ΡΕΠΟΡΤΑΖ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ

Η κατεδάφιση δεν είναι η μόνη λύση

Η χτεσινή ημερίδα του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, με θέμα «Οι προσφυγικές γειτονιές απειλούνται από "αναπτυξιακά έργα ανάπλασης", η περίπτωση των προσφυγικών της Λ. Αλεξάνδρας», είχε έναν και μόνο στόχο: Να ανοιχτεί ένας διάλογος «για να πειστεί το δημόσιο ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος, που δεν προϋποθέτει την κατεδάφιση των προσφυγικών κατοικιών. Μόνο που αυτόν το διάλογο που με πολύ μεράκι και χρόνια επίπονης εργασίας έστησαν χτες οι φοιτητές, οι καθηγητές τους και οι κάτοικοι των προσφυγικών της Λ. Αλεξάνδρας δεν είχε κανέναν... αρμόδιο αποδέκτη.

Οι υπουργοί ΠΕΧΩΔΕ και Οικονομικών, Κ. Λαλιώτης και Γ. Παπαντωνίου, που προσκλήθηκαν να παρευρεθούν επικαλέστηκαν «κόλλημα» και δεν εμφανίστηκαν. Οπως δεν εμφανίστηκαν και πολλοί άλλοι εκπρόσωποι φορέων που εμπλέκονται σε αυτήν την ιστορία. Κάτι που όπως σημείωσαν οι διοργανωτές, αποδεικνύει πως τα κυβερνητικά σχέδια που θέλουν την κατεδάφιση των 228 διαμερισμάτων της Λ. Αλεξάνδρας και την κατασκευή στη θέση τους ενός τεράστιου υπόγειου γκαράζ (ο συγκεκριμένος χώρος είναι επίσης υποψήφιος για την κατασκευή του νέου μητροπολιτικού ναού καθώς και της νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης) μάλλον βρίσκονται στο δρόμο προς υλοποίησή τους.

Ωστόσο, παρά τις απουσίες, το αποτέλεσμα της χτεσινής ημερίδας ήταν ικανοποιητικό. Και αυτό γιατί οι προτάσεις - ειδικά από την πλευρά των καθηγητών του Τμήματος Αρχιτεκτονικής - απέδειξαν πως υπάρχει κι άλλος δρόμος, μόνο που αυτό συγκρούεται με τα σχέδια υπερεκμετάλλευσης της μεγάλης έκτασης γης (14.323 τ.μ.) που καταλαμβάνουν από τη δεκαετία του '30 οι 8 τριώροφες προσφυγικές πολυκατοικίες.

«Η διαφορετικότητα των προσφυγικών συνοικιών πρέπει να εξαλειφθεί με άλλοθι την εικόνα της φθοράς και της εγκατάλειψης που παρουσιάζουν;», ήταν το ερώτημα - που αποτελεί ουσιαστικά το κύριο επιχείρημα της κυβέρνησης - που έθεσαν η Α. Βρυχέα, καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτονικής (μαζί με τους φοιτητές της ασχολείται επί τρία χρόνια με την υπόθεση των προσφυγικών της Αλεξάνδρας) αλλά και ο Γ. Πολύζος, πρόεδρος της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ.

«Οι εικόνες είναι οπωσδήποτε άλλοθι», ήταν η απάντησή τους, υπενθυμίζοντας σε όσους προσπαθούν να ξεχάσουν την τεράστια ιστορική και αρχιτεκτονική σημασία τους. Υπενθύμισαν δηλαδή ότι τα προσφυγικά της Αλεξάνδρας είναι ένα από τα ελάχιστα δείγματα κοινωνικής κατοικίας της δεκαετίας του '30 (έργο των αρχιτεκτόνων Δ. Κυριακού - Κ. Λάσκαρη) αλλά και τόπος ιστορικής μνήμης, αφού οι τρύπες στους τοίχους απ' τα αγγλικά τανκ, μας το θυμίζουν... ανάγλυφα. «Πρόκειται δηλαδή, για ένα σύνολο που η διάσωσή του και η αποκατάστασή του είναι εφικτή, όπως προτείνουν και οι μελέτες του ΕΜΠ», είπαν χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του, ο Γ. Πολύζος επισήμανε πως η εκμετάλλευση του οικοπέδου μέσω της ανοικοδόμησης κτιριακών συγκροτημάτων υψηλής απόδοσης (π.χ., εμπορικά κέντρα, γραφεία κλπ.) και εξαντλώντας τις επιτρεπόμενες επιφάνειες δόμησης, συνυπολογίζοντας το κόστος των απαλλοτριώσεων 3,9 δισ. και το κόστος κατασκευής των κτιρίων (περίπου 13 δισ.) μπορεί να αποφέρει κέρδη της τάξης των 12 δισ. δρχ.!

Το γκρέμισμα της μνήμης

Το δικαίωμά τους να ζουν σε μια γειτονιά ανθρώπινη, σε μια γειτονιά που ακόμα υπάρχει ανθρώπινη επαφή και χαμόγελο, διεκδίκησαν χτες με την παρουσία τους στην ημερίδα οι κάτοικοι των προσφυγικών πολυκατοικιών, αλλά και κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής.

Η Επιτροπή Αγώνα Προσφυγικών Πανόρμου και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ανω Αμπελοκήπων με κοινή ανακοίνωσή τους, χτες επισήμαναν πως εάν δεν υπάρξει συνέχιση του αγώνα τα Προσφυγικά (Πανόρμου, Λ. Αλεξάνδρας, Καισαριανής, Δραπετσώνας κλπ.) θα θυσιαστούν στο βωμό του κέρδους.

Αλλωστε, υπενθύμισαν, αποτελεί χρέος όλων να προασπίσουν το συγκεκριμένο χώρο μνήμης, αφού στις προσφυγικές πολυκατοικίες και στους γύρω δρόμους γράφτηκαν οι πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης ιστορίας μας. Γι' αυτό και οι φοιτητές το τελευταίο εξάμηνο φρόντισαν να κρεμάσουν κόκκινους στόχους στους τοίχους των προσφυγικών δηλώνοντας: «Μην πυροβολείτε την ιστορία μας».

Το έπος έχει συνεχιστές...

Πλούσιο σε εκδηλώσεις και εκκωφαντικό σε κορόνες το εορταστικό τριήμερο για την επέτειο του «Οχι». Επερρίσσεψαν και οι ύμνοι προς το ελεύθερο φρόνημα της φυλής και οι έπαινοι για τη μεγάλη αντίσταση που προέβαλε ο ελληνικός λαός στο φασισμό και στο ναζισμό το 1940. Οι δοξαστικές όμως αναφωνήσεις των επισήμων ρητόρων ηχούσαν στον αέρα ως ευτράπελοι λόγοι κωμικών ηθοποιών, αν αναλογιστεί κανείς ότι υμνούνταν δύο μέγιστες αρετές, η αντίσταση και η ελευθερία, τις οποίες οι ταγοί της Ελλάδας έχουν ξεπουλήσει προ πολλού. Υπό αυτή την έννοια όσοι επιχείρησαν αυτές τις μέρες να εκθειάσουν τις αξίες που «γέννησαν» το έπος του '40 ήταν σα να μιλούσαν για «σκοινί στο σπίτι του κρεμασμένου». Γιατί για ποια ελευθερία να μιλήσει κανείς σήμερα, όταν η Ελλάδα έχει αλυσοδεθεί ως κολαούζος στο άρμα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και απεμπολεί καθημερινά τα κυριαρχικά της δικαιώματα; Σε κάθε εντολή των «συμμάχων» αναφωνεί υποτακτικά «γιες μεν» και λίγο απέχει πλέον από το να γίνει προτεκτοράτο των «προστατών» της. Ξεχνιέται λόγου χάρη το γεγονός ότι το Μάη του 1999 επέτρεψε να διέλθουν ξένα στρατεύματα (οι «Ράμπο» του ΝΑΤΟ) από το έδαφός της και ότι το Γενάρη του 1996, κατ' επιταγή των ΗΠΑ, υπέστειλε την ελληνική σημασία από τα Ιμια; «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» έλεγε ο ποιητής και δυστυχώς οι κυβερνώντες σήμερα τη χώρα δε διαθέτουν τέτοια φρονήματα. Τα έχουν «αναπληρώσει» με τη δουλικότητα και το ραγιαδισμό και προσβάλλουν βάναυσα κάθε μέρα την ιστορία της χώρας και το ανυπότακτο φρόνημα του ελληνικού λαού.

Αλλά, πόση κενότητα και υποκρισία έκρυβαν οι αποστροφές των διαγγελμάτων και των λόγων προχτές, που αναφέρονταν και στην καθολική αντίσταση του λαού, τόσο κατά τον πόλεμο όσο και καθ' όλη τη διάρκεια της κατοχής! Γιατί αυτοί ακριβώς που εξεθείαζαν την αγωνιστικότητα του πλήθους, είναι οι ίδιοι που προσπαθούν με κάθε μέσον να απονευρώσουν τώρα το λαό. Με το ψεύδος, με την αποχαύνωση ή και με τη βία επιχειρούν να αφαιρέσουν από τον κόσμο και τον παραμικρό κόκκο αντίστασης. Προσπαθούν να τον κάνουν άβουλο και άπραγο, ώστε να μπορούν ανενόχλητοι να τον αφαιμάζουν χάριν των ολίγων και εκλεκτών του συστήματος. Ο σκεπτόμενος και ενεργός πολίτης είναι εμπόδιο στα αισχρά σχέδιά τους. Γι' αυτούς... ιδανικός πολίτης είναι εκείνος που δεν μπορεί να εμβαθύνει και να αναλύσει όσα συμβαίνουν γύρω του. Είναι εκείνος που δε σηκώνει ποτέ φωνή ή γροθιά να διεκδικήσει όσα του ανήκουν και του τα κλέβουν ασύστολα οι κυβερνήτες - υπηρέτες των ολίγων. Αυτόν τον πολίτη, τον «ευνουχισμένο» πνευματικά και αγωνιστικά, οραματίζονται οι κύριοι που προχτές δοξολογούσαν ως γνήσιοι Φαρισαίοι το σθένος που έδειξε ο λαός το 1940.

«Στο σπίτι του κρεμασμένου», όπως είπαμε, δε μιλούν για σκοινί. Οι κρεμασμένοι όμως, οι αιωρούμενοι στην αγχόνη της ντροπής σ' αυτόν τον τόπο, είναι όσοι κυβερνούν και όσοι τους ακολουθούν στη δουλικότητα και στον αντιλαϊκό κατήφορο που έχουν πάρει. Διότι ο λαός, ευτυχώς, δεν έχει χάσει τίποτε από τις προγονικές αρετές και εξακολουθεί να αγωνίζεται για την εθνική ανεξαρτησία και να αντιστέκεται στη βαρβαρότητα της «νέας τάξης». Το έπος του '40 είναι βέβαιο πως έχει συνεχιστές και το «Οχι» εξακολουθεί να είναι λάβαρο των εργατικών τάξεων εναντίον της εκμετάλλευσης, της αδικίας και της υποταγής.

Τάσος ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ