Γρηγοριάδης Κώστας

Η ομοβροντία δηλώσεων τις προηγούμενες μέρες από κυβερνητικά στελέχη (Μεϊμαράκης, Σουφλιάς, Μητσοτάκης, Αννα Μπενάκη - Ψαρούδα, Ζαγορίτης, κ.ά.), που είχαν ως κοινό παρονομαστή την αλλαγή του ισχύοντος εκλογικού νόμου (Σκανδαλίδη), φυσικά δεν είναι τυχαία. Προλειαίνουν το έδαφος για την τροποποίηση που ετοιμάζει η κυβέρνηση στον εκλογικό νόμο, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου. Είναι πολύ πιθανό η τροποποίηση να γίνει την άνοιξη και να είναι, όπως έγραψε φιλοκυβερνητική εφημερίδα, «η τελευταία πράξη αυτής της θητείας της κυβέρνησης της ΝΔ».

Από τις τοποθετήσεις των κυβερνητικών στελεχών φάνηκε καθαρά και το «γιατί» θέλουν να αλλάξουν τον εκλογικό νόμο και σε ποια κατεύθυνση θέλουν να τον αλλάξουν.

Οσον αφορά στο «γιατί» η απάντηση είναι μάλλον απλή: Ο ισχύων εκλογικός νόμος δίνει «οριακή ή ασθενική αυτοδυναμία» και άρα όχι την «ισχυρή» κυβέρνηση. Ομως, μια τέτοια κυβέρνηση δεν μπορεί να προωθήσει «το δεύτερο κύμα των μεταρρυθμίσεων» που προανήγγειλε ο Γ. Αλογοσκούφης για τη «δεύτερη τετραετία», ανατροπές δηλαδή στο Ασφαλιστικό και στις εργασιακές σχέσεις, αντιδραστικές αλλαγές στην Παιδεία, ιδιωτικοποιήσεις ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, κ.ο.κ.

Είναι ολοφάνερο λοιπόν ότι με την αλλαγή του εκλογικού νόμου θέλουν να ενισχύσουν την αντιλαϊκή επίθεση και να τη «θωρακίσουν» από τις κοινωνικές αντιδράσεις. Κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι είναι «ευάλωτη» στις αντιδράσεις των «κοινωνικών ομάδων» μια κυβέρνηση με 153 έδρες.

Ο αριθμός αυτός δεν είναι τυχαίος. Προκύπτει από τα διάφορα σενάρια και «μοντέλα» που έχουν επεξεργαστεί οι εκλογολόγοι της Ρηγίλλης. Δύο είναι τα «εφιαλτικά» σενάρια όπου έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους, που βασίζονται στην υπόθεση ότι η επόμενη Βουλή θα είναι πεντακομματική.

-- Το πρώτο σενάριο προβλέπει ότι η ΝΔ παίρνει το 42,5% των ψήφων και 153 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 38,5% και 103 έδρες, το ΚΚΕ 8% και 21 έδρες, ο ΣΥΝ 4,5% και 12 έδρες και ο ΛΑΟΣ 4% και 11 έδρες.

-- Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ότι το πρώτο κόμμα παίρνει κάτω από 42%, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε μη αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αν, για παράδειγμα, η ΝΔ πάρει, σύμφωνα με τις αναγωγές του ΠΑΣΟΚ για τις δημοτικές εκλογές, το 41,8% των ψήφων, με βάση τον ισχύοντα νόμο θα πάρει 149 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 41,6% και 109 έδρες, το ΚΚΕ 7,5% και 20 έδρες, ο ΣΥΝ 5% και 13 έδρες και ο ΛΑΟΣ 3,4% και 9 έδρες.

Αναφορικά με το ερώτημα «σε ποια κατεύθυνση θα αλλάξει ο εκλογικός νόμος» η απάντηση είναι αναντίρρητα σε ακόμα πιο καλπονοθευτική και αντιδημοκρατική. Μόνο έτσι θα υπηρετηθεί ο στόχος για γενναία πριμοδότηση του πρώτου κόμματος και ενίσχυση του δικομματισμού γενικότερα. Είναι αυτονόητο ότι σε κάθε περίπτωση η κλεψιά σε βάρος των «μικρότερων» κομμάτων θα μεγαλώσει. Υπολογίζουν ότι με βάση τον ισχύοντα νόμο τα μικρά κόμματα (αν βέβαια μπουν ο ΣΥΝ και ο ΛΑΟΣ στη Βουλή) θα πάρουν πάνω από 40 έδρες και αυτό το θεωρούν περιττή «πολυτέλεια»... Το είπε με τη γνωστή αφοπλιστική αφέλεια ο Β. Μεϊμαράκης: «Αν η επόμενη Βουλή είναι πεντακομματική θα άλλαζε τίποτα αν αντί για 12 έδρες που μπορεί με το υφιστάμενο σύστημα να κερδίσει κάθε μικρό κόμμα, έπαιρνε 8 ή 9 έδρες με ταυτόχρονη ενίσχυση του πρώτου κόμματος;»!

Είναι ολοφάνερο ότι θέλουν να μεταφέρουν ένα μεγάλο αριθμό εδρών από τα «μικρά» κόμματα στο πρώτο κόμμα, προσφέροντας ταυτόχρονα και κάτι από τα «κλοπιμαία» στο δεύτερο κόμμα ακριβώς για να συναινέσει στην αλλαγή του εκλογικού νόμου και στην εφαρμογή του, αν είναι δυνατόν, στις προσεχείς εκλογές. Σύμφωνα με το Σύνταγμα αυτό μπορεί να γίνει αν ο εκλογικός νόμος ψηφιστεί από 200 βουλευτές. Διαφορετικά, θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές. Σύμφωνα μάλιστα με μια εκδοχή, αυτή είναι και η επιδίωξη του κυβερνητικού επιτελείου, να προσφύγει σε νέες εκλογές αν το εκλογικό αποτέλεσμα των προσεχών βουλευτικών εκλογών δεν είναι ικανοποιητικό. Η εκδοχή αυτή ενισχύεται μετά την άρνηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπανδρέου, να συναινέσει για αλλαγή του εκλογικού νόμου ώστε να ισχύσει στις προσεχείς εκλογές. Από την άλλη, δεν είναι λίγα τα στελέχη και οι βουλευτές της ΝΔ που έχουν ταχθεί υπέρ ενός εκλογικού συστήματος που θα δίνει στο πρώτο κόμμα «άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία», αν πάρει το 42% των ψήφων. Σε αυτή την περίπτωση λένε πως πρέπει ο νόμος να δίνει πριμ 10% των εδρών!

Παράλληλα, προωθείται από πολλές πλευρές το γερμανικό μοντέλο ως «πάγιο» εκλογικό σύστημα, ακριβώς γιατί εδραιώνει το δικομματισμό και διευκολύνει τη μετεξέλιξή του σε διπολισμό. Το γερμανικό εκλογικό σύστημα το έθεσε ξανά πριν μερικές μέρες ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γ. Σουφλιάς, προτείνοντας μάλιστα να αξιοποιηθεί η συνταγματική αναθεώρηση. Συγκεκριμένη πρόταση με βάση το γερμανικό μοντέλο φαίνεται ότι έχει επεξεργαστεί η Επιτροπή Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων που έχει συγκροτήσει ο Γ. Αλογοσκούφης και στην οποία επικεφαλής είναι ο γνωστός για τις αντιδραστικές ιδέες του Γ. Μαρίνος. Η πρόταση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου στηρίζεται στο ριζικό ανασχεδιασμό του εκλογικού χάρτη της χώρας με τη δημιουργία 200 ισοδύναμων μονοεδρικών περιφερειών και την ύπαρξη «εθνικής λίστας» 100 βουλευτών Επικρατείας. Είναι ολοφάνερο ότι πρόκειται για ληστρικότερο εκλογικό σύστημα, που πλήττει μέχρις εξοντώσεως τα «μικρά» κόμματα, η εκπροσώπηση των οποίων επαφίεται στη γενναιοδωρία των δύο μονομάχων. Το ΠΑΣΟΚ δηλώνει έτοιμο να συζητήσει ένα εκλογικό σύστημα «που θα αξιοποιεί την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών κρατών, συνδυάζοντας - και αυτή είναι η βασική πρόταση - την εκλογή με σταυροδοσία και την εκλογή με λίστα, συνδυάζοντας μονοεδρικές και ευρείες περιφέρειες».

Το ΚΚΕ έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του εδώ και χρόνια: Συνταγματική κατοχύρωση ως πάγιου εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής. Ετσι και αλλιώς κανένα εκλογικό σύστημα δε θα τους σώσει όταν ο λαός έρθει στο προσκήνιο και οργανώσει την αντεπίθεσή του με ορίζοντα τη λαϊκή εξουσία...