Στο χώρο της εκπαίδευσης εκδηλώνεται τις τελευταίες δεκαετίες μια βίαιη και αδυσώπητη επίθεση. Στόχος, η στέρηση του δικαιώματος στη μόρφωση και στην εργασία των νέων ανθρώπων, που είναι θεμελιακοί όροι της ίδιας τους της ζωής. Τα όσα έχουμε ήδη αντιληφθεί ως επιπτώσεις του πρώτου και δεύτερου κύκλου μεταρρύθμισης (1991-2002, 2002-2006), δηλαδή οι εξελίξεις σε σχέση με την προσπάθεια εφαρμογής ξένων εκπαιδευτικών μοντέλων, η πρόωρη έξωση των μαθητών από το εκπαιδευτικό σύστημα, η ενίσχυση των επιλεκτικών μηχανισμών και των ταξικών φραγμών, η διόγκωση της παραπαιδείας και προπαντός η δραματική υποβάθμιση του όποιου μορφωτικού και παιδαγωγικού ρόλου του σχολείου, είναι τα ελάχιστα μπροστά σ' αυτά που σχεδιάζονται με ορόσημο το 2010, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τους στόχους του μεγάλου κεφαλαίου.
Ιδιαίτερα μετά τη Συνδιάσκεψη Κορυφής στη Λισαβόνα, η πορεία προσαρμογής της εκπαίδευσης στους νόμους της αγοράς επιταχύνεται, επειδή έτσι απαιτεί η όξυνση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών των τριών ιμπεριαλιστικών πόλων. Στο όνομα της «ποιότητας» και της «ανανέωσης» βαθαίνει η αντιδραστική τομή στην εκπαίδευση με κύριο χαρακτηριστικό την ιδιωτικοποίησή της και την εμπορευματοποίηση της γνώσης.
Αλλωστε, η εμπορευματοποίηση της γνώσης, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προετοιμασία ανθρώπων δέσμιων της διά βίου κατάρτισης - και της περιπλάνησής τους στην απόγνωση, στην αμάθεια και στην ανεργία. Την κατεύθυνση αυτή έρχονται να επιβεβαιώσουν μια σειρά εφαρμοζόμενες πολιτικές στην υποχρεωτική δημοτική και γυμνασιακή εκπαίδευση, όπως τα νέα αναλυτικά προγράμματα και σχολικά εγχειρίδια, η ευέλικτη ζώνη, το ολοήμερο σχολείο και η άμεση εμπλοκή των ιδιωτών και των επιχειρήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οπως αποδεικνύεται από την ίδια την πραγματικότητα, αυτές οι εκπαιδευτικές πολιτικές έχουν ως στόχο οι μαθητές μας να αποκτήσουν, αντί για γνώση και παιδεία, «δεξιότητες». Στην περίπτωση των αναλυτικών προγραμμάτων και των σχολικών βιβλίων, προτεραιότητα δίνεται στην εκμάθηση της λεγόμενης χρηστικής -επικοινωνιακής γλώσσας, που σημαίνει εκμάθηση της στοιχειώδους γραφής, ανάγνωσης, αρίθμησης, χρήσης Η/Υ και γνώση μιας ξένης γλώσσας. Τα προτεινόμενα μοντέλα διδασκαλίας, οι επιχειρούμενες διαθεματικές διασυνδέσεις, καθώς και η δομή και η φιλοσοφία των αναλυτικών προγραμμάτων δεν επιτρέπουν στους μαθητές μας να σχηματίσουν ολοκληρωμένες αντιλήψεις για τις νομοτελειακές σχέσεις της φύσης και της κοινωνίας. Ειδικά για τα νέα βιβλία και σε σχέση με το περιεχόμενό τους και με βάση τη μέχρι τώρα μελέτη μας, διαφαίνεται ότι οι αρχές και η φιλοσοφία τους, δεν υλοποιούν τους στόχους της υποχρεωτικής εκπαίδευσης για την προσέγγιση της επιστημονικής σκέψης και την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας. Στοχεύουν στη διαμόρφωση μιας ευάλωτης προσωπικότητας, εφόσον αποθεώνουν τις «ατομικές στρατηγικές προσέγγισης της σχολικής γνώσης», λες και οι μικροί μαθητές έχουν τέτοιου είδους δυνατότητες, ως προϋπόθεση για την αποδοχή του καπιταλιστικού ιδεώδους.
Η εμπορευματοποίηση της γνώσης και η υπαγωγή της στην οικονομία και κοινωνία της αγοράς αποδεικνύεται και από την άμεση εμπλοκή των ιδιωτών και των επιχειρήσεων στα ζητήματα της εκπαίδευσης. Ακολουθώντας τα αγγλοσαξονικά πρότυπα, οι ιδιώτες γίνονται χορηγοί σε εκπαιδευτικά προγράμματα, που ας σημειωθεί πολλά από αυτά είναι αμφιβόλου ποιότητας, με σκοπό την αλλοίωση και τη διαφοροποίηση του όποιου ενιαίου χαρακτήρα της εκπαίδευσης, σε βάρος της γενικής Παιδείας. Ηδη, ένα μέρος της γενικής παιδείας σταδιακά αντικαθίσταται από σεμιναριακού τύπου προγράμματα, όπως η αγωγή υγείας, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η οδική κυκλοφοριακή αγωγή, η επιχειρηματικότητα, η ευρωπαϊκή ιδέα, ο εθελοντισμός κ.ά. Από την άλλη πλευρά, και για να έχουμε μια σφαιρικότερη εικόνα για τις επιχειρούμενες αντιεκπαιδευτικές ρυθμίσεις, προσπαθούν να καθυποτάξουν τον εκπαιδευτικό και να τον καταστήσουν οργανικό διανοούμενο της αστικής τάξης. Η επικείμενη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, τα καθηκοντολόγια, οι σχολικοί κανονισμοί, επιδιώκουν τάχα να αναβαθμίσουν το εκπαιδευτικό και κοινωνικό έργο του σχολείου, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που κάνουν είναι να δυσφημούν το δημόσιο σχολείο και τον Ελληνα εκπαιδευτικό.
Το ερώτημα τελικά «τι ανθρώπους ετοιμάζει σήμερα το σχολείο;» δεν τίθεται μόνο σε σχέση με την προσπάθεια για την παραγωγή μισοκαταρτισμένων και ημιμαθών νέων μέσα στα στενά πλαίσια του εκπαιδευτικού συστήματος. Ταυτόχρονα τίθεται και σε σχέση με την προσπάθεια πολιτικής χειραγώγησης της νεολαίας, που συντελείται μέσα από έναν πολυπλόκαμο μηχανισμό θεσμών, με κύρια έκφραση την τρομοκράτησή της, μέσω των ΜΜΕ και ειδικά της τηλεόρασης. Καθημερινά στήνονται «αγχόνες» που οι θηλιές τους ολοένα και περισσότερο σφίγγουν και δηλητηριάζουν τα παιδικά μυαλουδάκια. Αντί η τηλεόραση, σαν μέσο μαζικής ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, να επιτελέσει το ρόλο της, στο σύνολό της η ζώνη παιδικής και νεανικής τηλεθέασης έχει κατακλυστεί με εκπομπές χυδαιότητας και εκμαυλισμού συνειδήσεων. Ενδεικτικά αναφέρω: ΕΡΩΤΑΣ, Fame Story, DREAM SHOW - THE MUSIC, ΚΟΥΣ - ΚΟΥΣ, ΠΑΜΕ ΠΑΚΕΤΟ, ΜΕΙΝΕ ΔΙΠΛΑ ΜΟΥ, ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ, ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΑΓΑΠΗ, ΡΩΞΑΝΗ - ΜΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΓΥΝΑΙΚΑ, ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ - ΕΡΩΤΑΣ Χ-LARGE, ΚΑΤΑΚΟΥΖΗΝΑΣ, ΑΚΑΛΥΠΤΟΣ, ΜΑΡΙΑ Η ΑΣΧΗΜΗ, ΑΓΕΛΑΔΟΤΡΟΦΟΣ, ΤΑΤΙΑΝΑ - ΛΑΜΠΙΡΗ... Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Το φτωχό ενδογλωσσικό περιβάλλον αναπαράγεται και γίνεται συνεχώς φτωχότερο (μάλιστα σε μια πρόσφατη έρευνα αποκαλύφθηκε ότι το 20% των χρησιμοποιούμενων λέξεων από τους μαθητές μας είναι ξενικές ή «αργκό»), και τα παιδιά δεν έρχονται σε επαφή μόνο με τους υποβαθμισμένους γλωσσικούς κώδικες αυτών των εκπομπών, αλλά αποκωδικοποιούν και ενστερνίζονται την υποκουλτούρα και τη διαλυμένη σκέψη ως κυρίαρχα πρότυπα συμπεριφοράς. Κι αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς κάνουν ακόμη πιο ευάλωτη τη σκέψη και τη συνείδηση. Και μια ευάλωτη σκέψη θα αποδεχτεί πιο εύκολα την εργασιακή περιπλάνηση, τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, τον ατομισμό γενικότερα, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους νέους, αλλά και τον εθνικισμό, το ρατσισμό, το σεξισμό.
Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται, σχετίζεται με το εάν οι μαθητές μας, που βρίσκονται τώρα ενταγμένοι στο εκπαιδευτικό σύστημα, αποδεχτούν τις αρχές της ατομικότητας και του ανταγωνισμού, ή, ως ελεύθερες προσωπικότητες θα γίνουν ο ορμητικός εκείνος χείμαρρος για την οικοδόμηση ενός λαϊκού μετώπου, που θα ενστερνίζεται τις αξίες και τα ιδανικά για μια νέα οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας.
Κατά τη γνώμη μας απαιτείται συλλογική πάλη για τη συνολική ανασυγκρότηση της εκπαίδευσης και της κοινωνίας και όχι «αγώνες» μόνο για επιμέρους και δευτερεύοντα ζητήματα, αφού μοναδική προϋπόθεση για τη δική μας πρόταση είναι το σχολείο εκείνο που θα διαμορφώνει προσωπικότητες «ελεύθερες» κι «ανεξάρτητες», με συνείδηση των πραγματικών συμφερόντων τους στην κοινωνία. Το σχολείο αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Βασικό Υποχρεωτικό Σχολείο, που ανυποχώρητα έχουμε προβάλλει σαν κυρίαρχο αίτημα. Σχολείο που δεν ανήκει στο μακρινό μέλλον, αλλά αποτελεί ζωτική ανάγκη του σήμερα, γιατί είναι το μόνο που μπορεί να απαντήσει στην πολυδιάσπαση και ταξική διαφοροποίηση της εκπαίδευσης και να ανταποκριθεί στην ώριμη απαίτηση για τον εξοπλισμό της νεολαίας με ουσιαστικά εφόδια για τη ζωή. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια τοποθετούμε και το ρόλο του εκπαιδευτικού, που κατά τη γνώμη μας πρέπει να είναι μονόπλευρα προσανατολισμένος στην πάλη για την ενιαία, δημόσια, δωρεάν εκπαίδευση όλου του λαού και για τη συμβολή του στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων. Για εμάς και δε φοβόμαστε να το πούμε αυτό, είναι απαραίτητη η αδιάκοπη ιδεολογική και πολιτική πάλη για συνολική αλλαγή του εκπαιδευτικού μας συστήματος, στην κατεύθυνση της καθιέρωσης του ενιαίου δωδεκάχρονου σχολείου. Και ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο απαιτεί και αλλαγή συσχετισμών σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
* Το άρθρο είναι απόσπασμα από ανακοίνωση που κατατέθηκε στην Ημερίδα της ΟΓΕ για την Παιδεία.
Κυρίως φύλλο 
Feeds
