Η κυβέρνηση Σημίτη έσπευσε αμέσως μετά τις εκλογές να ανοίξει το θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου. Στην ομιλία της στη Βουλή, κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων, η «καθ' ύλην» αρμόδια υπουργός Β. Παπανδρέου προανήγγειλε με κάθε επισημότητα την έναρξη «εθνικού διαλόγου για το εκλογικό σύστημα». Φυσικά, δεν πρόκειται για μια τυχαία κίνηση. Παρά το γεγονός ότι ο δικομματισμός ενισχύθηκε στις εκλογές της 9ης Απριλίου, οι αρχιτέκτονες του πολιτικού συστήματος «βλέπουν» μακρύτερα και θέλουν έγκαιρα να προετοιμαστούν για τη διασφάλιση της «σταθερότητάς» του και των μακροπρόθεσμων συμφερόντων του. Στην εντός ΟΝΕ εποχή οι δύο «πυλώνες» του συστήματος θα σηκώσουν ιδιαίτερα αυξημένα «βάρη» και μάλιστα συναινετικά και από κοινού και χρειάζονται επιπρόσθετη ενίσχυση και μέσω του εκλογικού συστήματος. Στην κατεύθυνση αυτή ο εκλογικός νόμος αποτελεί -πάντα αποτελούσε- ισχυρό όπλο για τη νόθευση της λαϊκής ετυμηγορίας και την καταλήστευση των ψήφων των λεγόμενων μικρών κομμάτων και κυρίως βέβαια του ΚΚΕ. Από την άποψη αυτή οι ηγεσίες των δύο μεγάλων κομμάτων και ιδιαίτερα η κυβέρνηση φροντίζουν να υπάρχει στην εφεδρεία ένα -τουλάχιστον- καλά επεξεργασμένο εκλογικό σύστημα που θα ανασυρθεί και χρησιμοποιηθεί «όταν οι συνθήκες το επιβάλουν». Σε κάθε περίπτωση όμως δε θα πρόκειται για έναν «αναλογικότερο» εκλογικό νόμο, αλλά για τροποποίησή του «επί το ληστρικότερον» και με σταθερό και αμετακίνητο στόχο τη διασφάλιση αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Η Β. Παπανδρέου ήταν σαφής: «Το να έχουμε ισχυρές κυβερνήσεις είναι απαραίτητο και αυτό το βλέπουμε και από την εμπειρία και όλων των άλλων χωρών, εκεί που υπήρχαν πολυκομματικές κυβερνήσεις δεν ευδοκίμησαν». Η κατεύθυνση και ο στόχος του υπό επεξεργασία εκλογικού συστήματος είναι δεδομένα. Το πώς, με ποιες συγκεκριμένες τροποποιήσεις και διατάξεις, θα επιτευχθούν δεν είναι, βέβαια, γνωστό, αφού πάντα η κυβέρνηση φροντίζει να διατηρεί το πλεονέκτημα του «αιφνιδιασμού». Ομως, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ως πρότυπο του νέου εκλογικού νόμου ορισμένα στελέχη της κυβέρνησης, αλλά και της ΝΔ εμφανίζουν τα ενισχυμένα πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα που υπάρχουν στη Γερμανία και τη Βρετανία.

Με βάση αυτά έχουν ήδη «κυκλοφορήσει» διάφορες εκδοχές, αλλά ένα σενάριο φαίνεται ως επικρατέστερο. Σύμφωνα με αυτό οι 100 βουλευτές θα εκλέγονται ως βουλευτές Επικρατείας και οι υπόλοιποι 200 σε μικρές περιφέρειες (κυρίως μονοεδρικές ή δυεδρικές). Οι 100 βουλευτές θα εκλέγονται με σύστημα αναλογικότερο του σημερινού (ίσως υπάρξει ένα όριο εισόδου περίπου 1%), γεγονός που θα επιτρέψει στους εμπνευστές του να καυχώνται ότι διασφαλίζεται η αντιπροσώπευση όλων των πολιτικών δυνάμεων. Οι 200 βουλευτές θα εκλέγονται με αυστηρά πλειοψηφικό σύστημα, που θα διασφαλίζει τόσο αυτοδύναμη κυβέρνηση, όσο και ενίσχυση του δικομματισμού γενικότερα στη Βουλή. Στο πλαίσιο αυτό, οι μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, όπως η Β' Αθηνών θα «σπάσουν» σε μικρότερες που θα ξεπερνούν τους 10 -12 βουλευτές. Την προτίμησή του σε ένα τέτοιο εκλογικό σύστημα έχει εκφράσει από τον περασμένο Γενάρη ο Κ. Καραμανλής. Μιλώντας στο α' προσυνέδριο της ΝΔ είχε ζητήσει τη διαίρεση των εκλογικών περιφερειών σε μικρότερες, προφανώς μονοεδρικές ή δυεδρικές, και την εκλογή των μισών βουλευτών με λίστα στις «μείζονες περιφέρειες» και των υπόλοιπων στις «πιο μικρές εκλογικές περιφέρειες». Στην ομιλία του στις προγραμματικές δηλώσεις ο Κ. Καραμανλής περιορίστηκε να επισημάνει «την ανάγκη το εκλογικό σύστημα να εξασφαλίζει σταθερές κυβερνήσεις» και προτιμά να περιμένει τις κινήσεις της κυβέρνησης, για να τοποθετηθεί συγκεκριμένα.

Η αλλαγή του εκλογικού νόμου συνδέεται στενά με τη «νέα διοικητική διαίρεση της χώρας», που θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2000. Οπως έχει δηλώσει η Β. Παπανδρέου «αν η διοικητική δομή της χώρας αλλάξει, συνδυάζεται και με το εκλογικό σύστημα». Η υπουργός έχει πάρει θέση ότι πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις γιατί «έχουμε 13 περιφέρειες, 54 νομούς, δήμους, έχουμε κυβέρνηση, υπουργεία. Ολα αυτά πρέπει να τα δούμε συνολικά και να γίνουν παρεμβάσεις». Σύμφωνα με πληροφορίες στα σχέδια της κυβέρνησης για την αλλαγή της διοικητικής διαίρεσης της χώρας περιλαμβάνεται η μείωση του αριθμού των νομαρχιών και των περιφερειών, η επαναχάραξη των ορίων τους, τροποποιήσεις στον «Καποδίστρια» και η δημιουργία μητροπολιτικών κέντρων, ενώ υπάρχουν και σκέψεις για κατάργηση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και μεταφορά της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης σε επίπεδο περιφέρειας. Οι πρώτες ιδέες ακούστηκαν προχτές στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ. Ο Γ. Πασχαλίδης, για παράδειγμα, πρότεινε τη μείωση του αριθμού των νομών σε 20-25 και των περιφερειών σε 7.

Το θέμα του εκλογικού νόμου θα συζητηθεί και κατά τη διάρκεια της αναθεώρησης του Συντάγματος, αφού η σχετική διάταξη περιλαμβάνεται στις αναθεωρητέες και μάλιστα η πρόταση του ΠΑΣΟΚ είναι ότι «εφόσον το εκλογικό σύστημα τροποποιείται να ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές». Είναι αμφίβολο όμως εάν υιοθετηθεί τελικά αυτή η διατύπωση, γιατί κάτι τέτοιο δεν ευνοεί τα παραπάνω σενάρια και τις επιδιώξεις της κυβέρνησης, η οποία δεν μπορεί βέβαια να προβλέψει το πολιτικό τοπίο που θα έχει διαμορφωθεί στις επόμενες εκλογές. Αν όμως η πρόταση του ΠΑΣΟΚ ψηφιστεί οι πιθανές αλλαγές στον εκλογικό νόμο να εμφανιστούν ως τροποποίηση του υφιστάμενου εκλογικού συστήματος. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δ. Ρέππας, εκφράζοντας την «ενόχληση» του Κ. Σημίτη για την πρόωρη εκλογολογία, έχει δηλώσει ότι δε θα υπάρξει οπωσδήποτε αλλαγή του εκλογικού νόμου και σε κάθε περίπτωση «ο χρονικός ορίζοντας παραμένει ανοιχτός». Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση θέλει να έχει τα χέρια της λυμένα και να χρησιμοποιήσει τον εκλογικό νόμο με τον καλύτερο για τα συμφέροντά της τρόπο και την «κατάλληλη στιγμή». Υπάρχει όμως ένας τρόπος αχρήστευσης όλων των καλπονοθευτικών συστημάτων: Να στηρίξουν αποφασιστικά οι εργαζόμενοι και οι λαϊκές μάζες το Λαϊκό Μέτωπο και το ΚΚΕ και να ανοίξουν το δρόμο για τη λαϊκή εξουσία.