"Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ αναβαθμίζεται η παρέμβαση του ιμπεριαλιστικού κέντρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στη θεσμοθετημένη δυνατότητά του να αναμειγνύεται στο οικονομικό, προστίθεται και η δυνατότητα να αναμειγνύεται και στο πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της λεγόμενης εσωτερικής ασφάλειας".(Πρόγραμμα του ΚΚΕ)

Βαδίζουμε στην τελική ευθεία της πορείας για την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Μια πορεία που η προετοιμασία της ξεκίνησε στα μέσα του 1995 και που ως επιδίωξη πρωτοδιατυπώθηκε στη Συνθήκη της Ρώμης και επαναδιατυπώθηκε ως προοπτική στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το περιεχόμενο της αναθεώρησης αρχικά προέβλεπε τη θεσμοθέτηση Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Αμυνας και Κοινής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ). Στην πορεία των συζητήσεων και διαπραγματεύσεων ανάμεσα στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) μπήκαν στην ημερήσια διάταξη ζητήματα σχετικά με τους δείκτες σύγκλισης, σύμφωνα με τη Συνθήκη και την τύχη των κρατών που δε θα καταφέρουν να τους κατακτήσουν στα χρονικά πλαίσια που προβλέπει η Συνθήκη, ως το 1999. Είναι γεγονός ότι η Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ), ως επιδίωξη και στόχος του ευρωπαϊκού πολυεθνικού κεφαλαίου, προσδοκά την εξασφάλιση της απόλυτης κυριαρχίας και δράσης του, μέσα και έξω από τα όρια των κρατών - μελών της Ενωσης. Αλλά αυτό απαιτεί και τη δυνατότητα εξασφάλισης ανάλογης πολιτικής.

Η αναθεώρηση της Συνθήκης ξεκίνησε πολύ πιο πρόωρα από την αρχική πρόβλεψη, με βάση το χρονοδιάγραμμά της και όχι τυχαία. Η θεσμοθέτηση όρων για άσκηση ενιαίας πολιτικής στα κράτη - μέλη της ΕΕ υπαγορεύεται από το διεθνή ανταγωνισμό ανάμεσα στα τρία ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ - ΕΕ - Ιαπωνία). Η προώθηση της ΚΕΠΠΑ, αλλά και η αντιμετώπιση των καθυστερήσεων στην πορεία προς την ΟΝΕ, όπως και οι αποφάσεις που πρόκειται να παρθούν για την τύχη των κρατών - μελών, που δεν εξασφαλίζουν τους δείκτες συμμετοχής στην ΟΝΕ, αποτελούν πολιτικό πλαίσιο, που μπορεί να αντιμετωπίζει τις ανάγκες της ελευθερίας κίνησης του πολυεθνικού κεφαλαίου και της ενίσχυσης της κυριαρχίας του, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα απρόσκοπτης δράσης του στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού. Είναι η προσπάθεια καπιταλιστικής προσαρμογής, όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά στις ανάγκες, αλλά και τις δυσκολίες του συστήματος, σε συνθήκες ολοένα και πιο εντεινόμενης διεθνοποίησης και που η βάση του βρίσκεται στις βαθιές ανειρήνευτες ταξικές αντιθέσεις στο πλαίσιο της γενικής του κρίσης.

Η κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα είναι απαίτηση της εξασφάλισης των όρων δράσης του ιμπεριαλιστικού κέντρου, αφού η ΕΕ είναι τέτοιο κέντρο. Επιδίωξη μιας τέτοιας διακρατικής συμφωνίας είναι η από καλύτερες, πιο ισχυρές θέσεις, συμμετοχή της ΕΕ στο μοίρασμα της παγκόσμιας αγοράς, των πηγών ενέργειας και πρώτων υλών, γενικά η με πιο ισχυρούς όρους συμμετοχή στο μοίρασμα σφαιρών επιρροής και στις διεθνείς ιμπεριαλιστικές συμφωνίες. Αντικειμενικά αυτή η προοπτική εξυπηρετεί το ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο, τα συμφέροντά του και την εξουσία του. Υποτάσσει τα πιο αδύνατα οικονομικά κράτη στις επιδιώξεις του με την παράδοση κυριαρχικών τους δικαιωμάτων στις αντιδραστικές ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τους αφαιρεί τη δυνατότητα ανάπτυξης διεθνών σχέσεων έξω από το πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και τα δεσμεύει να δρουν προς όφελός του. Κοινή άμυνα σημαίνει ένταξη και υποταγή στις όποιες επιθετικές βλέψεις, σχέδια και ενέργειες, στις επεμβάσεις, σε όποιο σημείο του πλανήτη απαιτούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών της ΕΕ. Γι' αυτό εξωτερική πολιτική και άμυνα σχεδιάζονται και αποφασίζονται από κοινού. Η Ελλάδα έχει πικρή πείρα από την εφαρμογή στην πράξη αυτών των κατευθύνσεων, ανεξάρτητα από το ότι δεν έχουν ακόμη θεσμοθετηθεί. Η συμφωνία της κυβέρνησης της ΝΔ για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η υπογραφή της σ' αυτήν δικαιολογήθηκε στο όνομα και τις ανάγκες της κοινής εξωτερικής πολιτικής, που θα ήταν προς όφελος της χώρας. Οι κίνδυνοι που προέκυψαν και που ακόμα δεν έχουν εξαλειφθεί στα Βαλκάνια και ούτε φαίνεται να εξαλείφονται δεν απέκλεισαν, αλλά ενισχύουν, τους παράγοντες εμπλοκής του ελληνικού κράτους σε τυχοδιωκτικές περιπέτειες. Σε ό,τι έχει σχέση ακόμη και με συμφέροντά του, όπως τα προβάλλουν οι ελληνικές κυβερνήσεις, επαιτώντας τη συμβολή των Ευρωπαίων εταίρων για την ικανοποίησή τους, εισπράττουν την αδιαφορία ή και τη δυσφορία τους, αφού οι ισχυροί της ΕΕ δεν ενδιαφέρονται για τα ιδιαίτερα συμφέροντα κάθε κράτους - μέλους ξεχωριστά, αλλά για τα συμφέροντα των μονοπωλίων και των επιδιώξεών τους.

Και μόνο στη βάση αυτή υποστηρίζουν τα κρατικά συμφέροντα κάποιας χώρας (π.χ. Τουρκία) ή βάζουν σε δεύτερη μοίρα τα κρατικά συμφέροντα κάποιας άλλης (π.χ. Ελλάδας).Αυτό έγινε και με τις θέσεις των ελληνικών κυβερνήσεων στο ζήτημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, αυτό γίνεται και με την Κύπρο.

Η βαθύτερη ουσία του ζητήματος, ωστόσο, βρίσκεται στην προσαρμογή των κυβερνήσεων στην πολιτική που επιθυμεί η ΕΕ. Η ενεργητική συμμετοχή στην πορεία της ενοποίησης έχει σχέση με την οργανική διασύνδεση των συμφερόντων της αστικής τάξης της Ελλάδας με τις πολυεθνικές. Η προσαρμογή των ελληνικών κυβερνήσεων στις απαιτήσεις της ΚΕΠΠΑ αντανακλά την επιδίωξη της άρχουσας τάξης να συμμετέχει, στο βαθμό που της επιτρέπει η θέση της, στο όποιο μοίρασμα λείας γίνεται. Γι' αυτό διεκδικεί (και έχει σ' ένα βαθμό αρχίσει να το κάνει) τη διείσδυση στα Βαλκάνια που τα θεωρεί "ενδοχώρα" ή ζωτικό οικονομικό της χώρο.Ετσι, και τα συμφέροντά της προσπαθεί να πραγματοποιήσει και την εξουσία της επιδιώκει να εδραιώνει. Εξω από την ΕΕ είναι σαν να τα απεμπολεί.

Αυτή η προοπτική έχει καταστροφικές συνέπειες για την εργατική τάξη και όλο το λαό. Ηδη ελληνικός στρατός συμμετέχει σε ΝΑΤΟική πολυεθνική δύναμη στη Βοσνία, ουσιαστικά δηλαδή σε ιμπεριαλιστική κατοχή. Σ' όλη τη διάρκεια των επεμβάσεων στα Βαλκάνια και αλλού, συμμετείχαν και ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας (π.χ. στον αποκλεισμό με μονάδες του στόλου). Μαζί με την υπονόμευση κυριαρχικών δικαιωμάτων, των κινδύνων εμπλοκής σε τυχοδιωκτισμούς, καλλιεργείται έχθρα ανάμεσα στο λαό μας και στους άλλους γειτονικούς λαούς. Αντικειμενικά ΚΕΠΠΑ σημαίνει για το λαό μας υποταγή στα πολεμοκάπηλα ιμπεριαλιστικά σχέδια σε βάρος άλλων λαών και σε βάρος του.

Η διαβόητη κοινή ασφάλεια, που προετοιμάζεται στο όνομα της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας σαν αναγκαία, λόγω της ελεύθερης κίνησης προσώπων, έχει εντελώς διαφορετικές επιδιώξεις. Με τη συμφωνία ΣΕΝΓΚΕΝ και το ηλεκτρονικό φακέλωμα ενισχύεται στο έπακρο ο κατασταλτικός μηχανισμός των κρατών - μελών της ΕΕ, για την αντιμετώπιση του λαϊκού κινήματος και της ταξικής πάλης. Η δυνατότητα φακελώματος ανθρώπων για την προοδευτική τους δράση, συνδικαλιστών, των ηγετών του εργατικού κινήματος, γενικά κάθε δραστηριότητας υπεράσπισης των λαϊκών συμφερόντων και εναντίωσης στις πολυεθνικές, βρίσκεται πίσω από τη δήθεν προστασία της κοινωνίας των κρατών της ΕΕ από το έγκλημα. Την εξουσία τους προστατεύουν και ενισχύουν γιατί θέλουν τη διατήρηση της σάπιας καπιταλιστικής απάνθρωπης κοινωνίας τους. Οταν το σύστημα ασφάλειας έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί και να καταγράφει τη ζωή και τη δράση κάθε ανθρώπου, να μεταβιβάζει τις πληροφορίες σ' όλα τα κράτη - μέλη με τη διακρατική συμφωνία μέσω της αναθεώρησης της Συνθήκης, τότε σίγουρα βασικές ελευθερίες που κατακτήθηκαν από τους λαούς με αίμα καταργούνται.

Για τα κράτη - μέλη που δεν θα εκπληρώνουν τους δείκτες για την ΟΝΕ επιφυλάσσεται χρόνια σκληρή λιτότητα για τους λαούς και κηδεμονία της οικονομίας τους από τους ισχυρούς. Αλλά και γι' αυτά που θα μπουν στην ΟΝΕ πάλι λιτότητα επιφυλάσσεται, για να μπορούν να διατηρούν τους δείκτες και να βρίσκονται στην ΟΝΕ.

Γίνεται πλέον φανερή η ορθότητα της εκτίμησης του ΚΚΕ ότι η "αναθεώρηση" του Μάαστριχτ θα το κάνει ακόμη πιο αντιδραστικό. Με δεδομένη την εξουσία των πολυεθνικών σ' αυτή την πορεία, η Συνθήκη δεν μπορεί να αναθεωρηθεί σε προοδευτική και δίκαιη κατεύθυνση, όπως κάποιες δήθεν "αριστερές" δυνάμεις και κυρίως η ηγεσία του ΣΥΝ προπαγανδίζουν σπέρνοντας αυταπάτες. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ μόνο ανατρέπεται. Αλλά γι' αυτό απαιτείται η ανάπτυξη της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής πάλης του λαού κάθε χώρας και το κοινό μέτωπο όλων των λαών, στην κατεύθυνση ανατροπής της πολιτικής και της εξουσίας των πολυεθνικών στη χώρα του καθενός. Το ΚΚΕ θεωρεί ότι η ίδια η ανάπτυξη της ταξικής πάλης, η προοπτική συγκρότησης του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού μετώπου για το σοσιαλισμό θα βάζει στην ημερήσια διάταξη και το ζήτημα της αποδέσμευσης από την ΕΕ. Η πάλη για την υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την πολιτική της ΕΕ που εφαρμόζει πιστά η κυβέρνηση. Η διεκδίκηση δημοψηφίσματος ενάντια στη Συνθήκη, η διενέργειά του, αν κατακτηθεί, είναι επίσης ένα σημαντικό βήμα πάλης σ' αυτή την κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητη και για το τώρα: Για να μπορούν οι εργαζόμενοι να αυξάνουν την καθημερινή τους αντίσταση, για να διεκδικούν, για να παρεμποδίζουν ή και να καθυστερούν νέα αντιλαϊκά μέτρα. Αυτή η δυνατότητα δημιουργείται μέσα από την πάλη, την ενιαία δράση για κάθε επιμέρους πρόβλημα, αλλά και συνολικά για την αντιμετώπιση της αντιλαϊκής πολιτικής. Και δεν είναι καθόλου μικρής σημασίας. Τόσο για το σήμερα, όσο και για το αύριο.

Στέφανος ΛΟΥΚΑΣ