Ενα συγκλονιστικό «μάθημα» Ιστορίας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή το πρωί στο πλαίσιο της 32ης Αντιιμπεριαλιστικής Κατασκήνωσης της ΚΝΕ. Μπροστά από την προτομή του Νίκου Θεοχαρόπουλου, του θρυλικού Σκοτίδα, υποστράτηγου και επικεφαλής του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, ο οποίος σκοτώθηκε εκεί στις 11 Αυγούστου 1949, βρέθηκε ομάδα κατασκηνωτών, στους οποίους μίλησε ο Αναστάσης Γκίκας, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, για το ιστορικό των μεγάλων μαχών στην περιοχή.

Ο ίδιος μίλησε στους κατασκηνωτές για τη μεγάλη, νικηφόρα μάχη του ΔΣΕ στο Μάλι Μάδι, που δεσπόζει πάνω από το Βατοχώρι, τμήμα του περίφημου ελιγμού του Αυγούστου του 1948, με τον οποίο οι δυνάμεις του ΔΣΕ πέρασαν στο Βίτσι μετά τη μεγάλη μάχη του Γράμμου.

Απέναντι σε έναν εχθρό που είχε δώσει εντολές ολοκληρωτικής εξόντωσης των μαχητών του ΔΣΕ, προκειμένου να μετατρέψει την περιοχή σε έναν μεγάλο «τάφο κομμουνιστών», οι δυνάμεις του ΔΣΕ κατάφεραν, κόντρα στην αριθμητική και συντριπτική υλική υπεροχή του αστικού στρατού, να διασπάσουν τις γραμμές του. Η ορμητική επίθεση του ΔΣΕ ανάγκασε ολόκληρα τάγματα σε άτακτη υποχώρηση προς την Καστοριά, σε μια μάχη που έγραψε μια από τις πιο λαμπρές σελίδες στην εποποιία του.

Ο Αν. Γκίκας τόνισε ακόμα ότι ο λόγος που οι μαχητές του ΔΣΕ κατάφερναν διαρκώς να πετυχαίνουν μεγάλες νίκες, κόντρα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, ήταν γιατί πολεμούσαν για έναν καλύτερο κόσμο με τη δύναμη της συλλογικής δράσης, που βρίσκει τις ρίζες του στην ένδοξη πάλη των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Πάλη που ξεκίνησε από μια χούφτα ανθρώπους, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές, και κατάφερε να απελευθερώσει τη χώρα από τους ναζί κατακτητές.

Μίλησε ακόμα για την αναντικατάστατη - θετική και αρνητική - πείρα της δεκαετίας του 1940 για το σήμερα, που συνεχίζει να διδάσκει τους κομμουνιστές: «Είμαστε πάρα πολύ περήφανοι για τους συντρόφους μας, αυτά τα βουνά τα οποία θα δείτε και θα περπατήσετε αυτές τις μέρες είναι βουνά που τα έχουν περπατήσει σύντροφοί μας πριν 75 και 80 χρόνια. Οπου πατάτε τώρα υπάρχουν οι πατημασιές τους, εμείς είμαστε η συνέχεια αυτών των συντρόφων, αυτών των αγωνιστών, και από εμάς εναπόκειται να δικαιωθούν τα όνειρά τους και να πάρουν εκδίκηση. Εμείς είμαστε οι συνεχιστές τους και δίνουμε όρκο και εδώ ότι θα τα καταφέρουμε, και γι' αυτούς αλλά και για όσους έρχονται μετά από μας».

Ανάμεσα στους νεολαίους κατασκηνωτές, που άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα όπως «Στο Μάλι Μάδι νίκησε ο λαϊκός στρατός, ανίκητος δεν είναι ο καπιταλισμός» και «Οι μαχητές του Γράμμου δεν λύγισαν ποτέ, δόξα και τιμή στον ΔΣΕ», ξεπρόβαλε και μια ηλικιωμένη μορφή. Κρατώντας το μπαστούνι του, κοιτούσε και χαμογελούσε. Ο Αριστείδης Τοψής, 91 ετών, μόλις τελείωσε η ομιλία είπε σε ένα πηγαδάκι κατασκηνωτών: «Σας ζηλεύω, κι εγώ σαν εσάς ήμουν όταν πάλευα σε αυτά τα βουνά. Μόλις με ειδοποίησαν πως θα έρθετε, ήρθα να σας βρω. Στα 15 μου, νέος σαν εσάς, ήμουν σαμποτέρ του Γενικού Αρχηγείου. Πολέμησα εδώ, που για 3 χρόνια ήταν η Ελεύθερη Ελλάδα».

Στη συνέχεια μίλησε για τις επιχειρήσεις στην περιοχή σαν να έγιναν όλα χθες, και ο ελιγμός και οι μάχες. «105 μαχητές ήμασταν από το χωριό, 32 σκοτώθηκαν, και ο αδερφός μου και ο θείος μου». Και έδειξε ακριβώς το σημείο όπου σκοτώθηκε ο «Σκοτίδας». Περιέγραψε το μακελειό των βομβαρδισμών, τη φρίκη των ναπάλμ, και είπε: «Μας κράτησε όμως ψηλά η πίστη του αγωνιστή! Χαίρομαι που συνεχίζουν μετά από εμάς νέοι αγωνιστές, όπως εσείς!».

Επίσκεψη στο Μουσείο - Μνημείο προς τιμήν των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΔΣΕ στο Νεστόριο του Γράμμου είχαν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν το πρωί της Παρασκευής μέλη και φίλοι της ΚΝΕ που συμμετέχουν στην 32η Αντιιμπεριαλιστική Κατασκήνωση της ΚΝΕ.

Στελέχη του Κόμματος από την ΕΠ Δυτικής Μακεδονίας υποδέχθηκαν τους επισκέπτες στον όμορφο χώρο που εγκαινιάστηκε το 2021, εν μέσω πανδημίας, για να αναδείξει τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα και την ιδιαίτερη συμβολή των κατοίκων της Καστοριάς σε αυτές. Τονίστηκαν η εθελοντική δουλειά των μελών και φίλων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, οι επώνυμες και ανώνυμες προσφορές κατοίκων της περιοχής που συνέβαλαν στην ύπαρξη αυτού του χώρου.

Η ξενάγηση ξεκίνησε από τον εξωτερικό χώρο, όπου ένας μακρύς ονομαστικός κατάλογος αναδεικνύει τη θυσία 500 και πλέον μαχητών του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ που έδωσε η περιοχή της Καστοριάς. Στη συνέχεια οι επισκέπτες περιηγήθηκαν στα εκθέματα και το αρχειακό υλικό που βρίσκεται στην κατοχή του Κόμματος και εκτίθεται στο Μουσείο. Μέσα από το πλούσιο υλικό οι νέοι της ΚΝΕ έπιασαν το νήμα από τις πρώτες στιγμές της ΕΑΜικής Αντίστασης, τα μέλη του Κόμματος που δραπέτευσαν από τις εξορίες και τις φυλακές για να αποτελέσουν τη μαγιά της Αντίστασης την περίοδο 1941-1944. Βήμα βήμα παρακολούθησαν τη γιγάντωση των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, την οργάνωση της Ελεύθερης Ελλάδας, ύστερα τη Βάρκιζα, τις διώξεις, τις συμμορίες που δρούσαν στο πλευρό του αστικού κράτους, τα βάσανα ενός λαού που δεν πρόλαβε να απολαύσει την απελευθέρωσή του. Και στη συνέχεια ο τιτάνιος αγώνας του ΔΣΕ, οι ηρωικές μορφές του, τα χαρακτηριστικά του ως λαϊκού στρατού συνέθεσαν ένα μοναδικό μάθημα Ιστορίας.

Το ενδιαφέρον κέντρισαν το πολυβόλο, οι μαρτυρίες, η χλαίνη της μαχήτριας Κυριακής Τσολακίδου, που η ίδια δώρισε στο Μουσείο, η αναπαράσταση του γραφείου του Κόκκαλη, το κέλυφος της βόμβας ναπάλμ που βρέθηκε στον Γράμμο και το σύνθημα που αποκολλήθηκε από σπίτι στα Κορέστεια: «Ο ΔΣΕ ΕΙΝΑΙ ΑΤΣΑΛΑΙΝΙΟΣ».

Η συγκίνηση μικρότερων και μεγαλύτερων επισκεπτών αποτυπώθηκε τόσο στο βιβλίο εντυπώσεων όσο και στα πηγαδάκια που φτιάχτηκαν εντός κι εκτός Μουσείου: «Παλεύουμε μέχρι την τελική νίκη!», έγραψε ένας μαθητής, «ανατριχιαστικό», σχολίασε ο Βασίλης, ένα νέο μέλος της ΚΝΕ.

Μετά την ξενάγηση ακολούθησε συζήτηση που επικεντρώθηκε στον σκοπό του Μουσείου, το οποίο δεν διαφυλάσσει μόνο τη μνήμη αλλά κυρίως προσανατολίζεται στο μέλλον. Οπως κάθε μνημείο και Μουσείο που έχει ανεγείρει το ΚΚΕ, έτσι κι αυτό επιδιώκει να εμπνεύσει τον λαό και τη νεολαία για τις μεγάλες μάχες που έχουμε μπροστά μας μέχρι τη νίκη της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας.