«ΤΡΙΚΟΛΑΝ», «ΣΙΣΕΡ ΠΑΛΚΟ», «ΤΡΙΟΥΜΦ»... Περίπου χίλιοι εργαζόμενοι - στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες - εκτός παραγωγής μέσα σε μια διετία. Χιλιάδες άλλοι απολυμένοι στις επιχειρήσεις ιματισμού, την ίδια περίοδο. Επικείμενα «λουκέτα» και απλήρωτα δεδουλευμένα σε μεγάλες εργοστασιακές μονάδες, όπως η «ΣΕΞ ΦΟΡΜ» και τα «ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ ΝΑΟΥΣΗΣ», στη Νάουσα, στη Θεσσαλονίκη και τον Εβρο. 250 εργάτες υπ' ατμόν στη «ΣΟΥΛΗΣ». Χιλιάδες άλλοι στην ηλεκτρική καρέκλα της ανεργίας σε κάθε κλάδο. Και, μάλιστα, σε κλάδους παραδοσιακούς για τη χώρα με δυνατότητα παραγωγής πρώτης ύλης, όπως το βαμβάκι, επομένως και τη δυνατότητα, με άλλες προϋποθέσεις, άλλη πολιτική φιλολαϊκή και όχι για το κεφάλαιο, συνεχούς βιομηχανικής και αγροτικής ανάπτυξης και δουλιάς για όλους.

Το μέλλον για τους εργαζόμενους, μετά την απόλυση, κοινό. Το επιβεβαιώνουν και οι εργάτριες, που μιλάνε σήμερα στο «Ρ». Η προβλεπόμενη αποζημίωση της φτώχειας, ένα ψευτοεπίδομα που δε φτάνει για να καλύψει ούτε τα πρώτα έξοδα, ταμείο ανεργίας για ένα χρόνο, προγράμματα κατάρτισης και θέσεις μερικής απασχόλησης για τους πιο «τυχερούς». Εργασιακή περιπλάνηση, ανέχεια, αδυναμία να συμπληρωθούν τα απαιτούμενα για τη συνταξιοδότηση ένσημα για την πλειοψηφία των εργαζομένων.

Κοινό το μέλλον, όμως, και για τους μεγαλοεργοδότες. Πτωχεύσεις, που μειώνουν στο ελάχιστο το κόστος του «λουκέτου», επιδοτήσεις για την επαναεπένδυση των κεφαλαίων, χαριστικά δάνεια, προνόμια και πακτωλοί χρημάτων για να συνεχίσουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Στον ίδιο ή σε κάποιον πιο αποδοτικό για τα κέρδη τους κλάδο.

Κανένας μεγαλοεπιχειρηματίας δεν πλούτισε από μόνος του: Κάθε δραχμή στο σεντούκι του είναι κομμάτι της κλεμμένης υπεραξίας από τον ιδρώτα των εργαζομένων. Κανένας εργοδότης δε φτώχυνε, κλείνοντας την επιχείρησή του. Κανείς εργαζόμενος δεν ευθύνεται για το λουκέτο σ' ένα εργοστάσιο. Ο νόμος της ελεύθερης αγοράς, η ανάγκη του κεφαλαίου να κερδίζει όλο και περισσότερα, ευθύνεται για το κλείσιμο των επιχειρήσεων. Ο εργοδότης αναζητά να μεγιστοποιήσει το κέρδος του. Πιέζει για να μειώσει στο ελάχιστο την τιμή της εργατικής δύναμης.

Και όταν εκτιμήσει ότι ένας άλλος κλάδος, ή μια άλλη χώρα είναι μεγαλύτερο «χρυσωρυχείο», ο εργάτης είναι το τελευταίο πράγμα που μετράει στην απόφασή του να μειώσει το προσωπικό, να κλείσει το εργοστάσιο, να μεταναστεύσει σε άλλη χώρα ή να επενδύσει τα χρήματα που κέρδισε από την εκμετάλλευση των εργαζόμενων σε κάποιον άλλο κλάδο.

Ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός είναι αυτός που κλείνει τα εργοστάσια. Η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής βάζει τα λουκέτα. Η δόμηση της παραγωγής με μοναδικό κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος ευθύνεται για την τεράστια ανεργία. Το νομικό πλαίσιο που έχει εξασφαλίσει η κυβέρνηση και η ΕΕ για τους μεγαλοεπιχειρηματίες, αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί: Να ενισχύσει και να θωρακίσει το κέρδος μια χούφτας καπιταλιστών. Να βαθύνει την εκμετάλλευση της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων.

Κι όσο οι εργαζόμενοι δεν αμφισβητούν το κεφάλαιο και τους πολιτικούς του εκφραστές, όσο δε βάζουν πλώρη για μιαν εξουσία και μιαν οικονομία όπου τα μέσα παραγωγής θα είναι κοινωνικοποιημένα και θα ανήκουν στους ίδιους, τόσο οι απολύσεις θα θεριεύουν, τόσο τα «λουκέτα» θα αυξάνουν...

Ηταν Μάης του 2003, όταν έγινε γνωστή η απόφαση της πολυεθνικής εργοδοσίας στη «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ» να βάλει «λουκέτο» στο εργοστάσιο στα Πετράλωνα και να μεταφέρει τις δραστηριότητές της στη Βουλγαρία. Τον Ιούνη του 2003 το εργοστάσιο κλείνει οριστικά, πετώντας στο δρόμο 513 εργαζόμενους, στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες. Δυο χρόνια έχουν περάσει από τότε. Ομως οι «πληγές» από το κλείσιμο της «ΣΙΣΣΕΡ», τόσο για τις απολυμένες εργάτριες και τις οικογένειές τους, όσο και συνολικά για την περιοχή, παραμένουν ανοιχτές.

Ο «Ρ» μίλησε με δυο πρώην εργαζόμενες της «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ», για το πώς επηρεάζει το κλείσιμο μιας επιχείρησης τη ζωή, όχι μόνο των ίδιων των απολυμένων, αλλά και των οικογενειών τους. Η διαπίστωση είναι πάντα η ίδια: Αυτό που για μια «χούφτα» ανθρώπων σημαίνει πολλαπλασιασμό των κερδών τους, αποτελεί καταδίκη για χιλιάδες άλλους.

«Από την πρώτη μέρα που έπιασα δουλιά, άκουγα ότι η "ΠΑΛΚΟ" θα κλείσει», μας είπε η Νικολέτα Α., που δούλευε για 15 χρόνια στην επιχείρηση. «Δεν περίμενα, όμως, ότι θα γινόταν από τη μια στιγμή στην άλλη. Μόλις επιστρέψαμε από τις διακοπές του Πάσχα, μας ανακοίνωσαν ότι το εργοστάσιο μεταφέρεται στη Βουλγαρία... Αυτό ήταν και το μόνο που τους ενδιέφερε. Να κάνουν περισσότερα τα κέρδη τους!».

Αγανάκτηση προκαλούν στις εργάτριες οι τότε υποσχέσεις των υπουργών της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ Δ. Ρέππα και Ν. Χριστοδουλάκη. Θυμούνται τα δημαγωγικά και αποπροσανατολιστικά τους λόγια, πως θα παρέμβουν προς τη διοίκηση της επιχείρησης με σκοπό να αποτρέψουν το κλείσιμο του εργοστασίου. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση επιδοτούσε τη «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ» για τη μεταφορά των δραστηριοτήτων της σε χώρα των Βαλκανίων! Η δε πλειοψηφία στη διοίκηση του σωματείου της επιχείρησης (ΣΥΝ), το μόνο που έκανε ήταν να ρίχνει στάχτη στα μάτια των εργαζομένων, σπέρνοντας ελπίδες ότι το εργοστάσιο δεν πρόκειται να κλείσει... Εφτασαν μάλιστα στο σημείο να καταθέτουν και «επιστημονική» μελέτη της ΓΣΕΕ για το πώς το εργοστάσιο θα βγάζει κέρδη με διάφορες ρυθμίσεις στο χρόνο εργασίας.

Η Νικολέτα Α. ζει στα Κάτω Πετράλωνα. Με τον άντρα της και τα δυο παιδιά τους. Οσο εργαζόταν, «μπαίναν δυο μισθοί στο σπίτι», αντιμετώπιζαν μαζί την πολυέξοδη ζωή. Σχεδόν αυτόματα βγαίνει η ερώτηση: «Και τώρα; Πώς τα βγάζετε πέρα;».

«Μετά προσπάθησα να εργαστώ αλλού, σε δουλιές του "ποδαριού". Ομως γρήγορα σταμάτησα γιατί από τη δουλιά στο εργοστάσιο είχα πάθει υπερκονδυλίτιδα και στένωση του σπονδύλου. Οι γαζώτριες δουλεύουν επί οχτώ ώρες σκυμμένες στο ίδιο σημείο και ο αυχένας επιβαρύνεται», μας εξηγεί. Η δουλιά σκληρή, με επιπτώσεις στην υγεία, αλλά για βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα ούτε λόγος. «Επειτα ήμουν για ένα χρόνο στο ταμείο ανεργίας. Το επίδομα που δικαιούσαι, αν έχεις δυο παιδιά, είναι 395 ευρώ!».

Η Τασούλα Νίνου μένει με την οικογένειά της στα Ανω Πετράλωνα. Εργαζόταν για 10 χρόνια στη «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ». Τώρα απασχολείται στα προγράμματα κατάρτισης των ΚΕΚ, μέσω ΟΑΕΔ, στον τομέα της μαγειρικής. Στα 40 της χρόνια καλείται να αλλάξει επαγγελματικό προσανατολισμό, όπως και η πλειοψηφία των απολυμένων. Για 5 μήνες, για 600 ώρες εργασίας, θα αμειφθεί με 3.000 ευρώ...

Μπροστά στο αίτημα των εργατριών για δουλιά, ο υφυπουργός Εργασίας Λ. Τζιόλας, μαζί με συνδικαλιστές του ΣΥΝ, «κονταροχτυπιούνταν» για το ποια από τα ψευτοπρογράμματα κατάρτισης θα τους δώσουν, από τη στιγμή που θα πάρουν στα χέρια τους τα χαρτιά των απολύσεων.

«Οι επιχειρήσεις, μέσω αυτών των προγραμμάτων, αντί να πληρώνουν για το προσωπικό που προσλαμβάνουν, θα πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ! Και θα απασχολούν ελάχιστα άτομα, τα οποία θα βγάζουν όλη τη δουλιά!», μας είπε. Και συνέχισε προσθέτοντας: «Η ζωή είναι πολύ δύσκολη. Ο γιος μου σπουδάζει στη Χαλκίδα. Η μικρή τώρα έδωσε πανελλήνιες. Μετά από τόσα έξοδα για φροντιστήρια, αν περάσει κι αυτή επαρχία, τι να της πούμε; Να μην πάει; Και πώς θα τα βγάλουμε πέρα;».

Το κλείσιμο της «ΣΙΣΣΕΡ ΠΑΛΚΟ» σήμανε και τη συνολική υποβάθμιση των Πετραλώνων. Το ποσοστό της ανεργίας της περιοχής, ιδιαίτερα μετά από τη συρρίκνωση της «ΚΟΠΕΡ» και του «ΠΑΥΛΙΔΗ», έχει αυξηθεί σημαντικά. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι σ' αυτές τις βιοτεχνίες, είτε έμεναν στην περιοχή, είτε όχι, ψώνιζαν από τα καταστήματα. Τώρα και η αγορά έχει νεκρωθεί.

«Το ακούγαμε για την ελεύθερη αγορά ότι έτσι είναι, αδίστακτη, αλλά τότε δε μας άγγιζε», λέει χαρακτηριστικά η Τ. Νίνου. «Τότε ήμασταν όλες κλεισμένες στο καβούκι μας. Ηταν και το σωματείο μας... αυτό που ήταν...», λέει στο «Ρ» η Τασούλα.

«Κάτι πρέπει να γίνει, πάντως. Οι υποχρεώσεις είναι πολλές και πέφτουν όλα τα βάρη στις πλάτες μας: ενοίκιο, παιδιά, φροντιστήρια, δάνεια... Και τι θα κάνουμε; Θα λέμε μια ζωή, "άντε να δουλέψω και σήμερα, για να έχω απλώς ένα πιάτο φαϊ;" Δεν είναι ζωή αυτή!», κατέληξε η Νικολέτα.

Εννέα μήνες στην ανεργία και ακόμη οι υποσχέσεις και τα ψευτομέτρα που τους έταξε η κυβέρνηση δεν έχουν υλοποιηθεί. «Εμπόριο ελπίδας» κάνουν και παίζουν με την αγωνία μας, λένε οι απολυμένες εργάτριες της ΤΡΙΚΟΛΑΝ στη Νάουσα. Ξέρουν πως ακόμα και τα ψίχουλα που τους υποσχέθηκε η κυβέρνηση - θέσεις μερικής απασχόλησης 18μηνης διάρκειας για 43 άτομα και ένταξη στο ΛΑΕΚ για 23 άτομα - είναι αποτέλεσμα του πολύμηνου και αποφασιστικού αγώνα τους. Αν έσκυβαν το κεφάλι, αν έριχναν τις απαιτήσεις τους, αν δέχονταν μοιρολατρικά το λουκέτο, ούτε αυτά δε θα τους έδιναν...

Δεν εγκαταλείπουν, ούτε εφησυχάζουν. Συνεχίζουν να δίνουν τη μάχη για το δικαίωμα στη δουλιά. Κάθε Δευτέρα πραγματοποιούν Γενική Συνέλευση, εξετάζουν τις εξελίξεις, συζητούν και οργανώνουν τις αντιδράσεις τους. Μόλις την περασμένη βδομάδα πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από τον ΟΑΕΔ της Νάουσας, συμμετείχαν μαζικά στην απεργιακή συγκέντρωση της 24ης Ιούνη. Σταθερά προσανατολισμένοι διεκδικητικά, απαιτούν μέτρα που θα τους ανακουφίσουν για όσο διάστημα βρίσκονται στην ανεργία.

Κάθε μέρα δίνουν το «παρών» στο προσκλητήριο αγώνα. Η εμπειρία τους πολύτιμη. Σήμερα ξέρουν πως δε φταίει το κακό το ριζικό τους που είναι άνεργες. Φταίει η πολιτική που χρόνια τώρα εφαρμόζουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, οι επιλογές της ΕΕ, όλοι αυτοί που στο όνομα της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας κλέβουν τον πλούτο που παράγει η εργατιά και τον χαρίζουν στα αφεντικά τους, τους πλουτοκράτες.

«Τα τελευταία χρόνια καταλάβαμε ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες πολιτών στην Ελλάδα. Οι ευνοούμενοι, αυτοί που τρώνε και δε χορταίνουν κι αυτοί που πεθαίνουν και δε νοιάζεται κανένας. Η Ελλάδα έχει πλούτο όχι 10εκ. ανθρώπους να ζήσει αλλά και άλλους τόσους. Ομως, όλος αυτός ο πλούτος χαρίζεται να τον εκμεταλλεύονται 100 τζάκια, 100 τσέπες, κάθε Λαναράς», μας είπε η Ολγα.

Τον περασμένο χρόνο πήρε κι αυτή το δρόμο για την ανεργία, μετά από 24 χρόνια σκληρής δουλιάς. «Το πρόβλημα ξεκίνησε από την ώρα που ψήφισαν το νόμο, για να μπορούν οι επιχειρήσεις να φεύγουνε επιδοτούμενες στα Βαλκάνια. Με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Από τότε έπρεπε να ξεσηκωθούμε. Ομως μας κοίμισαν. Σήμερα όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει η διείσδυση στα Βαλκάνια. Αφού ξεζούμισαν τους Ελληνες εργάτες, πήραν το δρόμο για να εκμεταλλευτούν και τους εργαζόμενους των γειτονικών χωρών. Εκεί βρήκαν φθηνότερα εργατικά χέρια, εξασφάλιζαν περισσότερα κέρδη».

Σε τρεις μήνες τελειώνει το ταμείο ανεργίας και ο εφιάλτης ξαναγυρνά πιο αποκρουστικός. «Ξέρεις τι θα πει στα 43 και στα 45 χρόνια να μένεις άνεργη;» Μετά από 25 χρόνια δουλιάς έφτασα να παίρνω 700 ευρώ το μήνα. Τώρα παίρνω επίδομα ανεργίας 350 ευρώ και σε λίγους μήνες θα μας το κόψουν κι αυτό», λέει η Νίτσα. Ο σύζυγός της, κλωστοϋφαντουργός κι αυτός, βρίσκεται στη δίνη της νέας αντεργατικής επίθεσης που εξαπέλυσε ο Λαναράς. «Αν συνεχίσει να έχει τη δουλιά του, για να τα βγάλουμε πέρα θα πρέπει να κάνουμε αιματηρή οικονομία στο ρεύμα, στη θέρμανση, ακόμη και στο φαγητό. Αν τη χάσει...». Οργίζεται. «Αυτοί όλοι θέλουνε κέρδη. Κι όταν τους δίνεται η ευκαιρία, θα το επιδιώξουν με οποιοδήποτε κόστος».

«Θέλουν να μας ταΐζουν κουτόχορτο. Ο Λαναράς έκλεισε την ΤΡΙΚΟΛΑΝ, γιατί δεν είχε όσα κέρδη ήθελε. Και οι κυβερνήσεις τον διευκόλυναν», πρόσθεσε η Βίκυ.

Στη συζήτηση, εκεί μέσα σ' ένα γραφειάκι του Εργατικού Κέντρου Νάουσας που έχει γίνει το δεύτερο σπίτι τους, οι απολυμένες γυναίκες της ΤΡΙΚΟΛΑΝ, μιλούν για κάθε πτυχή της αντιλαϊκής πολιτικής που ξεσπάει πάνω στις πλάτες τους. Την ανεργία, την ακρίβεια, τους αναπτυξιακούς νόμους που φτιάχτηκαν για να μοιραστεί ζεστό και τσάμπα χρήμα στους βιομήχανους, για τους φραγμούς στη μόρφωση για τη νέα γενιά. «Εχουν καταλάβει πως όσο μορφώνεται ο κόσμος τόσο ξυπνάει και τόσο τα δικά τους τα παιδιά δε θα έχουνε σκλάβους. Κάθε χρόνο λοιπόν βάζουν και νέα εμπόδια στη μόρφωση των παιδιών μας. Πρέπει να πληρώσεις για τα πάντα από ξένες γλώσσες μέχρι και για τα πτυχία. Εμείς τους δίνουμε το μήνυμα ότι μέσα από τη φτώχεια μας, τα παιδιά μας θα τα μορφώσουμε για να μη γίνουν σκλάβοι», λένε.

Μιλούν και για την προπαγάνδα που εξελίσσεται από κυβέρνηση και ΜΜΕ με στόχο να ενοχοποιήσουν τους άνεργους, που δεν πάνε να δουλέψουν οπουδήποτε με οποιεσδήποτε συνθήκες δουλιάς. «Ψάχνουμε. Τι βρίσκουμε; Δουλιά χωρίς ένσημα, με εξευτελιστικό μεροκάματο, δουλιά για λίγο διάστημα. Εκεί θέλουν να μας γυρίσουν. Να δουλεύουμε για ένα κομμάτι ψωμί. Δε θα τους κάνουμε το χατίρι», λέει κοφτά η Ολγα.

«Ο υφυπουργός απασχόλησης, ο Γ. Γιακουμάτος σε μια επίσκεψή του στη Νάουσα είπε δεν επιδοτώ την τεμπελιά. Είναι ντροπή να το λέει. Θα ήταν τεμπέλης κάποιος αν με επιλογή του έμενε άνεργος, αν είχε δουλιά και δεν πήγαινε να δουλέψει», συμπληρώνει η Ελένη. Και συνεχίζει: «Από τη στιγμή που είναι επιλογή δική τους, πολιτική τους ευθύνη να μας ρίξουν στην ανεργία, σήμερα εμένα μετά από 29 χρόνια δουλιάς κι αύριο μεθαύριο και τα παιδιά μου, δική τους η ευθύνη λοιπόν να βρουν τρόπο να με ταΐσουν, να ζήσω. Εμείς δεν κάνουμε πίσω. Διεκδικούμε σταθερή και μόνιμη εργασία, 5ήμερο και 8ωρο, ταμείο ανεργίας για όσο είμαστε άνεργοι με το 80% του κατώτερου μισθού και ο χρόνος της ανεργίας να μετρά ως συντάξιμος».

Η Ελένη κλείνει και την κουβέντα. «Να πούμε όμως πως έχουμε κι εμείς ευθύνη. Κι ο εργαζόμενος και ο άνεργος. Ολοι όσοι ψηφίζουν τα κόμματα που με την πολιτική τους μας χτυπούν κάθε δικαίωμα στη δουλιά και τη ζωή. Εγώ μέσα σ' αυτή τη φτώχεια που μας έχουν καταδικάσει, αισθάνομαι πολύ περήφανη που δεν τους έχω ψηφίσει ποτέ. Στο χέρι μας είναι να τους καταδικάσουμε και να επιβάλουμε μια πολιτική που επιτέλους θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού».