Ο Ορέστης Κολοζώφ, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος, επισκέφτηκε πριν λίγες μέρες την Αλβανία, όπου είχε σειρά επαφών με πολιτικούς παράγοντες. Μιλά στο "Ρ" για τους κινδύνους που δημιουργούνται στη Βαλκανική λόγω της πολιτικής, η οποία προωθεί την επέμβαση της διεθνούς κοινότητας στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά και τις διμερείς σχέσεις Αθήνας - Τιράνων: "Πρέπει να προσέξουμε", λέει.

- Πρώτο ερώτημα, πώς είδατε την πολιτική κατάσταση στην πρόσφατη επίσκεψή σας στην Αλβανία.

- Είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την Αλβανία ως μέλος αντιπροσωπείας της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυνας του Ελληνικού Κοινοβουλίου, που ανταποκρίθηκε σε πρόσκληση αντίστοιχης επιτροπής του Αλβανικού Κοινοβουλίου. Η επιτροπή είχε τη δυνατότητα πραγματοποίησης συναντήσεων υψηλού επιπέδου, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Ρετζέπ Μεϊντάνι, τον πρωθυπουργό, Φάτος Νάνο, τους υπουργούς Εσωτερικών, Εξωτερικών, Αμυνας.Συναντήσεων με την αντιπολίτευση και συνομιλιών με μια αντιπροσωπεία του Δημοκρατικού Κόμματος, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Σαλί Μπερίσα. Επίσης, είδαμε ορισμένους άλλους παράγοντες, όπως ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος και Ελληνες με οικονομικές δραστηριότητες στην Αλβανία.

Σε όλες τις συνομιλίες, δύο ζητήματα έμπαιναν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από τους συνομιλητές μας. Πρώτον, το ζήτημα που δημιουργεί ένταση σ' όλη την περιοχή, η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο.Δεύτερον, οι ελληνοαλβανικές σχέσεις.

- Ηθελα να ρωτήσω αν βλέπετε εντονότερη υποστήριξη του αυτονομιστικού κινήματος/στρατού του Κοσσυφοπεδίου από τους Αλβανούς. Κυκλοφορούν από ειδησεογραφικά πρακτορεία, περιοδικά και εφημερίδες φήμες για τα όπλα που εκλάπησαν κατά την αλβανική εξέγερση του 1997 και βρέθηκαν στο Κόσσοβο.

- Σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο, πρέπει να πούμε ορισμένα πράγματα, ανεξάρτητα του τι είδαμε εκεί και του πώς το βλέπουν οι Αλβανοί. Πρέπει να επισημάνουμε ότι με επιμονή, τον τελευταίο καιρό, γίνεται μια καμπάνια περί παραβίασης των δικαιωμάτων των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Εχει ενδυναμωθεί η προσπάθεια των Αλβανών για εξωτερική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο,με τη δημιουργία του Απελευθερωτικού Στρατού - ο οποίος κάνει παρεμβάσεις με στρατιωτικά μέσα - και την πολιτική στήριξη αυτών των δραστηριοτήτων από τις τοπικές πολιτικές δυνάμεις.

Αυτό δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στη Σερβία. Η Ομάδα Επαφής, και πιστεύω πως σε αυτήν την κατεύθυνση (ανεξάρτητα από αποχρώσεις) κινούνται και οι πολιτικοί παράγοντες της Αλβανίας, μιλά για διατήρηση των συνόρων - εννοεί τα σύνορα της Ομόσπονδης Γιουγκοσλαβίας - και παροχή αυτονομίας στο Κοσσυφοπέδιο χωρίς να αποσχιστεί από την Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Το ζήτημα, έτσι όπως τίθεται, είναι τεχνητό. Η πραγματικότητα είναι ότι το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Σερβίας.

Από καιρό ασκείται πίεση προς την ηγεσία της Σερβίας να αλλάξει την πολιτική της. Ουσιαστικά, το σημείο έντασης είναι ότι η Σερβία δεν αποδέχεται την ενσωμάτωσή της στο σύστημα που σήμερα δημιουργείται στα Βαλκάνια - στο πλαίσιο αυτού που λέμε Διεθνής Τάξη Πραγμάτων.

- Το περιφερειακό σύστημα ασφαλείας;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.

- Οι Γερμανοί και η Ευρωπαϊκή Ενωση πιέζουν να αλλάξει η κυβέρνηση ή να αλλάξει η πολιτική της. Χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα, την εσωτερική αντιπολίτευση, το εμπάργκο, για να κάμψουν την αντίσταση των Σέρβων. Σήμερα προσπαθούν να τους "πείσουν", απειλώντας με διαμελισμό της Σερβίας. Κι αργότερα τη διάλυση της Ομοσπονδίας. Η κρίση στο Μαυροβούνιο, μια σειρά από άρθρα που αφορούν τη Βοϊβοντίνα, το Σεντσάκ, αποτελούν ένα ευρύ φάσμα πιέσεων που ασκούνται, με αποκορύφωση το Κοσσυφοπέδιο.

Απειλείται διαμελισμός της Σερβίας, η δημιουργία, στα πλαίσια της Ομοσπονδίας, Δημοκρατίας του Κόσσοβου, που μαζί με τη Δημοκρατία του Μαυροβουνίου και αυτό που θα απομείνει από τη Σερβία θα συναποτελούν τη Γιουγκοσλαβία.

Μια τέτοια προσέγγιση δεν ήταν δυνατόν να την αποδεχτούν οι Σέρβοι. Αυτοί κινούνται βάσει της κατεύθυνσης ότι το πρόβλημα είναι εσωτερικό κι η διευθέτησή του πρέπει να γίνει με διαπραγμάτευση κεντρικής κυβέρνησης - εκπροσώπων του Κοσσυφοπεδίου.

Τι είδαμε στην Αλβανία και ποιες είναι οι ανησυχίες μας. Ο πιο επίσημος εκπρόσωπος της Αλβανίας, ο πρωθυπουργός, προβάλλει μια θέση για την επίλυση του ζητήματος, που ονομάζει "δημοκρατία μείον". Δημιουργία αυτόνομης Δημοκρατίας του Κόσσοβου, χωρίς δικαίωμα απόσχισης από την Ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας.

- Ενός είδους επιστροφή στην προ του 1989 κατάσταση;

-Δεν το πολυαναφέρουν. Είναι πολύπλοκο. Η κατάσταση εκείνη δεν πλησιάζει την αυτόνομη Δημοκρατία. Σε αυτό το πλαίσιο ίσως μπορούν να κινηθούν οι Σέρβοι. Γεγονός είναι ότι το ζήτημα που βάζει ο Νάνο είναι να υπάρξει επέμβαση της διεθνούς κοινότητας, όπως λέει - ουσιαστικά των ιμπεριαλιστών. Οι Σέρβοι, αντίθετα, δε θέλουν εξωτερική επέμβαση, θέλουν λύση με διαπραγμάτευση. Ο Νάνο θεωρεί την επέμβαση μέσο πίεσης στη Σερβία, ώστε να αποδεχτεί διαπραγμάτευση για επίλυση προς την κατεύθυνση αυτονομίας.

Ποια είναι τα προβλήματα που βλέπουμε. Οντως υπάρχει ζήτημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Ομως, εάν η λύση πάει προς την κατεύθυνση που ζητούν οι Αλβανοί, τότε αμέσως στο πεδίο μας πρέπει να δούμε την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, που ονομάζουμε εδώ Σκόπια. Εκεί υπάρχει μια μεγάλη μειονότητα αλβανική, και μάλιστα η εικόνα που μας δόθηκε είναι ότι η κατάσταση εκεί, από την άποψη υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι πολύ χειρότερη από ό,τι στο Κοσσυφοπέδιο. Οι δύο αυτές περιοχές, οι οποίες συνορεύουν, είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Οι οργανώσεις στις δύο χώρες τροφοδοτούν η μια την άλλη. Εάν προχωρήσει τέτοια λύση, θα αναζητηθεί ανάλογη στη FYROM.Αν υποθέσουμε ότι συγκροτούνται δύο μικρά αυτόνομα κράτη, που συνορεύουν με την Αλβανία, η πίεση που θα ασκούν προς την κατεύθυνση ενσωμάτωσής τους στην Αλβανία,αντί να είναι ενσωματωμένα στη Σερβία το ένα και στη FYROM το άλλο, θα είναι σημαντική.

- Φαίνεται ότι υπάρχει σενάριο έναρξης πολέμου στη Βαλκανική, με επίκεντρο τους Αλβανούς, και πιθανή εμπλοκή όχι μόνο της Σερβίας και της Αλβανίας, αλλά και της FYROM, της Βουλγαρίας και τελικά της Ελλάδας.

-Πριν το θέσουμε στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδιασμού, θα ήθελα να αναδείξω κατ' αρχήν τις προϋποθέσεις. Αν το πράγμα προχωρήσει στην κατεύθυνση που σήμερα πιέζει η Ομάδα Επαφής, αλλά και οι πολιτικοί στο Κοσσυφοπέδιο, προκαλούνται κίνδυνοι γενικότερης ανάφλεξης στα Βαλκάνια. Διότι θα υπάρξουν ισχυρές τάσεις διαμελισμού της FYROM, και σε μία τέτοια περίπτωση θα εμπλακούν η Βουλγαρία, η Σερβία, αλλά αναπόφευκτα, όσο και να θελήσει να προσέξει, η χώρα μας. Θα υπάρξει μια δυναμική τέτοια;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; που θα αντιμετωπίσει φοβερές δυσκολίες.

Υπάρχουν πολιτικοί στην Αλβανία, οι οποίοι επενδύουν σ' αυτήν την ένταση. Οπως ο Μπερίσα. Εκτιμά ότι δεν μπορεί να δοθεί πολιτική λύση, επομένως, λύση πρέπει να δοθεί με ρήξη. Ρήξη σημαίνει στρατιωτική εμπλοκή και πόλεμο, που αν ξεσπάσει μπορεί να διευρυνθεί σε όλη την περιοχή των Βαλκανίων.

Οι ιμπεριαλιστές ανησυχούν ότι μπορεί να τους ξεφύγει η κατάσταση από τα χέρια. Παίζουν όμως με αυτές τις αντιθέσεις για να κρατούν υπό την κυριαρχία τους και να καθορίζουν τις πολιτικές που ασκούν οι χώρες οι οποίες έχουν σχέση με το πρόβλημα. Το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί παράγοντα εκβιασμού προς τη Σερβία, την Αλβανία, τη FYROM και άλλες κυβερνήσεις χωρών, που είναι γύρω από την εστία έντασης.

Πρέπει να σημειώσω ακόμα ότι στο πρόβλημα αυτό έχει εμπλακεί και η Ρωσία, προς την οποία υπάρχουν παράπονα από την αλβανική πλευρά, γιατί στην Ομάδα Επαφής προσεκτικά στήριξε τις σερβικές θέσεις. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών είπε ότι είναι εσωτερικό το πρόβλημα και ότι θα πρέπει να δοθεί λύση με διαπραγμάτευση και χωρίς πόλεμο.

- Πώς κρίνεται η στάση της Ελλάδας;

- Τόσο σε εμένα όσο και στα άλλα μέλη της αντιπροσωπείας εστιάστηκε η προσοχή στον τρόπο με τον οποίο η αλβανική κυβέρνηση, η αντιπολίτευση και άλλες δυνάμεις βλέπουν τη στάση της Ελλάδας σε σχέση με το ζήτημα. Η κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη από την ελληνική στάση. Την ικανοποιεί η στάση της Ελλάδας στη συνάντηση των πέντε βαλκανικών χωρών στη Σόφια, όπου με κοινή τους ανακοίνωση ουσιαστικά καταδίκαζαν τη Σερβία. Ομως, η αντιπολίτευση θεωρεί ότι η στάση της Ελλάδας ήταν φιλική προς τη Σερβία. Πέρα από αυτό, το Δημοκρατικό Κόμμα έχει ανοίξει ένα μέτωπο σε σχέση με το Κοσσυφοπέδιο, εσωτερικά, πιέζοντας την κυβέρνηση να πάει προς την κατεύθυνση της ρήξης. Εχει "καβαλήσει το άλογο του εθνικισμού" και ασκεί πίεση στην κυβέρνηση.

Ακόμα, έχει ανοίξει ένα μέτωπο προς την Ελλάδα, αξιοποιώντας δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι η παρουσία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων,που τις θεωρεί δυνάμεις κατοχής. Η αντιπροσωπεία τους μας έβαλε ζήτημα ότι η δύναμη ουσιαστικά στηρίζει τον Φάτος Νάνο, ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να παραμένει εκεί και πρέπει να φύγει. Ακόμη, επισήμανε το γεγονός ότι η δύναμη εγκαταστάθηκε εκεί δύο φορές χωρίς να υπάρχει καμία απόφαση επίσημη του αλβανικού Κοινοβουλίου.

Ομως, εκείνο το οποίο περισσότερο αξιοποιείται και είδαμε να προβάλλεται στον αλβανικό Τύπο είναι το μεταναστευτικό, αυτό που ονομάζουν ορισμένοι "αντιαλβανική υστερία στην Ελλάδα",και το γεγονός ότι καθημερινά απελαύνονται ή επαναπροωθούνται, χρησιμοποιήστε όποια λέξη θέλετε, Αλβανοί μετανάστες στη χώρα.

Σε αυτά, πιστεύω, πρέπει να δείξουμε προσοχή. Η δύναμη, ανεξάρτητα του πώς είχαμε τοποθετηθεί στην αρχή, όταν δε θέλαμε να πάμε, σήμερα είναι πια αποδεδειγμένο ότι πρέπει να φύγει. Αποτελεί πληγή, αγκάθι στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Αποτελεί ζήτημα διένεξης στο εσωτερικό της Αλβανίας. Από τη στιγμή που ένα τμήμα δυνάμεων εσωτερικών στην Αλβανία λέει "να φύγουν", πρέπει να φύγουμε. Ανεξάρτητα του αν η κυβέρνηση είχε πειστεί ότι πρέπει να μείνουμε. Δεν μπορούμε να αποτελούμε σημείο τριβής των πολιτικών δυνάμεων της Αλβανίας.

Το δεύτερο ζήτημα, στο οποίο θα μπορούσαμε να συμβάλουμε θετικά είναι η αντιμετώπιση του ζητήματος των "λαθρομεταναστών", των οικονομικών μεταναστών.

Ευχαρίστησαν την Ελλάδα διάφοροι παράγοντες για τα μέτρα που έχουν πάρει οι ελληνικές αρχές για τη νομιμοποίηση των μεταναστών. Ομως επισήμαναν ότι οι προθεσμίες που έχουν τεθεί είναι πολύ στενές και ότι η γραφειοκρατία της Ελλάδας δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και να καταγράψει όλους τους ενδιαφερόμενους. Γι' αυτό ζητούν επέκταση της προθεσμίας. Νομίζω ότι το ζήτημα των μεταναστών μπορεί να αποδειχτεί κλειδί στις σχέσεις μας με την Αλβανία εάν δεν προσεχτεί από την ελληνική πλευρά. Αυτό δεν αφορά την εγκληματικότητα, τους εγκληματίες. Μπορεί να υπάρξει στενή συνεργασία των δύο χωρών και να χτυπηθεί το, οργανωμένο ιδιαίτερα, έγκλημα. Εκείνο που έχει σημασία είναι να μπορέσουν να βρεθούν τρόποι κοινά αποδεκτοί, που να ομαλοποιούν την κατάσταση. Και να μη δίνεται η δυνατότητα στον Τύπο της Αλβανίας και στις δυνάμεις οι οποίες θέλουν να δημιουργήσουν έναν εχθρό στο Νότο, να αξιοποιούν και να εκμεταλλεύονται μερικά ακραία επεισόδια που συμβαίνουν εδώ.

Οταν μιλάω για το θέμα των μεταναστών δεν αναφέρομαι στην κυβερνητική θέση. Αναφέρομαι στο κλίμα που υπάρχει γενικότερα στην Αλβανία, το ότι δημιουργείται η αίσθηση στην κοινή γνώμη ότι κακομεταχειριζόμαστε τους Αλβανούς, ότι έχει δημιουργηθεί "αντιαλβανικό μένος" στους Ελληνες. Θεωρώ ότι η εκμετάλλευση μιας τέτοιας προβολής των ζητημάτων στο εσωτερικό της Αλβανίας δίνει πόντους σε εκείνους τους εθνικιστικούς κύκλους της αλβανικής πολιτικής ζωής, που δημιουργούν κλίμα αντιπαράθεσης των δύο λαών.

- Αυτό πού μπορεί να οδηγήσει; Εννοώ, αν δε γίνει αντικείμενο προσοχής.

-Οι χώρες πάντα έχουν διμερή προβλήματα που προσπαθούν να διευθετήσουν. Ιδιαίτερα με την Αλβανία υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Εχουμε μειονότητα εκεί, η προϊστορία δεν είναι πολύ θετική - για πολλά χρόνια οι δύο χώρες ήταν απομονωμένες - και υπάρχουν εθνικιστικές δυνάμεις και από τις δύο πλευρές, οι οποίες θα ήθελαν οι μεν να διώξουν το ελληνικό στοιχείο από τη Νότια Αλβανία, ή Βόρειο Ηπειρο, οι δε να αποσπάσουν την περιοχή από την Αλβανία. Είναι δυνάμεις που σήμερα δεν έχουν επιρροή. Ομως, υπό ένα κλίμα κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο, έντασης στην περιοχή και έντασης ελληνικών αρχών - Αλβανών μεταναστών, θα μπορούσε να κλιμακωθεί κι από τις δύο πλευρές των συνόρων η αντιπαράθεση. Οπου επικεφαλής θα τεθούν ακραίοι εθνικιστικοί κύκλοι. Ξέρετε καλά ότι στην Ελλάδα υπάρχουν τέτοιες οργανώσεις, που αυτή τη στιγμή έχουν απομονωθεί, δεν έχουν πάψει όμως να λειτουργούν. Αν θέλετε, η υστερία των τελευταίων ημερών με την ένταση της εγκληματικότητας και της ταύτισης της έννοιας "Αλβανός" με την έννοια "εγκληματίας", σε σημείο που ορισμένες κοινότητες να απαγορεύουν την κυκλοφορία στους πολίτες αυτούς, είναι "βούτυρο στο ψωμί" ακραίων δυνάμεων, οι οποίες αναπτύσσονται σε στιγμές έντασης.

- Οσον αφορά τις οικονομικές σχέσεις Ελλάδας - Αλβανίας, ποια εικόνα αποκομίσατε;

-Αναπτύσσονται βασανιστικά αργά, παρόλο ότι η χώρα μας, με μικροεπενδυτές, έχει κάνει επενδύσεις και βρίσκεται στη δεύτερη θέση (μετά την Ιταλία). Η εκτίμηση είναι ότι υπάρχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες. Αλλά υπάρχει και ανασφάλεια. Περισσότερο πηγαίνουν κάποιοι αετονύχηδες, αλλά υπάρχουν και σοβαροί επιχειρηματίες. Ισως θα πρέπει να υπάρξει παρέμβαση του ελληνικού κράτους, προκειμένου να αναπτυχθούν συνθήκες περισσότερο ευνοϊκές για τις σχέσεις των δύο χωρών.

- Η οικονομία της Αλβανίας πώς εξελίσσεται;

-Ακόμα βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο. Λείπει η υποδομή. Εχει καταστραφεί πλήρως όποια υποδομή υπήρχε, υπάρχουν κάποια πράγματα που λειτουργούν, αλλά σε σχέση με την υπόλοιπη Βαλκανική είναι πολύ πίσω. Τώρα ανασυγκροτείται. Ακόμη το ίδιο το κράτος δεν έχει ανασυγκροτηθεί, εννοώ την πολιτική εξουσία, τους μηχανισμούς λειτουργίας του κράτους, που είναι πολύ αδύναμοι και αφήνουν σοβαρά περιθώρια δυσλειτουργιών. Η όποια επένδυση γίνεται, δύσκολα κινείται στην κατεύθυνση της ανάπτυξης. Πρέπει να πω ότι αυτή η υποδομή που σήμερα δημιουργείται στην Αλβανία θα περάσει στο σύνολό της στα χέρια των πολυεθνικών.

- Οι απλοί άνθρωποι;

-Στον κόσμο υπάρχει ανασφάλεια, για τις συνθήκες της καθημερινής ζωής, της αστυνόμευσης για το έγκλημα, της αναζήτησης δουλιάς. Θεωρείται ευτυχής όποιος βρει σταθερή εργασία, για να ζει στοιχειωδώς την οικογένειά του. Η μετανάστευση θεωρείται ακόμη πρόσφορη λύση. Είναι φανερές οι δυσκολίες. Αλλά γίνεται προσπάθεια, αν και υπό τις συνθήκες του καπιταλισμού πια...

- Κάτι τελευταίο. Ποια είναι η κρίση σας για τη νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Αλβανίας;

-Συναντήθηκα με στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος την παραμονή της νομιμοποίησής του. Είδα τον σύντροφο Χόσνι Μιλόσι,γενικό γραμματέα του Κόμματος, τον σύντροφο Χασάνι (ως πρότινος ανεξάρτητο) βουλευτή του, και άλλους. Αισιοδοξούν ότι το κόμμα θα παίξει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις, αν και στην παρανομία δεν έγινε αισθητή η παρουσία του. Σήμερα έχει κατακτήσει μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Είναι ίσως και συγκυρία, αφού το Δημοκρατικό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα απογοήτευσαν. Υπάρχει δυσαρέσκεια, αφού τα υπεσχημένα δε δίδονται. Γρήγορα θα φανεί η πραγματική δύναμη του κόμματος. Εύχομαι να μπορέσει να κερδίσει τη θέση που του αξίζει.

Μπ. ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ

Οι ιμπεριαλιστές ανησυχούν πως μπορεί να τους ξεφύγει η κατάσταση από τα χέρια. Παίζουν όμως με αυτές τις αντιθέσεις για να κρατούν υπό την κυριαρχία τους και να καθορίζουν τις πολιτικές, που ασκούν οι χώρες οι οποίες έχουν σχέση με το πρόβλημα. Το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί παράγοντα εκβιασμού προς τη Σερβία, την Αλβανία, τη FYROM και άλλες κυβερνήσεις χωρών, που είναι γύρω από την εστία έντασης

Η ένταση στο Κόσσοβο εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους όλο τον τελευταίο καιρό

Οχι και τόσο συμβολικός εναγκαλισμός του Ι. Ρουγκόβα με τον Αμερικανό εκπρόσωπο Ρ. Γκέλμπαρτ...