κοινή στρατηγική κουλτούρα για να μοιραστούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, και αυτό είναι η "Στρατηγική Πυξίδα"».

Σχετικά με την ενίσχυση της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ, ο Μπορέλ θα παρουσιάσει τον Νοέμβρη προσχέδιο αυτής της «Στρατηγικής Πυξίδας», που θα συζητηθεί τον Δεκέμβρη και αναμένεται να εγκριθεί τον Μάρτη του 2022 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Αμυνα. Παράλληλα, σε μια προσπάθεια να αμβλυνθούν αλλά και να «προσπεραστούν» διαφορετικές προσεγγίσεις και διαφορετικά συμφέροντα, επισημάνθηκε ότι θα προχωρούν και ορισμένες υπάρχουσες ευρωενωσιακές «δομές» στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας.

Στο μεταξύ, η ΕΕ διαπραγματεύεται και μια νέα πολιτική δήλωση με το ΝΑΤΟ, που αναμένεται να εκδοθεί πριν από τη ΝΑΤΟική Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνη του 2022.

Η ενδοϊμπεριαλιστική διαπάλη που διαπερνά και το εσωτερικό της ΕΕ καθρεφτίζεται και στα «προφορικά συμπεράσματα» του άτυπου δείπνου, τα οποία συνόψισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.

Εκανε λόγο για «ευκαιρία, μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, να δούμε πώς η ΕΕ θα μπορούσε να ασκήσει περισσότερη επιρροή σε διεθνές επίπεδο».

Στο διά ταύτα ωστόσο, τα «προφορικά συμπεράσματα» αποτυπώνουν την βαθιά και μακροχρόνια ενδοκαπιταλιστική διαπάλη για το κατά πόσο η ΕΕ μπορεί και πρέπει να επικεντρωθεί στην παραπέρα ενίσχυση των δικών της στρατιωτικών δυνατοτήτων, στην ανάπτυξη της δυνατότητας να πραγματοποιεί μεγάλης κλίμακας ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις ακόμα και χωρίς τις ΗΠΑ, ή κατά πόσο τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και τα ιδιαίτερα συμφέροντα μιας σειράς ευρωπαϊκών αστικών τάξεων μπορούν να υπηρετηθούν καλύτερα μέσα από την πλήρη στοίχιση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

Επιχειρώντας να «συμβιβάσει» τα παραπάνω - που λόγω της ίδιας της φύσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών είναι στην πραγματικότητα ασυμβίβαστα - τα «προφορικά συμπεράσματα» αναφέρουν ότι η ΕΕ δεσμεύεται μεν να «συνεργάζεται με τους συμμάχους και τους ομοϊδεάτες εταίρους, ιδίως με τις ΗΠΑ και εντός του ΝΑΤΟ, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ασφάλειάς μας», ωστόσο, ταυτόχρονα, «αντλώντας διδάγματα από πρόσφατες κρίσεις, δεσμευόμαστε να εδραιώσουμε τις δυνάμεις μας και να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας μειώνοντας κρίσιμες εξαρτήσεις μας»...

Προκειμένου η ΕΕ «να γίνει πιο αποτελεσματική και διεκδικητική στη διεθνή σκηνή», αναφέρεται, θα πρέπει «να αυξήσει την ικανότητά της να ενεργεί αυτόνομα» ως οικονομική δύναμη και στον τομέα της Αμυνας - Ασφάλειας.

Εξίσου χαρακτηριστικό είναι πως την ώρα που εντείνεται ολόπλευρα η αντιπαράθεση Ουάσιγκτον - Πεκίνου για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία, η ΕΕ ξεκαθαρίζει ξανά ότι «θα προωθήσουμε τα δικά μας συμφέροντα, ιδίως έναντι της Κίνας, την οποία θεωρούμε ανταγωνιστή, εταίρο και συστημικό αντίπαλο».

Σε ό,τι αφορά τις «κρίσιμες εξαρτήσεις» από άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, οι «27» συζήτησαν πώς η ΕΕ και τα μονοπώλιά της θα αποκτήσουν προβάδισμα σε στρατηγικούς τομείς όπως η Ενέργεια, η ψηφιοποίηση, η κυβερνοασφάλεια, οι ημιαγωγοί, η βιομηχανική πολιτική, το εμπόριο, ενώ πρόταξαν την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς.

Διάφορες «διαρροές» μετά το δείπνο εργασίας σημείωναν τις διαφορετικές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά την «ισορροπία» ανάμεσα σε αυτήν τη «στενή συνεργασία με ιστορικούς εταίρους» και την «αύξηση της ανεξαρτησίας».

Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, που είχε συνάντηση με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, προτού αναχωρήσει για Σλοβενία, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες «να είναι ξεκάθαροι» για «το τι θέλουμε για εμάς, για τα σύνορά μας, για την ασφάλειά μας». Κεντρικό ζήτημα, ανέφερε, είναι «πώς θα συνεργαστούμε με καλή πίστη με ιστορικούς εταίρους μας», ενώ «θα αυξάνουμε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία μας».

Ο δε Ολλανδός πρωθυπουργός, Μ. Ρούτε, δήλωσε ότι συμφωνήθηκε μια «και - και» προσέγγιση. Δηλαδή και «πρέπει να κάνουμε περισσότερα από την ευρωπαϊκή πλευρά για τη συλλογική μας άμυνα» και «πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι διατλαντικές σχέσεις ΕΕ - ΗΠΑ και μέσω του ΝΑΤΟ παραμένουν δυνατές».

Ο Λετονός πρωθυπουργός, Κρ. Κάρινς, είπε ότι «το ΝΑΤΟ είναι και θα παραμείνει ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αλλά αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με την ύπαρξη ισχυρότερης ΕΕ». Η δε Λιθουανία, με ξεχωριστό ρόλο στην αντιμετώπιση της «κινεζικής απειλής», υποστηρίζει την ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ - ΗΠΑ και ο Πρόεδρός της, Γκ. Ναουσίντα, έστειλε μήνυμα «ενότητας» απέναντι στην Κίνα.

Επικριτικός στις προσπάθειες για μια «ανταγωνιστική» ευρωενωσιακή άμυνα - επιβεβαιώνοντας ότι αυτή δεν μπορεί να εξελίσσεται σε πλήρη «αρμονία» με την ενίσχυση των «διατλαντικών σχέσεων» - εμφανίστηκε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.

«Οποιαδήποτε προσπάθεια αποδυνάμωσης των διατλαντικών δεσμών με τη δημιουργία εναλλακτικών δομών, λέγοντας ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, όχι μόνο θα αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ αλλά θα διχάσει και την Ευρώπη», τόνισε χαρακτηριστικά, «δείχνοντας» και αυτός τις αντιθέσεις μέσα στην ίδια την ΕΕ.

Την ώρα του δείπνου των Ευρωπαίων ηγετών, ο Στόλτενμπεργκ, ερωτηθείς σε συνέδριο στην Ουάσιγκτον για τις συνέπειες της AUKUS στις διατλαντικές σχέσεις, απάντησε: «Καταλαβαίνω ότι η Γαλλία είναι απογοητευμένη», όμως «ταυτόχρονα οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συμφωνούν στον πρωταρχικό μας στόχο, να παραμείνουμε ενωμένοι».

«Δεν πιστεύω στις προσπάθειες να δημιουργηθεί κάτι εκτός του πλαισίου του ΝΑΤΟ» ούτε σε μια «ανταγωνιστική» ευρωπαϊκή άμυνα, πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας πως το 80% των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ παρέχεται από χώρες εκτός ΕΕ: «Είναι, βεβαίως, οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι».

«Υπάρχει επίσης η γεωγραφία», τόνισε. «Η Τουρκία στα νότια, η Νορβηγία και η Ισλανδία βόρεια, οι ΗΠΑ, Καναδάς και Ηνωμένο Βασίλειο δυτικά. Αν κοιτάξετε έναν χάρτη, είναι σημαντικές για την προστασία ολόκληρης της Ευρώπης», ενώ δεν είναι μέλη της ΕΕ.

Στα «σημάδια αφύπνισης» στις σχέσεις ΕΕ - ΗΠΑ μετά το Αφγανιστάν και την AUKUS αναφέρθηκε από την πλευρά του ο Ζ. Μπορέλ, την ίδια μέρα και στη σχετική ομιλία στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου παρουσιάστηκε έκθεση για τη διατλαντική συνεργασία.

«Μετά το Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ στέλνουν σαφές μήνυμα για το πώς θέλουν να αναδιατάξουν τις προτεραιότητές τους - κυρίως απέναντι στην Κίνα. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να προσαρμοστούμε σε αυτήν τη νέα κατάσταση και να επωμιστούμε το μερίδιό μας», είπε.

Τοποθετούμενος για την έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, που μεταξύ άλλων προτάσσει ειδικό διάλογο ΗΠΑ - ΕΕ για την Ασφάλεια και την Αμυνα και στενότερο διατλαντικό συντονισμό στην εξωτερική πολιτική, ο Μπορέλ διαβεβαίωσε ότι «θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τις ΗΠΑ σε βασικούς τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας, κυρίως μπροστά στην οικονομική, πολιτική και στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας».

Τα «σημάδια αφύπνισης» και ο ανταγωνισμός δεν περιορίζονται στο στρατιωτικό σκέλος: Αφορούν επίσης κρίσιμους τομείς όπως οι νέες τεχνολογίες, το εμπόριο και οι εφοδιαστικές αλυσίδες. Τα εξελισσόμενα σκληρά παζάρια στο πλαίσιο του νεοσύστατου Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ - ΕΕ επιχειρούν να συμβιβάσουν τα αντικρουόμενα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων, καθώς η «απειλή» της Κίνας μεγαλώνει.

Η έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου τονίζει τη σημασία της διατλαντικής οικονομικής σχέσης, ενώ ταυτόχρονα μέσα στην ΕΕ εντείνεται η διαμάχη για τον βαθμό «εξάρτησης» ή «απεξάρτησης» από τις ΗΠΑ σε νέες τεχνολογίες και εμπόριο.

Σχετικά με το Συμβούλιο Εμπορίας και Τεχνολογίας, ο Μπορέλ σημείωσε πως «είναι πολύ σημαντικό να αδράξουμε αυτήν την ευκαιρία, γιατί ο αυριανός κόσμος θα διαμορφωθεί γύρω από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Οποιος κυριαρχήσει στην τεχνολογία, θα κυριαρχήσει και στην εξουσία».

ΕΕ και ΗΠΑ διαπραγματεύονται και επιδιώκουν «ευθυγράμμιση», σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης, κυβερνοασφάλειας, «καθαρών» και ψηφιακών τεχνολογιών, ενώ αναζητούν συντονισμό και στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας έλλειψης ημιαγωγών, που φρενάρει την παραγωγή σε αυτοκινητοβιομηχανίες, τεχνολογικούς ομίλους κ.α., ενώ η Κίνα έχει προβάδισμα στην παραγωγή τους.

Σύμφωνα με «διαρροές», η Γαλλία και άλλα κράτη - μέλη πιέζουν για βραχυπρόθεσμη μόνο συνεργασία με τις ΗΠΑ στις προμήθειες ημιαγωγών, καθώς η ΕΕ επιδιώκει αυτονομία στην παραγωγή τους, όπως είπε πρόσφατα και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Υπάρχει έντονη αντιπαράθεση στην ΕΕ για το πόσο θα επιτρέψει στις ΗΠΑ την ενσωμάτωση των αλυσίδων εφοδιασμού και πόσο μακριά θα φτάσει για να αναπτύξει τις δικές της δυνατότητες.

Σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, ενόψει της πρώτης συνάντησης του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ - ΕΕ, πίεσε να αποκλειστούν ή να περιοριστούν οι εταιρείες εκτός ΕΕ από βιομηχανικές συμμαχίες για ημιαγωγούς, cloud computing κ.ά. Οσο για την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού, ο Μπρετόν βλέπει μικρή διαφορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, παραπέμποντας στις απαγορεύσεις εξαγωγών συστατικών εμβολίων και εμβολίων από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Σε κάθε περίπτωση, οι λαοί της Ευρώπης δεν έχουν να περιμένουν τίποτα θετικό από τις παραπάνω διεργασίες: Και με την προώθηση της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ και με τον μεγαλύτερο «συντονισμό» με τις ΗΠΑ στην ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση με την Κίνα, η διασφάλιση των συμφερόντων των ευρωπαϊκών μονοπωλίων προϋποθέτει την ολομέτωπη αντιλαϊκή επίθεση εντός και εκτός συνόρων, την παραπέρα εμπλοκή σε επικίνδυνους σχεδιασμούς με τη «σημαία» του ΝΑΤΟ, της ΕΕ ή και των δύο ταυτόχρονα...