Associated Press

Η «Βόρεια Συμμαχία» αποτελεί «εργαλείο» για τις ΗΠΑ - οι ηγέτες της έχουν τις δικές τους ιδέες

Ενας μαχητής του Ρακίμ, ο 34χρονος Μίρζαμον, έχει διακοσμήσει το τεθωρακισμένο του με φωτογραφίες τού, δολοφονημένου από δυο Αραβες που παρίσταναν τους δημοσιογράφους, στρατηγού Αχμέντ Σαχ Μασούντ. «Πολεμάω τους Ταλιμπάν 7 χρόνια τώρα. Κανένας δεν τους ξέρει όπως εμείς. Ολοι μας χάσαμε κάποιον», λέει. Κι αυτός είναι διψασμένος για αίμα - των αντιπάλων του. Η ζωή του κυλά με τις εικόνες μιας αγριότητας που για οποιονδήποτε Δυτικό είναι αδιανόητες. Ο Ουζμπέκος στρατηγός Ρασίντ Ντόστουμ -ο σημαντικότερος πολέμαρχος όσων μάχονται τους Ταλιμπάν- κάποτε είχε πιάσει έναν στρατιώτη του να κλέβει. Διέταξε ξερά να τον δέσουν στις ερπύστριες ενός άρματος μάχης. Και το έστειλε να κάνει βόλτες γύρω από μια συνοικία. Το αίμα του πεταγόταν σε όσους έτυχε να παρευρίσκονται.

Associated Press

Η Πατρίτσια Γκόσμαν, μια ειδικός σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ταξίδευσε αρκετές φορές στην περιοχή, έλεγε τις προάλλες στο περιοδικό Σάλον ότι από τους ηγέτες της Συμμαχίας του Βορρά, οι περισσότεροι είναι εγκληματίες πολέμου - με ιστορικό χειρότερο κι απ' αυτό των Ταλιμπάν, που δεν είναι και τίποτε άγιοι. Οι ανακοινώσεις του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελνσίνκι βρίθουν ιστοριών τρόμου. Το 1998 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (έκπληξη!) ανέφερε πως όταν οι μαχητές της Συμμαχίας κατέλαβαν μια συνοικία της Καμπούλ «πλιατσικολογούσαν, έκαιγαν σπίτια και καταστήματα, βίαζαν τις γυναίκες». Ενα χρόνο νωρίτερα, το 1997, στη Μαζάρ-ι-Σαρίφ, την πόλη που ξαναπολιορκεί τώρα ο Ντόστουμ, οι μαχητές της Συμμαχίας του Βορρά είχαν κατασφάξει 3.000 μαχητές των Ταλιμπάν που έπεσαν στα χέρια τους - διασκεδάζοντάς το: τους έβαζαν μέσα σε πηγάδια και πέταγαν μέσα χειροβομβίδες. Ο ΟΗΕ αγνόησε την επίκληση των Ταλιμπάν να «ερευνήσει» το περιστατικό. Οταν οι Ταλιμπάν ξαναπήραν την πόλη, υπολογίζεται ότι έσφαξαν 2.000 ως 8.000.

Associated Press

Πέρα από το πλιάτσικο, οι ηγέτες της Συμμαχίας του Βορρά είχαν διαπρέψει -κι εξακολουθούν να διαπρέπουν- στο λαθρεμπόριο, ειδικά το λαθρεμπόριο των ναρκωτικών. Οταν οι Ταλιμπάν βρέθηκαν υπό διεθνή πίεση, μετά το 1997, να διακόψουν το ναρκεμπόριο, του γεγονότος επωφελήθηκε η Συμμαχία - αν και όχι για πολύ, αφού ακολούθησε μια τρίχρονη ξηρασία.

Και τα υπόλοιπα παλικάρια της Συμμαχίας του Βορρά βέβαια δεν είναι τίποτα ρομαντικοί ιδεαλιστές. Από τον Μπουρχανουντίν Ραμπανί ως τον αγιατολά Μουχαμάντ Ασίφ Μουσίνι, από τον Αμπντούλ Ρασούλ Σαγιάφ ως τον Ντόστουμ, όλοι ειδικεύονται στις δολοπλοκίες, τις σφαγές και τις δολοφονίες αντιπάλων τους.

Οι Αμερικανοί βεβαίως γνωρίζουν πολύ καλά με ποιους έχουν να κάνουν, όπως επίσης γνωρίζουν ότι το Πακιστάν απεύχεται την επικράτηση της Βόρειας Συμμαχίας, ότι αντίθετα η Ρωσία και η Ινδία την εύχονται - και πάει λέγοντας. Εξ ου και προβαίνει σε μια σειρά κινήσεων ώστε η «μεταπολεμική» ισορροπία να μην έχει απόλυτο κυρίαρχο. Σε αυτή τη στρατηγική, του διαίρει και βασίλευε, εντάσσονται τόσο η προσπάθεια να «εξαγοραστούν» ηγέτες των Ταλιμπάν, που κάνει αγωνιωδώς η CIA τελευταία, ώστε το καθεστώς του μουλά Μουχαμάντ Ομάρ να πέσει από μέσα. Πρώην αξιωματούχος της CIA είπε στην Ουάσινγκτον Ποστ ότι η στρατηγική αυτή «έχει όση σημασία έχουν και οι βομβαρδισμοί», προσθέτοντας ότι το μήνυμα των Αμερικανών προς τους «μετριοπαθείς» μεταξύ των πολέμαρχων Ταλιμπάν είναι «αλλάξτε πλευρά τώρα».

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η προσέγγιση του εξόριστου στη Ρώμη πρώην μονάρχη Ζαχίρ Σαχ, που προέρχεται από τη φυλή των παστούν - στην οποία ανήκει και η πλειοψηφία των Ταλιμπάν, και αποτελεί ούτως ή άλλως τη μεγαλύτερη εθνική ομάδα στη χώρα (60%). Ωστόσο, ο πρώην μονάρχης, που ποτέ δεν άσκησε πραγματικά την εξουσία, είχε αρνηθεί να επιστρέψει και το 1988, όταν τον είχαν καλέσει και πάλι οι Αμερικανοί για να μην αποκτήσουν πολιτικό ρόλο οι κομμουνιστές Αφγανοί, μετά τις συνομιλίες της Γενεύης, όπου είχε συμφωνηθεί να αποχωρήσουν τα στρατεύματα της ΕΣΣΔ. Τώρα, ο μόνος ρόλος που θα μπορούσε να παίξει ο γέρος Ζαχίρ Σαχ είναι απλώς αυτός του συμβόλου - τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Η αμερικανική ηγεσία, διά στόματος του Τζορτζ Μπους του νεότερου, επιχείρησε να μετακυλήσει στον ΟΗΕ τη διαμόρφωση του πολιτικού μέλλοντος του Αφγανιστάν - ευχαριστώ αλλά όχι, ευχαριστώ, απάντησε περίπου ο Κόφι Ανάν.

Τι περιμένει το Αφγανιστάν μετά τους ανηλεείς βομβαρδισμούς που δέχεται - για τους οποίους το πιο απίστευτο σχόλιο που ακούστηκε ήταν ότι «κανένας στόχος στο Αφγανιστάν δεν αξίζει να του ρίξεις πύραυλο αξίας 1 δισ. δολαρίων» - είναι πολύ νωρίς για να το πει κανείς. Ωστόσο, οι ισορροπίες, οι πρωταγωνιστές και οι διαφαινόμενες προθέσεις τους δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Ο λαός του, που εκτός από τις συμμαχικές βόμβες αντιμετωπίζει την πείνα, το βαρύ χειμώνα που πλησιάζει και την αγριότητα των κυβερνητών του, γίνεται, κατά τρόπον απίστευτο, ένα ακόμα πιόνι στην παγκόσμια σκακιέρα του «αντιτρομοκρατικού» πολέμου και της προσπάθειας αναδιαμόρφωσης των παγκόσμιων ισορροπιών.

«Τι είναι πιο σημαντικό στην παγκόσμια Ιστορία; Οι Ταλιμπάν ή η κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας; Μερικοί υποκινούμενοι μουσουλμάνοι ή η απελευθέρωση της Κεντρικής Ευρώπης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου»; Αυτή τη ρητορική ερώτηση δεν την έκανε κάποιος τυχαίος άνθρωπος. Αλλά ο γνωστός, πρώην, καθηγητής διεθνών σχέσεων στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Κολούμπια και πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου Τζίμι Κάρτερ, Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, σε συντάκτη του γαλλικού περιοδικού «Νουβέλ Ομπσερβατέρ» το Γενάρη του 1998.

Στην ίδια συνέντευξη, όμως, ο Μπρεζίνσκι δεν αρκέστηκε σε ρητορικά σχήματα, αλλά και σε ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις σε σχέση με το ρόλο που έπαιξαν τόσο οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, όσο και ο ίδιος προσωπικά με στόχο τη δημιουργία στο Αφγανιστάν ενός «αντίπαλου δέους» έναντι του τότε καθεστώτος στην Καμπούλ που θεωρούνταν απ' την Ουάσιγκτον σχεδόν βέβαιο -όπως και έγινε...- πως θα προκαλούσε την απάντηση των Σοβιετικών. Ομως, αντί οποιουδήποτε άλλου σχολίου, και με δεδομένα όσα έχουν προκαλέσει τόσο οι επιθέσεις της 11ης Σεπτέμβρη στις ΗΠΑ, όσο και οι βομβαρδισμοί των Αμερικανών στο Αφγανιστάν, θα ήταν ενδεχομένως χρήσιμο, να παραθέσουμε ολόκληρη, την αρκούντως αποκαλυπτική (και κυνικότατη) συνέντευξη Μπρεζίνσκι στο «Νουβέλ Ομπσερβατέρ» εκείνης-της διόλου μακρινής!-περιόδου:

-- «Νουβέλ Ομπσερβατέρ»: Ο πρώην διευθυντής της CIA, Ρόμπερτ Γκέιτς, δήλωσε στα απομνημονεύματά του πως οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες άρχισαν να βοηθούν τους Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν έξι μήνες πριν τη σοβιετική επέμβαση. Εκείνη την περίοδο ήσασταν σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου Κάρτερ. Παίξατε κάποιο ρόλο σ' αυτή την υπόθεση, σωστά;

-- Μπρεζίνσκι: Ναι. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της ιστορίας, η CIA άρχισε να βοηθά τους Μουτζαχεντίν μέσα στο 1980, δηλαδή, μετά την εισβολή του σοβιετικού στρατού στο Αφγανιστάν, στις 24 Δεκέμβρη 1979. Αλλά στην πραγματικότητα, όπως κρατήθηκε μυστικά έως τώρα, τα πράγματα έγιναν τελείως διαφορετικά. Στην πραγματικότητα, ήταν 3 Ιούλη του 1979 όταν ο πρόεδρος Κάρτερ υπέγραψε το πρώτο διάταγμα για μυστική βοήθεια τους αντίπαλους του φιλο-σοβιετικού καθεστώτος στην Καμπούλ. Εκείνη ακριβώς τη μέρα, έγραψα ένα σημείωμα στον πρόεδρο όπου εξηγούσα πως κατά τη γνώμη μου αυτή η βοήθεια θα προκαλέσει την επέμβαση του σοβιετικού στρατού.

-- «Νουβέλ Ομπσερβατέρ»: Παρά τον κίνδυνο, εσείς συνηγορούσατε σ' αυτή τη συγκεκαλυμμένη δράση. Αλλά μήπως εσείς τότε επιθυμούσατε ακριβώς την είσοδο των Σοβιετικών σ' αυτόν τον πόλεμο, και επιδιώκατε την πρόκληση αυτής της εξέλιξης;

-- Μπρεζίνσκι: Δεν είναι ακριβώς έτσι. Δε σπρώξαμε τους Ρώσους να επέμβουν, αλλά γνωρίζαμε πως υπήρχε αυξημένη πιθανότητα να το κάνουν.

-- «Νουβέλ Ομπσερβατέρ»: Οταν οι Σοβιετικοί δικαιολόγησαν την επέμβασή τους λέγοντας πως το έκαναν για να πολεμήσουν ενάντια στη μυστική ανάμειξη των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, διάφοροι δεν τους πίστεψαν. Εντούτοις, υπήρξε μία κάποια βάση αλήθειας. Δε μετανιώνετε για τίποτε σήμερα;

-- Μπρεζίνσκι: Να μετανιώσω γιατί πράγμα; Η μυστική επιχείρηση ήταν υπέροχη ιδέα. Είχε ως αποτέλεσμα να σύρει τους Ρώσους στην παγίδα του Αφγανιστάν και θέλεις να το μετανιώσω; Τη μέρα που οι Σοβιετικοί πέρασαν επίσημα τα σύνορα, εγώ έγραψα στον πρόεδρο Κάρτερ: «Εχουμε τώρα την ευκαιρία να δώσουμε στην ΕΣΣΔ το δικό της Βιετνάμ». Πράγματι, για περίπου 10 χρόνια, η Μόσχα έπρεπε να συνεχίζει έναν πόλεμο που δεν υποστηριζόταν από την κυβέρνηση, μία σύρραξη που έφερε την ηθική κατάπτωση και τέλος τη διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας.

-- «Νουβέλ Ομπσερβατέρ»: Ούτε μετανιώσατε που υποστηρίξατε τους ισλαμιστές, που τους δώσατε όπλα και τους συμβουλέψατε ώστε να γίνουν μελλοντικά τρομοκράτες;

-- Μπρεζίνσκι: Τι είναι πιο σημαντικό στην παγκόσμια ιστορία; Οι Ταλιμπάν ή η κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας; Μερικοί υποκινούμενοι μουσουλμάνοι ή η απελευθέρωση της Κεντρικής Ευρώπης και το τέλος του ψυχρού πολέμου;

-- «Νουβέλ Ομπσερβατέρ»: Μερικοί υποκινούμενοι Μουσουλμάνοι(!); Μα όπως λέχθηκε και ξαναειπώθηκε ο ισλαμικός φονταμενταλισμός είναι σήμερα μία παγκόσμια απειλή...

-- Μπρεζίνσκι: ΑΗΔΙΕΣ! Λέγεται πως η Δύση είχε μία παγκόσμια πολιτική έναντι του Ισλάμ. Αυτό είναι ανοησία. Δεν υπάρχει παγκόσμιο Ισλάμ. Κοιτάξτε το Ισλάμ με τον τρόπο της λογικής και δίχως δημαγωγία ή συναισθήματα. Είναι η ηγέτιδα θρησκεία στον κόσμο με πάνω από 1,5 δισ. οπαδούς. Αλλά τι κοινό υπάρχει ανάμεσα στους Σαουδάραβες φονταμενταλιστές, τους μετριοπαθείς Μαροκινούς, τους Πακιστανούς στρατοκράτες, τους Αιγύπτιους φιλο-δυτικούς, ή τους Κεντροασιάτες κοσμικούς; Τίποτε περισσότερο απ' αυτό που ενώνει τις χριστιανικές χώρες.