Σήμερα οι εργαζόμενοι διαπιστώνουν ότι, παρά την αύξηση του πλούτου και της παραγωγικότητας της εργασίας, παρά τα επιστημονικά - τεχνολογικά επιτεύγματα, η κατάσταση στους εργασιακούς χώρους χειροτερεύει, η εκμετάλλευση εντείνεται, για να αυξηθούν τα κέρδη της πλουτοκρατίας που έχει στα χέρια της τα μέσα παραγωγής.

Η υπερκατανάλωση και η φθορά της εργατικής δύναμης, οι βλάβες στην υγεία, οι επαγγελματικές ασθένειες και τα εργατικά ατυχήματα επιδρούν καθοριστικά στη γενικότερη κατάσταση της εργατικής τάξης, σημαδεύουν τη ζωή των εργατικών λαϊκών οικογενειών.

Από αυτή τη σκοπιά, οι εργαζόμενοι όχι μόνο δεν μπορούν να αποδεχτούν την κατάργηση του θεσμού των Βαρέων Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ), αλλά έχουν υποχρέωση να απαιτήσουν τη διεύρυνσή τους, εκεί που χρειάζεται, και να διεκδικήσουν ουσιαστικά μέτρα για την Υγιεινή και την Ασφάλεια της Εργασίας (ΥΑΕ), για νωρίτερη συνταξιοδότηση, μείωση του εργάσιμου χρόνου και δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.

Σχετικά με την επίδραση των συνθηκών δουλειάς στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας μαρτυρούν ότι:

Σε 80-120 περίπου εκατομμύρια κάθε χρόνο εκτιμώνται οι νέες περιπτώσεις επαγγελματικών ασθενειών που αποδίδονται στην έκθεση των εργαζομένων κατά την εργασία τους σε 50 τουλάχιστον αποδεδειγμένα βλαπτικούς φυσικούς παράγοντες, 100.000 χημικούς, βιολογικούς, ψυχοκοινωνικούς και εργονομικούς παράγοντες κινδύνου.

Το ποσοστό του εργαζόμενου πληθυσμού που εκτίθεται στους κινδύνους αυτούς ξεπερνάει το 40-50%.

Ενώ ιδιαίτερα ανησυχητικός είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου επαγγελματικής αιτιολογίας, που συχνά ξεπερνάει το 5% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου, έχοντας καταγραφεί 350 τουλάχιστον αποδεδειγμένα καρκινογόνοι παράγοντες στους οποίους συχνά εκτίθενται οι εργαζόμενοι, όπως: βενζόλιο, αμίαντος, χρώμιο, νιτροζαμίνες, η ιονίζουσα ακτινοβολία κ.ά.

-- Σχετικά με τον αμίαντο εκφράζονται μεγάλες ανησυχίες, εκτιμώντας ότι «το ποσοστό των ασθενειών που προκαλεί θα είναι πολύ υψηλό για πολλά ακόμα χρόνια» (Εκθεση Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου - 0518/2008).

-- Μεγάλα προβλήματα δημιουργούνται από τις μυοσκελετικές διαταραχές που σχετίζονται με τις αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην οργάνωση και το περιεχόμενο της εργασίας.

Τα στοιχεία μαρτυρούν ότι το 24% των εργαζομένων στην ΕΕ υποφέρει από οσφυαλγία, το 22% από μυαλγίες. Το 1/3 και σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων το 1/2 του συνόλου των απουσιών από την εργασία για λόγους υγείας οφείλεται σε μυοσκελετικές παθήσεις (περιοδικό «Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας», τεύχος 32).

-- Οι βλαπτικοί παράγοντες που απειλούν τους εργαζόμενους έχουν πιο σύνθετες συνέπειες για τις γυναίκες. Συνδέονται άμεσα με την ικανότητα του οργανισμού της γυναίκας να συλλάβει, να κυοφορήσει και να γεννήσει με ασφάλεια ένα υγιές παιδί. Οταν αυτές οι βιολογικές λειτουργίες διαταράσσονται, πολλαπλασιάζονται οι κίνδυνοι.

Μερικά παραδείγματα:

Η πολύωρη καθιστική στάση μπορεί να προκαλέσει κακή αιμάτωση του εμβρύου. Το ίδιο μπορεί να προκαλέσει και η συνεχής ορθοστασία.

Η έκθεση σε δονήσεις και κραδασμούς δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στο ανατομικό σύστημα της γυναίκας, προβλήματα στην περίοδο της εγκυμοσύνης.

Στις γυναίκες (λόγω συγκέντρωσης στον τομέα των Υπηρεσιών) συναντιούνται πολύ πιο έντονα οι επιδράσεις από το «σύνδρομο του αρρώστου κτιρίου» που συνδέεται με τα προβλήματα που οφείλονται στην κακή ποιότητα του αέρα (σωματιδιακή και χημική ρύπανση, η βιολογική μόλυνση κ.ά.) στο εσωτερικό των κτιρίων και συνδέονται και με παθήσεις που επηρεάζουν ακόμα και το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Πολλές γυναίκες απασχολούνται σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου, όπως οι κομμώτριες, επάγγελμα που ο διεθνής οργανισμός για την έρευνα των καρκίνων κατατάσσει στις δυνητικά καρκινογόνες παραγωγικές διαδικασίες, λόγω της συχνής και μεγάλης έκθεσης σε χημικές ουσίες.

Ολοι αυτοί οι κίνδυνοι, σε συνδυασμό με τη συσσώρευση σωματικής και ψυχολογικής κόπωσης, λόγω των πολλαπλών υποχρεώσεων που έχει η γυναίκα στον καπιταλισμό, αφού - ελλείψει κρατικής μέριμνας - επιφορτίζεται με τη φροντίδα των ηλικιωμένων, την ανατροφή των παιδιών, το νοικοκυριό κ.ά. είναι φυσικό να επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την υγεία της.

Επομένως, είναι απαραίτητο να δυναμώσει η πάλη για λήψη μέτρων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, την πρόληψη των επαγγελματικών ασθενειών και των εργατικών ατυχημάτων, τη λειτουργία υπηρεσιών ΥΑΕ, για πλήρη μόνιμη εργασία, μείωση των ωρών εργασίας, μείωση του ορίου συνταξιοδότησης κλπ., σε όλα τα επαγγέλματα και σε όλους τους χώρους εργασίας, για όλους τους εργαζόμενους.

Το ΚΚΕ υποστηρίζει ότι όλοι οι επαγγελματικοί κίνδυνοι πρέπει να αντιμετωπίζονται με όλα τα υπάρχοντα συλλογικά μέτρα στην πηγή τους, με στόχο την εξάλειψή τους και όχι την απλή διαχείρισή τους.

Ομως, παρά τη λήψη των μέτρων ΥΑΕ, υπάρχουν παραγωγικές δραστηριότητες, κλάδοι, επαγγέλματα κλπ., που έχουν υψηλούς ή υψηλότερους κινδύνους, συγκριτικά αυξημένη και πρόωρη φθορά της εργατικής δύναμης και επιβάρυνση της υγείας των εργαζομένων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μέσω της πρόωρης συνταξιοδότησης, αλλά και με τη μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου, της αύξησης των ημερών άδειας κλπ., μπορεί να υπάρξει μειωμένη έκθεση των εργαζομένων στους κινδύνους και πρόληψη της πρόωρης φθοράς της υγείας τους.

Σημαντικό κεφάλαιο για την προστασία των εργαζομένων είναι η Υγεία - Ασφάλεια της Εργασίας. Για να υπηρετηθούν οι ανάγκες των εργαζομένων, απαιτούνται συγκεκριμένες υπηρεσίες που αφορούν:

ΠΡΩΤΟ: Την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου.

Την έγκαιρη διάγνωση και ιατρική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων, εξειδικευμένη με βάση τους συγκεκριμένους κάθε φορά παράγοντες κινδύνου.

Τη θεραπευτική αντιμετώπιση και αποκατάσταση των θυμάτων επαγγελματικής ασθένειας ή/και εργατικού ατυχήματος.

Την πληροφόρηση, ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων για το περιεχόμενο της επικινδυνότητας κάθε παράγοντα (φυσικού, χημικού, βιολογικού, οργανικού, εργονομικού), όπως επίσης και για το είδος των μέτρων συλλογικής και ατομικής προστασίας για την εξουδετέρωσή τους.

Οι υποδομές, δηλαδή η στελέχωση σε ειδικούς επιστήμονες: Γιατρούς Εργασίας (ΓΕ), τεχνικούς Ασφαλείας (ΤΑ), επόπτες Δημόσιας Υγείας κ.ά., όπως επίσης και οι σχετικές υπηρεσίες, εργαστήριο, εξοπλισμός, κλινικές κλπ., συγκροτούνται σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο οργάνωσης, ενταγμένες οργανικά στο ενιαίο Δημόσιο Σύστημα Υγείας (Κέντρα Υγείας, νοσοκομεία, ειδικά κέντρα). Το καθεστώς των εργαζομένων είναι αυτό του δημόσιου λειτουργού.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το πρωτοβάθμιο επίπεδο συγκρότησης των σχετικών υπηρεσιών, αυτές μπορούν να έχουν χαρακτηριστικά τοπικά και κλαδικά.

Είναι προφανές ότι στον τομέα αυτό δεν είναι αποδεκτή η ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, γι' αυτό αποτελεί άμεσο αίτημα και στόχο πάλης η κατάργηση των Εξωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ).

Η δαπάνη του συνόλου της συγκεκριμένης δραστηριότητας θα καλύπτεται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και το Ασφάλιστρο επαγγελματικού κινδύνου, κατά επιχείρηση και κλάδο, θα καταβάλλει η εργοδοσία ανάλογα με τις συνθήκες εργασίας και την επάρκεια των μέτρων για την προστασία της ΥΑΕ.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Την άσκηση ελέγχου από μέρους του κράτους για την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που αφορά την ΥΑΕ (επιθεωρητές Εργασίας, υγειονομικοί και τεχνικοί).

Την άσκηση εργατικού ελέγχου από εργατικές επιτροπές τόσο σε πρωτοβάθμιο επίπεδο (επιχείρηση), όσο και σε δευτεροβάθμιο (κλάδος, δήμος κλπ.). Αρμοδιότητα αυτών των επιτροπών είναι: Η καταγραφή των αναγκών, ο σχεδιασμός, ο καθορισμός προτεραιοτήτων, ο έλεγχος των αποτελεσμάτων.

Η πάλη για τα Βαριά και Ανθυγιεινά Επικίνδυνα Επαγγέλματα, αλλά και για την Υγεία και Ασφάλεια στους τόπους δουλειάς, είναι μέρος της πάλης για τα εργασιακά, ασφαλιστικά δικαιώματα, για την πρόληψη και προστασία της υγείας των εργαζομένων.

Παίρνοντας υπόψη ότι η μάχη αυτή θα είναι αποτελεσματική και θα έχει προοπτική αν βλέπει μπροστά και στοχεύει στην κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, που προϋποθέτει την κατάκτηση της εξουσίας η οποία μπορεί να εκφράσει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, ώστε να οργανωθεί η οικονομία με κριτήριο τις ανάγκες των εργαζομένων και όχι τα κέρδη των καπιταλιστών.

• Από τις «ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΡΕΑ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ», Ειδικό Ενθετο στο «Ριζοσπάστη», 24/2/2008