Το πρώτο βήμα για την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος ελληνοτουρκικής συγκυριαρχίας στο Αιγαίο υπό την επικυριαρχία του ΝΑΤΟ, πραγματοποιήθηκε με την επίτευξη της πρώτης συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) στο Αιγαίο. Την ανακοίνωση έκανε χτες από τις Βρυξέλλες ο γγ του ΝΑΤΟ λόρδος Ρόμπερτσον, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την εξέλιξη αυτή, μετά τη συνάντηση που είχε με τους υπουργούς Αμυνας των δύο χωρών Α. Τσοχατζόπουλο και Σ. Τσακμάκογλου, στο περιθώριο της χειμερινής διυπουργικής συνόδου του ΝΑΤΟ.

Η συμφωνία επιτεύχθηκε στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται από τις αρχές του Νοέμβρη στην έδρα του ΝΑΤΟ υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ και αφορά την «αμοιβαία γνωστοποίηση» των εθνικών ασκήσεων των δύο χωρών. Ειδικότερα, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι Ελλάδας και Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, Β. Κασκαρέλη και Ο. Οϊμέν, μετά από «εντατικές» διαπραγματεύσεις υπό τον λόρδο Ρόμπερτσον συμφώνησαν όπως οι δύο χώρες να αλληλοενημερώνονται στο πλαίσιο της ετήσιας διάσκεψης του ΝΑΤΟ για τον προγραμματισμό των ασκήσεων.

Οπως αναφέρει στη δήλωση του ο γγ του ΝΑΤΟ, αυτή η «αμοιβαία γνωστοποίηση» θα δώσει τη δυνατότητα στις δύο πλευρές να προλαμβάνουν εγκαίρως προβλήματα που θα μπορούσαν να προκληθούν «από αλληλοεπικαλύψεις χρονικές ή τοπικές». Η πρώτη «αλληλοενημέρωση» θα πραγματοποιηθεί στην επικείμενη συνδιάσκεψη του ΝΑΤΟ για τον προγραμματισμό των ασκήσεων, στη Νάπολη της Ιταλίας στις 11-12 του Δεκέμβρη. Ο γγ του ΝΑΤΟ, χαρακτήρισε τη χτεσινή συμφωνία «ενθαρρυντική αρχή» και εξέφρασε την επιθυμία του να συνεχιστούν οι συνομιλίες για την εξεύρεση συμφωνίας και στα υπόλοιπα ΜΟΕ. Οπως έγινε γνωστό από διπλωματικές πηγές, πρόκειται για συμφωνία που θα αφορά τη μείωση των «τριβών» σε στρατιωτικό επίπεδο ανάμεσα στις δύο χώρες. Είναι η πρώτη συμφωνία των δύο χωρών, στο πλαίσιο των ΜΟΕ για τα λεγόμενα «υψηλής πολιτικής» θέματα.

Ο Ελληνας υπουργός Αμυνας είχε επίσης την ευκαιρία, κατά τη συνάντηση με τον γγ του ΝΑΤΟ, να επισημάνει τη σημασία της έναρξης από 1 Γενάρη 2001 της επιχειρησιακής ικανότητας της βαλκανικής πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης - την προώθηση της οποίας έχει υποστηρίξει η ελληνική κυβέρνηση - για την περιφερειακού χαρακτήρα «ασφάλεια» της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και την αξιοποίησή της ιδιαιτέρα στη Βοσνία και το Κόσσοβο.

^{Ο Α. Τσοχατζόπουλος είχε χτες συνάντηση και με τον Αμερικανό ομόλογό του Ο. Κοέν. Σύμφωνα με τον Ελληνα υπουργό έγινε «εξειδικευμένη συζήτηση» για το θέμα του ρόλου της Ελλάδας στην περιφερειακή ασφάλεια στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. «Οι ΗΠΑ εκτιμούν, είπε, ως καθοριστικής σημασίας την παρεμβατική ικανότητα της Ελλάδας, στο πλαίσιο της πολιτικής περιφερειακής συλλογικής ασφάλειας που προωθούμε, για τις εξελίξεις στην περιοχή». Απαντώντας σε ερώτηση για τις επιφυλάξεις του Ο. Κοέν σε σχέση με την ανάπτυξη κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, ο Α. Τσοχατζόπουλος είπε ότι «είναι λογικό οι ΗΠΑ να έχουν κάποια ανησυχία, σε ποιο βαθμό τελικά η αυτοτέλεια που αποκτάται από την πλευρά της ΕΕ να χειρίζεται θέματα ασφάλειας και αυτοτελώς, στο βαθμό που δεν επιθυμεί το ΝΑΤΟ, μπορεί να οδηγήσει σε κάποια - αν θέλετε - απόσταση μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ομως, εκείνο που θα ήθελα να πω είναι, ότι η θέση του κ. Κοέν μέσα στη Σύνοδο των Υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, αλλά και οι θέσεις όλων των άλλων χωρών - μελών, δεν άφησαν καμία αμφιβολία, ότι κοινή επιδίωξη όλων μας είναι η ενίσχυση των Ευρωατλαντικών δεσμών μεταξύ των χωρών της ΕΕ και των ΗΠΑ και του Καναδά».}

Η σημερινή λειτουργία της ΕΕ αποτελεί την εγγύηση για το ότι η Συνέλευση της ΔΕΕ δε θα μεταβληθεί σε μεσάζοντα εμπορίου όπλων στον νέο της ρόλο στα πλαίσια της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτό υποστήριξε χτες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος, απαντώντας σε σχετική Ερώτηση που υπέβαλλε η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη, στα πλαίσια της ομιλίας του υπουργού στη Διακοινοβουλευτική Συνέλευση της ΔΕΕ που διεξάγεται στην έδρα του οργανισμού στο Παρίσι.

Η βουλευτής του ΚΚΕ, έθεσε στον Α. Τσοχατζόπουλο το ερώτημα «τι πολιτικές εγγυήσεις» διαθέτει η Ελλάδα σχετικά με το ότι η Συνέλευση της ΔΕΕ δε θα μεταβληθεί «σε πλασιέ όπλων» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του ο υπουργός Αμυνας σημείωσε ότι η καλύτερη εγγύηση είναι το δημοκρατικό πολίτευμα και οι διαδικασίες διαφάνειας που ισχύουν αυτή τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, κάνοντας παράλληλα όμως λόγο για «ισχυρά κέντρα» που επιδιώκουν να επιβάλουν τη θέλησή τους στα ζητήματα των εξοπλισμών.

Στην παρέμβασή του χτες στη Διακοινοβουλευτική Διάσκεψη της ΔΕΕ επίσης, ο υπουργός Αμυνας, αναφερόμενος - εμμέσως - στην επιδίωξη της Τουρκίας να συμμετάσχει στη διαμόρφωση της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Αμυνας και Ασφάλειας (ΚΕΠΑ) σημείωσε ότι την τελική ευθύνη των αποφάσεων για τα θέματα αυτά θα έχουν κατ' αποκλειστικότητα τα μέλη της ΕΕ, σημειώνοντας ότι οι χώρες μη μελών θα συμμετάσχουν μόνο στο προπαρασκευαστικό στάδιο των οποίων κινήσεων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης τόνισε ότι εάν ο Ραούφ Ντενκτάς δεν προσέλθει στις συνομιλίες, τότε το θέμα θα πρέπει να τεθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας για να ενημερωθεί, αλλά και για να λάβει αποφάσεις.

Μιλώντας στο αεροδρόμιο Λάρνακας, προτού αναχωρήσει για τη Νίκαια όπου θα συμμετάσχει στη σύνοδο των υπό ένταξη χωρών με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο πρόεδρος Κληρίδης πρόσθεσε ότι η στάση του Ντενκτάς θα θεωρηθεί ως έλλειψη πολιτικής βούλησης.

Σε παρατήρηση ότι η Αγκυρα επέτρεψε στον Ντενκτάς να πει όχι στις συνομιλίες, ο Πρόεδρος Κληρίδης επισήμανε πως δεν είναι τόσο βέβαιο ότι η Τουρκία επέτρεψε αυτό στον Ντενκτάς, προσθέτοντας ότι αυτό θα διαφανεί προσεχώς και δε θα ήταν χρήσιμο αυτή τη στιγμή να σχολιάσει το θέμα περαιτέρω.

Ωστόσο, σημείωσε πως πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι 80% του τουρκικού Τύπου επέκρινε την αποχώρηση του Ντενκτάς από τις συνομιλίες.

Επίσης συμπλήρωσε, εάν έχει την υποστήριξη της Τουρκίας θα θεωρηθεί ότι η Τουρκία παραβαίνει αυτό το οποίο περιλαμβάνει η εταιρική σχέση και θα καταλογιστεί η ευθύνη.

Σε ερώτηση εάν θα αποτελέσει αναβάθμιση του κατοχικού ηγέτη εάν αυτός κληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Πρόεδρος Κληρίδης απάντησε καθόλου και επισήμανε ότι το άρθρο 39 δίνει το δικαίωμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας να ακούσει άτομα τα οποία εκπροσωπούν κάποια σύνολα, όχι όμως κράτος.

Αναχώρησε χτες το πρωί για τη Νέα Υόρκη ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό Αλβάρο ντε Σότο.

Σε δηλώσεις του ο Α. ντε Σότο είπε ότι οι παράμετροι παρέχουν αρκετό χώρο για διευθέτηση στο πλαίσιο μιας συμφωνημένης λύσης μεταξύ των δυο πλευρών. Οι παράμετροι αυτοί, τόνισε, δεν αλλάζουν. Ο Α. ντε Σότο απέφυγε να απαντήσει κατά πόσον μετά τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες σχετικά με την εταιρική σχέση της Τουρκίας, ο Ντενκτάς θα μεταβάλει την απόφασή του και θα προσέλθει στις συνομιλίες.

Προβλέπεται, πάντως, είπε, στην επόμενη επίσκεψή του στην Κύπρο, αρχές Γενάρη, για να προετοιμάσει τον επόμενο γύρο των συνομιλιών.

Συνεχίστηκε χτες για τρίτη μέρα στα Κατεχόμενα η επ' αόριστον απεργία στην οποία κατήλθαν συνδικαλιστικές οργανώσεις σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επιβολή από την Τουρκία της δέσμης οικονομικών μέτρων.

Στα κατεχόμενα λιμάνια Αμμοχώστου και Κερύνειας, αρκετά πλοία περιμένουν να εκφορτώσουν εμπορεύματα για να αποπλεύσουν. Από χτες το απόγευμα έχουν σιγήσει τα τηλέφωνα λόγω βλάβης, αλλά και της άρνησης των απεργών να τη διορθώσουν.

Η απεργία είχε αποτέλεσμα και την αναβολή της συζήτησης που θα διεξήγετο χτες στην ψευδοβουλή με θέμα το Κυπριακό. Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον τουρκοκυπριακό Τύπο, σημειώθηκαν χτες επεισόδια μεταξύ «αστυνομικών» και διαδηλωτών. Τα επεισόδια άρχισαν όταν η «αστυνομία» έστησε οδοφράγματα σε μια προσπάθεια να παρεμποδίσει τους απεργούς να συνεχίσουν την πορεία τους προς την ψευδοβουλή.

Η πορεία πραγματοποιήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση της Αγκυρας και του Ντενκτάς για αποχώρηση από τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες.

Προς ματαίωση οδηγείται η αγορά τεσσάρων ελικοπτέρων «Μπελ» για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς.

Το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ και οι Σοσιαλδημοκράτες τάσσονται εναντίον της αποδέσμευσης των κονδυλίων για την αγορά των ελικοπτέρων, υποστηρίζοντας ότι δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς.

Το ΑΚΕΛ έχει επιφυλαχτεί για την τελική του τοποθέτηση, ύστερα και από συνάντηση που είχε αντιπροσωπεία του με τον υπουργό Αμυνας, αλλά έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι το κόμμα θα τοποθετηθεί τελικά εναντίον της αποδέσμευσης.

Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Τάσος Παπαδόπουλος δήλωσε ότι το κόμμα του, αφού άκουσε τα επιχειρήματα του υπουργού Αμυνας απέρριψε την πρόταση της κυβέρνησης. Ο Τ. Παπαδόπουλος είπε ότι πρέπει να ζητηθούν ξανά προσφορές με προδιαγραφές, οι οποίες θα καθοριστούν από τους αρμοδίους και θα συνάδουν προς τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς.

Ο πρόεδρος του Κινήματος των Σοσιαλδημοκρατών Βάσος Λυσσαρίδης, τοποθετούμενος αρνητικά, είπε ότι εάν πρόκειται να υπάρξει καταλογισμός ευθυνών, θα πρέπει να επιρριφθούν σε εκείνους, οι οποίοι ως εμπειρογνώμονες είχαν εισηγηθεί την αγορά των ελικοπτέρων «Μπελ».