Η 1η Δεκέμβρη 1996, η Παγκόσμια Μέρα κατά του ΕΪΤΖ, έδωσε την ευκαιρία να διαγνωστεί - για πρώτη φορά στην Ελλάδα - ότι η πολιτική απέναντι στο ΕΪΤΖ έχει προσβληθεί, αποδεδειγμένα πλέον, απ' τον "ιό" της εκσυγχρονιστικής λιτότητας του ΠΑΣΟΚ.

Βέβαια η ηγεσία του υπουργείου Υγείας επικαλείται το χαμηλό - σε σχέση με τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια στοιχεία - αριθμό των κρουσμάτων στη χώρα μας για να επιδείξει τη σοφή πολιτική της. Ομως τα γεγονότα έρχονται να αποδείξουν το αντίθετο:

• Στις 26.11.1996 οι μη κυβερνητικές οργανώσεις υποστήριξης των φορέων και των ασθενών απ' τον ιό του ΕΪΤΖ κατήγγειλαν περιορισμούς στο κοκτέιλ των νέων φαρμάκων, που έχει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της νόσου.

Για το νέο κοκτέιλ φαρμάκων - και τα θετικά αποτελέσματά του - είχαν μιλήσει οι επιστήμονες που πήραν μέρος στη μεγαλύτερη διεθνή διάσκεψη, που έγινε στο Βανκούβερ του Καναδά στις 7.7.1996.

Στις 30.8.1996 ο υφυπουργός Πρόνοιας Θ. Κοτσώνης σε συνέντευξή του στο Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) είχε δηλώσει ότι αυτό το νέο κοκτέιλ φαρμάκων θα χορηγείται δωρεάν σε όλους όσοι το έχουν ανάγκη.

Ηδη στο πρόγραμμα αυτό έχουν ενταχθεί 370 άτομα. Αλλά ο αριθμός αυτός "σταμάτησε" εκεί. Οι γιατροί δεν έχουν την ευχέρεια να εντάξουν - όταν κρίνουν - και άλλους ασθενείς εάν δεν προηγηθεί, όπως είπε ο υπουργός Υγείας Κ. Γείτονας στις 27.11.1996, αξιολόγηση των ασθενών.

Και ο λόγος αυτής της απάνθρωπης αξιολόγησης - παρά τις αντίθετες δηλώσεις για δωρεάν περίθαλψη - αιτιολογήθηκε απ' τον υπουργό με το επιχείρημα της αύξησης, μελλοντικά, των δαπανών που επιβαρύνουν τον Ελληνα φορολογούμενο με την κάλυψή τους απ' τον κρατικό προϋπολογισμό. Ετσι στις σκέψεις της κυβέρνησης είναι η μετακύληση μέρους του κόστους των αντιρετροϊκών φαρμάκων στα ασφαλιστικά ταμεία στα πλαίσια του γενικότερου εξορθολογισμού των δαπανών.

Και το... αβάσταχτο οικονομικό βάρος για τον κρατικό προϋπολογισμό είναι πέντε εκατομμύρια για κάθε ασθενή ενώ η συνολική δαπάνη ανέρχεται στα εφτά δισ. δραχμές.

Οχι πως οι ασθενείς του ΕΪΤΖ είναι πλήρως απαλλαγμένοι απ' τις δαπάνες της φαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς συμμετέχουν με 10% στις δαπάνες των φαρμάκων πέρα των αντιρετροϊκών.

Βέβαια ο προάγγελος αυτών των περιορισμών είχε εμφανιστεί απ' τις αρχές του Φθινοπώρου όταν (όπως αποκάλυψε ο "Ρ" στις 8.10.1996) άρχισε να εμφανίζεται πρόβλημα με τη χρηματοδότηση των κέντρων αναφοράς του ΕΪΤΖ και σταμάτησαν οι εργαστηριακοί έλεγχοι.

Μάλιστα τα νέα φάρμακα χρησιμοποιούνται και ως αιτιολογικό για τις περικοπές. Ο υφυπουργός Πρόνοιας Θ. Κοτσώνης δήλωσε (27.11.1996) ότι με τα νέα φάρμακα πολλοί ασθενείς έχουν γίνει περιπατητικοί οπότε απελευθερώνονται κρεβάτια στις κλινικές. Και άφησε να εννοηθεί ότι η λειτουργία της κλινικής στη "Σωτηρία" - η λειτουργία της οποίας εκκρεμεί απ' το 1994 - παραπέμπεται στις καλένδες καθώς, όπως είπε ο υφυπουργός, "πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις συνθήκες".

Συνολικά τα κρεβάτια στην Αττική είναι μόλις 54, ενώ ελάχιστα κρεβάτια υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα.

Η κυβέρνηση δείχνει και ικανοποιημένη απ' την ενημέρωση του κοινού για το ΕΪΤΖ.

Δεν αμφισβητούνται, βέβαια, οι πλευρές εκείνες της ενημέρωσης που προωθήθηκαν σε κεντρικό επίπεδο - κυρίως απ' το ΚΕΕΛ - αλλά όμως αποδείχτηκαν στην πράξη ανεπαρκείς.

Δυο φορές που το ΚΕΕΛ επιχείρησε την ένταξη των φορέων και των ασθενών του ΕΪΤΖ στην κοινωνία, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις: Και αναφερόμαστε στις περιπτώσεις του ξενώνα των Καμινίων (Φλεβάρης του 1994) και του οδοντιατρείου στη Βίλα Δρακοπούλου (Ιούνης 1996).

Ο "Ρ" ξεκαθαρίζει ότι δε συμμερίζεται τις αντιδράσεις που οδηγούν στην γκετοποίηση. Αλλά είναι υποχρεωμένος να επισημάνει ότι μόνο η τηλε - ενημέρωση και η από καθ' έδρας ενημέρωση είναι ανεπαρκείς. Το ΚΕΕΛ και γενικότερα το υπουργείο Υγείας χωλαίνουν στη "διά ζώσης" και "απ' τα κάτω" ενημέρωση του πληθυσμού. Ηδη οι πρωτοβουλίες του ΚΕΕΛ αποχτούν το χαρακτήρα των επαναλαμβανόμενων εκδηλώσεων, που δεν προσφέρουν πλέον κάτι καινούριο. Επειτα οι επιλογές της κυβέρνησης να δώσει φροντίδα στους ασθενείς στα Καμίνια και στα Πατήσια υποκρύπτουν μια άλλη πλευρά της περιοριστικής πολιτικής της κυβέρνησης. Αυτά τα κέντρα έγιναν σ' αυτές τις περιοχές γιατί υπήρξαν κάποιες δωρεές και προσφορές και προορίζονται γι' "αυτούς που δεν έχουν".

Τα περσινά και τα φετινά στοιχεία του ΟΗΕ αποκαλύπτουν ότι το ΕΪΤΖ εξελίσσεται σε αρρώστια των φτωχών. "Τα περισσότερα κρούσματα καταγράφονται στις φτωχές χώρες", ανακοίνωσε προχτές ο ΟΗΕ.

Σήμερα σε όλον τον κόσμο υπάρχουν 22 εκατομμύρια φορείς. Το 1995 πέθαναν 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι εκ των οποίων οι 350.000 ήταν παιδιά.

Το 63% των φορέων ζει στην Αφρική, ενώ το 50% των κρεβατιών των νοσοκομείων στην Ουγκάντα καλύπτονται από ασθενείς του ΕΪΤΖ.

Κατακόρυφη άνοδο παρουσιάζει το ΕΪΤΖ - όπως και άλλα λοιμώδη νοσήματα - στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Η είσοδος του νεοφιλελευθερισμού σ' αυτές τις χώρες κατέστρεψε τις προληπτικές δομές και "απελευθέρωσε" μέχρι και τον ιό του ΕΪΤΖ. Η ρωσική κυβέρνηση δε χρηματοδότησε κανένα απ' τα προγράμματα πρόληψης που είχαν καθοριστεί για το 1996. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της πόλης Νικολάγεφ στην Ουκρανία, όπου το Γενάρη του 1995 το ποσοστό φορέων ανάμεσα στους τοξικομανείς ήταν 1,7% και έντεκα μήνες αργότερα έφτασαν στο 56,6%, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.

Τα νέα φάρμακα προσφέρουν ελπίδες αλλά, όπως δήλωσαν προχτές αξιωματούχοι του ΟΗΕ, δεν είναι για όλους. "Επειδή το 90% των φορέων του ΕΪΤΖ ζει στον αναπτυσσόμενο κόσμο, τα νέα φάρμακα τραβούν νέες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ πλουσίων και φτωχών στον πλανήτη", έγραψε τον Ιούλη του 1996 η εφημερίδα THE WALL STREET JURNAL.

Επειτα οι φαρμακοβιομηχανίες, σύμφωνα με τις προχτεσινές ανακοινώσεις του ΟΗΕ, παρουσιάζονται απρόθυμες για την παραγωγή ενός εμβολίου, γιατί η τιμή θα είναι χαμηλή και γιατί φοβούνται τα νομικά προβλήματα που θα δημιουργηθούν από πιθανές παρενέργειες...

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Η ιδέα για την Παγκόσμια Μέρα κατά του ΕΪΤΖ γεννήθηκε πριν από χρόνια, ύστερα από μια παγκόσμια συνάντηση κορυφής των υπουργών Υγείας που είχε ως θέμα την κοινωνική ανοχή απέναντι σε άτομα με ΕΪΤΖ, καθώς και την ανταλλαγή πληροφοριών πάνω στο θέμα αυτό.

Η Παγκόσμια Μέρα κατά του ΕΪΤΖ αποτελεί το επίκεντρο των συνεχόμενων προσπαθειών για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με το ΕΪΤΖ. Επίσης, είναι το σημείο αναφοράς για μια πιο αποτελεσματική στάση απέναντι πλέον στην πανδημία του ΕΪΤΖ.

Απ' το 1988 και μετά η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) επιλέγει και ένα διαφορετικό θέμα, με το ανάλογο σύνθημα, για την 1η Δεκέμβρη.

1989: "Οι ζωές μας, ο κόσμος μας - Ας φροντίσουμε ο ένας τον άλλον". Επίσης, ένα σύνθημα που προβλήθηκε σε σποτ εκείνη τη χρονιά σε πολλά μέρη του κόσμου ήταν: "Η άγνοια σκοτώνει. Ενημερώσου για να προφυλαχτείς".

1990: Η Παγκόσμια Μέρα ήταν αφιερωμένη στη γυναίκα. Η επιλογή έγινε καθώς το ΕΪΤΖ έπαιρνε μεγάλες ετεροφυλικές διαστάσεις. Τότε διατυπώνεται και η άποψη ότι "μόνο με παγκόσμια συντονισμένη προσπάθεια μπορεί να σταματήσει το ΕΪΤΖ".

1991: Το ΕΪΤΖ έχει πλέον διαστάσεις πανδημίας. Σύνθημα: "Ας μοιραστούμε την πρόκληση του ΕΪΤΖ".

1992: Τη χρονιά αυτή το σύνθημα ήταν "Δραστηριοποίηση της Κοινότητας". 1993: "Ωρα για δράση".

Το 1994 ήταν Διεθνές Ετος της Οικογένειες. Ετσι το πρόγραμμα της ΠΟΥ έδωσε στην 1η Δεκέμβρη τον τίτλο "ΕΪΤΖ και Οικογένεια". Η ΠΟΥ δημοσίευσε ένα φυλλάδιο με τον τίτλο "Ζώντας με ΕΪΤΖ στην κοινωνία" και είχε στόχο να βοηθήσει και τους ανθρώπους, τις οικογένειες να κατανοήσουν το ΕΪΤΖ και να μάθουν να ζουν με αυτό.

Το 1995 το σύνθημα της ΠΟΥ: "ΕΪΤΖ: Μοιραζόμαστε τα δικαιώματα. Μοιραζόμαστε τις υποχρεώσεις".

Για το 1996 το σύνθημα της ΠΟΥ είναι: "Ενας κόσμος, Μια ελπίδα".

"Ενας κόσμος, μιά ζωή" είναι το σύνθημα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για την 1.12.1996

Ηδη χτες διαβάστηκε - και θα διαβαστεί και σήμερα - ένα μήνυμα στα γήπεδα κατά τη διάρκεια των αγώνων ποδοσφαίρου και μπάσκετ. "Πολεμήστε την προκατάληψη, τις διακρίσεις. Διαδώστε ότι η πρόληψη και η προφύλαξη φέρνουν αποτέλεσμα".

Σήμερα, στις 11 πμ, θα αρχίσουν στο Πεδίον του Αρεως οι εκδηλώσεις των μη κυβερνητικών οργανώσεων "λπίδα", ACT - UP, Κέντρου Ζωής και AIDS -"Ευαισθητοποίηση" και θα συνεχιστούν μέχρι το βράδυ.

Στις 7 μμ θα γίνει πορεία προς το υπουργείο Υγείας με σύνθημα: "Το ΕΪΤΖ προειδοποιεί. Το υπουργείο Υγείας βλάπτει σοβαρά την υγεία".

• Την Κυριακή και ώρα 11π.μ. - 1μ.μ. δεκαπέντε ραδιοφωνικοί σταθμοί με έδρα την Αττική και αναμεταδότες σε όλη την Ελλάδα θα οργανώσουν κοινή ραδιοφωνική εκπομπή για την Παγκόσμια Μέρα κατά του ΕΪΤΖ.

Ειδικευμένοι επιστήμονες θα απαντήσουν σε ερωτήματα και απορίες ακροατών από όλη την Ελλάδα

• Το βράδυ της Κυριακής, ώρα 8.30 μ.μ., το ΚΕΕΛ οργανώνει συναυλία ευαισθητοποίησης με μουσική και τραγούδια του Θ. Μικρούτσικου, στο κολέγιο Αθήνας. Συμμετέχει η Ορχήστρα των Χρωμάτων και θα τραγουδήσουν ο Λ. Μαχαιρίτσας και ο Κ. Θωμαϊδης.