Με τις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών και αυριανών επιστημόνων για δωρεάν σπουδές, πτυχία με αξία να δέχονται ακόμα μεγαλύτερο χτύπημα, η κυβέρνηση προχωρά προς την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, με την εγκατάσταση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, φτιασιδώνοντας το αντιδραστικό νομοθέτημά της με τον προκλητικό τίτλο «Ελεύθερο πανεπιστήμιο», νομοθετώντας το άνοιγμα μιας κερδοφόρας αγοράς Ανώτατης Εκπαίδευσης που θα κοιτά στην τσέπη τούς φοιτητές - πελάτες.

Επιστρατεύτηκαν τυμπανοκρουσίες, προκειμένου να «ντυθεί» η προώθηση μιας απαίτησης χρόνων της καπιταλιστικής αγοράς, της στρατηγικής της ΕΕ και της πολιτικής εμπορευματοποίησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης: «Ιστορική μεταρρύθμιση», «ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου», «κέντρο προσέλκυσης φοιτητών από το εξωτερικό», «αποκατάσταση μιας ιστορικής ανορθογραφίας», μερικά από τα συνθήματα που επιστράτευσε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του χτες στο υπουργικό συμβούλιο, όπου παρουσιάστηκε το νομοσχέδιο από τον υπουργό Παιδείας.

Η κυβέρνηση ουσιαστικά επιχειρεί να παρακάμψει το άρθρο 16 του Συντάγματος, λέγοντας ότι «το Σύνταγμα δεν μπορεί να είναι ένα απολιθωμένο σύνολο διατάξεων», αλλά οι διατάξεις πρέπει να ερμηνεύονται «με το νόημα που αποκτούν κατά τη συνδυαστική εφαρμογή τους με το ενωσιακό δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες». Στο πλαίσιο αυτό, ξεκαθαρίζει ότι «οι διαδοχικές προτάσεις συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16 της ΝΔ προέβλεπαν την άρση του κρατικού μονοπωλίου στην Ανώτατη Εκπαίδευση με την ίδρυση μη κερδοσκοπικών μη κρατικών πανεπιστημίων. Θεωρούμε ότι αυτό το θεμελιώδες βήμα συνιστά μια ασφαλή ερμηνεία του άρθρου 16 υπό το φως του ενωσιακού δικαίου», ενώ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «βήμα στον δρόμο και για την αναθεώρηση του Αρθρου 16». Παράλληλα, η προσπάθεια της κυβέρνησης να πείσει πως ένας ιδιώτης θα δραστηριοποιηθεί στον χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης χωρίς να κυνηγά το κέρδος, δεν αναιρεί σε τίποτα τις επιπτώσεις για τα δημόσια πανεπιστήμια, όλους τους φοιτητές και την προοπτική τους.

Πέρα από τη σταθερή πρόκληση να χαρακτηρίζεται «οπισθοδρόμηση» το δικαίωμα σε αποκλειστικά δημόσιες δωρεάν σπουδές, η κυβέρνηση δεν έχει να παρουσιάσει επιχειρήματα για τα τάχα μορφωτικά οφέλη αυτής της πέρα για πέρα αντιδραστικής επιλογής. Αντίθετα, για το ποιος κερδίζει από την εγκατάσταση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, η κυβέρνηση απαντά πως θα «προσελκύσει μέρος της υπερχειλίζουσας παγκόσμιας ζήτησης για πανεπιστημιακές σπουδές», «θα καλύψει τη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση», ενώ προπαγανδίζει το πώς οι χώρες βγάζουν χρήματα από τις δαπάνες διαβίωσης ξένων φοιτητών, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, «την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων και συνακόλουθα της κατασκευαστικής αγοράς», «τον εκπαιδευτικό τουρισμό» κ.ά. επιβεβαιώνοντας πλήρως ότι θέλουν φοιτητές - πελάτες.

Ανάμεσα σε άλλα περιγράφονται, εν αναμονή του πλήρους κειμένου του νομοσχεδίου, μία σειρά προϋποθέσεις για την ίδρυση παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων, σημειώνοντας ότι η πιστοποίησή τους θα γίνεται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης «σύμφωνα με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια εναρμονισμένα με τις αρχές και τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη διασφάλιση ποιότητας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης».

Οχημα για την ίδρυση παραρτημάτων και τη δημιουργία μιας μεγάλης αγοράς Ανώτατης Εκπαίδευσης μπορεί να αποτελέσει και η λεγόμενη «διεθνοποίηση» των δημόσιων ΑΕΙ, με τη θεσμοθέτηση δυνατότητας «να συνάπτουν συμφωνίες δικαιόχρησης (franchise), επικύρωσης (validation) και πιστοποίησης (accreditation) με αναγνωρισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού» και η δημιουργία και χρηματοδότηση κοινών προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να αποδομήσει τις επιπτώσεις του εγχειρήματος για τα δημόσια πανεπιστήμια, των οποίων η εμπορευματοποιημένη λειτουργία έχει ήδη ενισχυθεί και από τον νόμο - πλαίσιο, ισχυριζόμενη πως «παντού η συνύπαρξη δημόσιων και μη κρατικών πανεπιστημίων ωφελεί και τα δημόσια και αμβλύνει σημαντικά τις ανισότητες και ενισχύει τον ανταγωνισμό», τη στιγμή που και στη χώρα μας η συνύπαρξη ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων, δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων άλλα έχει δείξει. Παράλληλα με τις εξαγγελίες για τα «μη κερδοσκοπικά» πανεπιστήμια, η κυβέρνηση επιχειρεί να εμφανίσει εικόνα ενίσχυσης των δημόσιων πανεπιστημίων στον ανταγωνισμό τους με τα ιδιωτικά, ενισχύοντας τον πυρήνα της επιχειρηματικής λειτουργίας τους. Ετσι, κάνει λόγο για «ενίσχυση και πρόσθετη αυτονομία των δημόσιων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων», που πέραν των όποιων γραφειοκρατικών ζητημάτων, περιλαμβάνει τη «διευκόλυνση ενός πανεπιστημίου» να ιδρύει, συγχωνεύει ή καταργεί τμήματα και ταυτόχρονα έχει στον πυρήνα της την ενίσχυση της «αυτονόμησης» των δημόσιων ΑΕΙ και από την κρατική χρηματοδότηση, τη λειτουργία τους με όρους προσέλκυσης πόρων... Ακόμα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία στα οποία αναφέρεται, είναι άμεσα συνδεδεμένα με τον στόχο για Ανώτατη Εκπαίδευση που θα παρέχει κέρδη για το κεφάλαιο, όπως το Ταμείο Ανάπτυξης που αποτελεί το κατεξοχήν μέσο προώθησης της αστικής στρατηγικής.

Κόπτεται δε για «την αύξηση τόσο της πρόσβασης των παιδιών των ασθενέστερων οικονομικά οικογενειών στην Ανώτατη Εκπαίδευση όσο και της κοινωνικής κινητικότητας», τη στιγμή που η ίδια θέσπισε τον κόφτη της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής στην πρόσβαση στα δημόσια πανεπιστήμια, προσθέτοντας άλλο ένα ταξικό πρόσημο στα εμπόδια στις σπουδές, ενώ στα σκαριά βρίσκονται νέοι εξεταστικοί φραγμοί στο Λύκειο.

Σε ό,τι αφορά τα κολέγια που ήδη λειτουργούν στη χώρα μας, αυτό που διευκρινιζόταν χτες ήταν πως «δεν αποκλείεται κανένας υπό την προϋπόθεση ότι θα πληροί τις προϋποθέσεις που θα ισχύουν για τα μη κερδοσκοπικά παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων», αλλά δεν μεταβάλλεται το καθεστώς λειτουργίας των κολεγίων από το νέο θεσμικό πλαίσιο, με το συνονθύλευμα πτυχίων και αποφοίτων να ενισχύεται.

«Οχι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Θέλουμε πτυχία με αξία και δωρεάν σπουδές», απαντούν οι φοιτητές στους αντιδραστικούς σχεδιασμούς. «Η κυβέρνηση κήρυξε πόλεμο στην κοινή λογική, την επιστήμη και τα δικαιώματα των φοιτητών! Το νομοσχέδιο που ανακοινώνει δίνει το τελειωτικό χτύπημα στις σπουδές, τα πτυχία και την εργασιακή μας προοπτική! Είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής για την κατάσταση στις σπουδές μας!», δηλώνουν οι δεκάδες φοιτητικοί σύλλογοι της χώρας που υπογράφουν το Κοινό Ψήφισμα το οποίο συζητήθηκε στον Πανελλαδικό Συντονισμό Φοιτητικών Συλλόγων του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών. «Ολοι και όλες στις Γενικές Συνελεύσεις - συλλαλητήρια - καταλήψεις» είναι το κάλεσμα που απευθύνουν στους συλλόγους όλης της χώρας.

Αμεσα απάντησε και η Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας θέτοντας μπροστά στις ευθύνες της την κυβέρνηση, που θεσπίζει «πιο πολλές εξετάσεις για τους πολλούς και πρόσβαση στα ΑΕΙ χωρίς εξετάσεις για τους λίγους που τα έχουν!», όπως τονίζει, ετοιμάζοντας αγωνιστική απάντηση μαζί με τους φοιτητές.